Ik zie drie mogelijkheden voor het komend jaar:
1. Griekenland wordt rampzalig aangepakt en er ontstaat een soort Lehman moment, waar de markt met succes een aanval plaatst op de staatsleningen van Italië en Spanje en waarbij veel banken sneuvelen.Er komt een erg dure redingsoperatie op gang van de kern Eurolanden samen met de VS, het VK en China via het IMF en de EIB. Er komen alsnog eurobonds, zwaar geleveraged door de EIB. De economische groei zal dan ongeveer -6% zijn in Europa, maar erger is mogelijk.
Politici schijnen dit als droomscenario te zien, gezien hun perverse gekwijl zo graag achter de markt aan te willen lopen voordat ze actie ondernemen. Dit leidt tot een verdere beursval à la 2008.
2. Stagnatie. Een lange periode met groei à la Japan van circa 1% met af en toe
tussenperiodes met een serieuze recessie, zie plaatje. De groei per hoofd van de bevolking in Japan was overigens in de nodige jaren niet slechter dan in Europa of het VK. Goldman Sachs begint dit te zien als het meest waarschijnlijke scenario. Van de week hadden ze een report waarbij ze uitlegden dat stagnatie veel vaker voorkwam in de geschiedenis dan je denkt. De stagnatie in Nederland van 1973-1987 (een van de langste stagnaties in hun verhaal) wordt zo ongeveer als voorbeeld genomen. In dit scenario gaan de beurzen toch omhoog.
3. Het is als in 1998 (het scenario waar ik de meeste kans aan toeken). Een belangrijk deel van de wereld gaat onderuit (toen Azië/Rusland, nu Europa), maar dit beïnvloedt de groei in de rest van de wereld opvallend weinig. Men investeert voorzichtig (VS) of minder voorzichtig (Opkomende Landen) door, consumptie groeit met het beschikbaar inkomen mee in de landen waar de huizenmarkt niet verslechtert (zoals in Duitsland, Japan en de VS) of beter. De winsten groeien door, zij het niet zo uitbundig als de consensus tot voor kort was. De beurzen herstellen krachtig.
De beurs laveert tussen scenario 1 en 2 in. Elke keer als men weer meer in scenario 1 gelooft krijgen de koersen een oplawaai. De tijden dat Obama hoop predikte is voorbij, nu preekt hij alleen over de te hoge inkomens en belooft hij belasting verhoging een change waar men in de VS niet gelooft. dan liever die dikzak van een Christie (gewichtige goeverneur van New jersey die succesvol bezuinigde) zie je steeds meer Amerikaanse kiezers denken.
N.B. Zo erg was Japanscenario nu ook weer niet. Een probleempje in 1998 (zoals Europa nu ook heeft), maar verder was de groei per hoofd van de bevolking ongeveer die van de VS of West Europa.
Wellicht dat de Eurozone à la Japan 1998 even afbuigt van de trend van de rest van de wereld, maar later weer bijtrekt. (In 2013 kan dan juist de VS weer wegvallen).
Het Japanscenario voelde vooral zo slecht aan omdat het zo veel slechter was dan de extreem goede tijden ervoor. Men verarmde als men een huis of aandelen had met schulden en werd rijk als men zich vollaadde met staatsobligaties.
In Nederland krijgen we nu met de Japanse tegenvallers te maken: de waarde van huizen daalt, aandelen lijken maar niet te kunnen stijgen.
Ondertussen heeft de Japanse aandelenbelegger nu eindelijk meer inkomsten dan de obligatiebelegger en dat geldt ook voor de andere financieel sterke westerse landen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten