GS productiviteitsgroei VS: nu 0,5%, terugkeer naar 1,5% verwacht (gehoopt)

De schattingen voor potentiële economische groei staan flink onder druk vanwege de zeer slechte cijfers van de productiviteitsgroei in de VS. Bij een forse groei van de werkgelegenheid is er toch niet meer dan 2% groei.

In het eerste kwartaal was de productiviteitsgroei -1% en op jaarbasis iets als 0,5%. Voor 2016 lijkt er enig herstel van het eerste kwartaal te komen, maar dan kom je nog steeds niet verder dan 0,5%.

Wat de FED ook doet, duidelijk meer dan 2% groei is op jaarbasis er nog niet geweest. Er is de afgelopen vijf jaar wel fiscale tegenwerking geweest, maar niet meer dan 0,5-1%. Bij 1,5-2% groei van de werkgelegenheid en daling van de werkloosheid van ongeveer 0,5-1% zou je volgens de wet van Okun moeten denken aan ongeveer 4% groei.

Wat is er aan de hand?

Gordon zegt dat de grote uitvindingen gedaan zijn. Wat te denken van mensen die Twitter als een geweldige uitvinding zien? Met veel beters komen ze niet op de proppen.

Je ziet grote problemen met de Wet van Moore. Chips worden nog wel veel krachtiger, maar met veel meer problemen en tegen hogere prijzen.

Fernald is op het ogenblik de leidende onderzoeker over productiviteit. Hij ziet op termijn (niet voor 2018) een herstel richting 1,5% in de VS (van de huidige 0,5% op zijn best).

JP Morgan’s Feroli ziet op basis van de lage economische groei en flinke groei werkgelegenheid niet meer dan ongeveer 1% groei en wil dat oppoetsen naar 1,5% als er uit onvermoede hoek betere tijden optreden.

Goldman Sachs was altijd relatief iets optimistischer, meer richting Brynjolfsson. Er is veel technologische vooruitgang en er zijn meetproblemen vanwege verbeterde kwaliteit en het opkomen van gratis diensten zoals Facebook, Google.

Nu zijn ze wat meer op de toer van Fernald c.s. gegaan. Ja, er komt wel enig herstel van de productiviteitsstijging, maar nee, niet onmiddellijk. Voorlopig zie je best wel flinke groei van de werkgelegenheid, maar die gaat ten koste van de groei van de productiviteit (eigenlijk heb je dat in Engeland nog extremer gezien dan in de VS). Als die groei van de werkgelegenheid afzwakt, omdat je dicht bij de normale werkloosheid (NAIRU) bent gekomen, dan (pas) zal je enig productiviteitsherstel zien.

Het nieuwe is dat die hoge groei van de werkgelegenheid de groei van de productiviteit tijdelijk remt, zelfs flink verlaagt. Dus je moet de potentiële groei niet op de oude manier via de wet van Okun (de groei van het BNP is de potentiële groei (volgens Okun 3% + 2 maal de daling van de werkloosheid). Dat zou je brengen op ongeveer 2% minus twee maal de daling van de werkloosheid op jaarbasis ofwel ongeveer 1% of nog lager. Die aanpassing van twee maal is in de huidige tijd veel lager, onduidelijk hoe veel, maar ik denk eerder aan 0,5 maal of nog lager.

Recent nader onderzoek van Mericle/ Struyven op basis van goed doorneuzen van de laatste snufjes van Fernald  brengt ze tot een verwachting van 1,5% productiviteitsgroei in de VS na 2017.

Alle drie de factoren zijn zwak. Kapitaal uitzonderlijk negatief, TFP laag maar wel positief

TFP gaat herstellen naar de oude trend, dat gebeurt los van de cyclus. Dan is er capital deepening. Dat gaat anders dan vroeger. Ze zijn het eens met Fernald dat dit niet langer procyclisch is. De verbetering van human capital is altijd een kleine factor geweest en dat blijft zo. Er is verslechtering van de groei, maar dit zet geen zoden aan de dijk. Het gemiddelde opleidingsniveau in de VS verbetert niet meer (ik vind dit discutabel, de huidige jeugd heeft veel meer digitale kennis dan het gemiddelde op de vergrijzende werkvloer). Duidelijk is dat met de vergrijzing de gemiddelde efficiënte werkervaring minder groeit dan vroeger (even aannemend dat je op je werk veel leert tot je ongeveer 40^ste tot 50^ste  en daarna nog maar weinig, minder snel maar wel wijzer wordt).

De verandering van het karakter van de productiviteitsstijging lijkt te komen uit dat vroeger bedrijven als het slecht ging maar weinig mensen ontsloegen (want als de recessie voorbij was had je ze weer nodig en nieuwe mensen huren/opleiden is duur en ontslaan ook). Groeiende onderbezetting leidde bij een recessie tot een knauw in de productiviteit. Tegenwoordig grijpt het bedrijfsleven veel harder n, nauwelijks nog gehinderd door vakbonden. Te veel mensen aanhouden bedreigt de continuïteit volgens het huidige individuele denken, want het is niet duidelijk dat de goede tijden terugkomen. Daarvoor is er te veel creatieve vernietiging en globalisering. Men houdt de beste mensen vast. De productiviteit schiet daardoor aan het eind van de recessie omhoog.

De laatste jaren is er denk ik nog meer aan de hand. Dematerialisering. Het internet veroorzaakt in tijden van onderbezetting enorm verlies aan pricing power. Je koopt veel goedkoper je elektronische zaken. Je boeken, je reizen en ga zo maar door. Dat wordt volgens mij niet goed in de consumentenprijsindex gemeten.

Mark Thoma geeft nog wat andere redenen. Het is niet zo zeer de vergrijzing, maar de lage rente en inefficiënt overheidsbeleid

http://economistsview.typepad.com/economistsview/2016/05/the-productivity-slump-and-what-to-do-about-it.html?   

De veel te lage rente houdt inefficiënte bedrijven inleven, voorkomt dat risico genomen wordt met investeren. Vanwege de te lage participatiegraad moet zo'n groot mogelijk deel van het bedrijfsleven overeind gehouden worden, maar dat eist zijn tol in het wegzinken van de productiviteitsgroei. Als de loongroei gaat aantrekken en de rente weer hoger wordt, dan pas is er kans op meer productiviteitsgroei. Voorlopig gaat lagere werkloosheid samen met lagere productiviteitsgroei (tegen vroeger precies andersom), ongeveer net als het verband tussen rente en aandelen