eerste indrukken na een weekje Barcelona

Na een lekker weekje Barcelona en omgeving had ik eerst de indruk dat er niet zo veel was gebeurd. De beurzen gingen wat omlaag en na het maandagoptimisme was er per saldo niet zo veel gebeurd met de aandelenkoersen. Maar de rente is wel flink omlaag. Ik denk dat de NRC (Maarten Schinkel) het afgelopen zaterdag goed uitdrukte met zijn artikel: tussen vrees en verlangen naar de dubbele dip. Afgelopen vrijdag hadden we belangrijk nieuws over de economische groei in Europa: 1% groei (op jaarbasis dus 4%) gedragen door Duitsland met 2,2% (op jaarbasis 9,1%) , nog ietsje beter dan ik gedacht had. Ook de inflatie in de VS was hoger dan gedacht, zoals Benderly a; correct had aangegeven. Op grond van die twee cijfers is die daling van de rente niet goed te verklaren. Ook het verhaal van de FED dat ze aflossende hypotheekpakketten weer zouden terugkopen was toch ook geen goede reden voor de rentedaling (zie het commentaar op mijn post de Fed gaat weer geld drukken).
Maar de angsten voor de dubbele dip slaan weer toe, net als de irrationele angst voor deflatie in 2006. Het lijkt wel of men naar een dubbele dip verlangt (helaas werd dit verlangen in het NRC artikel niet uitgewerkt).
Er is een angst ontstaan voor alle onevenwichtigheden in de wereld. Die zijn er volop: de hoge groei in emerging markets en de lage groei in het westen, het herstel in Noord Europa versus het wegglijden in Zuid Europa (maar Italië deed het niet zo slecht voor een land met een krimpende bevolkingmet 0,4% ofwel 1,6% op jaarbasis; dat is prachtig voor een van de PIGS in het oog van de storm van de staatsleningencrisis). Het exportherstel wordt als slecht en onecht gezien, als onevenwichtigheden veroorzakend, terwijl de dramatische val van de groei in Duitsland en Nederland door de instortende export niet werd vergoeilijkt als minder erg; hetzelfde geldt voor voorraadneergangen die als slecht worden gezien, als echte neergang, maar voorraadherstel is onecht herstel.
De huidige toch wel erg onmiskenbare versnelling van de technologische vooruitgang (hier ga ik in de komende dagen op in) wordt nu als zeer negatief en zeer onevenwichtig uitgelegd: Friedman (http://www.nytimes.com/2010/08/18/opinion/18friedman.html?_r=1&hp) ziet alleen maar creatieve vernietiging, waardoor de werkervaring van steeds meer Amerikanen als nutteloos zal blijken, waardoor ze voor altijd werkloos moeten blijven (dat zou overigens terecht zijn; de Amerikaanse droom is dan totaal omgeslagen in de Amerikaanse nachtmerrie van het nieuwe normaal).

Al die rentedaling tot idioot lage niveaus die je alleen maar ziet bij oorlogen en na meer dan tien jaar depressie heeft geleid tot dramatische dalingen van de dekkingsgrad van de Nederlandse pensioenfondsen met zelfs bijna onafwendbaar lijkende afstempelingen van de verplichtingen bij 14 pensioenfondsen. Dat lijkt me niet nodig. Je kunt op de huidige fundamenten toch niet in gemoede aannemen dat een pensioenfondsvermogen de komende dertig jaar minder gaat opbrengen dan 3%. Het netto aanvangsrendement op het mooiste onroerend goed is al heel veel hoger. Het dividendrendement van vele prachtige bedrijven is hoger, de rente op credits is hoger etc. Zet toch een minimum op die rekenrente van bijvoorbeeld niet lager dan 3,5% voor 30 jaar rente. Dat behoedt pensioenfondsen misschien ook enigszins voor de komende enorme koersverliezen op bubbelachtig gewaardeerde veilige (?) staatsleningen.