De overdreven angst voor nieuwe crisissen: we zitten in een voorspoedscenario

In het Westen en in mindere mate ook de opkomende landen hebben we de afgelopen tien jaar twee flinke crisissen gezien: de sluipkrach van 2000-2003 na de techbubbel en inclusief boekhoudschandalen, een flinke terugval van de investeringen (Juglar) en de Irakoorlog) en de Kredietcrisis, de Great Recession, van 2007-2009 door de huizen- en securitieringsbubbel met een enorme val van de kredietverstrekking, verliezen op onduidelijke financiële constructies, een enorme val van de investeringen en wereldhandel.

Daarom denken we eind 2010 dat grote crisissen heel normaal zijn en om de paar jaar moeten optreden. Daarom wil men ook zo graag geloven in theorieën als het Nieuwe Normaal. Men is verbaasd (dat zijn de nette mensen onder ons, de anderen komen met wat meer denigrerende kwalificaties) als ik zeg dat we niet in de winter van de lange golf, de Kondratieffgolf, zitten, maar de voorspoedfase zitten. Met enige moeite kan men accepteren dat het goed gaat in veel opkomende landen, maar er is totaal ongeloof dat dit zoden aan de dijk zet. Daar woont wel 84% van de mensheid, maar dat zijn allemaal mensen die je nauwelijks mee moet tellen als het gaat om welvaartsgroei zo vindt men. Men gelooft gewoon niet dat het BNP van het Westen (Amerika, rijk Europa, Japan) in 2011 kleiner is dan dat van de rest van de wereld.

Nog minder gelooft men in hoge groei in de VS. Die rare Amerikanen willen gewoon in een eigen huis wonen en auto blijven rijden, net als in de tijden van het Oude Normaal. De productiviteitstijging is bijzonder hoog in de VS, vooral de efficiëntie (multifactorproductiviteit) gaat hard omhoog. Er zijn ongekend veel nieuwe ontdekkingen geedaan, er komt een lawine van winstgevende (Apple!) innovaties op ons af. De werkloosheid is nu torenhoog en gaat de komende jaren flink dalen. Dat betekent hoge groei, boven potentie (elk procent dat de werkloosheid daalt levert in de VS een extra groei op van 2% volgens de wet van Okun).
Dalende werkloosheid, herstel van de huizenmarkt en autoverkopen zijn voorspellingen die de komende jaren vrijwel zeker (80%+ kans) uitkomen. Mooie productiviteitsstijging is minder zeker, maar ik schat de kans hierop toch ook behoorlijk: minstens 65% (maar anderen achten deze kans veelal lager).

En Europa? Dat hobbelt in een zwakker tempo achter de rest van de wereld aan, met uitzondering van Duitsland (en satellieten) dat behoorlijk kan groeien.

In die voorspoedtijd horen helemaal niet uitzonderlijk veel crisissen en recessies. Er zijn atijd wel wat crisissen en rampen, maar bijna overal ter wereld tegelijkertijd komt niet zo vaak voor, zo'n kredietcrisis/ Great Recession is gelukkig behoorlijk zeldzaam.
De laatste decennia zijn recessies veel mindder talrijk geworden dan voor 1960. Daar zijn allerlei redenen voor, die niet weggevaagd zijn door de kredietcrisis. Ik noem er enkele: de grote omvang van de dienstensector die veel minder cyclisch is dan industrie en landbouw, de tweeverdieners (werkloosheid van een verdiener raakt dan minder hard dan bij eenverdienersgezinnen), het meer stimulerende monetaire en fiscale beleid sinds Keynes.

Een van de stokpaardjes van Woody Brock is dat beurzen (toekomstverwachtingen) heel erg met elkaar gecorreleerd zijn, maar economische groei tussen landen bijna helemaal niet. Groeiterugval of extra groei ontstaat gewoonlijk door landspecifieke oorzaken (opgang door de Duitse eenwording, de omslag in China door het einde van de culturele revolutie, Reaganomics in de VS of neergang door misoogsten in opkomende landen, een huizenbubbel, een revolutie, neergang van Japan na 1990 die niet besmettelijk was voor Azië/rest wereld).

De normale situatie is dat er maar om de circa zeven tot twaalf jaar (de duur van de cyclus van vaste investeringen, de Juglar) een echte recessie hoort op te treden in vrij veel landen tegelijk en dat in de tussenliggende jaren maar een beperkt aantal landen in de knoei zit. In 2010 hadden maar weinig landen negatieve groei: o.a. Griekenland, Roemenië, Madagascar en Venezuela. De redenen daarvoor waren landspecifiek. Het was niet erg genoeg om de wereldgroei materieel te drukken: wereldwijd was die ondanks de neergang van Griekenland en Madagascar bijna 5%, een van de hoogste cijfers uit de wereldgeschiedenis, niet bepaald zo'n crisiscijfertje.

Als je potentiële groei hoog is, dan moet de neergang flink zijn wil je in een recessie komen. Daarom zijn op het ogenblik de opkomende landen met gemiddeld hun 6,5% potentiële groei (volgens van Ark van IMF) vaak (niet allemaal zie Madagascar en Venezuela etc) veel crisisbestendiger dan westerse landen met hun potentiële groei van ruim 2%.

Kortom, de economische groei gaat positief verbazen in de komende jaren, en de aandelenbeurzen nog meer, zoals we al in ons boek stelden.