Bij de bespreking of er hoge inflatie dan wel deflatie in de komende jaren zal optreden was de Kondratieffgroep van het VBA (Ballendux, van Duijn, Menco, de Vaan, Vermeulen,van de Voort, Willemsen) was men minder bang voor deflatie dan vorig jaar.
Van Duijn bleef de sterkste inflationista en bleef geloven in hogere inflatie op termijn door het gebrek aan werkenden over enige tijd. Hun lonen moeten fors omhoog. De staat moet inflatie maken om alle uitkeringen te kunnen doen aan gepensioneerden. Hogere grondstoffenrpijsstijging vanwege het stijgend verbruik van de opkomende landen.
Menco is nog steeds de grootste deflationista, maar lang zo erg niet als vorig jaar. Hij blijft relatief somber over econische groei (niet als enige) en ziet door de lage bezettingsgraad en hoge werkloosheid zeer lage inflatie en misschien enige deflatie, maar lang zo erg niet als vorig jaar.
Ik zelf ben het afgelopen jaar overgeloen van het kamp van de deflationistas naar de inflationstas. De hoofdreden is het gemak waarmee de FED, de Bak of England en de Bank of Japan mog eens overgingen tot monetaire verruiming (quantitative easing) terwijl de economie al uit de recessie was. Het is gewoon te verleidelijk om geld te drukken. Banken staan nu bol van de vrije reserves en kunnen plotseling bijna oneindig krediet gaan verschaffen als ze dat willen en er vraag voor is. Dat zal niet op korte termijn gebeuren (eerst moet het kapitaal van de banken nog aansterken voor Basel III en de vraag is er voorlopig ook nog niet), maar over enkele jaren (1,2,3,4?) heeft dit grote kans om zich voor te doen. Dan krijgt men een sterk oververhitte economie waarin de inflatie flink kan stijgen. De overheid zit met grote tekorten en vindt inflatie daarom niet erg (bij inflatie daalt schuld/BNP voor de overheid pijnloos). De bouw heeft jaren vrijwel stil gelegen in het westen en huren kunnen plotseling veel gaan stijgen bij aantrekken van de vraag bij een goede groei van de werkgelegenheid (een waarschijnlijk scenario voor de VS). De overheid zal zijn best doen om inflatie te creéren via verhoging van belastingen als de BTW (zo heeft het VK zijn flinke inflatie gekregen). Geld bijdrukken leidt tot een zwakkere munt en zo tot importinflatie (zie eveneens het VK).Er ontstaat plotseling inflatie van flinke omvang.
Dat is niet mijn basisscenario, ik zie de eerste twee jaar geen inflatie van betekenis in het Westen omdat de bezettingsgraad zo laag is en de werkloosheid hoog (dus geen hoge loonstijging maar wel doorgaande kostenbesparingen) en de productiviteitsstijging betrekkelijk hoog is. Maar daarna is er wel degelijk een flink inflatiegevaar. Als men elkaar gaat beconcurreren op kostenbesparingen/ productiviteitstijging zoals Duitsland wil, zal de inflatie laag blijven. Electoraal zal de vergrijzende kiezer ook geen inflatie willen, want dan krijgt hij het relatief slecht. Daardoor kan de inflatie in veel Europese landen de komende circa acht jaar laag blijven. In de VS ligt dat minder duidelijk, daar is het electoraat door hun individuele schuldenlast veel meer uit op inflatie. Ook dreigt daar meer inflatie vanuit de geldpers en de huren (door de demografie).
Vanuit de opkomende landen komt eveneens inflatie over enkele jaren. Voorlopig zorgen goedkope importen en diensten uit China, India etc voor deflatoire druk die de inflatoire druk vanuit hogere grondstoffen compenseert. Na ongeveer 2015 neemt de deflatoire druk vanuit China af, omdat de beroepesbevolking dan niet meer groeit (de enorme groei van het aantal werkenden inde industrie en diensten in China en veel opkomende landen was en is deflatoir, maar als die toevloed van het aantal werkenden afneemt dan verandert de zaak. Voorlopig is de demografie alleen zwak in China,Korea, Oost Europe en niet in de andere belangrijke opkomende landen). Vanaf 2015 dreigt de deflatoire druk van lage importprizen voor geoderen en diensten het af te leggen tegen de inflatoire druk van hogere grondstoffenprijzen.
Zeer belangrijk voor inflatie is of de kosten voor medische zorg en andere zorg voor ouderen in de hand gehouden worden (weinig kans, medische zorg wordt vreselijk duur met individuele gentherapie en andere zorg ook). Marktwerking zal nodig zijn om de kosten enigzins in de hand te houden. Electoraal zal men voor ruime zorg blijven kiezen (maar niet voor de groepen die niet stemmen in de VS zoals we vorig jaar zagen), totdat de jeugd (niet georganiseerd, zwak ten opzichte van de gevestigde belangen) het eindelijk niet meer neemt. Dat duurt vermoedelijk nog wat langer dan acht jaar. Dat speelt als de babyboomers 80+ wordt en veel zorg nodig heeft. Dat worden moeilijke tijden volgens Ter Veer en mij.
Eindconclusie: voorlopig lijkt er weinig (minder dan vorig jaar) kans op sterk stijgende of dalende inflatie, maar hoge inflatie is wel een belangrijk staartrisico.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten