overpeinzingen: korte termijn riskant, lange termijn: de bordjes zijn verhangen

 1

1.      

Korte termijn: de risico’s blijven erg hoog, vooral door de hoge waarderingen

Beurzen waren eind van de week in mineur in de VS. De winstcijfers van de grote technologiebedrijven waren heel erg goed, maar konden toch niet genoeg bekoren. De verwachtingen waren te hoog geworden. 

Ondertussen is Trump een nieuwe twist met China begonnen dat zij de schuld zijn van de coronacrisis en dat het dus niet aan Trump ligt (maar aan onverantwoorde experimenten in het virologische laboratorium in Woehan). Weg vooruitgang in de handelsoorlog, onrust over terugbetaling van staatsschuld in handen van China. 

Er is toch iets meer ongerustheid aan het kruipen in de coronacrisisvorsers over een tweede (nog hogere) besmettingsgolf en vooral over een veel langere periode van social distancing. 

Er is wel meer hoop dat het vaccin van Oxford snel beschikbaar zal komen en dat dit voor een deel van de mensen resistentie zou kunnen bieden. Remdesivir werd toegestaan om corona te behandelen.

Technisch kroop de S&P500 net boven de range 2700-2900 uit, maar dat lijkt tijdelijk met de veronderstelling dat de range wat groter is (bijvoorbeeld 2600-3000). Uitbraak uit die range zou kunnen gebeuren via onverwacht goed nieuws (niet zo waarschijnlijk) of onverwacht slecht nieuws (waarschijnlijker volgens mij).  

De economische ravage is groot en nu redelijk bekend. De beurs consensus zegt al even dat die val er eigenlijk niet toe doet, als er maar goed herstel komt daarna. The Great Reset. Als de coronamist opgetrokken is, de fiscale en monetaire stimulering enorm blijft, dan moet het wel haast goed gaan met flink winstherstel en de beurs moet dan record hoge waarderingen kunnen blijven houden zoals nu al het geval is. Winsten in 2021 hoger dan in 2019 [uiterst onwaarschijnlijk in mijn ogen] en uitzicht op doorgaande winstgroei daarna [maar lager dan we in de VS zagen na 2010, eerder als in Europa na 2010, d.w.z. laag en vaak negatief]. Deze keer geen enorme bezuinigingen door de overheid, want daardoor ontstaat deflatie met een moeilijker te dragen te hoge schuldenlast. De hoge schuldenlast maakt een hoge rente onmogelijk.

2

2.       De wat langere termijn: de bordjes van de machten zijn verhangen

In ons boek “Beleggen op de golven” hebben Ter Veer en ik beschreven hoe er een lange termijn patroon  is van verschuiving van machten en krachten in de samenleving. Die verschuivingen zijn van grote invloed op beurzen, rente en zichtbaar in de tijdgeest. Ze zijn langdurig en zijn daarom bij uitstek geschikt voor een visie voor de lange termijn (bijvoorbeeld secular stagnation, the great moderation, new normal, depressie, voorspoed etc.).

 De beurzen hebben in mijn ogen onvoldoende verdisconteerd dat de bordjes van de machten (toch nog plotseling) zijn verhangen: alleen de overheid staat nu sterk, de rest veelal zwak. Bedrijfsleven staat minder sterk en vaak zelfs zwak door de vaak te hoge schuldenlast en afhankelijkheid van de overheid [=werknemers nu langer vasthouden dan winstgevend is, hogere belastingen], deglobalisering [=lagere winstmarge], aanleggen buffervoorraden [=lagere winstmarge, minder inkopen eigen aandelen]. Werknemers staan zwak door de hoge werkloosheid [=herstel vakbonden, anders sta je als werknemer te machteloos, vergelijk jaren 30]. Individuen staan minder sterk omdat de hoge inkomens volgens de tijdgeest in de eerste plaats moeten gaan betalen om de crisis te boven te komen, d.w.z. een grotere aanslag op de bonuscultuur dan in 2008/2009. Het is nu veel meer vanzelfsprekend dat de baas van KLM loonsverlaging krijgt [en een grotere dan de rest van het personeel] en geen bonus. Zorgelijk is het openbreken van cao’s voor loonsverlaging (bijvoorbeeld Signify). Dat gaat nu veel sneller, vaker en met grotere loondalingen dan in 2008/2009. Een behoorlijk deel van het bedrijfsleven ziet helemaal geen snel herstel van de economie, maar een langere periode met slechte tijden voor het eigen bedrijf.

Die verhangen bordjes moeten resulteren in lagere winstverwachtingen voor de lange termijn en ook voor de middellange termijn van de komende circa twee jaar vanwege uitstraaleffecten van langdurige vraaguitval in sommige sectoren (zoals toerisme) en in bepaalde landen (denk aan de olielanden die hun Sovereign Wealth Fund gaan plunderen om niet helemaal in een erge recessie/depressie te geraken zoals Noorwegen, Saoedi-Arabië, UAE, Koeweit etc.). Geen kopers van aandelen uit die hoek, ook veel minder via inkoop eigen aandelen en minder uit bonussen.