Vestia+ affaire voor pensioenfondsen als rente fors door stijgt

In Pensioen pro stond dat pensioenfondsen voor imagoschade vrezen door de rentestijging. Ze zijn enorme verliezen aan het lijden op hun derivaten. De fondsen hebben overigens al jaren een gemeubileerde boterham verdiend aan die derivaten. Maar als het dan omslaat krijg je uiteraard de kritiek.

Hum, je wil toch niet in een soort Vestia affaire terechtkomen als bestuurder. Extra argument om minder derivaten te gebruiken.

De winst op die derivaten is gemaakt. Er wordt nauwelijks nog rentestijging ingeprijsd, een van de belangrijkste argumenten waarom je kon verwachten dat die derivaten geld op konden leveren naast reductie van het risico. Welke minkukel gaat verzekeren tegen negatieve rendementen, als de UFR je hiervoor behoorlijk beschermt.

“Jarenlang roepen dat de rente stijgt en als het gebeurt dan niet thuis geven. Prutsers. In welk universum leven jullie”, horen we de heer Klaver al roepen. Ja, dat universum waarin de rentes steeds negatiever worden en waarin de rente maar een kant op gaat. This time is different. Daar is iedereen ook bang voor. Dus gaan we door met de index knuffelen om De Nederlandsche Bank te behagen en laten we ons naar beneden sleuren in de nieuwe tijd waarin de rentes dreigen te normaliseren. Wij zullen doorgaan zong Ramses Shaffy en dat levert niet altijd Goldilocksresultaten op. Een verlies van tientallen procenten van de beleggingsportefeuille is al snel geleden met de rentederivaten op de huidige rentes die zo laag zijn dat ze volgens miljardair Gross de short van een lifetime zijn. Kniertje zal roepen dat de pensioenzekerheidsvis duur wordt betaald via een ineens ondeugdelijk schip van derivaten.

Uit Pensioen Pro/ Het Financieele Dagblad:

‘Zolang de rentestijging maar geleidelijk plaatsvindt, voorzie ik niet veel problemen’, zegt uitvoerend bestuurder Mariëtte Simons van het pensioenfonds van de Metalektro (PME). ‘Maar als we verliezen op de derivaten moeten laten zien, krijgen we misschien ten onrechte hetzelfde imago als de woningcorporaties.’

‘Terwijl er geen sprake van is dat pensioenfondsen op een Vestia-affaire zitten’, zegt Peter Borgdorff, directeur van het pensioenfonds voor de sector zorg en welzijn, PFZW. ‘Pensioenfondsen gebruiken derivaten als risicobeheersingstool en niet om te speculeren. Het kan alleen wel zijn dat de rente onverwacht omhoog schiet: je kunt nu eenmaal niet timen wanneer de rente precies de draai naar boven maakt.’

Pensioenfondsen gebruiken op grote schaal swaps en swaptions om zich in te dekken tegen rentedalingen. Dat doen ze omdat een dalende rente de dekkingsgraad onder druk zet, waardoor in het ergste geval de pensioenen in gevaar komen.

Maar als het tij keert en de rente omhoog schiet, leveren die derivaten een verliespost op. ‘Derivaten zijn een zegen als de rente daalt. Maar als de rente stijgt, heb je er last van’, zegt Toine van der Stee, algemeen directeur van de KLM-pensioenfondsen en ceo van Blue Sky Group.

‘Zandzakken kunnen ook in de weg liggen’  Daar komt nog bij dat een forse rentestijging vaak hand in hand gaat met hogere inflatie. ‘Dat is een groot risico. Zeker omdat pensioenfondsen zich hebben ingedekt tegen een nog verdere rentedaling,’ aldus Van der Stee. ‘Als je denkt dat er een overstroming komt, dan leg je zandzakken voor de deur. Maar als vervolgens het huis in de fik vliegt, kom je er niet meer uit, omdat die dingen in de weg liggen.’

Als de rente stijgt, zullen veel fondsen hun renteafdekking naar beneden willen bijstellen. Levert het geen moeilijkheden op als iedereen tegelijkertijd van zijn ‘zandzakken’ af wil?

‘Er zijn voldoende tegenpartijen, en die leveren nu al het benodigde onderpand, dus dat is geen beletsel’, meent Geraldine Leegwater, uitvoerend bestuursvoorzitter van het ABN Amro Pensioenfonds. ‘Al moet je voor het afbouwen van de rentehedge wel weer kosten maken.’

Voorlopig houden pensioenfondsen elke rentebeweging in elk geval nauwlettend in de gaten. Van der Stee: ‘Je moet proberen in te schatten wanneer de rente gaat keren, zodat je bijtijds je renterisicobescherming kunt afbouwen.’ (....)