McKinsey (http://www.mckinsey.com/mgi/publications/debt_and_deleveraging/index.asp) ziet (zie bovenste plaatje) het proces van te veel schulden maken en dan deleveragen in vijf fases
Schuldopbouw 10 jaar --> hoge groei
Recessie 1-2 jaar --> recessie
Eerste deleverage 2-3 jaar --> recessie
Bounce back 4-5 jaar --> hoge groei
Post deleverage tijd 10 jaar --> redelijke groei
De hele cyclus duurt ongeveer een halve Kondratieffgolf.
Deleverage duurt 6-7 jaar en de eerste fase is pijnlijk. Daarin zouden we sinds half 2009 zitten.
Of we nu inderdaad eerst nog ongeveer 2 jaar met nauwelijks groei krijgen (de U die o.a. Roubini nu voorspelt) of meteen al goede groei gaan zien in VS en Emerging Markets en daarmee gemiddeld voor de wereld is de grote vraag. De economen met de beste c.v.’s (zoals een Nobelprijs) zien die lage groei terwijl alleen grote optimisten en mensen die de leading indicators bestuderen nu een normaal krachtig cyclisch herstel zien.
Dus wat is normaal: wat er normaal gebeurt als cycli naar beneden zijn gegaan en er voldoende gestimuleerd is om de golven te keren of wat normaal is na een financiële crisis wanneer schulden geforceerd afgebouwd moeten worden?
Het plaatje uit de economist (bewerking van tabel 24 van rapport McKinsey) laat zien dat er geen deleverage komt bij het bedrijfsleven (want niet nodig) en ook niet bij de overheid (men wil herkozen worden en de fout van 1937 niet herhalen).
Consumenten zullen in diverse landen (Spanje, VS, VK, Korea, Canada) zwaar moeten ontschulden, maar in de meeste landen is het niet nodig (Opvallend is de gunstige uitgangspositie van vele Emerging Markets) en verder ziet men de noodzaak van ontschulding op commercieel vastgoed (CRE in de tabel). Het is vooral het bankwezen dat voorzichtiger moet worden. Daarbij is het bankwezen al enorm geholpen door de staat, aandelenemissies en vooral door centrale banken die zorgen voor speciale kredieten en hoge winstmarges door de korte rente op 0 te houden. Het bankwezen zit daarom niet in de vuurrode fase, maar in de oranje fase
Geen opmerkingen:
Een reactie posten