samenvatting financieel economisch nieuws van de week

De S&P bewoog voor de twaalfde sessie achter elkaar nauwelijks, men blijft heel dicht bij de all time high.

De FED deed zoals alom verwacht niets, maar paste de renteverklaring iets aan om de iets betere economische groei en werkgelegenheidsgroei aan te geven. De uitleg van de verklaring was havikachtig door de economen en duifachtig door de markt. Hilsenrath probeerde wanhopig de mening van de Fed door te geven dat de Fed de mogelijkheid openhield om ooit de rente te verhogen. Na de teleurstellende groei in het tweede kwartaal (1,2%, grotendeels door krimp investeringen -1,7%, waaronder -1,2% door voorraden, negatieve groei overheid en sterke groei consumptie) waren de dromen over renteverhoging in september voorbij. Er waren negatieve bijstellingen voor de groei in de daar voorafgaande kwartalen.

De Bank of Japan verhoogde de aankopen van aandelen iets, maar dat was het dan en dat was minder dan de markt verwachtte. De BoJ kondigde wel aan om het beleid de volgende keer te evalueren. Abe kondigde een groot stimuleringsprogramma aan. Hierbij moet volgens de markt de Bank of Japan gaan helpen. Op een en ander fluctueerde de yen flink.

De economische groei over het tweede kwartaal in de Eurozone werd geschat op 0,3%, iets lager dan verwacht door het uitblijven van groei in Frankrijk.

Huizenverkopen stegen behoorlijk in de VS. Initial claims voor werkloosheid helaas ook. Nieuwe orders vielen tegen. de markit MI's stegen iets en dat wijst op redelijke ISM's komende week.  De employment cost index steeg over het tweede kwartaal opnieuw met 0,6%, geen motor voor inflatieverwachtingen.

Hillary Clinton had haar conventie, waarbij ze rationeel scoorde, maar opnieuw de harten van de kiezers niet won. Trump mag zelfs de hulp van Poetin inroepen, dat wordt hem niet kwalijk genomen, maar men vindt Hillary verwijtbaar bezig geweest.

In het VK was het kwartaallijkse CBI Industrial Trends Survey fors naar benden, een nieuwe aanwijzing dat het groeitempo in het VK ineens flink lager is. Een lid van de Bank of England dat vorige week nog niet overtuigd was van de groei-afzwakking, nog niets gezien had in nieuwe data, is nu wel ervan overtuigd geraakt dat de BOE moet verruimen.

Duitsland trekt zich niets aan van de Brexit, de IFO bleef goed.

Het winstseizoen verloopt redelijk, vooral bij technologie. Belangrijk voor winstgroei in het komend jaar is of de investeringen weer gaan groeien. Diverse plaatjes van bijvoorbeeld JP Morgan en de guidance van de fabrikanten van kapitaalgoederen en de CEO Duke survey wijzen op enige verbetering van de investeringsgroei, maar geen grote verbetering. De voorraden zullen in het derde kwartaal in de VS waarschijnlijk positief bidragen en de overheid ook. Daardoor zal de groei in de VS in het derde wartaal duidelijk aantrekken, maar het basisverhaal van 2% groei op zijn best à la secular stagnation wordt hierdoor in geen velden of wegen onderuit gehaald.

voorraadcyclus slaat toe: groei in VS valt tegen

Voor het vijfde kwartaal op rij dragen voorraden negatief bij aan de groei. In het tweede kwartaal zelfs -1,2%.
De voorraadcyclus (Kitchin) laat een malse teruggang zien. En nog steeds is de ratio voorraden/ verkopen te hoog (vooral de olievoorraden zijn veel te hoog). Maar toch denken we dat vanaf het huidige kwartaal de voorraadellende voorbij is.
Andere investeringen zijn ook omlaag, deels als reactie op de extra bouw in het eerste kwartaal door het normale weer. De Juglar is naar beneden, niet heel erg overigens.
Een en ander hoort heel slecht te zijn voor winsten, daartegen afzettend zijn de winsten in het eerste kwartaal nog heel acceptabel.
Het animo om meer te gaan investeren is nog niet zichtbaar, maar het zou wel kunnen gebeuren.
De overheid droeg ook negatief bij aan de groei en dat in een verkiezingsjaar, waarin enige extra fiscale stimulering was beloofd.
Een en ander wijst op meer groei in het derde kwartaal, ook al zal de consumptie minder uitbundig groeien.
en geen verhoging van de rente door de Fed in september.

geen rente? dan maar 'leveraged safety"

De markten beginnen een beetje te bubbelen met het doorvertalen van de eeuwig laag blijvende rente.
De formule naar outperformance was duidelijk: inspelen op lagere rente via lange leningen kopen en van het kopen van aandelen die in een hefboom, leverage, de rentedaling doorgeven.
Je ziet het ook bij vastgoed, zij het nog steeds gematigd vergeleken met de vorige cyclus (die slecht afliep voor huizen etc.).

In dit plaatje hoor je een stijgende lijn te trekken: hoe hoger de startrente, des te hoger de verwachte opbrengst (en die krijg je bij risk on).
Men wil nu een heel andere lijn trekken, die loodrecht staat op die stijgende lijn: volgens duratie van de leningen. Aandelen hebben een negatieve duratie (dalen als de rente daalt, al is dit tegenwoordig minder duidelijk), lange leningen een enorme duratie.

Beleggers zijn ten einde raad bij hun 'hunt on yield' . In fase 2 is men alleen mar rijk geworden via extreem inzetten op vervlakking van de rentecurve. Dit is een ramp voor pensioenfondsen die hun verplichtingen berekenen met bijna alleen de lange rente.
Wat wordt fase 3?

verband tussen aandelen en rente positief, maar in eurorente niet meer zo duidelijk: andere uitleg komt op

Hierboven het vaak getoonde plaatje dat voor 1998, de inflatoire periode, de correlatie tussen aandelen en rente -0,4 is in de VS. Inflatie is in die periode het probleem, te hoge inflatie veroorzaakt hogere rentes en daarmee een recessie. Na 1998, de periode waarin de inflatie laag is, slaat het om. De inflatie is niet langer het probleem. De kerninflatie blijft als een blok rond de 2% liggen, maar de economische groei fluctueert. Te lage economische groei betekent een daling van de winsten en gaat gepaard met en lagere rente. Vandaar positieve correlatie tussen rente en aandelen

Gemeten via de Duitse rente lijkt sinds Draghi’s whatever it takes het verband tussen rente en aandelen anders te zijn geweest dan in de VS. Daling van de Duitse rente door nog meer QE hielp de beurs zelfs wereldwijd, vooral ook door de samenhang met Japanse monetaire stimulering. Rentestijging door monetaire verkrapping niet ingegeven door sterke stijging van de economische groei kan kennelijk ook bij lage rentes nu slecht zijn voor beurzen.
Het verhaal van de correlatie is misschien veranderd: de economische groei in de VS blijft als een blok rond de 2% liggen (en in de Eurozone rond iets boven de 1%). De kerninflatie is betrekkelijk constant (wel iets dalend in de eurozone), maar de rente stuift alle kanten uit. De rente is niet het probleem buiten de financiële sector, maar de kans: daarom reageert de aandelenmarkt nu blijer met dalende rente, want de groeivooruitzichten veranderen niet.

nieuwe beleggingstheorie: momentum, waarom werkt het

Naast beleggen volgens waarde en illiquiditeit, small caps zijn er nog meer krachten die niet in lijn zijn met de theorie van Sharpe over hoe een efficiënte kapitaalmarkt werkt. Overigens wel in lijn met een blind kopen van een Markowitz-portefeuille: kopen op momentum.

Er zijn mij geen grote onderzoeken bekend hoe het blindelings kopen van een Markowitzportefeuille met de hoogste Sharpe waarde uit het verleden uitwerkte in de toekomst. Oscar Vermeulen heeft lang geleden (begin jaren 90) in de PVF-tijd (PVF was een voorganger van BMO GAM in Nederland) hier dapper aan zitten rekenen en kwam tot de conclusie dat het ex post heel goed gewerkt had. Momentum scoorde ex post. Verbazend.

Momentum heeft zo lang gewerkt dat bijna iedereen aanneemt dat dit ook zo hoort te zijn. Wederom ben ik niet overtuigd waarom dit zou moeten zijn. Meegaan met de trends, persistence of trends. Dat is een van de beleggingsprincipes van F&C. Op tijd meewaaien met de trends. Dat scoort, maar te laat de trend volgen scoort slecht natuurlijk.

Een van wat ik noem de hoofdwetten van Woody Brock is dat beleggingen met grote modelonzekerheid trenden, dat er dan geen mean reversion is naar de fair value modelwaarde (want die is er niet). Dat komt verrassend vaak voor. Als je op tijd ziet dat de modelonzekerheid groot is, dan moet je met de trend meegaan. De laatste jaren zijn zo ongeveer alle modellen voor berekening van fair value van de rente en aandelenwaarderingen gesneuveld. Niemand heeft ook maar het flauwste idee wat de rente zou horen te staan rekening houdend met de marktkrachten. Iedereen vindt dat de rente te laag is, maar toch, dat scoorde niet. Vroeger dacht men dat de reële rente à la Fisher 2% moest zijn en dat de tienjaarsrente gelijk hoorde te zijn aan de normale nominale groei van het BNP. De rente trekt zich al jaren, vooral sinds de zombiekrachten groot zijn, hier niets van aan.

Zijn aandelen duur? Ja volgens de koerswinstverhoudingen, nee volgens de rente. Men heeft geen idee meer naar welke koerswinstverhoudingen aandelen moeten tenderen, zelfs niet als je rente en inflatie als bekend veronderstelt.

Dat wijst allemaal op momentum. Zo lang als je die modelonzekerheid groot ziet blijven of zelfs groter worden, kan men in blijven zetten op momentum, zo lijkt de wet van Woody Brock aan te geven.

Maar Woody Brock gaf al aan dat inzetten op trending op zeker moment te risicovol wordt: trending slaat om as het momentum te groot wordt. Er is helemaal geen goede theorie wanneer het momentum te sterk is. Je kunt momentum vergelijken met wat het was in de historie en dan een subjectief oordeel hier overheen gooien dat this time different is: het is erger of minder erg dan bij vorige momentumomslagen.

Te lang inzetten op trending hoort verkeerd te gaan, het leidt tot bubbels en wie niet op tijd weg is bij de bubbel lijdt ontzettende koerspijn.

Trending zou volgens Behavioral Finance optreden omdat beleggers altijd zitten te slapen. Ze reageren niet op tijd, ze verdisconteren het nieuws te langzaam in de prijzen. Nu zijn beleggers meestal wel sukkels, ze kennen de toekomst namelijk niet en zitten daar dus maar wat op te gokken, maar ik vind het maar vreemd dat beleggers zo vaak niet snel genoeg zouden reageren. Dat gebeurt alleen maar als je niet weet hoe je het nieuws moet verdisconteren.

Niet plausibel dat dit standaard is.

Het past wel bij het vertraagd verlies nemen en het versneld winst nemen bij nieuws. Dat is wel iets waar bijna iedereen zich aan bezondigt. Dat zou dan inderdaad wel kunnen leiden tot doorgaande stijgingen en dalingen op nieuws.

Een andere theorie is dat het nieuwe geld altijd gelijk heeft. Daardoor ontstaan nieuwe trends die je zo snel mogelijk moet volgen.

Afijn, geen fraaie uitleg, maar het werkt al zo lang. Zet toch gewoon altijd in op dalende rente en stijgende aandelenkoersen (vreemd dat dit al zo lang werkt bij negatieve correlatie van de opbrengsten).

Zijn er nog lezers met aanvullende inzichten?

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Brexit is buiten het VK steeds duidelijker een non event. Men had veel voorzorgsmaatregelen getroffen, zoals aanhouden van cash, verminderen voorraden en investeringen, stopzetten van overnames etc.  Dat geld stroomt nu de economie in en het economisch nieuws valt daarom mee. De flash PMI's zijn gehouden na de brexit en buiten het VK waren deze goed en meestal zelfs beter. In het VK lijkt het iets minder slecht te gaan na de brexitstemming dan gevreesd, maar er is wel een afzwakking van de groei. De Duitse ZEW was wel van de kook door brexit, maar dit lijkt volgende maand weer goed te komen. De andere groei-indicatoren voor Duitsland en Frankrijk zijn verder aan het verbeteren. Economische groeivoorspellingen voor het tweede en derde kwartaal worden weer naar boven bijgesteld door de economen.

De beurzen konden daardoor licht verder stijgen, vooral de Nasdaq had een goede week. De rentes kwamen haast niet van hun plek af. Men vertrouwt op de centrale banken, maar het macronieuws is zo goed dat er rebellen beginnen te komen tegen 100% zeker Secular Stagnation. Wereldwijd trekken steeds duidelijker de detailhandelsverkopen aan, de investeringen en de industrie.
De olieprijzen bleven aan de zwakke kant door productieherstel in diverse landen en nog te hoge voorraden in de VS.

Sinds kort komt na een lange periode het nieuw beter binnen dan verwacht in met name de VS. De huizenmarkt wordt nog sterker (NAHB daalde een punt, maar stijging van aantal starts, bouwvergunningen, stijgende trend hypotheekaanvragen). De voorraadellende lijkt achter de rug. De oliemaatschappijen zijn weer voorzichtig aan het investeren gegaan (Halliburton sprak van de  'return of the animal spirits').
De winsten komen 5,8% boven verwachting binnen. Dit is 1-2% meer boven verwachting dan de gewone 3-4%.(want van te voren praten de bedrijven de winsten omlaag om een winstmeevaller te creëren).

Trump wist de tegenstand op de conventie enigszins te onderdrukken, al werkte niet iedereen mee (Ted Cruz kon een 'endorsement' niet uit zijn keel krijgen en werd getrakteerd op boegeroep). Melania plagieerde de speech van Michelle Obama. Trump nodigde Poetin uit de Baltische staten te bezetten met zijn verklaring dat hij via de Navo deze landen niet zeker zou steunen. Er was algehele consensus dat Hillary in de gevangenis gestopt moet worden. "Angry is the new hope", we leven in inktzwarte tijden volgens Trump en morgen wordt het slechter, meer terrorisme, meer oorlog, meer Mexicanen. Trump staat in de opiniepeilingen vrijwel gelijk met Clinton in de meeste swing states, dus hij heeft toch nog steeds een redelijke kans om president te worden, vooral als hij de misdadige kant van Hillary overtuigend voor het voetlicht kan krijgen, iets dat Christie wel heel erg gemakkelijk voor elkaar kreeg.

Initial claims waren iets omlaag. de Phillyfed daalde,maar de onderliggende cijfers waren niet zo slecht.
 Erdogan is bezig met een stevige zuivering van tegenstanders. De Turkse lira was zwak, maar verder lijkt er niet zo heel veel nieuws aan de hand.

Nieuwe beleggingstheorie: de index is heilig en je moet in lage bèta

Op de universiteit leerde ik al in de jaren zeventig dat de Moderne Portefeuille Theorie ging over verwacht rendement en berekend risico (onzekerheid. illiquiditeit etc., dat is allemaal helemaal te moeilijk) . Dat moest berekend worden à la Markowitz, een heel gedoe indertijd, een efficiënte portefeuille berekenen want je had problemen met de data en met de computerprogramma’s. 

Het moest kloppen in de Capital Markets Theorie van Sharpe. Risico dat onvermijdbaar was, niet weg te diversifiëren, werd lineair beloond bovenop een risicovrije opbrengstvoet voor de bijbehorende periode. Een belegging had een bèta met de markt. De markt was meestal de S&P of de wereldindex aandelen. Theoretisch hadden er alle beleggingen in de wereld in gemoeten, maar zo’n index was en is onbekend, daar is niet mee te rekenen.

De kunst was om alfa te behalen. Hoe goed je was als belegger kon je afmeten aan alfa/bèta. Het gewicht van een aandeel in de efficiënte portefeuille hing alleen daar van af. Daar was ik in de jaren 70 al achter. Ik kon het helaas niet bewijzen (mijn afstudeerprofessor bood aan dat dit voldoende was voor een proefschrift, maar daar kwam niets van de terecht. Ik moest in militaire dienst en ging daarna werken in de beleggingsresearch bij een voorloper van BMO GAM in Nederland).

Ondertussen was een en ander begin jaren tachtig langzaam door aan het dringen bij de beleggers, men kon steeds gemakkelijker efficiënte portefeuilles uitrekenen. Beleggingsportefeuilles werden nog steeds samengesteld op wat portefeuillemanagers leuk vonden zonder dat ze echt aan de tand gevoeld werden met cijfers.

Pas begin jaren negentig werd er echt serieus gekeken naar de performance van de portefeuillemanagers. Een heleboel van die lieden viel door de mand: ze hielden de index niet bij, hun portefeuilles waren veel te volatiel. Dit werd bijgestuurd door de portefeuilles steeds meer op de index te laten lijken.

Er kwam een nieuwe beleggingseis op de alfa/bèta van Sharpe: berekend ten opzichte van de index van de bijbehorende beleggingsportefeuille, niet ten opzichte van de wereldindex.

Achterblijven bij de index werd een groter risico. Heel wat portefeuillemanagers dachten dat probleem op te lossen door een bèta duidelijk boven 1 te construeren. Diverse anderen bleven conservatief en dat scoorde soms verrassend goed. Haugen toonde toen al aan dat lage bèta aandelen verrassend goed scoorden.

Waarom dat zo zou moeten zijn, heeft niemand me overtuigend uit kunnen leggen. Hierboven noemde ik al de drang naar outperformance van portfoliomanagers die geloofden in een stijgende markt, de gewone gang van zaken in meer dan de helft van de tijd. Maar dat lijkt me niet genoeg reden.   Recentelijk is er forse outperformance geweest door de enorme instroom van gelden naar low volatility fondsen. Dat is de hoofdreden geweest volgens Arnott voor de wel heel erg superieure performance.

Een andere reden (behoorlijk gangbaar, bijvoorbeeld volgens onze Erik Rubingh) is dat low beta het goed doet als de risicovrije opbrengst (langdurig) daalt. Sharpe zei al dat de optimale portefeuille op de capital market line moet liggen. Dat is de raaklijn vanuit de risicovrije opbrengstvoet aan de puntenwolk van berekend portefeuilles. Het specifieke raakpunt moet de marktportefeuille zijn. Als de risicovrije opbrengstvoet lager wordt en die puntenwolk niet zo ver van zijn plaats komt, dan wordt het raakpunt een portefeuille met een lager risico. Die portefeuille bestaat dus uit gemiddeld minder riskante beleggingen (met een lagere bèta). Die minder riskante beleggingen moeten dan dus meer waard worden, want ze zijn meer in trek gekomen door de lagere risicovrije opbrengstvoet. Sinds 1981 daalt de rente. Het is daarom niet zo raar dat aandelen met weinig risico structureel populairder werden. Meer vraag leidt tot hogere koersen. Ondertussen leidt die risicoverlaging tot dumping van aandelen met hoog risico met navenante relatieve koersdalingen.

Dit verschijnsel is bekend. Strategen die een hogere rente zien prediken een belegging in cyclische aandelen. Men ziet al decennia voortdurend een hogere rente, terwijl het omgekeerde gebeurde. Maar nu de rente zo laag is, moet het ooit goed zijn (denken we al decennia, ooit komt het uit en het kwam vaak tijdelijk uit).

Een iets andere aanvliegroute is dat naarmate de rente daalt de dividendwaarde van een aandeel stijgt, steeds sneller zelfs. De onzekerheid van dividend wordt zwaar gestraft in de waarderingen (steeds zwaarder naarmate de rente daalt).

(plaatje van CETS van Citigroup).

Dit is een heel goede uitleg waarom aandelen van nutsbedrijven zo idioot veel zijn gestegen.

De beste aandelen bij een ongeveer gelijkblijvende extreem lage rente zijn aandelen die geloofwaardiger hun dividend verhogen.

(N.B. Er zijn nog andere redenen voor koersstijging, zoals het creëren van een steeds mooiere droom over toekomstige winsten, zoals bijvoorbeeld bij veel technologiebedrijven).

De rente zit in een bubbel en daarom krijgen sommige beleggers natte dromen van aandelen die veilige dividenden hebben met uitzicht op nog meer van dat sexy dividend (denk aan Unilever, Heineken).

Wat je wel ziet aan het plaatje is dat bij rentestijging de dividendaandelen een veel grotere val moeten maken dan vroeger bij 3%: ze zijn buitengewoon riskant geworden! Ze gaan bij rentefluctuaties richting een hogere rente een hoge bèta krijgen en ja hoor, dan weer met tegenvallende opbrengsten.

Dus dan krijg je weer tegenvallers bij de nodige aandelen met straks een hoge bèta, nu dus juist omdat de rente stijgt.

Er is overigens n

og een reden waarom je vindt dat aandelen met een hoge bèta het niet zo best deden. Er is enige mean reversion in bèta. Aandelen met een langdurig hoge bèta gaan namelijk boven gemiddeld vaak failliet en worden uit de index verwijderd.  Een hoge bèta is vaak een teken dat het risico van het aandeel in de afgelopen jaren is gestegen, dat de bèta is gestegen. Dat had men meestal vooraf niet gezien. De risico-opslag moet dan dus verhoogd zijn geworden voor dat aandeel en dat is slecht voor de koers. Omgekeerd geldt ook. Onveilige aandelen die veiliger worden zijn vaak goede beleggingen (denk in Nederland bijvoorbeeld aan DSM). Onveilige aandelen worden helaas vaak ook nog onveiliger (en dus failliet) en daarom is spelen op mean reversion van bèta gevaarlijk.

En wat leert de hele exercitie? Dat beleggen in aandelen met een nu lage bèta veel riskanter is dan je denkt, vooral als je gelooft dat de rente gaat stijgen (this time is different: de rente gaat niet verder omlaag naar -2%)

ibes consensus winst een jaar vooruit 2004-2005=100

sinds 2005 zijn de winsten maar weinig gestegen, alleen in de VS en Japan. het recente herstel in de VS is bemoedigend, maar nog niet 100% duidelijk een nieuwe trend, hier is nog geen all time high.

In Europa is het nog erger. Alleen in Zweden en Duitsland enige winststijging.
recentelijk zie je wel verbetering in Nederland, het VK (nu door het pond) en Zweden (de grote winnaar van het afgelopen decennium)

vierjaarstrend S&P500

In ons boek gaven we in 2009 aan hoe we dachten dat de trend van de reële S&P zou zijn. Uitgaand van 2% inflatie krijg je de oranje lijn die overging in de grijze lijn.
De oranje lijn is een vierjaars gemiddelde van de S&P: van twee jaar voor het moment tot twee jaar na het moment.
De S&P steeg erg goed volgens die trend. dat ging tot de olieprijs zo ging dalen. Toen is de S&P niet meer gestegen en waren er twee lelijke correcties. De winsten stegen niet meer, ook de winst één jaar vooruit ging niet vooruit.
Sinds februari is er een mooi koersherstel. Vanaf mei is de winst een jaar vooruit weer gaan stijgen. Eerst kwam dit door herstel van de olieprijs, meer recentelijk door de algemene verbetering van de macro zoals zichtbaar in de ISM.
Door het zwakke winstherstel ga ik uit van een zwakkere structurele trend dan d oude.
Gerhard ter Veer zou altijd vast zijn blijven houden aan de oude trend. Nogal eens werd de werkelijkheid het gemiddelde van wat we zeiden. Dat is de derde lijn (GTV+PV)/2.
We zullen zien wat er gebeurt.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De S&P wist all time highs neer te zetten, niet afgeschrikt door Nice of een Turkse staatsgreep.
Het economische nieuws bleef overwegend meevallen en het winstseizoen over het tweede kwartaal is goed begonnen. De angsten over de bankwinsten werden niet bewaarheid.

Brexit had weinig invloed op het sentiment, al schrijft men de daling van het consumentenvertrouwen volgens de University of Michigan wel hieraan toe. Het pond werd sterker omdat de Bank of England onverwachts niet met extra stimulering over de brug kwam en daarmee verdween de outperformance van de Engelse beurs. De Brexit een on event, meer iets om onbedaarlijk te lachen zoals deze Spaanse komiek uitlegde https://www.youtube.com/watch?v=EfqSFQlDae8

(en ik moest er ook flink om lachen, zo moet je een pro- Europacampagne voeren!)

Risk on dus en dan blijven Amerikaanse aandelen achter, ook al komt daar het goede nieuws vandaan.

Voor de afwisseling stalen Japanse aandelen de show via een eindelijk zwakkere yen en Nintendo (Pokemon go). Nu Abe de verkiezingen gewonnen heeft en ook het Hogerhuis naar zijn hand kan zetten, is ronde twee van fiscale stimulering in Abenomics nabij. Bernanke is speciaal in Tokio ontboden om de zegen te geven over helikoptergeld: investeringen in infrastructuur mogen door de Bank of Japan gefinancierd worden tegen eeuwigdurend 0% rente volgens de extreme uitleg van de theorie van Bernanke (en Krugman, die al eerder naar Japan afreisde).

In de VS vielen de detailhandelsverkopen over juni sterk mee, 0,6% (al werden ze voor april en mei neerwaarts herzien). De groei van de industriële productie vorige aand was 0,6%, meer dan de verwachte 0,1%.
 Initial claims voor werkloosheid bleven een lage 254.000, waardoor het vierweeks gemiddelde record laag werd. Yellens Labor Market Conditions Index verbeterde.
De belastinginkomsten herstelden recentelijk behoorlijk, na zorgelijke verslechtering eerder dit jaar.
Het vertrouwen van het Amerikaanse midden - en kleinbedrijf steeg flink volgens het NFIB-survey. 
Het aantal hypotheekaanvragen om een huis te kopen steeg opnieuw sterk.
De CPI bleef 1% op jaarbasis, de kerninflatie steeg 0,1% naar 2,3%.

Op al dit goede economische nieuws steeg eindelijk de rente. De huidige rente is te ver naar beneden doorgeschoten, dat vindt zelfs Gundlach die Gross na-aapt http://www.advisorperspectives.com/articles/2016/07/13/gundlach-the-once-in-a-career-moment-in-the-bond-market?channel=Mutual+Funds . I don’t like investments where, if you are right, you don’t make any money.”

Trump koos een bijzonder conservatieve vicepresidentskandidaat (deze beledigt nog enkele overgebleven minderheden die trump niet zo beledigde). De wedkantoren geven veel betere kansen aan Clinton, maar Trump lijkt steeds duidelijker 'swing states' als Ohio en Pennsylvania te gaan winnen en daarmee zijn zijn kansen aanzienlijk beter dan de wedkantoren zeggen (maar niet goed genoeg om te winnen hoop ik en denk ik).

Theresa may nestelde zich op Downingstreet 10 met brexit-is-brexit en benoemde Boris Johnson tot minister van buitenlandse zaken.

De groei in China was weer 6,7% op jaarbasis in het tweede kwartaal (0,1% beter dan verwacht) en de geldgroei bleef 11,8%. Groei industriële productie 6,2% (vorige keer 6,0%). Netto export gaat nu helpen, waardoor de groei boven 6,5% kan blijven.

All time highs voor de S&P: waar komt al dat optimisme vandaan?

Na de onverwachte brexit zagen we sterkere beurzen en slechts een neergang van twee dagen. Van te voren had men te veel cash gemaakt en dat moest de markt in, zowel aandelen als obligaties profiteerden hiervan.

De S&P en andere indices braken naar boven uit en de chartisten werden daardoor in een halleloejastemming gebracht, maar bleven wijzen op de wall of worry en at ze daarom moeite hadden het positieve signaal te geloven.

Het gaat beter dan de te ver naar beneden bijgestelde verwachtingen. Dat is de hoofdreden waarom de aandelenbeurzen stijgen.

Ondertussen zagen we enkele zeer positieve ontwikkelingen voor aandelen:

-De monetaire cyclus blijft veel langer dan tot voor kort verwacht in de gunstige fase van early stage tightening, gaat helemaal niet in 2016 of begin 2017 richting het gevaarlijke late stage tightening in de VS. Recessiesignalen vanuit de creditmarkt verbleekten door lagere creditrentes.

-De economische cyclus zat ineens mee. Bijna twee jaar kwam het economische nieuws in de VS onafgebroken ietsje of wat meer slechter dan verwacht binnen, nu ineens valt het mee. De industriële cyclus verbetert, de arbeidsmarkt geeft bij nader inzien geen recessiesignaal op betrekkelijk korte termijn (herstel groei werkgelegenheid, daling initial claims, verbetering van Yellens Labor Market Conditions Index (die tot voor kort een recessiesignaal gaf)  

-De winsten een jaar vooruit zaten al een hele tijd in een op zijn best neutraal kanaal, nu zie je plotseling een stijging (nog niet helemaal zichtbaar in de achterlopende consensuscijfers van IBES, maar als je je huiswerk doet met eigen spreadsheets à la Gilmartin zie je duidelijke verbetering). Het winstseizoen over het tweede kwartaal valt mee en zorgt voor bijstellingen de goede kant in voor de financials, industrials en men wordt minder bang voor de dividenden van de grote oliemaatschappijen.

Hier hoort enige rentestijging bij voor de langlopende staatsleningen. Dat is normaal gesproken niet slecht voor de aandelenbeurzen als het komt door verbeterende economische vooruitzichten en niet leidt tot een snel stijgende dollar. De FED blijft kalm, want de inflatie is ook bij enige stijging nog steeds te laag.

-Aandelen zijn iets te goedkoop. Het dividendrendement is te hoog. Uit het plaatje van Elfenbein (Crossing Wall Street) is goed te zien dat de S&P eigenlijk hoger moet staan gegeven de dividenden. 

Een voorbeeld van een te goedkoop aandeel is volgens Barron’s Shell, deze week is het zelfs de voorkant:

http://www.barrons.com/articles/shell-the-worlds-best-oil-stock-1468641709

Shell: The Best Big Oil Stock for Investors

Royal Dutch Shell’s makeover could lift the shares more than 20% in a year—even without a rise in oil prices. Plus, a juicy 6.6% yield.

Onze burgemeester Van der Laan zal het er niet mee eens zijn, beleggingen in olie worden ‘stranded assets’, maar je kunt voor het over zo’n tien jaar het geval is je zakken flink vullen met dividenden als je RDS koopt. Zij gaan nog veel in de kosten hakken, zo blijven ze een geoliede geldmachine volgens Barron’s. En als de olieprijs ook nog eens oploopt (als, als, als…) dan vliegen de gebraden kippetjes zo al van het dividendspit. Zo’n cover van Barron’s is meestal toch wel goed voor een koersstijging van 1-2% extra.

lage groei door stilvallen globalisatietrend

http://voxeu.org/article/global-trade-plateaus
Na de kredietcrisis ging het ineens een stuk slechter met de groei van de wereldhandel. In de westerse landen was er bijna geen groei meer van de export en import.
Dit was de belangrijkste reden waarom de economische groei niet herstelde.
populisten willen deze situatie permanent maken via protectionistische maatregelen. Dat gaat slecht zijn voor de groei, maar de kiezer gelooft dit niet meer. This time is different, globalisatie is slecht.

De opkomende landen hebben enorm geprofiteerd van die enorme groei van hun handel. Vooral China.
Diamandis laat de enorme vooruitgang zien met de geweldige daling van het aantal mensen dat straatarm is.

Declining rates of absolute poverty (Source: Our World in Data, Max Roser)
In dertig jaar een daling van 53% van de wereldbevolking naar 17%

Een klein deel van de wereldbevolking doet niet mee in de grote verrijking van de armen en rijken.
Zij stemmen voor brexit en Trump en ander populistische gedachtegoed.

In China gaat de handel weer herstellen. Deze keer is er weer iedereen blij mee, maar meer mensen vinden dat China beter volgens de regels van het kapitalisme moet spelen en geen marktaandeel moet winnen door te veel devaluatie.

herikoputaa wa doko?”

=Japans voor:Waar staat de helikopter? Dat vragen de Japanse politici nu Bernanke (op uitnodiging van Honda, een oude vriend van Abe) ze ervan overtuigd heeft dat het geen kwaad kan om helikoptergeld in te zetten voor o.a. infrastructuurinvesteringen. Eeuwigdurende leningen à 0% gefinancierd door de Bank of Japan, deze leningen hoeven niet meegeteld worden in de staatsschuld.

de plannen van China zijn duidelijk: verzwakking van de yuan in een vast tempo, je kunt er bijna een liniaal langs leggen sinds november.  Een gecontroleerde daling zou je zeggen
Maar wat doen ze als de yen gaat verzwakken?

Dan Draghi. Mag hij ongestoord doorgaan met ellende afroepen over Deutsche Bank met negatieve rentes? Kan hij niet tot een onderonsje met Merkel komen van laat die Renzi maar geld stoppen in Italiaanse banken en dan help ik Deutsche Bank wel met niet nog lagere rentes?

Ondertussen lijkt de S&P op 2250-2400 af te stormen en dat zijn niveaus waarbij de FED de Financial Conditions wel ruim genoeg vindt en over zal gaan tot één renteverhoging (meer kan niet) met de belofte dat de volgende verhoging echt niet snel komt, misschien wel niet. Op 2150 gaat de FED de rente echt niet verhogen, aldus de markt (die schier onfeilbaar lijkt, maar de toekomst blijft onbekend)

brexit nu in handen van Theresa May, o hadden ze deze Spaanse humorist maar ingehuurd!

en hoe had men remain moeten verkopen?

Daar hadden ze deze Spaanse komiek voor moeten inhuren (met Engelse ondertiteling)

https://www.youtube.com/watch?v=EfqSFQlDae8

geweldig, wat een uitleg over Brexit en de campagne

volledig in lijn met het uitgelekte plan na brexit volgens Speld in de vorige post

Zo moet je dus een Nexit voorkomen: gewoon uitbarsten in lachen en bij elk onzinargument van nexit nog harder gaan lachen. Zo voer je een angstcampagne, niet door serieus te gaan zeggen: dit klopt niet en dat is volgens onze berekeningen echt heel slecht.

En dan de reactie van Amerika op de benoeming van Boris Johnson tot minister van buitenlandse zaken. De diplomaat kan zijn lachen haast niet meer inhouden en bladert daarom maar eerst door de papieren voor hem voordat hij zonder lachen diplomatiek hierop kan reageren op vragen hierover van journalisten http://www.theguardian.com/politics/2016/jul/14/maybe-the-brits-are-just-having-us-on-the-world-reacts-to-boris-johnson-as-foreign-minister

Dodelijk, Obama had hier al voor gewaarschuwd

N.B. deze diplomaat had het over Engeland, niet meer over Groot Brittannië.

Theresa May heeft heel ferm gezegd dat ze van brexit een succes gaat maken, dat ze vrij verkeer van mensen in Europa gaat aanpakken. Dat kan helemaal niet.

Dat weet ze natuurlijk ook wel en het enige geloofwaardige plan kan zijn: leg de uiteindelijke uitonderhandelde voorwaarden voor brexit voor aan de kiezer: wilt u het echt met einde aan vrij verkeer van mensen, wilt u de Noorwegenoplossing met vrij verkeer van mensen of toch maar in de EU blijven? Stem op de partij met de door u gewenste oplossing!

Theresa May is een sterke vrouw die behoorlijk lijkt op Thatcher. Nee is nee en brexit is brexit. Ze was enigszins voor remain, maar voldoende eurosceptisch om alle conservatieven leave+ remain te kunnen verenigen. Zij wil tijdens de onderhandelingen geen verkiezingen en dat is uitermate goed uit te leggen.

Een en ander betekent een permanente staat van onzekerheid in Engeland, zij het door May een enigszins gecontroleerde chaos. De chaos wordt met grote kans groter door de afscheiding van Schotland, een majeure operatie bovenop de huidige bureaucratische problemen.

De schatting dat een en ander zes jaar gaat duren als men volhardt in brexit lijkt me niet bepaald overdreven.

brexit cartoons: non event tot einde der beschaafde tijden

en daarna op naar een all time high voor de S&P vanwege uitgestelde aankopen vanwege brexit en beloftes van verruiming centrale banken en fiscale stimulering in Japan

de consensus visie

de big ben is het meest geschikt voor een terreuraanslag van IS, dat raakt de Britse psyche het meeste

we zakken af richting Planet of the Apes (einde van film, Vrijheidsbeeld is vervangen door Big Ben)

de consensus in angelsaksische landen voor de eurozone

consensus is gevaarlijk

After Brexit, what’s next?

Grexit
Departugal
Italeave
Czechout
Hollaland
Slovakuate
Oustria
Fruckoff
Finish
Slovakout
Frescape
Luxembolt
Latervia
Byegium
Slovlong
Swedone
Swedend
seeyoulatervia
Retireland
byerland
NOrWAY

de standaardgedachte over de politieke consequentie van brexit in Europa

hierboven het enige dat duidelijk is: pond omlaag, koopkracht engelsen omlaag

All time high S&P wijst op nog meer koerswinst, maar all time low voor rente misschien niet

Alle opgekropte angsten over de brexit vinden hun uitweg in een onbedwingbare koopwoede van alles dat omhoog beweegt. Liefst met veel risico.

Bovenstaand plaatje van Strategas laat zien dat de weg van de minste weerstand omhoog is voor de S&P. Maar de grote winst kon je maken met lange staatsleningen.

Lange staatsleningen zijn de meest riskante belegging die je zo ongeveer kunt verzinnen (de rente kan gemakkelijk 1% stijgen en dan loop je op een dertigjarige staatslening al gauw een verlies van zo’n 25%, meer dan de grens van 20% van een bearmarkt voor aandelen) samen met goudmijnen (daar heb je 100%+ op kunnen verdienen het afgelopen jaar, maar daarvoor had je vanaf top 80%+ kunnen verliezen). Dat gaat dus het hardste omhoog. Overigens zijn goud en lange leningen door velen genoemd als traditioneel de allerveiligste haven voor beleggingen in het verleden.

De mensen die wat minder riskant willen beleggen mijden die langlopende staatsleningen soms helemaal niet. Rentematching van de verplichtingen eist dat men nooit eerder vertoonde risico’s neemt met de beleggingsportefeuille van pensioenfondsen. Als men die risico’s de afgelopen jaren niet voldoende genomen had, dan was men nu het sulletje, behalve als je bobo bent van een fonds als het ABP, dan hoef je nog steeds niet bang te zijn dat je voor roekeloos beleggingsgedrag naar de gevangenis wordt gestuurd.

Maar blijft dat zo? Op zeker moment moet je toch als pensioenfondsbestuurder als een soort nieuwe derivatenspeculant erger dan Vestia worden gebrandmerkt.

rente daalt ver onder nominale groei BNP

de vijf jaar vooruit vijf jaar swaprente moet volgens de gangbare economische theorie in de pas lopen met de structurele nominale groei van het BNP (hier in de VS)
Misschien is de trend na 2014 gebroken en zitten we in een permanente depressie/ ernstig secular stagnation scenario.
Draghi zet alles op alles om dit tot uitdrukking te brengen in de rente en samen met Kuroda besmet hij nu ook de FED. En Carney is sinds de brexit ook solidair.
Toch kan men de rente niet in een rechte lijn naar beneden blijven manipuleren.
Tijd voor 0,5% rentestijging.

filmopnamen voor de deur: alweer

voor de derde keer werd deze auto voor mijn deur in brand gestoken. met voldoende brandweer op de loer.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Aandelen in de VS lijken de weg naar boven gevonden te hebben met een year high  onder aanvoering van veel goed economisch nieuws: de ISM manufacturing is naar een mooie 53,2 gestegen, de ISM non manufacturing boog weer naar boven af met 56,5 (van 52,9) en de werkgelegenheidsgroei herstelde spectaculair naar 287.000. Op al dat goede nieuws kon de rente toch dalen, vooral door gebrek aan positieve rentes buiten de VS en een safe haven als de dollar.

In Europa is men nog steeds benauwd over de brexit, maar nog veel benauwder over de Italiaanse banken terwijl Deutsche Bank ook menigmaal werd aangehaald als een groot risico (met derivaten met een onderliggende waarde van € 42.000 miljard), vooral als de koers onder € 10 zou duiken.
Het pond ging door de grond, vastgoed werd zo enthousiast gedumpt dat grote vastgoedfondsen dicht moesten (minder belangstelling voor vastgoed= problematische financiering van tekort lopende rekening VK= lager pond).

Het winstseizoen over het tweede kwartaal gaat dadelijk beginnen en de verwachtingen zijn bijzonder laag. Toch lijkt de winstrecessie in de VS voorbij en komt er een versnelling van de groei van de verwachte groei van de winsten 12 maanden vooruit als de olieprijs niet onderuit gaat.

De zorgen over China zijn een beetje terug aan het keren op de voortvarende daling van de yuan tegen de dollar. Het bedrijfsleven daar heeft te veel schulden (meer dan het Westen versus het BNP) en is in stevig tempo meer schulden aan het maken. Gunstig voor de winsten is dat de Chinese producentenprijzen steeds minder hard dalen (-2,5% nu op jaarbasis, enige tijd terug was dit bijna -6%). De Chinese valutareserves groeien weer, zij het langzaam.

De olieprijs komt niet goed mee met het goede economische nieuws, o.a. door herstel van productie in Libië en Canada. De productie in de VS lijkt nog wel te dalen ondanks alle plannen om aangeboorde bronnen in productie te nemen.

Het nieuws over de hoge groei van de werkgelegenheid in de VS verbaasde iedereen. Desondanks steeg de werkloosheid 0,2% naar 4,9%. Er was een kleine neerwaartse herziening van de groei in vorige maanden. Het aantal uitzendkrachten groeide weer licht (leading indicator), het aantal deeltijdbanen vanwege economische redenen nam af, de groei zat in de voltijdbanen. De cijfers over de participatiegraad van de kerngroep 25-54 zijn nog niet goed. Men neemt de cijfers van de afgelopen twee maanden samen en concludeert dan dat het tempo van de werkgelegenheidsgroei iets is afgenomen, maar lang niet zo veel als eerst gevreesd. Er was 0,1% loongroei over juni, maar op jaarbasis was er toch een kleine verbetering.

Initial claims voor werkloosheid waren weer extreem laag.   

Nieuwe orders industrie daalden 1% in mei in de VS.

De detailhandelsverkopen verbeterden in Europa.

In Japan daalde de PMI diensten.

(reële) rente wijst op weinig groei, nog niet op recessie in VS

Scott Grannis gebruikt het plaatje van de reële rente en de goudprijs vaak om aan te tonen dat het zo slecht nog niet gaat met de economie.

Goud gaf in 2012 al aan dat de reële rente een dieptepunt zou gaan zetten. Een hogere reële rente betekent een sterkere economie (meestal). Eind 2015 is de goudprijs aan een stijging begonnen en de reële rente aan een nieuwe daling.

 Scott Grannis is nog niet echt bang, hij zag 200.000+ banengroei over juni en een opbergen van de somberheid vanwege de plotseling lagere trend van de groei van de werkgelegenheid op basis van slechts twee slechte cijfers die niet bevestigd werden door de cijfers van ADP en de initial claims voor werkloosheid. Maar als de goudprijs verder stijgt en de reële rente verder daalt en dat bovendien bevestigd wordt met lagere groei van de werkgelegenheid dan capituleert Scott Grannis en dan zou zelfs hij, een permabull, wel eens negatief kunnen worden.

De nominale 10-jaar rente van slechts iets meer dan 1,3% geeft aan dat er weinig hoop is op hogere economische groei.

Zoals zo vaak in de afgelopen ruim veertig jaar dat ik naar markten kijk, begint men te schrijven dat dit keer de rentecurve niet goed de kans op recessie aangeeft. Traditioneel zei men dat, omdat men dacht dat er deze keer geen recessie zou komen ook al was er een omgekeerde rentestructuur. Toch wel dus. Deze keer is het anders, nu denkt Domenic Konstam (DB) dat er spoedig een recessie aankomt in de VS zonder dat we een omgekeerde rentestructuur is.

 Dat behandelt http://econbrowser.com/archives/2016/07/the-real-term-premium-and-recessions

(Menzie Chinn).

 Het plaatje van Scott Grannis gaat uit van de lange rente en niet de korte rente en de korte zoals gemanipuleerd door de  centrale banken inclusief QE. Wu Xia corrigeert daarvoor met een soort schaduwrente Dan is de reële rente sinds eind 2015 juist heel hard aan het stijgen.

Konstam vindt (niet erg overtuigend) dat de reële rentecurve nu zo erg vervlakt is dat het een recessiesignaal is. In 1990 had de rentecurve zo ongeveer als eerste keer net niet een recessiesignaal gegeven.

Daling van de reële spread gaf groeiafzwakking aan. Als de FED dan gaat zorgen voor te veel (schaduw)rentestijging vanaf een dieptepunt komt de recessie gewoonlijk. De FED begint meestal met verruimen bij groeiafzwakking, maar het kwaad is dan meestal al geschied: recessie.

Overigens kan het gaan als van 1986-1988: na enorme daling van de olieprijzen kwamen er toch renteverhogingen, versteiling van de rentecurve. Maar voorlopig voorspelt de rente alleen maar lage economische groei. Nog geen recessie (voor meer redenen waarom zo ongeveer alle recessievoorlopers nog niet wijzen op een nakende recessie in de VS zie http://community.xe.com/blog/xe-market-analysis/hooray-brexit-positive-reset-us-long-leading-indicators) .

jantje lach jantje huil

https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2016/html/sp160707_1.en.html

zeer verontrustend verhaal over Europese banken van Constancio.

Overal structurele problemen

De winstmarge staat door van alles onder druk. Banken hebben te maken met nieuwe disruptieve technologie. Met rentes die te laag zijn om winst te maken. Met een te vlakke rentecurve. Met veel te veel non performing loans, die niets opleveren maar enorme aandacht opeisen.

Achterblijvende vraag van kredietwaardige debiteuren.

De noodzaak van balansverkorting. Hij ziet overcapaciteit in de bankensector.

Hoe moet dit goed komen.

Ondertussen groeit het schaduwbanksysteem weer enorm. Dan zijn er nog alle derivaten. Al die swapszorgen voor probleem voor de controle van de ECB. Is dit geldgroei? Je ziet hier ongelukken mee gebeuren, maar de ECB staat machteloos toe te kijken.

Tegen die achtergrond vertelt bill Gross een enigszins vergelijkbaar verhaal maar dan veel luchtiger. De groei kan niet meer op peil gehouden worden met voldoende kredietgroei. Vooral ook als je rekening houdt met dalende omloopsnelheid van geld.  Hij vergelijkt het met het spel Monopoly, waar langzaam aan de spelers failliet gaan na allerlei speculaties met vastgoed en onvoldoende voorzichtigheid met cash.

Ondertussen gaat het steeds duidelijker weer wat beter in de VS (en in China, Duitsland, Spanje). Na zeer meevallende ISM’s, zowel voor de industrie als de diensten was de groei van de werkgelegenheid heel veel beter dan verwacht.

De rente explodeerde niet, maar ging na een kortstondige stijging weer omlaag. Dat was bepaald niet vanwege slecht economisch nieuws. Men geniet gewoon nog na van de nieuwe duivigheid van de FED zoals o.a. Bullard verwoordde.

De S&P zette een nieuw high voor het jaar, een doorbraak van de oude trends. Nog net geen all time high. Brexit is overduidelijk een non event voor de VS anders dan de daardoor veroorzaakte rentedaling, ineenstorting van het pond.

Stijgende winstverwachtingen is een recept voor koersstijging, het lonkt bij hogere ISM’s.

Stand na brexit: aandelenbeleggers ineens niet meer zo dolblij, maar obligatiebeleggers worden op papier schatrijk met staatsleningen met negatieve rente

Er begint consensus te komen dat brexit buiten Engeland niet zo veel voorstelt voor de economische groei, maar dat er toch wel wat tegenvallende ontwikkelingen zijn.

In de eerste plaats de politieke chaos, dan de plotselinge neergang van het animo voor Engels vastgoed (ook wat aarzeling bij huren van appartementen in de VS in Q2) en voor de beurs vooral het instorten van de rente en de bijbehorende bankencrisis die dit lijkt te gaan bewerken. De Italiaanse banken staan in het brandpunt.  Renzi wil de banken helpen met ongeoorloofde middelen volgens de Europese regels om domme beleggers in achtergesteld Italiaans bankpapier niet zo veel verlies te laten lijden dat een stem op een populistische partij wordt gegarandeerd.

Het in paniek raken door dalende rentes veroorzaakt het negatieve thema van monetaire stimulering werkt niet meer, er moet fiscale hulp komen. Maar dat mag niet vanwege de Teaparty en Maastricht.

Het pond daalt verder in een te hard tempo, dat staat de plannen van de Bank of England om eens flink te verruimen steeds minder toe. Engelsen zien met lede ogen toe hoe hun overgewaardeerd vastgoed in de brexit gaat bij iedereen. De verarming wordt nu eerlijker in het VK, precies zoals de boze kiezer het wil. Iedereen wordt daar nu armer, niet alleen de armen.

Osborne belooft nog dit tegen te gaan door te beloven de belasting voor het bedrijfsleven te verlagen en voor de consument te verhogen, maar het wordt moeilijk voor hem in zijn snode plannen te gaan slagen (als hij al zijn baantje kan behouden).

De onzekerheid in Engeland is volgens Goldman Sachs nu voldoende groot om met groot vertrouwen een flinke afzwakking van de groei te voorspellen. Of het daar een recessie wordt is nog onzeker, maar goed mogelijk.

Investeringen door het buitenland vallen stil en dat veroorzaakt behalve ook pijn bij vastgoed een moeilijkere financiering van het enorme tekort op de lopende rekening. Het pond moet daarom verschrikkelijk omlaag, vooral als de BOE wil verruimen.

  Ik las op diverse plekken dat de brexit op zo’n goed moment kwam, het gaat voldoende goed met de eurozone en de VS dat een brexit niet het laatste zetje geeft om daar een recessie te veroorzaken. Ook in het VK was de groei zo degelijk dat een recessie daar niet eens zeker is. Een en ande is weinig geruststellend, al was het wel daarvoor bedoeld.

Het is natuurlijk wel een nodeloze dreun voor de economie, maar veel Britten hebben dat er graag voor over, ook nu nog (als de recessie echt komt, dan komt er natuurlijk meer ‘buyers remorse ‘ over de stem voor brexit, maar voorlopig zijn er nog behoorlijk wat Engelsen die spijt hebben van hun stem voor remain, ze vonden zich wel erg laf; dat is nu nog ongeveer in evenwicht met boze leave stemmers die vinden dat ze in de steek gelaten worden door hun leiders en wat al te veel verkeerde leave informatie hebben gekregen). De Britten hebben wel de wereld een en ander geleerd, een van de opvallendste zaken is wel dat je de mening van experts moet wantrouwen. Populisten hebben daardoor er een machtig wapen bij: ze kunnen onzin verkopen en zeggen dat het waar is omdat de experts zeggen dat het onzin is. Want de experts houden je immers voor het lapje, vertellen toch maar alleen wat de gevestigde orde ze aan onzin voorkauwt.

Om duistere redenen is er ook nu weer een samenhang van Engelse problemen met Japanse. De Japanse groei wordt door brexit harder getroffen dan de handel tussen elkaar doet vermoeden. De yen wordt nu te sterk en het geloof in Abenomics gaat steeds harder achteruit. De Bank of Japan moet met iets nieuws komen, maar dat is niet eenvoudig. Er moet helikoptergeld komen, maar op korte termijn lijkt dat nog volstrekt onmogelijk. Op zeker moment moet men de stijging van de yen stoppen, maar dat mag niet van de VS en het herstel van het overschot op de lopende rekening en de zucht naar zekerheid werken nog niet erg mee.

Meer verontrustend vind ik dat centrale banken geen plan hebben hoe ze de negatieve reacties op negatieve rente gaan bestrijden. De ECB zegt dat de negatieve rente een groter succes is dan ze in hun wildste dromen konden verzinnen, maar de koersen van banken vertellen anders en Nederlandse pensioentrekkers moeten zwaar boeten voor de capriolen van de ECB om schuldenaren in de europeriferie te redden.

Overheden hadden ook geen plan na de kredietcrisis anders dan bezuinigen. De Engelse overheid heeft ook geen plan bij de brexit anders dan alles uitstellen.

Het bedrijfsleven heeft plannen om te investeren verruild voor financial engeneering via terugkopen van eigen aandelen al dan niet gefinancierd met goedkope leningen, terwijl het geld in de belastingparadijzen staat te verkommeren. Monetair beleid dat inkoop eigen aandelen aantrekkelijker maakte dan investeren en creatieve vernietiging tegenhield

En dan maar jaar in jaar uit verwonderd zijn over tegenvallende economische groei

We zijn een beetje dom zou Maxima zeggen, aan de slag, animal spirits ontwaak! Meer investeren in onderwijs en infrastructuur! Weg met die negatieve rente, sla toch cash op!