Shiller: sparen tot je een ons weegt, want obligaties zijn een bubbel en aandelen eigenlijk ook

http://www.cnbc.com/id/102421990

Robert Shiller (van het boek Irrational Exuberance) vindt eigenlijk van wel. Het klopt niet helemaal met zijn eigen definitie waar je pas spreekt van een bubbel als iedereen vindt dat je iets moet kopen omdat de koers zo omhoog gaat. Zo’n enthousiasme is er nu niet. Er is slechts een selecte groep kopers die gewoon door koopt wat er ook gebeurt:

For Shiller, a bubble is "a social epidemic of enthusiasm and excitement spread by word of mouth, attracting more and more investors in a market. But I don't know that the bond market is really driven by excitement. Excitement of sorts—but it isn't so optimistic. I think it's mixed with a tinge of regret about 'Why am I getting such low yields?' "

Shiller denkt dat er een groot gevaar is voor een crash op de obligatiemarkten. Aandelen zijn overigens ook veel te duur. Je moet je voorbereiden op zeer lage rendementen. D.w.z. je moet je te pletter sapren voor je pensioen, vooral ook als je wat zorg wilt inkopen.

Je ziet overigens dat mensen terugdeinzen om te spreken van een rentebubbel. De obligatiemarkt heeft altijd gelijk, de koersen worden op rationele manier gemaakt en er is enorme arbitrage als de koersen van staatsleningen te hoog of te laag zijn.

 Toch spreken steeds meer mensen van een bubbel. Ik denk dat dat is omdat het echt een bubbel is.

Men koopt geen obligaties meer om inkomen te verwerven. Men koopt omdat het moet.

Men koopt, omdat men ziet dat men anders ongelooflijke koerswinsten misloopt. Wie dacht bij de huidige lage rentes van eind 2014 dat hij met lange staatsleningen 10% rendement zou gaan halen in januari?

Hoe kan het verstandig zijn je renterisico op je verplichtingen op lange termijn te matchen met een belegging met een negatieve rente? Op lange termijn moet dit toch onzin zijn, bubbeldenken van het ging al zo lang goed, dat zal dus wel zo blijven. Als ik niet mee ga met de trend, dan zal het me opnieuw berouwen.
Toch begint er een opstand te ontstaan bij de Nederlandse pensioenfondsen http://www.ipe.com/countries/dutch-funds-holding-back-on-rate-hedge-adjustment/10006668.article? men wil gewoon niet langer mee in de matchingbubbel nu het zo duidelijk is dat je geld aan het verspillen bent. Men wil winst nemen op de enorme opbrengsten van rentematching, voordat die winst verdwijnt.

Moet je bang worden omdat Shiller een bubbel ziet? Sommigen vinden van niet, want Shiller ziet al jaren een rentebubbel. Shiller zag ook een aandelenbubbel die knapte in 2000. Ook toen was hij te vroeg en nu lijkt dit weer het geval te zijn.

In 2000 vond men dat we in een New Era leefden waarin technologieaandelen enorme winstgroei zouden blijven laten zien. Aandelen horen dan enorm veel waard te zijn en snel in waarde te stijgen.

In 2015 vindt men dat we ineen tijd van Secular Stagnation leven. Hierbij past een zeer lage rente, vooral een negatieve reële rente en ook nog eens deflatie. Voilà, de rente hoort negatief te zijn.

Echt niet, maar de rentedaling houdt langer aan dan een rationele handelaar kan volhouden.