De drie belangrijkste theorieën zijn die van secular stagnation met als grote profeten Hansen en Summers, de superschuldencrisis van Rogoff (en reinhart) en de theorie van het einde van de productiviteitsstijging van Gordon.
Hansen heeft in 1938 zijn theorie geponeerd. De economische groei was gewoon te laag en daar hoorde een reële rente bij die ver onder nul moest zijn en dat was op de kapitaalmarkt niet voor elkaar te krijgen. Het kon daarom nooit meer goed komen met de economische groei. Even later brak de periode met de grootste economische groei uit de geschiedenis aan. Summers heeft voor een revival gezorgd en de secular stagnation theorie is nu de basisverklaring voor waarom de economische groei zo laag is en de komende decennia haast niet kan verbeteren.
Consequentie is dat de centrale banken de rente veel verder omlaag moeten brengen om evenwicht te krijgen. Negatieve rentes zijn niet genoeg, het moet minstens -5% zijn in de eurozone en bergen QE moeten er komen. Overheden moeten meer Keynesiaans beleid gaan voeren.
Rogoff heeft samen met de Reinharts onderzoek gedaan naar de economische ellende na het uitbreken van een financiële crisis. Dat is vijf tot zeve n jaar minstens lagere groei en vaak nog langer.Zijn theorie was tot enkele jaren geleden , toen bleek dat men iets te veel met de cijfers had gegoocheld, de meest populaire theorie.Landen met te veel overheidsschuld konden het schudden, vooral als de huishoudens en bedrijven ook te veel schuld hadden.
Het interessante is dat Rogoff recentelijk zei dat de schuldencrisis in Amerika lang genoeg had geduurd en niet meer de groei moest drukken (in Europa en Japan zijn de schulden nog te hoog en daar kan men nog wel last hebben van de schuldencrisis). Technologische vooruitgang is hoog, zeker niet lager dan in de afgelopen eeuwen. Het zal beter gaan in de emerging Markets.
Met andere woorden, het zal weer beter gaan met de economische groei in Amerika, al zal de potentiële groei vanwege demografische redenen iets lager liggen.
Dan hebben we Gordon. Sinds de Industriële revolutie zijn er vele grote ontdekkingen gedaan en wat er nu nog ontdekt wordt is peanuts. Twitter wordt als voorbeeld genoemd, het communcieren met minder dan 140 tkeens als een van de grootste innovaties. Een en ander gaat niet veel meer bijdragen aan de economsiche groei en technologische vooruitgang. De wet van Moore stopt binnen vijf jaar. Energie wordt steeds moeizamer gewonnen, tegen steeds hogere kosten nu alle conventionele bronnen voor oliewinning op raken. De enorme slag naar betere opleiding, meer universitair onderwijs is achter de rug. De PISA scores laten zien dat de Amerikanen tegenwoordig dommer zijn dan het achtereind van een varken en de trend is duidelijk met al die immigranten.
De vergrijzing is verschrikkelijk, een oude hond leer je geen kunstjes meer, dus daar kun je niets meer van verwachten. Bovendien zijn 70-plussers te lui om nog 40+ uur te werken (met uitzondering van Bill Gross).. Kortom, er wachten ons nog duizend jaar van lage groei (iets dat Batra enige jaren geleden ook voorspelde, in zo'n periode zijn er ook veel oorlogen om de wereldbevolking weer terug te brengen tot milieutechnisch weer aanvaardbare omvang).
Uiteraard denk ik dat Rogoff nog steeds het dichtste bij de waarheid zit. De schuldencrisis drukte de groei de afgelopen jaren, nu wordt dit minder. Technologische vooruitgang is enorm. Denk aan de medische revolutie, smart phones, gratis informatie op internet, nieuwe materialen, de zelfrijdende auto, doorgaande vooruitgang met zonne-energie en vooral fracking et aardgas, stemherkenning, nieuwe materialen, de communicatierevolutie met Facebook, Linkedin, Twitter en de internetverkopers amazon, Ali Baba etc.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten