Andrew Smithers: theorie balansrecessie kletskoek

http://blogs.ft.com/andrew-smithers/2015/01/the-myth-of-the-balance-sheet-recession/

Soms leggen mensen ineens de vinger op een zwakke plek bij een verhaal dat iedereen als zoete koek slikte. Dan denk ik aan Ter Veer die dit ook zo goed kon. Hij snapte iets dan niet en als je het dan ging uitleggen kwam je in een moeras te zitten en ineens was het dan duidelijk: het verhaal deugt niet.

Dat is ook aan de hand met de balansrecessie. Er zijn te veel schulden en betrekkelijk plotseling is het duidelijk dat die afgelost moeten worden. Er is dan een onvrijwillige, onstopbare spaardrift in de mensen geslopen die de economische groei fors afzwakt. Tot de balansen zijn hersteld kun je het schudden met de economische groei. Richard Koo heeft deze theorie ontwikkeld om uit te leggen waarom de groei in Japan zo laag bleef na 1990 en waarom in het Westen na de Kredietcrisis het niks werd met de economische groei.

Smithers maakt een sterk punt tegen de theorie van de balansrecessie: men zit helemaal niet extra te sparen, schulden af te lossen, al helemaal niet in de VS. Bedrijven zitten hun balans helemaal niet te verbeteren, particulieren zitten niet extra te sparen om hun schulden af te lossen. Er is slechts schuld kwijt gescholden op hypotheekschuld.

Bedrijven lossen hun schuld niet af, maar kopen op grote schaal eigen aandelen in en lenen hier zelfs voor. Ze stopten even rond 2008-2009, maar kopen de laatste jaren weer lustig erop los.

Particulieren zitten helemaal niet meer te sparen. Ja, even na 2008, maar de laatste paar jaar sparen ze steeds minder

Zelfs voor Japan is het verhaal van meer sparen waardoor men geen groei heeft lariekoek

Wat blijft er dan over van een balansrecessie?

Er zit een rem op de uitgaven, dat is duidelijk. Men krijgt moeilijker een hypotheek en tegenwoordig lost men er op af. MortgageEquityWithdrawal (voor 2006 consumeerde men extra in de VS door de hypotheek op het eigen huis te verhogen) is negatief in de VS in plaats van positief. 

In de VS gaat het overigens niet zo slecht en vind ik ook dat er geen echte balansrecessie meer is. Wel is duidelijk dat de consument vindt dat hij te weinig pensioen gaat krijgen, opbouwt. Maar hebben we niet veel te veel gespaard? DNB zegt dat  hoge inkomens minder pensioen moeten opbouwen, want ze hebben ook andere financiële assets (overwaarde huis, aandelen, cash etc).

De overheid, die moet terug, minder schulden maken, vooral door de demografie. Die bepaalt dat je minder uit de omslag moet financieren en meer uit kapitaaldekking (verlaging schuld/BNP).

Er rammelt iets in het verhaal van Smithers, maar ik weet niet wat. Er rammelt duidelijk ook iets aan het verhaal van de balansrecessie.

Smithers stelt ook (terecht) dat er iets mis is met de effectiviteit en de noodzaak van meer investeren. Vooral in Japan investeert men nog steeds te veel vergeleken met de krimpende beroepsbevolking. Dat houdt de groei overal tegen. De productiviteitsstijging is daardoor bedroevend aan het worden. 

Ondertussen stijgt buiten de VS schuld/BNP fors, vooral door de overheidsschuld. Er is geen deleveraging buiten de VS. De tegenvallende groei komt door andere oorzaken, niet door deleveraging van particulieren of door bedrijven die niet aan geld kunnen komen om te investeren.