euforie over FED en winstcijfers bij twee kwartalen negatieve groei in VS

 Heel wat mensen op de beurs zijn totaal verrast door de plotselinge flinke stijgingen op de beurs na de beslissing van de FED om, zoals alom verwacht werd, van 0,75% en de belofte om de rente nog meer te gaan verhogen. Goeroes duikelden over elkaar heen om te zeggen dat ze helemaal niet verrast waren door Powell die precies zei wat iedereen al verwacht had. Nee, toch niet, zei men: hij zei dat de huidige rente al neutraal was. Je zag al haast een lange neus verschijnen bij Powell, maar hij lijkt het te menen dat 2,5% rente neutraal is bij 9% inflatie. De marktvorsers roepen dat ze nu verwachten dat de FED eind 2022 klaar is met renteverhogingen en dat de rente in 2023 wel eens verlaagd zou kunnen worden. Heel triomfantelijk, van quod erat demonstrandum om te verklaren wat de beurzen deden. Maar dit was voor Powell zijn de markt euforisch makende woorden liet ontglippen was dit al lang ingeprijsd in de futures. Wat wel gebeurde was dat de inflatieverwachtingen iets opliepen en de reële rente flink daalde na Powells uitleg woensdag. 

De beurs vatte moed dat het afgelopen is met al die stijging van de reële rente, dat de FED waarschijnlijk moet gaan toegeven dat het niet zo florissant gaat met de Amerikaanse economie als wat Powell zo tegen steeds meer beter weten in zit te vertellen. Die bijstelling moet natuurlijk llleiden tot manna uit de FED-hemel, tot rentevrlaging en betre financial conditions. De volatiliteit daalde en samen met een lagere reële rente is dat iets dat men kan aanzien als verruiming van de liquiditeit. en inclusief hogere beurzen betekent dit betere financial conditions. en dat is meer groei op middelkorte termijn.

Het derde kwartaal was negatief, niet verwacht door de consensus, maar geen verrassing voor de mensen die geloven in de cijfers van de Atlanta-FED en bijvoorbeeld wat Bianco en Barraud al (voor mij overtuigend)  twitterden. Ja, de consensus had niet gezien dat de voorraden zo veel zouden afnemen. Maar ondertussen was de groei negatief door flink lagere investeringen in de bouw (zowel huizen als commercieel onroerend goed) , lagere uitgaven van de overheid ex defensie en door het minder kopen van spulletjes door de consument. dat werd niet goed gemaakt door een flinke stijging van de export en goede groei in de dienstensector. Die twee zaken waren overigens wel goed voor verrassend goede winsten bij zo'n lage groei en doorgaand sterke cijfers op de arbeidsmarkt. 

De huizenmarkt is een leading indicator en dat belooft niet veel goeds voor de groei in het komende half jaar minstens. Gelukkig ook dat de huurstijging minder wordt vanaf ongeveer september. De vooruitzichten voor inflatie zijn plotseling erg goed geworden, maar de cijfers vallen nog steeds elke maand flink tegen, nu overigens vooral in Europa (vanwege het ragfijne spel van Poetin met de gasprijzen).In Europa viel de groei erg mee, vooral door de dienstensector. Bijvoorbeeld Frankrijk profiteerde sterk van kwistig met geld smijtende toeristen.

Al die hosanna over een lagere reële rente en meevallende guidance en winstcijfers is niet onopgemerkt gebleven in de technologiesector. Forse koersstijgingen die de hoop doen rijzen dat het dieptepunt is geweest bij heel wat technologielievelingen deed de AEX veel goeds. De AEX ligt er ineens prachtig bij: het patroon van dalende toppen en dalen is doorbroken, de lijntjestrekkers zien een doorbraak uit de dalende lijn en zelfs het 40-weeks gemiddelde is opwaarts doorboord. Chartisten zijn euforisch, maar ik moet zien of de AEX zo gemakkelijk verder gaat stijgen en snel boven 740 uitkomt. Overigens lijkt me de stijging van de aandelen niet zo heel raar, als je kijkt nar de waarderingen. Ik als hobbybelegger tegenwoordig zie nu toch wel flink wat aandelen waarvan de koers me kan bekoren. Diverse tech-aandelen, de semi tech uitgevers, zelfs long term losers als Shell en Unilever zijn weer in de gratie. Verzekeraars met hun smakelijk dividend. Is Arcelor Mittal echt zo'n sell bij minder dan twee keer de winst? Of randstad met zijn superdividend in september? Ja, we moeten zeer beslist rekening houden met straks tegenvallende winsten. Maar de aandeelhouder wint op lange termijn (op korte termijn is dat uiteraard onzeker).

