Krugman: globalisatie heeft meer invloed op bepaalde sectoren en loonvorming dan hij en de meeste andere economen dachten.

Er wordt de laatste tijd heel wat afgeschreven over waarom de lonen maar niet harder willen stijgen terwijl de werkloosheid zo laag is. Een belangrijke factor is globalisatie. Paul Krugman schreef er over in zijn toegankelijke stijl

https://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/LISCenter/pkrugman/PK_globalization.pdf

en dat gaf stof tot nadenken. Opvallend is dat Krugman ineens globalisatie een flinke hinderpaal vindt in de loonontwikkeling. Als je veel handel drijft met landen met lage lonen en die arbeidsintensieve producten en diensten exporteren naar jou, dan gaat het slecht met de loongroei in de nodige sectoren.

Daar was men al langer achter, men geeft de eer van de voorgaande de analyse over handel en loonontwikkeling aan Stolper en Samuelson in 1941,  maar tot in de jaren 90 was globalisatie zo onbelangrijk dat men globalisatie in het geheel niet aan de kaak stelde als verzieker van de loongroei van laag betaalden. Hyperglobalisatie trad daarna op en daarmee allerlei nevenprocessen, zoals een flinke bijdrage aan de neergang van vakbonden en de opkomst van populisten als Trump.

Tot 1995 was er slechts een herstel van de omvang van de wereldhandel in verhouding tot het BNP tot het niveau van voor de crisisjaren dertig van de vorige eeuw. Protectionistische maatregelen toen hebben de wereldhandel langdurig zeer negatief beïnvloed en daarmee ook de economische groei. Vooral na toelating van China in 2001 tot de WTO ging het hard met globalisatie en kwamen we in ‘uncharted territory’. Economen hadden daardoor pas laat door dat snelle globalisatie ook zijn vervelende kanten heeft (want 1-2% van het BNP lijkt toch echt te weinig om het wereldbeeld denken te veranderen, zelfs bij 6% lijkt dat vreemd). Pas nu beginnen meer economen te geloven dat je niet zonder meer de geneugten van vrije wereldhandel moet preken en dat Trump het niet helemaal mis heeft met zijn strijd tegen globalisatie.

Het plaatje van Krugman laat zien dat de werkgelegenheid in de industrie in de VS in absolute zin pas na 2000 begon te dalen (in relatieve zin al veel eerder vanwege de flinke groei van de Amerikaanse beroepsbevolking). Het tekort op de handelsbalans liep hierop voor.

Krugman vindt uiteraard dat Trump alles verkeerd doet en dat je globalisatie anders moet begeleiden met beleid. Het tempo van globalisatie heeft gepiekt, veel erger wordt het niet voor de industrie. Protectionisme nu zorgt voor nieuwe verliezers, onzekerheid en uitstel investeringen/ nieuwe verkeerde investeringen (de hoofdbron van recessies).

Ik denk ook dat je zeer voorzichtig moet zijn met protectionisme, maar ik kan begrijpen dat Trump wat extra’s probeert uit te onderhandelen voor Amerika. Als het Amerikaanse bedrijven zo veel waard is (cadeau geven van technologie) om in China dingen te verkopen, dan is dat ook zo voor de nog grotere Amerikaanse markt. Protectionisme met mate (waar Kudlow, de nieuwe economische adviseur van Trump, op hoopt), want protectionisme is inflatoir en meestal slecht voor de winstmarges. 

Als, zoals het niet alleen aan Krugman lijkt, globalisatie ongeveer gepiekt heeft, dan heeft dat grote gevolgen voor de lange termijn: inflatie zal hoger worden, loongroei aan de onderkant zal iets beter worden ceteris paribus en winstmarges lager. Niet goed voor de beurzen, een hogere rente, maar misschien gaat het niet zo slecht met de ongelijkheid van inkomens als iedereen roept.