D-day voor pensioenfondsen: DisconteringsDag

Volgens de nodige lobbyisten is het vandaag een feestdag: door invoering van de Ultimate Forward Rate is Nederland behoed voor het ontijdig afstempelen van pensioenen.

Er is veel bezwaar tegen deze RRR (RijkRekenRente), de ouderen zouden de jongeren bestelen, omdat het verwacht rendement van een pensioenfonds deze hoge rente nooit zal kunnen bijbenen en op termijn dus extra meer en meer moet afgestempeld moet worden. In actualiteitsrubrieken geeft men al voorbeelden: de ouderen hoeven nu 4% minder gekort te worden in plaats van 15% en dat betekent over 35 jaar dat de dan met pensioengaanden 31% gekort moeten worden. Het betselen van de jongeren is dus enorm. Stel je eens voor dat er niet gekort werd: dan hadden de nu jongeren over 35 jaar 0% pensioen (gelukkig niet gegarandeerd; het fact checking team staat in het geheel niet achter dit soort berekeningen).

De geschiedenis leert dat rendementen van boven de UFR op lange termijn ruimschoots te realiseren zijn. Dan moet men natuurlijk wel ook in iets anders beleggen dan “veilige“

 staatsleningen.

Men suggereert vaak dat de rendementen nu de komende jaren heel laag moeten zijn omdat de rente nu zo laag is (zelfs ik heb dat gedaan in de beleggingsnota 2013).. Cijfers uit het verleden bieden hier helemaal geen bewijs voor. Integendeel zelfs. Het verband tussen rentestand en de beurs na enige kwartalen is meestal zwak. Na 2000 is er een licht negatief verband: hoe lager de rente, des te hoger was de stijging van de S&P500 (net als de situatie voor 1965).

Bij rentes onder 5% was er een redelijk verband na 1950. Voorlopig wijst de zeer lage rente eerder op hogere rendementen voor risicovolle beleggingen dan lagere.

 

Het ABP heeft enigszins beteuterd gereageerd op de invloed van de nieuwe rekenrente volgens de Ultimate Forward Rate. Hun lobby heeft nog niet voldoende opgeleverd. Kamp/DNB is meegegaan met de argumenten van Cardano dat de rente niet te zwaar berekend moet worden op de 20-jaars rente maar dat je de hele rentecurve tot 60 jaar mee moet nemen. Uiteindelijk is door dit soort aanpassingen en het meegaan met Solvency 2 voor de rekenrente de dekkingsgraad van pensioenfondsen vaak met ongeveer maar 3% gestegen.Het ABP meldde dat hun dekkingsgraad eind augustus met de nieuwe berekeningswijze stijgt van 92 naar 94.

Die stijging is zo laag dat je je kunt afvragen of dit de moeite waard is: men werkt nu met een modelrente in plaats van een marktrente. Met een marktrente kun je een pensioen garanderen, met een modelrente kun je hem slechts met goede kans verwachten.

De werkelijkheid is dat bij de huidige rentes gegarandeerde pensioenen onbetaalbaar zijn en daar komt dan ook nog eens het langlevenrisico bovenop.
Achmea had een aardige tabel bij een presentatie voor zijn klanten (waaronder F&C Nederland met zijn pensioencontract).

Waar je in 2009 nog een pensioenopbouw van 2% mee kon financieren is nu nog maar goed voor 1,13%. De keus begint nu te worden: neem je genoegen met 1,13% opbouw van rechten, wel (nominaal) gegarandeerd of ga je voor een verwachte opbouw van circa 2%, niet gegarandeerd, slechts met goede kans. (N.B. bij een verzekeraar als Achmea of bijvoorbeeld Aegon kun je ervan uitgaan dat de uitkering echt nominaal gegarandeerd is gezien de draconisch hoge dekkingsgraden (liefst 200-250% plus, maar in ieder geval 150%+)).
Bij een pensioenfonds is gebleken dat de uitkering niet gegarandeerd is, daarmee is er ruimte gekomen om te kiezen voor een ozeker veel hoger pensioen in plaats van een zeker erg laag pensioen. De basis van het pensioen zou je bijna gegarandeerd kunnen doen, maar daarna begint defined contribution toch wel erg aantrekkelijk te worden. Dit geldt vooral voor ondernemingen, die gewoon gegarandeerde pensioenopbouw van 1,75% per jaar inclusief langlevenrisico niet meer kunnen betalen. Als de werknemer dit per se wil, zal hij in de toekomst als de rente niet stijgt genoegen moeten nemen met een aanzienlijk lager netto loon.

Het CPB is betrekkelijk stellig dat de rente heel lang laag kan blijven. Door de kredietcrisis en de vergrijzing blijft de groei vele jaren heel laag en daar hoort een zeer lage rente bij à la het Japanscenario. Zij vinden de UFR rente van 4,2% bedenkelijk hoog. 2% inflatie is hoog en 2,2% reële rente is al helemaal een wild hoge veronderstelling. Brrr, we moeten accepteren dat we failliet zijn en onze oude dag in armoede moeten gaan slijten.