Deflatie nu ook in Duitsland

Source: Eurostat, Morgan Stanley Research

-0,6%, dat is de inflatie in euroland volgens de voorlopige berekeningen.
Duitsland is nu de hoofdschuldige voor de harder zakkende inflatie dan verwacht.
de olieprijs is machtig,maar de kerninflatie daalt ook

Source: Eurostat, Morgan Stanley Research

Duistere krachten spannen samen om een inflatie-explosie te gaan veroorzaken Aldus Daniele en Elga. Meestal ben ik het wel eens met ze, maar deze keer…

Ik heb een lodderig gevoel dat straks de aardgasprijs omlaag gaat voor de consument, maar misschien krijgen ze gelijk en verdubbelt Poetin de aardgasprijzen. Zou ik serieus overwegen in zijn plaats. 

update vierjaarscyclus

De vierjaarscyclus begint een beetje momentum te verliezen. De S&P heeft moeite de trend vast te houden. Deflatie is niet goed. De reële trend van de S&P heeft daar uiteraard wel baat bij.

De S&P is terug op de stippellijn trend.
Het begint onderhand wel erg moeizaam te worden het een vierjaarscyclus te noemen. Na een grote inzinking van de economie kan een en ander wat langer duren, maar nu loopt een en ander wat uit de hand qua lengte. De centrale banken blijven maar niet toestaan dat er een bear markt komt. De Yellen put is bijzonder krachtig, nu aangevuld met een Kuroda put en en Draghi put. Het lijkt wel de force met de wijzen die toekijken op Luke Skywalker in Starwars.

euro naar $ 0,85 net als in 2000

Euro: How low can you go?

Hij steeg tot 1,60 bij een guldenkoopkrachtpariteit van1,23. Daarna buste de dollar drie keer op de guldenpariteit en nu is hij naar beneden doorgebroken. Een zelfde doorschieting naar beneden als er naar boven was levert een euro van 0,93 tegen de dollar op. Bij de start rond 2001 stond de euro overigens even nog lager op 0,84 dieptepunt.

Nu hoort de Benelux bij de dure landen in de eurozone, samen met Frankrijk en Italië (zie onderstaand plaatje).

Duitsland is slechts in lijn met VS. De euro moet in ieder geval zo veel devalueren dat Renzi en Hollande goed kunnen slapen: Italië en Frankrijk zelfde kleur als VS.Liver het Spaanse kleurtje.

http://uk.businessinsider.com/the-cost-of-living-worldwide-2015-1

zonder Saudi Texas is werkgelegenheid VS nog niet terug op niveau voor kredietcrisis

http://www.aei.org/publication/texas-great-american-job-machine-solely-responsible-1m-net-us-job-increase-since-2007/
Eigenlijk is het niet zo raar dat loonstijging maar niet wil oplopen in de VS. slechts in een paar staten gaat het echt goed, de oliestaten. Perry meldt dat in 2014 in Houston meer huizen zijn gebouwd dan in heel Californië.
Zonder Texas is de werkgelegenheid in de VS gekrompen sinds 2007. Overigens groeit de laatste tijd de werkgelegenheid buiten Texas ook prima. Maar de lagere olieprijs eist zijn tol voor Texas: de Dallas PMI ging fors omlaag, veel meer dan men dacht (men had kennelijk niet gezien dat de olieprijs zo veel gedaald was).

telomeren langer maken: mensen worden straks minder snel oud

Pensioenfondsen worden al zwaar getroffen door de lage rente, maar nu is ook weer het langlevenrisico groter http://www.kurzweilai.net/scientists-extend-telomeres-to-slow-cell-aging
De studies om veroudering te vertragen maken flinke vooruitgang, volgens dit verhaal bij Kurzweil.
Telomeren worden korter en korter naarmate men ouder wordt. Dat schijnt de hoofdreden van veroudering te zijn. Als je de telomeren weet op te rekken, dan treedt verjonging op. Nog even de problemen van toegenomen kans op kanker oplossen en dan worden we allemaal 100 tot 200 jaar oud in de rijke landen.

FED ziet deflatoire boom en bust, rente volgt pad Gundlach

De rente dook naar beneden nadat de markt de verklaring van de FED gelezen had. Het is een duiventil geworden dit jaar, geen enkele havik heeft dit jaar stemrecht. Iedereen stemde dus voor wat Yellen dicteerde.
Daardoor werd de verklaring korter

Het werd mede daarom de kortste verklaring in jaren.Minder complex en tot voor kort vond men dat er een verband was tussen het aantal woorden en de omvang van de FED balans. 
De FED vond dat de economische groei sterk was in de VS in plaats van gematigd en dat de werkloosheid mooi daalde. Maar men zei ook dat de inflatie flink aan het dalen was en dat ook de inflatieverwachtingen behoorlijk aan het dalen waren, zowel de ingeprijsde als die van surveys wat de man op de straat verwacht.
Ook nieuw was dat men keek naar de financiële ontwikkelingen in het buitenland.
Daar is sprake van krimpende nominale BNP's gemeten in dollars. De reële groei trekt aan, maar dat weegt niet op tegen de zwakte van de munt tegen de valuta, zeker niet in deflatoire tijden. Dat de FED gevoelig is voor ontwikkelingen in het buitenland wordt als teken gezien dat de FED de rente niet gaat verhogen in 2015, misschien zelfs gaat verlagen uit solidariteit met Denemarken.
De FED bleef daarom zoals verwacht 'patient', de deur dicht slaand voor renteverhogingen in de komende twee vergaderingen.
Hilsenrath (de journalist die van de FED de meeste extra informatie krijgt om de markt voor te bereiden op veranderingen en discussies) gaf aan dat de FED ook niet goed weet hoe om te gaan met de huidige omstandigheden van sterke groei en te lage inflatie.

Voorlopig gaat het in 2015 zoals Gundlach voorspelde, vandaag nog een keer herhaald door hem. De rente zakt als een pudding in elkaar. Er zit nog geen bodem in de olieprijzen. High yield is gevaarlijk. Er is zo veel volatiliteit dat goud in waarde kan stijgen bij een sterke dollar. De ECB gaat de slag om inflatie verliezen volgens Gundlach, de QE wordt niets.

hikikomori

Volgens de Wall Street Journal leiden 0,5 tot 2 miljoen Japanners aan hikikomori.
Ze gaan het huis nooit meer uit. Een typisch Japans verschijnsel, vooral bij jongeren. het past wel een beetje bij de no sex please gedachte van de Japanse jeugd.
Een verbazingwekkend aantal Japanners is zo bang, verlegen om niet aan de verwachtingen te voldoen dat ze tegen elke prijs thuis blijven. Zo haal je niet je diploma en blijf je werkloos.

WSJ:

The Fight to Save Japan’s Young Shut-Ins

A City Reaches Out to Its Hikikomori Population; Some Stay Inside Their Homes for Years

http://www.wsj.com/articles/the-fight-to-save-japans-young-shut-ins-1422292138?   

de ondoorgrondelijke wegen van de vallende olieprijs en de ja/nee stimulering van de economie

Eerst wist iedereen het zeker: de lagere olieprijs was een fantastische stimulans voor de groei van de economie. Elke 10% daling van de olieprijs was goed voor 0,2 tot 0,25% extra groei. Zo was het altijd geweest sinds de oliecrises losbarstten.
This time is different. 10% lagere olieprijzen leiden tot 0,1% extra groei op zijn best voor de olie-importerende landen als de VS.  Aldus vandaag bijvoorbeeld van Morgan Stanley's Ellen Zentner. Dat is een dame die ik niet graag durf tegen te spreken, lafaard die ik ben.
Ze kwam vandaag met een herziening van de economische groeicijfers van de VS over 2015 door de lagere olieprijs. Die is 40% verder gezakt dan sinds de vorige voorspelling van de groei over 2015 in de VS.
D.w.z. herziening was nodig omdat er zo veel veranderd was. Een en ander leidde tot een opzienbarende bijstelling: +0,1%.
40% daling van de olieprijs leidt tot slechts 0,1% bijstelling voor de economie van het land dat het meeste olie in de wereld importeerde (nu even is het China dat de strategische reserve aanvulde).

Nu denkt u natuurlijk omdat ik het zo voorstel dat ze bij Morgan Stanley helemaal gek geworden zijn. Nee, dat is niet het geval. 10% daling van de olieprijs leidt volgens hen tot 0,1% extra groei. Dus je hebt een plus van 0,5% voor de groei te pakken. Maar ondertussen is er een stijging van 7% van de dollar en dat is goed voor een neerwaartse bijstelling van 0,35% van de groei.
Omdat het maandag was wordt 0,5% -0,35% bijgesteld tot afgerond  0,1%.
Verdere daling van de olieprijzen forceert een verdere stijging van de dollar. Neerwaartse herziening van de groeicijfers door Morgan Stanley liggen dus voor de hand in de komende maand. De dollar hakt er erger in dan de olieprijs kan goedmaken.

Wereldwijd gaan de olie-exporterende landen het ravijn in. Netto daalt de groei dus in de wereld volgens deze berekeningen. Poetin moet nu wel haast militair in actie komen om de landen in het Midden Oosten te dwingen met stoppen van de olieproductie, anders is zijn val nabij.
Een en ander betekent dat Morgan Stanley volgens de eigen theorieën een woest optimistische bijstelling van +0,1% van de groei in Amerika heeft gemaakt door de dalende olieprijs. Hun arme bovenburen en onderburen gaan door de grond en het gaat dus totaal mis met de export van de VS.
Boko Haram (=vertaald westerse denkbeelden zijn verboden)  gaat enorme delen van Nigeria veroveren, want dan wordt Jonathan Goodluck zeker herkozen met de stemmen van de rest van Nigeria. Afrika is afgeschreven, alleen nog maar belangrijk om Blatter in het zadel te houden.

De daling van de olieprijzen leidt overigens wel steeds meer volgens de consensus tot lagere inflatie. Morgan Stanley stelt de inflatieverwachting voor 2015 bij van 1,8% naar 0,3%. Nog te hoog, maar de bijstelling is al aardig in de richting.

 Bij JP Morgan hebben ze ook allerlei analyses gemaakt over de invloed van de lagere olieprijs op groei en dan vooral consumptie. Daar hebben ze nog niet het licht gezien dat lagere olieprijzen de groei niet helpt vanwege de stijging van de dollarkoers.
Detailhandelsverkopen dreigen gewoon de pan uit te rijzen, ook al gaat het niet best met de PMI's en de beurzen.
En natuurlijk, investeringen in de VS blijven achter nu de energiesector 20-30% daling van de investeringen voorziet. Netto export is een min. Maar je hebt wel extra kredietgroei en zo komt het met die groei toch wel weer goed. De consument krijgt meer vertrouwen, men leent wat meer en uiteindelijk komt alles weer goed.
Dat verhaal is meer plausibel denk ik.
Op korte termijn is er een groeiafzwakking in de VS na twee kwartalen met 4,6 en 5% groei. Uiteraard.  De ISM daalt deze maand waarschijnlijk, o.a. op slechtere nieuwe orders. Maar de leading ARIA indicator van Morgan Stanley laat na een duikeling over december een flink herstel zien in januari. Dus Ellen, kop op!

QE 2.0

QE betekent hogere rente. Iedereen heeft al obligaties gekocht. Inflatieverwachtingen gaan omhoog. Beurzen gaan omhoog en dat betekent een hogere reële rente.

Merkel moet een toontje lager zingen. De Duitse helm is Draghi kwijt. Die kreeg hij van de Bild Zeitung nadat hij enige jaren in hun ogen goed gefunctioneerd had, terwijl ze van te voren Draghi door het slijk hadden gehaald omdat hij als Italiaan de ECB in het verderf zou storten. Als eerbewijs kreeg hij een Duitse helm die hij nu dus weer kwijt is.

this time is different

the reformed broker: Cartoon by Harley Schwadron
het is wel de reden waarom defensieve aandelen het zo goed deden terwijl de macrovooruitzichten aan het verbeteren zijn door de lagere olieprijzen. Dat hoort cyclische aandelen te helpen. Dat gebeurt ook, de auto-aandelen zijn fors omhoog gegaan sinds oktober.
en inderdaad, 10jaar leningen met 0,.. % rente zijn gevaarlijker dan aandelen met een veilig dividendrendement. De ingeprijsde volatiliteit op lange obligaties is niet voor niets zo hoog. Dat zijn reuze gevaarlijke dingen geworden voor beleggers.

Syriza wint verkiezingen en Europa ligt er niet (meer) wakker van

Waar men op de beurzen zo bang voor was is gebeurd: Syriza wint de verkiezingen. Een links bij elkaar geraapt zooitje van o.a. maoïsten en trotskisten en andere linkse groeperingen dat luid en duidelijk verkondigde de overheidsschuld niet terug te betalen behaalde 50% van de zetels. Vooraf werd gedacht dat Syriza niet de meerderheid zou halen en geen coalitiepartner zou kunnen vinden.
Wel dus.
En de Europese beurzen gingen toch omhoog, de Griekse ging maar 3% omlaag, veel minder dan de nodige dalingen in aanloop van de verkiezingen.

Het probleem van Griekenland is dat de rijken niet genoeg belasting betalen. Op de Nederlandse TV wist een scheepsmagnaat trots te vertellen dat hij graag met de nieuwe regering ging samenwerken , maar belasting betalen is tegen de grondwet en dus had hij geen greintje vrees dat hij iets extra zou moeten bijdragen aan de oplossing van de Griekse misère. Het Griekse volk heeft anders beslist. Ik denk dat Syriza de juiste partij is om enige belastingmores bij te brengen bij de rijken. Natuurlijk gaat dit maar heel minimaal lukken, al sinds de Romeinen weet iedere Griek dat belasting betalen slechts voor de dommen is.

Er is wat oppositie aan het ontstaan in Europa dat Griekenland al zo enorm geholpen is. De schuld is hoog, maar de rente daarop is best op te brengen. De rente op de staatsschuld kost 2,6% van het BNP per jaar, nauwelijks meer dan de 2,2% van Frankrijk.http://marginalrevolution.com/marginalrevolution/2015/01/an-awkward-question-about-greece-and-the-eurozone.html#sthash.ssUod510.dpuf. Ja,  de staatsschuld is 175% van het BNP, dat is te veel. Maar men zal toch iets op de schulden moeten betalen. Het precedent dat men schept door schulden van het IMF en de ECB afschrijven is enorm. Andere landen zullen volgen en dat is het einde van bijstand van het IMF en dat is nodig zelfs onder de verschrikkelijke voorwaarden waarop dit gebeurt. Een land moet weten dat het niet op de oude voet door kan gaan met schulden maken. Dat is pijnlijk, maar na enkele jaren is de les geleerd. Griekenland groeide weer en dit wordt in de waagschaal gesteld.
De markt is gaandeweg steeds optimistischer geworden dat er toch te onderhandelen valt met Griekenland. Een renteconcessie bij de huidige rentestanden moet niet een te groot probleem zijn.
Met € 25 miljard lijken de wensen van Syriza te vervullen te zijn. Dat is een lage prijs voor het voorkomen van het klappen van de eurobubbel. Wat minder overheidsbezuinigingen moet kunnen, dat is ook gegund aan Duitsland en Frankrijk in het verleden.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Draghi stal de show met een QE-pakket dat de stoutste verwachtingen overtrof: € 60 miljard per maand, open latend of hij na september 2016 nog door zou gaan. 20% voor rekening ECB en 80% voor de landelijke centrale banken. Dan zou zijn belofte om de balans van de ECB met € 1000 miljard namelijk ingelost zijn. Er worden ook langlopende leningen ingekocht, tegen het zere been van Duitsland in. Daardoor kon de lange rente en de rente in de europeriferie nog verder dalen.
De euro verzwakte danig, vooral ook na nadere analyse. Misschien dat daarom er enig herstel van de inflatieverwachtingen optrad.
De beurzen in de Eurozone spoten omhoog. In de VS waren de beurzen niet erg blij met de ECB. Winsten zullen valutaire tegenwind krijgen en de Amerikaanse exportpositie verzwakt. De winstcijfers in de VS waren redelijk, maar niet geweldig goed en de guidance was niet al te dapper gezien de sterke dollar. 

De Chinese beurs was weer erg wispelturig. Eerst een dreun op maandag, om het ongeremd long gaan in te dammen en daarna een goed herstel. De Chinese macrocijfers vielen mee. 7,4% groei van het BNP, 0,1% beter dan verwacht. Ook de groei van de industriële productie en detailhandelsverkopen vielen licht mee. Men blijft verdere monetaire verruiming van de Peoples Bank of China verwachten. De nominale groei  van het BNP was met 8,1%  tegenvallend laag.
De Indiase beurs lijkt de opwaartse lijn ook weer te pakken te hebben nu de inflatie meevalt en de rente verlaagd kan worden.

De macro indicatoren voor de VS waren goed, maar laten wel enige afkoeling in december zien. De huizenmarkt herstelt tergend langzaam, maar lijkt toch echt wat aan te trekken (housing starts, hypotheekaanvragen (na explosie vorige week slechts kleine daling). Het sentiment van de huizenbouwers NAHB daalde 1 punt naar 57. Existing home sales stegen een beetje minder dan verwacht.
Obama hield zijn State of the Union speech met onuitvoerbare plannen om de rijken zwaarder te belasten en zo iets te doen aan de toenemende inkomensongelijkheid..

In Duitsland steeg de ZEW expectations van 34 nar 48, een hogere IFO expectations signalerend.

De olieprijzen lijken een beetje te stabiliseren. Het overlijden van koning Abdullah van Saoedi-Arabië zorgde nauwelijks voor een prijsstijging. De nieuwe koning zal niets wijzigen aan het beleid, daar is hij conservatief genoeg voor. Hij maakte meteen duidelijk hoe de opvolging zou gaan om wat meer stabiliteit te verzekeren gezien zijn niet al te beste gezondheid. 
Het IMF verlaagde de groeiverwachtingen voor 2015 en 2016. Zij denken dat de lagere olieprijzen de groei niet zo veel zal helpen. En voor olie-exporterende landen is het een ramp. Canada verlaagde rente vanwege de trend van lagere grondstoffnprijzzen en lagere economische groei in Canada.

goed nieuws van de afgelopen week: QE, China, VS, medische revolutie

De ECB kwam met een veel groter QE-pakket dan gedacht. Geen € 40 miljard per maand, maar € 60 miljard. De droom van Renzi, een euro die lager noteert dan de dollar, lijkt spoedig uit te gaan komen.

De gerapporteerde groei in China over het vierde kwartaal was 7,4%, ofwel 0,1% beter dan verwacht en niet afzwakkend. De groei van de industriële prductie en detailhandelsverkopen viel ook mee.

De trendgroei zwakt af in China, maar de overheid zet alle zeilen bij om de groei hoog te houden. Dankzij de olieprijzen en een verruimende Peoples Bank of China lijkt ook in 2015 weer veel groei in China mogelijk.

 Mooie trend van leading indicators in de VS. We zitten ver af van een recessie in de VS. Er moet iets gebeuren zoals een olieboycot in 1974 om een recessie te krijgen. Plaatje is van George Vrba via A dash of Insight blog.

Via Doug Short de Chicago FED indicatoren voor de groei op een degelijke manier uitgelegd http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Chicago-Fed-National-Activity-Index-Component-Update.php

Op basis van driemaands voortschrijdende gemiddeldes ziet een en ander er goed uit. Er was een afzwakking in december, maar op basis van het drie maands gemiddelde ziet alles er nog OK uit. Consumptie is al jaren de zwakke stee, niet vreemd gezien de povere ontwikkeling van de mediane huishoudinkomens, maar gelukkig in steeds mindere mate.
Kredietgroei loopt volgens Scott Grannis na een jarenlange lage groei eindelijk gesmeerd volgens de nieuwe trend  in de VS http://scottgrannis.blogspot.nl/2015/01/bank-lending-surges-another-sign-of.html en betekent rentestijging in de VS op termijn.

Het winstseizoen is in de VS redelijk begonnen. 77% van de winsten kwam beter binnen dan de zoals altijd even van te voren behoorlijk verlaagde verwachtingen. 77% is iets hoger dan normaal, maar de mate van verrassing is niet hoger dan normaal. De sterke dollar zorgt voor wat terughoudendheid. In Europa lijken de winsten deze keer eindelijk eens niet tegen te gaan vallen en men begint een beetje garen te spinnen bij de sterke dollar.

Goed nieuws was verder de grote val van het aantal nieuwe ebolagevallen. De epidemie lijkt eerder dan verwacht onder controle te komen.

De medische revolutie schrijdt voort. Op de Nederlandse buis was een bemoedigende poging om de schadelijke stoffen die het lichaam te verduren krijgt als je aan de spierziekte ALS lijdt in te dammen.

Het jaarlijkse verslag van de Bill en Melinda Gates-stichting stond bol van de goede ontwikkelingen in ontwikkelingslanden op middellange termijn. Kindersterfte is bezig aan een indrukwekkende daling.

 http://goo.gl/OKXepb

Gaat QE werken in de eurozone?

We zagen allerlei bemoedigende signalen in de richting van meer groei in aantocht in de Eurozone. De beurzen liepen flink op (zelfs tegen een matig Wall Street in), de exportkansen stijgen door de daling van de euro, de inflatieverwachtingen liepen op en de rente in vooral de europeriferie daalde.

Duitsland lijkt de aangekondigde maatregelen te accepteren, er werden uit die hoek geen saboterende acties ondernomen. Vooruitlopende indicatoren als de ZEW op de IFO stegen recentelijk veel.

De kredietgroei lijkt gestimuleerd te worden. Banken als ING en Rabo willen niet staatsleningen verkopen om de negatieve rente op deposito’s bij de ECB te ontlopen, ze worden gedwongen iets anders met hun geld te doen: krediet verlenen. Er zal niet veel kredietgroei komen in de eurozone, maar de krimp is voorbij en daardoor wordt de groei van de kredietgroei die de economische groei bepaalt beter.

De economie krijgt een zetje op een moment dat er toch al enig herstel aan het komen was door de val van de olieprijzen, de lagere euro en opgespaarde vraag uit de recessie van 2011-2013.

Tegenwind uit de demografie blijft, overheden zetten de geldkraan nog niet open, maar misschien gaan zelfs overheden wat meer investeren in infrastructuur zoals Juncker terecht bepleit.

 Per saldo overheersen voorlopig de plussen. In plaats van een nieuwe geaborteerd herstel kan er nu een echt economisch herstel komen in de Eurozone, al zal het moeilijk zijn langdurig meer dan 2% groei te krijgen. Bij economisch herstel gaat uiteindelijk de rente omhoog en zal de ECB verlies gaan lijden, maar dat lijkt tilbaar. De hogere inflatie zal zoals het er nu naar uit ziet niet een last worden in de komende jaren, het zal heel moeilijk zijn voor de ECB meer dan 1,5% inflatie te creëren (dat lukt de Bank of Japan ook niet, terwijl die nog veel royaler is dan de ECB).

iedereen verzekert zich tegen een dalende rente

Het plaatje is van Ortec vorige week, uit hun wekelijkse verzameling van plaatjes.
De enorm dalende rente heeft gezorgd voor een enorme ingeprijsde volatiliteit.  Men wil zich verzekeren tegen fors dalende rentes. Zwitserland heeft laten zien dat de tienjaarrente naar -0,3% kan gaan en misschien kan het nog lager.
Vooral in de VS lees ik her en der dat men zich aan het verzekeren is tegen verdere rentedaling.
Opties schrijven levert veel op bij obligaties. Het is overigens een teken van geleidelijke capitulatie.
Het is een beetje als de kikker die geleidelijk gekookt wordt, maar toch maar leker blijft zitten in de pan. Advertenties over verantwoord beleggen melden dat dit niet waar is, kikkers vliegen toch de pan uit als ze kunnen.

De euro is een lire, geen D-mark

Het lijkt een beetje op de jaren 30. Amerika loopt voorop met het bestrijden van de recessie. Roosevelt geloofde Keynes dat de overheid een gat in de hand moest hebben en dat was terecht. Amerika gaf snel de gouden standaard op de kwam met de New Deal. De dollar wordt zeer zwak tegen de gulden, gaat ongeveer van een rijksdaalder naar daalder. In Europa houden diverse landen lang vast aan de gouden standaard en houden de hand op de knip bij de overheidstekort. Ondertussen moeten we rustig slapen en het gordijn dicht doen. De deflatie wordt steeds erger. De landen die devalueren herstellen langzaam, de andere landen komen in een steeds zwaardere depressie. Hitler zorgt voor een bloeiende Duitse economie met de opbouw van een helse oorlogsmachine. Uiteindelijk devalueren de secular stagnation depressielanden enorm. Dan herstelt ook hun economie. De inflatie explodeert. De dollar komt de oorlog uit op een waarde van bijna vier gulden. In Frankrijk is van 1945-1950 de inflatie ongeveer 50% per jaar.

Dan de kredietcrisis. Amerika stopt de banken snel vol geld en komt snel met QE. De dollar is zeer zwak, gaat naar 1,60 tegen de euro.

De landen die met geld smijten en devalueren doen het goed. Het VK met name. Japan voert Abenomics in na een rampzalige tsunami die de energievoorziening met kerncentrales lam legt. De economie herstelt ondanks de verslechterende demografie met horten en stoten. De euro houdt vast aan de gouden standaard, devalueert niet, geen QE, overheidstekorten moeten omlaag, niet à la Keynes omhoog. De groei blijft steeds verder achter.

Uiteindelijk komt zelfs de ECB met QE. De rente is ondertussen al onder nul gezakt. De FED kocht leningen op in de ogen van nu absurd hoge rentes van wel 3% of hoger en werd daardoor verreweg de meest winstgevende onderneming ter wereld. De ECB gaat leningen met negatieve rentes opkopen en zal waarschijnlijk de meest verliesgevende onderneming ter wereld worden. De euro zal wegzakken, wie weet naar 0,60 tegen de dollar, net zo zwak als de gulden na de oorlog.

Er is alom een roep om een oorlogsmachine op te bouwen om weerstand te bieden aan terrorisme en Poetin.

De parallel moet je niet te ver doortrekken. Een wereldoorlog is onwaarschijnlijk. De demografie is richting vergrijzing en dat houdt in dat een grote oorlog onwaarschijnlijk is. Bijna alle oorlogen na de Tweede Wereldoorlog zijn gevoerd tussen en in landen met 4% bevolkingsgroei of meer per jaar. De bevolking van Rusland krimpt, dus Poetin heeft niet genoeg kanonnenvoer om een grootscheepse oorlog te voeren. Weinig bevolkingsgroei was meestal deflatoir en dat kan inflatie-explosies als in Frankrijk en Duitsland na de oorlog in toom houden, maar geen garantie uiteraard.

De rollen zijn nu ineens wel omgekeerd in de periode na de kredietcrisis. Na 2010 zagen we de Amerikaanse beurs opstomen en de rest van de wereld bleef liggen. De afgelopen week gebeurde het omgekeerde. Het winstseizoen in de VS valt een beetje tegen en in Europa wat mee. De euro ligt er als een dweil bij. Door de sterke dollar en val van de olieprijs is de deflatoire druk in Amerika plotseling enorm (tja, dat pleit niet voor renteverhoging van de FED).

super mario deelt dreun uit aan QE haters

Sinterklaas kwam vroeg dit jaar.
€ 60 miljard QE per maand was de helft meer dan wat men verwacht had.
Je kon overigens wel verwachten dat Super Mario er alles aan zou doen om de verwachtingen te overtreffen. Dat probeert hij vaak en met succes. Volgens kenners had hij een extra QE das aangetrokken (in navolging van Kuroda) en dat voorspelde veel goeds.

Maar veroorzaakt de ECB nu stijgende inflatieverwachtingen? Nee, maar misschien door de lagere euro een beetje. Exporteurs naar de Eurozone zullen hun prijs moeten verlagen om marktaandeel te houden. De eerste reactie was overigens dat de ingeprijsde inflatieverwachtingen iets stegen:5 jaar vooruit 5 jaar inflatie steeg van 1,68 naar 1,71%. 

Er komt geen hyperinflatie, zo stelt Draghi de markt gerust. Duitsland is nog niet overtuigd:

Macht die EZB unser geld kaputt? Bild geeft gas na #QE http://www.bild.de/geld/wirtschaft/europaeische-zentralbank/euro-krise-anleihe-kauf-macht-die-ezb-unser-geld-kaputt-39420346.bild.html …

Centrale banken mogen (enigszins onverwachts) ook lange leningen kopen en daardoor daalde de lange rente meer dan de korte. Dat is eigenlijk niet de bedoeling want vervlakking van de rentecurve geeft afnemende economische groeiverwachtingen aan.

De details zijn nog niet helemaal doorgedrongen van de QE. 20% van de nieuwe aankopen komen op de balans van de ECB, de rest op die van de plaatselijke centrale bank. Kopen tegen negatieve rente moet ook, looptijden van 2 tot 30 jaar zijn geoorloofd.

Als een en ander inderdaad keurig verdeeld wordt naar rato van het kapitaal in de ECB verdwijnt de noteerde staatsschuld helemaal in de Baltische Staten en voor 80% in Griekenland. Maar voor Griekenland komen er speciale regels.

Eerste reactie: dollar omhoog, beurs omhoog, rente omlaag: 0,39% rente op 10 jaar Duitsland,  Zwitserland -0,27%. De Deense centrale bank moest ook de officiële rente verder onder nul brengen om de aanval op de Deense kroon af te weren.

Renzi zei dat zijn droom was een euro die op pariteit staat met de dollar.Dat dreigt in een sneltreinvaart te gebeuren. Draghi is een goede patriot.

En uit Bloomberg waarom deflatie zo slecht is:

Bloomberg.com – Why Falling Prices Are Actually a Really Bad Thing
On the surface, everything getting cheaper sounds like a dream come true. It’s not. The prospect is so terrifying that it’s prompted central bankers around the industrialized world to pour trillions of dollars into their economies to prevent a sustained drop in prices…Here’s why.

1.    When shoppers see persistent price declines, they hold out on buying things. They ask, will I get a better deal next week, next month, next year? As a result, consumer spending flails. For most nations, that’s a big chunk of their economy, and any slowdown in consumption threatens growth.

2.    Businesses behave pretty much the same way. They postpone buying raw materials, hoping to get a break on costs, and delay investing in that splashy new facility or hiring an extra hand.

3.    Additionally, their pricing power — the ability to charge more — vanishes. That makes it harder for them to grow profits. In such an environment, if companies want to grab a bigger market share, they have to slash prices. That makes things worse.

4.    Lower profits = less money to go around to workers. Employees don’t get the raises they were expecting, they cut back on spending even more, and the ugly cycle repeats. That’s why they call it a deflationary spiral.

5.    The sad thing is, even when prices are falling, the amount you owe doesn’t. Borrowers get crushed under the weight of that debt. In a mild scenario, companies and consumers hold back on other purchases to continue meeting their obligations. When things get really bad, they go bust altogether.

6.    Policy makers usually have an antidote to economic slowdowns, but it’s trickier when interest rates are already near zero. That’s exactly the situation with the ECB and much of the industrialized world. That forces officials to turn to unconventional tools.

Hoe gaat het in 2015 tot op heden

Er is ineens veel meer volatiliteit. China, Zwitserland zorgen voor onrust. De Amerikaanse beurs is betrekkelijk zwak, terwijl het in de Eurozone veel beter gaat op de beurs. Ook al loopt Syriza uit in de polls. Vooral biotech gaat mooi omhoog in de VS.  De rente daalt in de VS harder dan in Duitsland. De rentecurve wordt vlakker en daarmee het vertrouwen in economische groei. De goudprijs stijgt, staalprijzen als koper dalen. Er komt QE in de eurozone. Er is groeiend ongeloof dat een dalende olieprijs goed is voor de economie, zelfs de consument raakt van slag van al die goedkope benzine, het is te mooi om waar te zijn. Dat is anders dan 2014.

Wel hetzelfde is de sterke dollar. De schermutselingen in de Oekraïne, IS. Boko Haram is wat ijveriger. Ebola is nog steeds een probleem, maar we zijn er aan gewend, net als al het geweld.

Ook worden de voorspellingen van groei en inflatie nog steeds verlaagd. De olieprijs daalt, maar de vaart lijkt er uit. Nog steeds begint men meer te geloven in het verhaal van Secular Stagnation, maar men gooit het Goldilocksscenario niet in de vuilnisbak, want daarvoor gaat het te goed in de VS. Men ziet wat teruggang in de groei in de VS, maar dat gebeurt vanaf een 5% groeitempo. Het gaat zo goed dat de approval rate van Obama weer stijgt, al gaat het daar beroerd mee gezien de daling van de benzineprijs en werkloosheid. Dat lijkt overigens te gaan veranderen, men lijkt Obama wat meer te gaan waarderen. Maar het blijft slecht gaan met de middenklasse.

We zitten nog steeds te gissen wat de FED gaat doen en denken dat de rente gaat stijgen, ondertussen schuiven we de verwachte eerste verhoging van de FED alweer verder naar de toekomst. We denken nog steeds dat de olieprijs spoedig behoorlijk gaat stijgen, al beginnen we wel steeds meer te twijfelen.

Piketty blijft populair. Obama gaf weer meer aandacht aan ongelijkheid inkomens en stelde voor de rijken meer te belasten, ook al weet hij dat dit kansloos is. Amerikanen willen gewoon geen belastingverlaging voor de armen als dit ten koste moet van de rijken. Strategas geeft aan dat hun lobby-index van aandelen die relatief zwaar bezig zijn met lobbyen voor het zestiende jaar duidelijk aan het outperformen is (ja echt, je kunt de S&P outperformen als je maar gelooft in Amerikaanse corruptie en stijgende winsten voor defensiebedrijven).   

Schoorvoetend begint men meer over investeren in infrastructuur te denken en meer handelsverdragen. 

Waarom lopen de koersen zo in de pas met de kaart van de Kondratieffgolf

Er zitten enkele principes achter de kaart van de Kondratieffgolf (plaatje aan de kop van het blog) in de vorm van de reële S&P. Die hebben we aangegeven met fundamentele koersbewegingen op lange termijn en met een inkadering van bepaalde periodes die we een naam gaven via scenario’s.

Koersen horen te stijgen vanwege de structurele stijging van de winsten door economische groei en inflatie. Na de Industriële Revolutie is ineens alles heel hard gegaan en het tempo van koersstijging is in de tijd zelfs toegenomen. Dat staat aangegeven met de knikken in de structurele trend.

Na 1965 is er een structurele trend aangegeven die weer sneller was dan de oude trend. De redenen hiervoor zijn de snellere economische groei in de wereld en de grotere winstinhouding met een betere financiële uitbating.

 Die hogere economische groei in de wereld kwam omdat de technologische vooruitgang iets versnelde maar vooral omdat voor het eerst niet alleen het Westen steeds rijker per hoofd werd, maar geleidelijk aan ook steeds meer ontwikkelingslanden zoals China.

Er is verder veel vooruitgang geboekt met risicobeheersing en financieel efficiënt inzetten van kapitaal. Men verkocht wat onvoldoende rendeerde, kocht eigen aandelen in als nieuwe investeringen minder rendeerden dan de oude.

Om die structurele trend heen zijn grote fluctuaties zichtbaar in de koersbewegingen. Je hebt de cyclische inzinkingen met recessies en soms grote schokken (Lehman!) en daarna gelukkig steeds weer herstel.  Maar er zijn ook scenario’s van zo’n 3 tot 15 jaar waarin de koersen heel veel omhoog of omlaag gaan.

Die scenario’s zijn gebaseerd op het verschuiven van de vier machten in de economie die er tegenwoordig toe doen: bedrijfsleven (business), arbeid (employees), overheid (government) en individuen. Daarmee kun je o.a. verklaren waarom de beurs het veel beter of slechter doet dan de economie aangeeft. Nu doet de beurs het veel beter dan de economie en dat is logisch.

Voor de huidige tijd geldt dat bedrijfsleven en individuen sterk staan en arbeid staat zwak samen met de overheid. Dit houdt in dat winsten harder mogen stijgen dan het BNP en dat de factor arbeid een loonstijging krijgt die achter blijft bij de productiviteitsstijging. Overheden moeten bezuinigen, moeten oppassen met het maken van schulden. Individuen kunnen veel verdienen, hun ideeën en speciale vaardigheden zijn relatief veel geld waard. Een en ander houdt in dat er weinig inflatie is of zelfs deflatie. De inflatiemakers overheid en arbeid moeten terug, terwijl het bedrijfsleven via kostenbesparingen en innovaties de inflatie drukken. Daardoor is een uitzonderlijk royaal monetair beleid nodig.

Deze situatie blijft voorlopig bestaan, ongeveer tot 2018 misschien iets langer, zo dachten Ter Veer en ik in 2009 (en ik nog steeds). We trokken een pijl naar de bovenlijn va de stijgingstrend in 2018 op de kaart van de Kondratieffgolf via de reële S&P.

In 2009 was de beurs net aan het herstellen van de overdreven daling door de enorme klap van de kredietcrisis inclusief Minsky moment dat je niet door kon gaan met schulden maken maar die moest aflossen. Die klap was zo groot dat het herstel anders liep dan gedacht. Het economisch herstel viel tegen, maar de winstgroei per aandeel niet (S&P) en ook de monetaire steun was veel groter dan verwacht. 

Dit zorgde voor een zeer gunstig beursklimaat, maar ook zeer grote onzekerheid over wat aandelen waard hoorden te zijn en wat voor winstgroei er redelijkerwijze verwacht mocht worden. Men was verdoofd door de klap van de kredietcrisis en capituleerde slechts heel langzaam voor wat men zag: een mooie winstgroei in de VS vergeleken bij de groei van het BNP en een ongelooflijk lage rente. 

Was dit duurzaam of snel voorbij zoals steeds voorspeld werd? Nee, het bleef maar duren en naarmate het langer duurde durfde men er meer op in te zetten. Koerswinstverhoudingen gingen geleidelijk  omhoog bij moeizaam stijgende winstverwachtingen. Die koerswinstverhoudingen stegen niet op basis van de oude fundamentals van rente, inflatie en winstgroeiverwachting op lange termijn. Heel vreemd, vroeger kon je met die fundamentals prima uitleggen wat er gebeurde, nu niet. Het is een verhaal van langzame capitulatie voor de macht van het bedrijfsleven en de centrale banken. Dat veroorzaakt kennelijk een bijna constante procentuele stijging van de reële S&P, die onverwacht precies overeenkomt met wat we in 2009 intekenden.   

IMF ziet groei niet aantrekken op lagere olieprijs vanwege deflatiedreiging

Het IMF gooit de verwachtingen voor de groei in 2015 met 0,2% omlaag vergeleken met de voorspelling in oktober. Moet ik nu in snikken uitbarsten of is er nog redding mogelijk?

De neerwaartse bijstelling is gelukkig mosterd na de maaltijd. De consensus had sinds oktober de voorspellingen met vrijwel even veel neerwaarts bijgesteld.

Maar goed, het is het IMF en die weten waar de mosterd gehaald wordt, in de VS.

Het IMF is betrekkelijk stellig voor Emerging Markets. Die kunnen het schudden als ze olie produceren en als ze olie importeren dan ook. China is een nu nog langzaam leeglopende bubbel.

Europa is een no go zone voor voorspellers van groei en ook in Japan komt de zon niet meer op.

Die daling van de olieprijzen helpt nauwelijks voor economische groei in het Westen (en stort heel wat landen in het verderf, zoals die lieverds in Rusland, van IS en in het land van Boko Haram). Voor bijna 60% de schuld van uitbreiding van het aanbod , geheel door de VS veroorzaakt met zijn te hoge olieproductie uit schalie-olie. Minder vraag ziet het IMF als 40% van de reden waarom de olieprijs daalde.

De schellen zijn van de ogen gevallen bij het IMF, Europa blijft een groot tranendal. Hoe hebben ze aan een groei van 1,5% kunnen denken? Die economen halen hun pensioen niet bij het IMF hoor je denken. We zitten al vijf jaar veel te hoog met onze groeiramingen en dat laten we niet nog een zesde jaar gebeuren. 
Je ziet tegenwoordig foto's van een heel bezorgd kijkende Lagarde, die ziet minder economische groei, maar die bezorgdheid zal meer zijn vanwege die vermetele Grieken.

Het IMF ziet haast geen bijdrage aan de groei in de wereld vanuit lagere olieprijzen. Daardoor is de wereld zo volatiel geworden, het geopolitiek risico geëxplodeerd dat men in de olie-importerende landen blijft geloven in stagnatie. Het verwoest groei in de olieproducerende landen en helpt de groei in Europa niet vanwege de sterke dollar en Poetin en vooral is Europa verdoemd door deflatie. Alleen in de VS is er enige hulp voor de groei vanwege de lagere olieprijs.

Een en ander is ingegeven door de simulaties van Blanchard die een veel kleinere invloed van olieprijzen op economische groei ziet. 

IMF: the boost from lower oil prices is expected to be more than offset by an adjustment to lower medium-term growth in most major economies other than the United States

EU: Activity is projected to be supported by lower oil prices, further monetary policy easing (already broadly anticipated in financial markets and reflected in interest rates), a more neutral fiscal policy stance, and the recent euro depreciation. But these factors will be offset by weaker investment prospects, partly reflecting the impact of weaker growth in emerging market economies on the export sector.

Kletskoek natuurlijk. De positieve argumenten zijn veel sterker dan minder export naar Emerging Markets. Wat te denken van meer export naar de VS en het VK? Chinezen die bij 6,5% groei minder importeren? Ze hadden moeten zeggen dat ze de neerwaartse bijstelling alleen is gekomen door een toenemend geloof in stagnerende groei in de eurozone. Trendgroei is geen 1,5% maar 0,8%. Men consumeert minder met een deflatoire geest, ook als dat door lagere benzineprijzen komt. En investeren, dat is overbodig bij een krimpende bevolking. Vandaar een neerwaartse bijstelling van 0,7% gedeeltelijk goed gemaakt door 0,3 à 0,4% hulp vanuit olie, die bijdrage uit olie is kleiner dan we elders gezien hebben, Normaal is dat $10 lagere olieprijs zorgt voor 0,2, % extra groei, dus je hebt een bijdrage van meer dan 1% aan de groei door de lagere olieprijzen.  Dat duurt meer dan een jaar voor je het helemaal ziet, maar we kunnen in het Westen wat optimistischer zijn dan het IMF zegt. Voor de meeste Emerging Markets zouden ze wel gelijk kunnen krijgen.

http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/update/01/

Maar goed, het is hoe het IMF weegt. Ze hebben demografie nog niet eens geteld, maar waarom ze nu ineens geopolitiek als erger dan normaal zien, weet ik niet. Ja, de volatiliteit neemt toe, maar zal deze groter dan gemiddeld worden vanaf de extreem lage niveaus van nu? De deflationistas glimmen helemaal. Deflatie wordt een ramp en de rente wordt overal negatief. Daar zal de beurs niet van terug hebben denken ze, maar dat zou wel eens kunnen meevallen. In 1870-1900 ging de Amerikaanse beurs omhoog ondanks deflatie.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De Zwitserse centrale bank SNB gooide een bom op de valutamarkten, door schaapachtig mede te delen dat de vaste wisselkoers van 1,20 tegen de euro niet langer verdedigd werd. Onmiddellijk schoot de frank richting 1 tegen de euro en zelfs nog verder. Deflatie is nu zeker in Zwitserland en de SNB lijkt ongeveer 75 miljard frank armer en behoeft enige opvijzeling van het kapitaal. Het is een mokerslag voor het vertrouwen in centrale banken. Het helpt voor een lagere euro  (want geen interventies meer door SNB), meer export naar Zwitserland en daarom waren de Eurolandbeurzen in hun nopjes (all time high voor DAX). Griekenland doet wellicht niet mee vanwege een bescheiden run op enkele banken uit angst voor Syriza.

Er is meer twijfel aan de extra groei door de lagere olieprijzen aan het komen in de VS. De ISM's daalden en de retail sales zelfs met 0,9% (zonder benzine 0,3%).  Beide dalingen worden voor een deel toegeschreven aan stakingen in de havens aan de westkust waardoor o.a. verkoop van elektronica wordt belemmerd. De consumptieprijsindex daalde 0,4% in de VS door de lagere olieprijzen, maar ook de kerninflatie was erg laag (0%) (o.a. door 5% lagere prijzen vliegtickets). 
Initial claims voor werkloosheid stegen meer dan verwacht naar 316.000 en ook het aantal werkloosheidsuitkeringen steeg (en daarmee stijgt ook de kans op een recessie). De lagere lange rente zorgt voor zo veel vervlakking dat men banger wordt voor een recessie in de VS. De indicatoren hiervoor geven voorlopig aan dat de komende drie tot negen maanden de kans op een recessie in de VS lager is dan 5%.
De koperprijs kreeg gevoelige tikken van de week en een en ander zorgt ervoor dat de markt de eerste renteverhoging van de FED verder naar de toekomst aan het inprijzen is. De inflatie is gewoon te laag, ook in de VS is er deflatie in het eerste half jaar van 2015 en misschien duurt een en ander langer 
De voorlopers van de ISM gaven een wisselend beeld: Empire State hoger en Phillyfed lager. De industriële productie daalde 0,1% in december, slechter dan je op basis van de ISM zou verwachten.
Het consumentenvertrouwen (University of Michigan) steeg flink en het vertrouwen van het midden- en kleinbedrijf NFIB verbeterde naar eindelijk boven 100 (100,4). Dat voorspelt meer groei werkgelegenheid, hogere lonen en meer investeringen. 
Het aantal hypotheekaanvragen voor koop van een nieuw huis en ook voor herfinanciering steeg heel erg veel (maar staat op een veel lager niveau dan voor 2010)

In India verlaagde Rajan de rente met 0,25% op de lagere inflatie en dat bracht een keer in de daling van de Indiase beurs. De Peoples Bank of China is heel voorzichtig verder aan het gaan met verruiming via kleine liquiditeitsinjecties.

In euroland stegen de prijzen 0,1% in Duitsland en Frankrijk, maar daalden 0,1% in Italië over december. De industriële productie van de eurozone steg 0,2% in november.

Het winstseizoen is losgebarsten in eerst de VS. De schaarse winstcijfers (6) kwamen zoals altijd beter binnen dan de consensus, maar de lat is deze keer hoog gelegd, zo stelt Jeff Miller http://dashofinsight.com/weighing-week-ahead-message-fourth-quarter-earnings/: voor een koersstijging moet de winst hoger zijn dan verwacht, de omzet moet hoger zijn dan verwacht en de guidance moet goed zijn (gebaseerd op organische groei, niet op boekhoudkundige trucs, het moet een geloofwaardig verhaal zijn), want de markt is wel heel erg naarstig aan het zoeken naar tegenvallers zoals valutategenwinden in de VS.

goed financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Waarschijnlijk zien we in de VS slechts een kleine terugval van de groei na de onstuimige inhaalactie vanwege de neergang door de Polar Vortex die voor -2,1% groei in het eerste kwartaal van 2014 zorgde. Er was herstel van 4,6% in het tweede kwartaal en 5% in het derde kwartaal.

We zitten denk ik toch op een hoger groeipad dan de 2,3% van ervoor, maar niet veel hoger dan 3%. Wellicht 3,5% voor 2015. Dat is een kleine afzwakking van het hersteltempo na de polar vortex inzinking, maar toch beter dan we na 2010 zagen. Ook lijkt het erop dat de groei voor het eerst in jaren niet gaat tegenvallen vergeleken bij de huidige consensus.

De lagere olieprijs is nog niet aan het zorgen voor onstuimige groei. Dat is dan ook een te hoog gespannen verwachting, de lagere olieprijs werkt vertraagd door en we waren toe aan enige afzwakking van groei in de VS. Bijvoorbeeld ook door het gedonder in de havens aan de Westkust van de VS dat voor aanzienlijk lagere groei daar zorgt op het ogenblik (dit is tijdelijk). De lagere olieprijs helpt de consumptie zonder twijfel, maar het zorgt ook voor onzekerheden die de groei tegenhouden en uiteraard lagere investeringen in energiewinning met bijbehorende infrastructuur. Per saldo resteert zonder twijfel een bijdrage aan de groei, ook al is die groeiversnelling niet zichtbaar in de VS (want groeiafzwakking van het (tamelijk normale) krachtige herstel uit de polar vortex). Vandaar dat toch twijfel gezaaid wordt over de heilzame werking van lagere olieprijzen op de economische groei. Maar de lagere olieprijs helpt de reële lonen, vooral die van de lagere inkomens, en dat extra reële loon (ongeveer 1 à 2%, misschien zelfs meer) gaat echt wel uitgegeven worden.

All time low door zuinigere auto’s, gestegen lonen!

waar blijft de opstand tegen QE

Het gevecht van de reële economie tegen de papieren economie. De papieren economie bloeit en dat gaat ten koste van de reële economie.

Onze beste  toneelspelers hebben het ontdekt: banken doen aan geldschepping. Zij creëren geld uit het niets. Dat was een openbaring voor de toneelspelers. Dat geld scheppen uit het niets moet ophouden. Ze gaan er actie tegen voeren en ruien politici op om verderfelijke maatregelen te nemen om weer kuisheid in te voeren qua geldschepping net zoals het geval was in de donkere Middeleeuwen. Dat verhaal over geldschepping door banken is zo ongeveer het eerste wat je leert als je economie studeert. Het is niet een groot geheim dat plotseling is ontdekt en door Roemer of Wilders in de Tweede kamer aan de kaak gesteld moet worden. Onze welvaart is er op gebaseerd, maar goed, weg ermee, wie weet is het goed voor het milieu. Moge de ware dear leader opstaan zoals in Noord Korea en de sharia ingevoerd worden en rente verboden worden. We zijn wat dat laatste betreft overigens al goed op weg.

In Europa wordt bijna al het krediet via banken gegeven, als het op de door toneelspelers gesuggereerde manier van crowd funding moet gaan, dan zal het bedrijfsleven nog maar weinig krediet kunnen krijgen en men zal op grote schaal failliet gaan.

Het stoppen van geldschepping is een absurd slecht idee, ik was verbaasd dat Jort Kelder die erbij zat toen het idee gepresenteerd werd in De Wereld Draait Door niet in lachen uitbarstte bij zo veel onbenul. Hij hield zich koest. De toneelspelers weten immers sinds ze toneelstukken over de ondergang van ABN AMRO spelen beter hoe de economie in elkaar zit dan professoren.

Ze blaffen bij de verkeerde boom. Ze moeten hun pijlen richten op de ECB. Die is verleid door de FED om over te gaan op QE. Het doel daarvan is alleen de rijken rijker te maken met als gevolg dat zij meer geld uitgeven zodat ook de minder bedeelden een klein graantje kunnen meepikken.

Dat graantje zal slechts klein zijn en de ongelijkheid zal er flink door toenemen, net als in de VS. In de VS houden ze van meer ongelijkheid, want dat past bij de American Dream. In Europa denkt men daar iets genuanceerder over.

(plaatje zerohedge)

De ECB koopt leningen op tegen veel te hoge prijzen en gaat straks vreselijke verliezen lijden, net als de Zwitserse centrale bank SNB de afgelopen week. De FED kocht heel goedkoop de leningen op en stopte hiermee toen het te duur werd. De FED werd hiermee de grootste ‘profit machine‘ in de wereld. De ECB begint op  een moment dat de rente nog nooit zo laag is geweest.

Richard Koo http://www.zerohedge.com/news/2015-01-17/richard-koo-crushes-qe-dream-1-brief-paragraph

zegt dat door die lage rente het vertrouwen in redelijke potentiële economische groei de bodem is ingeslagen. Eerst in Japan, nu ook in de rest van de westerse wereld.

De huidige lage rente stort de Nederlandse pensioenfondsen in het verderf. Het zet de jongeren op tegen de ouderen, omdat men niet langer meer kan geloven in een positief rendement en dat wel verondersteld is en nog steeds pensioenuitkeringen op hoog niveau mogelijk maakt.

Zoals ik al stelde in het verhaal van Smithers helpt de lage rente nauwelijks om de investeringen aan te wakkeren. Bedrijven moeten door de lage rente ophouden met investeren en eigen aandelen inkopen om de koersen op peil te houden.

QE is verschrikkelijk, het zorgt voor te lage investeringen, kortingen op pensioenuitkeringen en sraks enorme verliezen voor de ECB en pensioenfondsen als de rente stijgt.

Knot, do it not!

Deflatie net als van 1870-1900

http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Inflation-Since-1872.php
Doug Short laat enige plaatjes zien van de inflatie in de VS sinds 1871 met behulp van de reeksen die je op de site van Robert Shiller kunt vinden (en die ik gebruikt heb om de S&P reëel te maken in de kaart van de Kondratieffgolf).

Sinds Keynes is er bijna voortdurend inflatie geweest, maar daarvoor had je een periode met volatiele inflatie én deflatie. Het ligt niet aan de demografie want de Amerikaanse bevolking groeide als kool tussen 1870 en 1920.
Bovenstaand plaatje zie je vaak.

Dit plaatje zie je maar zelden. Van 1870 tot 1900 was er enorme deflatie. De koopkracht verdubbelde in die tijd.
Eigenlijk zou ik niet weten, waarom dit niet opnieuw kan gebeuren. De prijzen van goederen daalden al vaak in de afgelopen decennia. Er is nu ook productiviteitsstijging in de dienstensector. Robots houden de lonen in de industrie in de hand. China exporteert deflatie. Kostenbesparingen worden alleen maar hardnekkiger. De jeugd is er aan gewend dat de lonen niet stijgen.
Niemand voorspelt een lange periode van gemiddeld deflatie, maar dat deed niemand ook met de rente, niemand geloofde dat deze langdurig onder 3% kon komen.

Is de Zwitserse centrale bank gek geworden?

Het was een gevalletje van Stein's Law.  "If something cannot go on forever, it won’t”.

Dus hield het op peil houden van de Zwitserse frank tegen de euro op en francogeddon was geboren.

http://www.zerohedge.com/news/2015-01-16/what-really-happened-snb-yesterday-one-persons-take

een lijstje samenzweringstheorieën. De SNB had geen idee wat er zou gaan gebeuren toen ze de 1,20 grens tegen de euro loslieten. Als een verlegen schooljongetje stond opperhoofd Jordan erbij te kijken (de man die af en toe wat leuke tips losliet voor familieleden) op de persconferentie. 75 miljard eigen vermogen van de SNB ging in enkele tellen in rook op. Een steunemissie dreigt om het kapitaal op te vijzelen (een deel van het kapitaal is in handen van derden).

In de meeste complottheorieën speelt de ECB de hoofdrol. Die zou boos zijn op de SNB want die moest op steeds grotere schaal euro’s kopen om de koers op 1,20 te houden. Daardoor bleef de euro veel te sterk. Het meest voor de hand ligt is dat de SNB zo veel moest interveniëren sinds QE door de ECB vrijwel zeker is, dat men de balansomvang onverantwoord groot achtte (nu ongeveer 100% van het Zwitserse BNP). Men kon niet eerder tot de dramatische daad komen, omdat het niet voor het goudreferendum mocht komen (dat dan wel gewonnen zou zijn).

Wat had een en ander tot gevolg. Een enorme stijging van de Zwitserse frank, een grote daling van de Zwitserse beurs. Een duidelijke verzwakking van de euro tegen de dollar en outperformance van de beurzen van (de kernlanden van de Eurozone).

Wat zie je nog meer. Wie vertrouwt de boel ook niet meer? De rijke Griekse spaarder. http://www.zerohedge.com/news/2015-01-16/greek-bank-run-spreads-all-four-largest-banks

Die kan zich wel voor de kop slaan. Waarom het geld niet wat eerder in veiligheid gebracht in Zwitserland. Dat is niet een klein beetje dom, maar gewoon kapitaalverslindend. Er is een beperkte run op de Griekse banken gaande. 

En verder: de goudprijs kan profiteren van de onberekenbaarheid van de centrale banken.

Andrew Smithers: theorie balansrecessie kletskoek

http://blogs.ft.com/andrew-smithers/2015/01/the-myth-of-the-balance-sheet-recession/

Soms leggen mensen ineens de vinger op een zwakke plek bij een verhaal dat iedereen als zoete koek slikte. Dan denk ik aan Ter Veer die dit ook zo goed kon. Hij snapte iets dan niet en als je het dan ging uitleggen kwam je in een moeras te zitten en ineens was het dan duidelijk: het verhaal deugt niet.

Dat is ook aan de hand met de balansrecessie. Er zijn te veel schulden en betrekkelijk plotseling is het duidelijk dat die afgelost moeten worden. Er is dan een onvrijwillige, onstopbare spaardrift in de mensen geslopen die de economische groei fors afzwakt. Tot de balansen zijn hersteld kun je het schudden met de economische groei. Richard Koo heeft deze theorie ontwikkeld om uit te leggen waarom de groei in Japan zo laag bleef na 1990 en waarom in het Westen na de Kredietcrisis het niks werd met de economische groei.

Smithers maakt een sterk punt tegen de theorie van de balansrecessie: men zit helemaal niet extra te sparen, schulden af te lossen, al helemaal niet in de VS. Bedrijven zitten hun balans helemaal niet te verbeteren, particulieren zitten niet extra te sparen om hun schulden af te lossen. Er is slechts schuld kwijt gescholden op hypotheekschuld.

Bedrijven lossen hun schuld niet af, maar kopen op grote schaal eigen aandelen in en lenen hier zelfs voor. Ze stopten even rond 2008-2009, maar kopen de laatste jaren weer lustig erop los.

Particulieren zitten helemaal niet meer te sparen. Ja, even na 2008, maar de laatste paar jaar sparen ze steeds minder

Zelfs voor Japan is het verhaal van meer sparen waardoor men geen groei heeft lariekoek

Wat blijft er dan over van een balansrecessie?

Er zit een rem op de uitgaven, dat is duidelijk. Men krijgt moeilijker een hypotheek en tegenwoordig lost men er op af. MortgageEquityWithdrawal (voor 2006 consumeerde men extra in de VS door de hypotheek op het eigen huis te verhogen) is negatief in de VS in plaats van positief. 

In de VS gaat het overigens niet zo slecht en vind ik ook dat er geen echte balansrecessie meer is. Wel is duidelijk dat de consument vindt dat hij te weinig pensioen gaat krijgen, opbouwt. Maar hebben we niet veel te veel gespaard? DNB zegt dat  hoge inkomens minder pensioen moeten opbouwen, want ze hebben ook andere financiële assets (overwaarde huis, aandelen, cash etc).

De overheid, die moet terug, minder schulden maken, vooral door de demografie. Die bepaalt dat je minder uit de omslag moet financieren en meer uit kapitaaldekking (verlaging schuld/BNP).

Er rammelt iets in het verhaal van Smithers, maar ik weet niet wat. Er rammelt duidelijk ook iets aan het verhaal van de balansrecessie.

Smithers stelt ook (terecht) dat er iets mis is met de effectiviteit en de noodzaak van meer investeren. Vooral in Japan investeert men nog steeds te veel vergeleken met de krimpende beroepsbevolking. Dat houdt de groei overal tegen. De productiviteitsstijging is daardoor bedroevend aan het worden. 

Ondertussen stijgt buiten de VS schuld/BNP fors, vooral door de overheidsschuld. Er is geen deleveraging buiten de VS. De tegenvallende groei komt door andere oorzaken, niet door deleveraging van particulieren of door bedrijven die niet aan geld kunnen komen om te investeren.