De meeste goeroes zitten nog te bibberen als een rietje en ach, na deze mooie stijging komt er vast wel weer wat neerwaarts gemodder. De beurzen zijn de laatste tijd altijd erg zwak in de week van de optie-expiratie. Maar zelfs dat is onzeker, omdat zo veel beleggers zo ontzettend bearish gepositioneerd zijn met hun futures en bedrijven na de stilteperiode weer flink, unprecedented zelfs, eigen aandelen gaan inkopen. 

Vanuit China komt toch weer nieuw slecht nieuws. De groei valt tegen, het consumentenvertrouwen kreeg plotseling een dreun en het politbureau weigert flink te gaan stimuleren. Ja, men wil  wel wat doen om de huizenmarkt te stabiliseren, maar nee, geen fiscale hosanna en de liquiditeitsimpuls verbetert maar tegenvallend (vooral recentelijk). Covid zero blijft voorlopig, tot groot ongenoegen van de economische beleidsmakers. Maar Xi's wil blijft wet. En als Biden/Pelosi stout zijn en de economische groei te laag blijft, dan wordt het tijd Taiwan in te lijen.

PMI's in duikvlucht, rinflatie gaat enorm dalen, renteverhogingen uitgeprijsd, Poetin onzeker, beurzen raken overbought

 De plotselinge stop van fiscale stimulering, de stijging van de inflatie die veel hoger is dan de loonstijging en de renteverhogingen zijn hun vernietigend werk aan het doen. Beurzen zijn fors gedaald, maar herstelden de afgelopen weken op overdreven pessimisme, angst voor guidance dat de wereld vergaat en vooral meer vertrouwen dat de inflatie fors gaat dalen en renteverhogingen uitgeprijsd worden.

Dat de PMI's en ISM's (die de stand van hoe het in de industrie gaat aangeven) in duikvlucht zitten wordt steeds duidelijker. Zo ongeveer alle leading indicators ((verwachte) orders, pessimisme CEO's, huizenmarkt, financiële indicatoren etc.) wijzen op grote afzwakking van de economie, vooral van de industriële bedrijvigheid. Sommigen denken dat dit gaat leiden tot een ISM van 35, mogelijk pas half 2023. Normaal gesproken komt het dieptepunt iets eerder en iets hoger (40-45). Tot die tijd worden de winstverwachtingen meestal teruggeschroefd. Tot op heden gaat het extreem goed met die winstverwachtingen gezien de lage reële groei, zoals ook al in 2020 het geval was tijdens de corona-instorting.

Er is nu ingeprijsd (in de inflatieswaps etc.) dat de inflatie enorm gaat dalen. Men gelooft dit niet, want de inflatiecijfers vallen voortdurend tegen. Toch moet het hiervan komen. Het moet wel zichtbaar zijn in harde cijfers, anders gaan de centrale banken niet overstag. Door de lagere groei- en inflatieverwachtingen weet de markt bijna zeker dat de centrale banken over enige tijd de rente gaan verlagen. De markt prijst de laatste weken snel minder renteverhogingen in. Zo rond eind 2022 zou de FED klaar zijn met renteverhogingen en daarna zou de korte rente weer kunnen dalen. De onzekerheid hieromheen is extreem hoog. Dat zorgt ervoor dat het beursklimaat nog kwetsbaar is, vooral nu veel aandelen weer overbought zijn. De afzwakking van de economie gaat zo hard dat centrale banken nu al zien dat ze moeten stoppen. Dat durven ze nog niet te zeggen omdat ze eerst moeten zien dat de inflatie daalt. De economische groei is nog hoog omdat er spaargeld doorheen gebrand wordt, evenals MEW, mortgage equity withdrawal, het opeten van een deel van de overwaarde van een huis. Volgens de wet van Okun zorgt een daling van de werkloosheid voor een groei die twee maal zo hoog is als die daling bovenop het structurele gemiddelde. dat is afgebrokkeld naar ongeveer 1,5 in de VS (in Europa is het door de sociale voorzieningen lager dan 1,5). Deze keer is de groei veel lager dan de wet van Okun aangeeft, omdat de inflatie zo hoog is en de reële loonstijging daardoor zo negatief is. (N.B. de wet van Okun houdt in dat de groei van de VS 3% is plus twee maal de daling van de werkloosheid, dit verklaarde de groei in de VS na de Tweede Wereldoorlog onvoorstelbaar goed, maar recentelijk minder goed).

Poetin weet de laatste tijd niet meer zo goed wat hij moet doen. Nog meer land veroveren kost veel moeite en Oekraïne krijgt steeds meer efficiënte wapens om van ver Russische troepen en munitiedepots  te beschieten. En schepen, waardoor men minder bang is dat Odessa vanuit zee wordt ingenomen. Daarom kon er een akkoord komen om graan vanuit Odessa te verschepen. Poetin had en heeft daar echt geen zin in (na het akkoord liet hij bijna meteen de haven van Odessa beschieten als waarschuwend teken van onwil), want hij ziet liever hongersnood in o.a. het Midden-  Oosten die het Westen daarvan de schuld zullen geven. Maar die dictaturen in het Midden-Oosten willen helemaal geen hongersnood, want dat is supergevaarlijk voor dictators. Ze willen Amerika gerust de schuld geven, maar ze willen bovenal hongersnood voorkomen ter redding van eigen hachje (zie Sri Lanka nu en Arabische Lente).. Dat hebben ze Poetin aan het verstand gepeuterd. Die moest een vernederende minuut wachten voordat hij bij Erdogan binnen mocht. Poetin moet buigen voor het Midden-Oosten, anders verspeelt hij te veel sympathie. Nu gaat alles in de propaganda geweldig, het overgrote deel van de wereld laat hem met hun zegen zijn gang gaan (alleen het Westen doet naar tegen Rusland). Dus geen hongersnood creëren meneer Poetin. Een gasdrama in Europa mag wel, want de sympathie van het Westen is toch niet te winnen en het is zeer winstgevend voor Rusland, die extreme prijzen voor energie.. .   

herstel door overmatig pessimisme, maar goed nieuws nodig voor verder herstel

 Pessimisme viert hoogtij. Een optimistisch verhaal wordt met hoongelach ontvangen. Meewarig roept men dan dat er immers een recessie komt (=dus zit in de prijzen). Het consumentenvertrouwen is tot uitzonderlijke laagte gedaald en die Poetin is doortrapt en legt Duitsland over knie, de FED wil niet lief zijn en senator Manchin houdt in de senaat groei stimulerende maatregelen met overdonderend succes tegen in de VS. Hij griezelt van klimaatinvesteringen. In China gaat het slecht met de huizenmarkt en de veel te grote voorraad nieuwe huizen wordt voor de eerste keer niet snel opgenomen.

Ondertussen roepen de asset allocators in Albanese consensus dat je moet verkopen. Maar de insiders zijn flink aan het kopen en dat is een zeer positief signaal: het geeft aan dat insiders hun bedrijf te goedkoop vinden. (verkopende insiders is lang niet zo'n betrouwbaar omgekeerd signaal).

Crypto is even fors in herstel, zo is ethereum al 70% boven dieptepunt. 

Er is erg veel somberheid over de winstcijfers over het tweede kwartaal en vooral voor de guidance komende twee tot vier kwartalen.. Men hoort meer voorzichtigheid. Dat is slecht voor economische groei, maar voorkomt een bloedbad bij de winsten.

Op korte termijn is het inflatieverhaal slecht, maar iets verder weg zie je dat lagere grondstoffenprijzen, opgeloste aanbodproblemen, te hoge voorraden, dalende prijzen voor tweedehands auto's, de instortende huizenmarkt wijzen op lagere inflatie in o.a. de VS. De FED wordt dan snel wakker uit de zorgen over inflatie en de hemelse arbeidsmarkt. Die arbeidsmarkt is wel sterk genoeg om een zeer ernstige recessie te voorkomen, zo hoort men alom.

Onze De Nederlandsche Bank heeft een uitgebreid artikel gepubliceerd dat hogere energieprijzen helemaal niet zo erg zijn voor de economie en dat overheidsstimulering niet nodig, niet gewenst is (in Nederland). Wellicht wat te optimistisch, maar wel een signaal dat de winsten niet per se hoeven in te storten. Producentenprijzen gaan veel harder omhoog dan consumentenprijzen en lonen. Loonstijging blijft merkwaardig laag. Ik denk dat dit komt door wereldwijd opkomend nationalisme, Trumpisme, dat zorgt voor afschuw van alles wat links is of op vakbonden lijkt. 

De koersen zijn weer wat hersteld, maar voor verder herstel is er een positieve verrassing nodig, want voorlopig zitten we nog met grote renteverhogingen (niet lang meer) en geen fiscale stimulering (dan moet Manchin eerst de neergang zien) en Rusland vecht vrolijk door in Oekraïne en de propagandamachine van Rusland zorgt ervoor dat de bevolking dit zelfs toejuicht, d.w.z. een langdurige zaak zo lang het Westen Oekraïne volstopt met wapens.

recessie lijkt ingeprijsd, maar lange recessie niet

Het lijkt erop dat de S&P500 een korte recessie heeft ingeprijsd. (13) Topdown Charts op Twitter: "Recession Risk Pricing: from a quick glance at the movement of the stockmarket relative to the path of the PMI, you could argue that the S&P500 is already pricing in the risk of a recession to a certain degree… https://t.co/pvmr9M4QbV" / Twitter

Dat betekent dat de beurzen niet hoeven te schrikken van een daling van de ISM naar beneden 43 (het niveau dat algemeen gedacht wordt als aangevend dat er een recessie is). Als de ISM langdurig onder 50 blijft, dan moet je rekening houden met verder dalende koersen. Als de ISM dan zoals meestal gewoon weer herstelt, dan is een sterk beursherstel te verwachten. De FED moet dan verruimen en het fiscale beleid moet dan ruimer worden (liefst via meer investeringen in alternatieve energie en isolatie woningen en bedrijven). Dat het zo gaat is gebruikelijk geweest sinds Keynes betoogde dat dit zo moest. Recessies waren daarom meestal kort en niet erg krachtig. Het kan uiteraard anders gaan, de FED kan volhouden dat ze eerst een jaar met veel lagere inflatie in de cijfers moeten zien en de republikeinen kunnen voet bij stuk houden en geen nieuw gat in de hand toestaan van Biden c.s. Het wordt vooral erg als de vaste investeringen flink dalen, maar dat lijkt nu nog niet zo'n groot gevaar (er zijn veel aanbodproblemen en de banken hebben ruim voldoende reserves om geld uit te lenen voor gezonde investeringen).

In Europa zien we de val van Duitsland door het voor de industrie onbetaalbaar worden van aardgas en elektriciteit. Het enorme handelsoverschot van Duitsland is verdwenen en dat sleurt de euro naar beneden. Poetin wil Europa straffen voor de hulp aan Oekraïne en is daar tot op heden onverwacht succesrijk in. De westerse sancties zijn een groter drama voorlopig voor West-Europa dan voor Rusland. Publicitair is Rusland buiten het Westen aan het winnen, krijgt het steeds minder tegenstanders. Men legt zich langzaam neer bij de grillen van Poetin en geeft het westen de schuld van hoge energie- en voedselprijzen. Diverse (niet meer) Opkomende Landen hebben te maken met opstand zoals bijvoorbeeld Sri Lanka, er dreigt faillissement van diverse overheden. Allemaal de schuld van het Westen roept men daar.

In Europa zou de recessie lang kunne duren als Poetin strenger wordt en de Groningse gasvelden niet op vole toeren gaan produceren om de Duitse economie te redden en daarmee ook de Nederlandse. 

