Frits Bosch had zich vorig jaar door Zembla laten verleiden om uit te leggen waarom pensioenfondsen zo arm geworden waren. Daarbij wist hij op zo ongeveer iedereens tenen te trappen. Jan en alleman, regeringen en bedrijven hadden geld gestolen van de fondsen door gewoon geld uit de fondsen te halen of de premies te laag te maken. Dat werd nog wel geaccepteerd. Maar het gegoochel met underperformance van benchmarks en andere rentevoeten voor de verplichtingen kwam hem te staan op intelligent verweer van Ortec en Cardano en vele anderen. Hij maakte zich niet geliefd bij zijn opdrachtgevers die volgens hem toch zo aantoonbaar dom en onverantwoord hadden gehandeld door het renterisico niet 100% af te dekken, niet alles passief te indexeren en veel te weinig te beleggen in direct vastgoed. Pensioenfondsbesturen hadden een beetje zitten gokken en dat is verkeerd afgelopen zo zegt hij met de wijsheid achteraf. ALM-studies zijn maar onzin en fondsen die hun beleid hierop baseren hadden een gat in hun hoofd.
Vandaag probeerde Frits het nog een keer in Het Parool in het artikel: Korting op pensioen is nog veel te gering.
Die wijsheid put hij uit te hoge waarderingen van illiquide beleggingen, zoals private equity en direct onroerend goed (vroeger was het juist zo dom dat fondsen hier zo weinig in belegd hadden volgens hem, nu is het ineens zo dom dat ze er in belegd hebben, het is niet zo eenvoudig als bestuur om het goed te doen bij Frits, vooral niet met de wijsheid achteraf). Een punt heeft Frits wel, zoals steeds: er zit een grote kern van waarheid in alle argumenten die hij aanhaalt, alleen het gewicht dat hij eraan geeft is overdreven. Zo groot is het gewicht niet dat al die illiquide beleggingen hebben in de totale beleggingsportefeuille van de pensioenfondsen die nu afgewaardeerd moeten worden. Uiteraard is dit komende afwaarderen een pijnlijke zaak, maar dat overleven de fondsen wel. Bijvoorbeeld aandelen zijn de laatste tijd weer gestegen en dat maakt grote afwaarderingen van private equity weer wat minder nodig. Het kan allemaal best meevallen.
Frits kan uiteraard gelijk krijgen, vooral als onverwacht de wereld toch ten ondergaat via schuldenproblemen, onbetaalbare grondstoffenprijzen en nu nog niet voorziene rampen zoals uitbarstingen van vulkanen op IJsland die het leven in Europa een stoffige, koude zaak maken inclusief wereldwijde misoogsten, vooral nadat de warme golfstroom door afsmelten van sneeuw op Groenland niet meer langs de Noordzee gaat en aardbevingen Tokyo en San Francisco verwoest hebben en er kernoorlogen begonnen zijn tussen Israël en Iran en India en Pakistan en Noord Korea zijn bommen op Japan uitprobeert, aanslagen van Al Qaida met vuile radioactieve bommen de nodige grote steden in Amerika onbewoonbaar maken.
Dat is allemaal veel te pessimistisch. Uiteindelijk gaat de rente echt wel stijgen, leidt het hoge rendement op eigen vermogen toch tot voldoende rendementen op aandelen, private equity, high yield etc.
Verder ziet Bosch een probleem met de solidariteit van jongeren met ouderen. Dat is er altijd al. Ouders voeden hun kinderen op zonder dat daar vooraf een adequate vergoeding van die kinderen tegenover staat. Dat hebben jongeren ervaren en daarom accepteren ze dat ouderen goed behandeld mogen worden. Daar zitten grenzen aan, maar dat betekent niet dat solidariteit afgeschaft moet worden (tegenwoordig kan alles, maar ik zou geschokt zijn als solidariteit afgeschaft wordt).
Ik ben optimistisch over de toekomst en daarom zie ik de problemen van de pensioenfondsen verminderen, vooral als de centrale banken de rente niet langer kunstmatig laag houden. Met die nominale rechten komt het wel goed, maar in reéle termen kan het problematisch worden. Inflatie is in het nadeel van de ouderen en in het voordeel van jongeren (een soort (onvermijdelijke) transfer van rijkdom van ouderen naar jongeren) en dit kan een probleem voor de huidige gepensioneerden blijven (want het is al een probleem, ze (en overigens ook de actieve deelnemers) zijn al jaren niet geïndexeerd voor inflatie). Wat betreft inflatie kan ik het in beperkte mate met Frits Bosch eens zijn: er is een grote kans dat de inflatie gaat tegenvallen, maar of die gierende inflatie die hij ziet gaan optreden valt nog te bezien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten