Overpeinzingen Nu al heimwee naar Obama…. Trump en behavioral finance

Nog steeds ben ik verdoofd dat Amerikanen in zo’n grote getalen op Trump hebben kunnen stemmen. Normen en waarden zijn diep gezonken richting discriminatie met bijbehorend naargeestig, bekrompen geloof in stoppen van de vooruitgang, terug naar het creationisme, discriminatie van wat niet uit het dorp komt, wat in de bijbel staat omdat het een wijs boek van 2000 jaar geleden is zonder relativering van wat er sindsdien is gebeurd, de verheerlijking van het zakenleven.

Ik ben samen met de overgrote meerderheid buiten Amerika. Maar ik zie wel waarom hij kon winnen en waarom de rente en beurzen zo stijgen.

Net als na 9/11 vraagt dat om enorm afstand te nemen van die negatieve schok. Gewoon alles wegduwen. De kansen zien voor de beleggingen.

Ook deze week werd het duidelijk dat de groei in de wereld aan aan het trekken is vanaf een dieptepunt rond februari. Twee jaar lang was de groei aan het afzwakken en nu dan dus een keurig herstel. Inclusief herziening fors herstel van de detailhandelsverkopen in de VS, record lage initial claims voor werkloosheid, fors herstel housing starts. De industriële productie was tegenvallend door de nutsbedrijven die in het extreem warme oktober in de VS veel minder produceerden (wel goed voor andere consumptie deze maand).

Nowcasting van JP Morgan geeft dit wereldwijde aantrekken goed aan.

De groei in de wereld versnelde vooral door het aantrekken van de groei in Japan en de VS. Het aantrekken van de groei in Japan krijgt zoals gebruikelijk te weinig aandacht, maar zorgt op zijn eentje voor hogere groeischattingen in de wereld voor 2016 en 2017 

Basis is het aantrekken van de PMI’s. Deze zijn van 52 (industrie) naar 53,5 gegaan in oktober en voor diensten gaat het ook prima.

JP Morgan gaat de groei voor de VS aanpassen met 0,25% in de tweede helft van 2017 en ook voor 2018. Ik kan me niet voorstellen dat Trump zich laat afschepen met zo weinig stimulering, maar men houdt rekening met ongedaanmaking van de stimulus door protectionistische maatregelen. Dan gaat de stimulering in rook op aan hogere inflatie. JP Morgan voorspelt lagere groei in het vierde kwartaal dan nowcasting en PMI’s aangeven vanwege een negatieve bijdrage van netto export in de VS en Japan. Die negatieve bijdrage hoop je natuurlijk terug te zien in de rest van de wereld, dus de voorspellingen van JP Morgan wereldwijd lijken (al te) voorzichtig.

Het is de vraag of de economische groei in de wereld verder gaat aantrekken zonder extra fiscale stimulering. Dat lijkt niet erg te gaan gebeuren en na H1 2017 zou dan de groei moeten afzwakken, o.a. door China (afnemende kredietgroei nu werpt schaduw vooruit in 2017), ware het niet dat dan de fiscale Trump+Abe stimulering langzaam gaat werken, ook in de psyche (minder sparen als men de belastingverlaging als semi permanent ziet).

Voorlopig nog onderreactie op Trump. Olieprijzen weten ook nog niet of OPEC echt niet ziet dat productie beperkt moet worden.

Nog geen bottom up winstbijstellingen (men koopt wel bedrijven die nu veel belasting betalen zoals small- en mid caps).

Zo ongeveer het grootste debat is of een hogere rente slecht is voor aandelen. Het historisch verband tussen rente en aandelen laat zien dat de correlatie tussen rente en aandelenkoersen gemiddeld positief is geweest bij rentes onder 4%. This time is different, zo weet echter de meerderheid van experts deze keer te vertellen. De rente stijgt en drukt zo de winstmarges en niet zo’n beetje ook als je ook nog de invloed van hogere lonen meeneemt. De economische groei zal nauwelijks aantrekken, dus het blijft maar niks met de winstgroei. Ja, even nog wat hulp van hogere olieprijs en straks verlaging vennootschapsbelasting, maar daarna zitten we weer in de Verelendung van Secular Stagnation. Populisten aan de macht, dat betekent potverteren, protectionisme, handelsoorlogen en andere ellende die innovaties en creatief denken in de weg staat.

De waardering van aandelen is hoger dan het historisch gemiddelde, veel hoger zelfs voor de dividend proxies. Dat is in lijn met de lage rente. In lijn met de lage rente is de relatief lage waardering van cyclische aandelen (waaronder de meeste financials) 

De lage rente straalt lage groei in de toekomst uit. Drukt de groeivoet in dividend discount modellen. Die druk wordt steeds groter naarmate de rente verder daalt en men niet meer gelooft in groei maar in low volatility. Er is als de rente echt om is een structurele realtieve herwaardering nodig van cyclische aandelen (en daarmee waarde stijl). Dit is al een tijdje gaande. Hogere groei van het nominale BNP: muziek in de oren van banken (maar bestaan ze straks nog door fintech, blockchain?), industrials, grondstoffen, ik denk ook de zorgsector.

Wat denk ik dat er gaat gebeuren? Ik denk dat de rente voorlopig iets, maar niet veel verder zal stijgen op hogere inflatie, dat Trump een fiscale stimulering van 0,5-1% voor elkaar gaat krijgen. Hij benoemt meer houwdegens, maar zal betrekkelijk voorzichtig protectionistische maatregelen nemen (niet alle export van China of Mexico extra belasten met 35 of 45%, maar eerder een soort symboolpolitiek, hij weet dat de beurs er slecht op reageert en zijn herverkiezingskansen in gevaar brengt, omdat de neerwaartse druk van protectionisme op groei jaar in jaar uit groter wordt). Winstverwachtingen voor 2016/2018 zijn te pessimistisch geworden en bottom up gaat veel minder dan gebruikelijk neerwaarts worden bijgesteld. De nominale groei gaat omhoog en hierdoor wordt de FED minder aardig. Over enige tijd (mei 2017?) gaat dat de stijging van de beurzen tijdelijk flink afbreken. Tegen die tijd doet Trump vast wel iets onaangenaams ook voor beurzen. Daar komt de beurs na enige tijd overheen na sussende woorden van de FED en Trump en dan kan er euforie komen die tot het hoogtepunt in de reële S&P leidt ongeveer zoals boven het blog staat ingetekend.