In de VS hebben we eigenlijk een vrij normaal verloop van de (ongeveer vierjaars)cyclus gezien: eerst piekten de obligatiekoersen, toen de aandelenkoersen en nu lijken ook de prijzen van grondstoffen gepiekt te hebben. Daarna moeten de obligatiekoersen uit gedaald zijn en daarna moeten aandelen op hun dieptepunt te zitten. Dat lijkt allemaal niet ver weg in een normale cyclus. De huidige cyclus zou dan erg kort geweest zijn, maar dat komt vaker voor na een lange opgaande  economische cyclus (zoals 2009-2020).

De structurele stijging van de aandelenbeurzen hangt af van vooral de hoogte van de winstmarges en ruim monetair beleid. Die zijn al jaren gemiddeld torenhoog en dat zou kunnen blijven. Het aandeel van technologie is hoog geworden en daar zijn langdurig hoge winstmarges mogelijk (ook langdurig verliezen). Het wordt structureel anders als er een loonprijsspiraal op gang komt. Dat lijkt nog niet te gebeuren, maar het begint steeds eenvoudiger mogelijk te worden gezien de structurele schaarste van arbeid vanwege de demografie. Robots to the rescue, alternatieve energie ook. maar niet altijd.

recessie steeds duidelijker, zijwaartsen tot september op de beurzen?

De snelle economische afzwakking ordt steeds zichtbaarder. In de VS staat volgens de nu bekende cijfers voor de groei van het BNP in het tweede kwartaal -2,1% (methode Atlanta FED). Zo dicht rond het kwartaaleind zit de Atlanta FED er vrijwel nooit meer dan 2% naast. D.w.z. twee kwartalen negatieve groei in de VS. Of men dat als recessie gaat kwalificeren is de vraag, omdat men ook aar andere zaken kijkt als groei BNP (duidelijke afzwakking BNP, industriële productie, arbeidsmarkt, reëel inkomen/ bestedingen). 

Duitsland zit flink in de knel met de teruglopende aardgasleveringen door Rusland. Rusland doet haar best de gasvoorraden iet aangevuld te krijgen in de zomer, net als vorig jaar. De elektriciteitsprijzen gaan ook door het dak en het grote nutsbedrijf die dit niet voldoende mag doorberekenen wankelt. Tegen de huidige energieprijzen zijn er forse problemen in (ook) de Duitse industrie.

In China lijkt het beter te gaan en dat moet de burger dan weer moed geven.

Het consumentenvertrouwen staat record laag en dat betekent dat de consument gaat consuminderen. De huizenmarkt in de VS koelt fors af na de grote stijging van de hypotheekrente. Er zijn veel nieuwe huizen in aanbouw en het aanbod van bestaande woningen stijgt flink. Ondertussen wordt de consumptie flink geholpen door MEW, mortgage equity withdrawal, het een beetje opeten van de overwaarde van het huis. $82 miljard in de VS in tweede kwartaal. Dat moet dan het vreselijk negatieve wealth effect teniet doen, van een daling van de netto bezittingen van $ 18000 miljard, ofwel 80% van het BNP van de VS.

De consensus zit officieel nog steeds niet in recessie, maar gezien de verslechtering van de financial conditions, de huizenmarkt, het consumentenvertrouwen, de hogere rente, slechte kredietmarkt moet de groei in de tweede helft van 2022 lager maken dan in de eerste helft. Dat zal wel goed genoeg worden om de inflatie terug te dringen. Grondstoffenprijzen ex energie zijn al flink omlaag en de goederenprijzen staan weer onder druk. 

De rente daalt, want er wordden renteverhogingen van de FED uitgeprijsd. Als rond september duidelik is dat de Amerikaanse economie in recessie zit, dan moet de FED de plannen om de rente te verhogen schrappen en komt er zelfs weer QE,(2023?)  op straffe van te grote problemen op de kredietmarkt.

Het sentiment over aandelen is grenzeloos pessimistisch en dat doet vermoeden dat de beurzen niet veel verder gaan dalen, al kan 10% meer daling altijd.