sell in May, maar liever niet in een verkiezingsjaar

Via Dana Lyons http://jlfmi.tumblr.com/post/143591589395/should-investors-stay-in-may-this-year
Nu de S&P en andere indices deze week daalden, is sell in May een populair thema.
even afgezien van een email ongeluk met Hillary/ wat al te bange reacties op de kandidatuur van trump hoeft het met de belegger niet slecht af te lopen.
Ja technologie staat onder druk, de groei was slecht, de olieprijs kan terug (eerst zag ik $45 als grens, nu een pauze bij $50 misschien)..
Er is fel gereageerd op het uitblijven van extra stimulus door de Bank oj Japan terwijl het deflatiemonster weer terug is, Bij de ECB waarschuwt zelfs Praet dat de depositorente niet al te veel onder nul kan komen. Gundlach vindt negatieve rente het allerdomste wat centrale banken tot nu toe hebben uitgedacht. Het zorgt voor geforceerd meer sparen omdat steeds meer gekort moet worden op pensioenen, straks ook in de VS.Dat houdt groei tegen (maar niet zo veel als men en mase gaat doorwerken na 65). Het is een zorg dat het monetaire beleid minder effectief lijkt geworden.
Koerswinstverhoudingen stijgen en dat is niet zo raar: dividend aristocrats (bedrijven die al tig jaar dividenden niet verlagen) hebben een hoger rendement dan de rente op staatsleningen. Lange staatsleningen zijn door hun gestegen modified duration nu volatieler dan aandelen.

doug short en recessie via groei BNP en inkomen

In het eerste kwartaal was de groei erg laag in de VS. In het verleden waren dit soort cijfers een waarschuwing dat een recessie nabij was.
Het plaatje voor personal income is nog enigszins bemoedigend, omdat het maartcijfer van 0,4% nominaal (=reëel) verbetering laat zien (vanwege de lage inflatie is er een redelijke groei van het reële inkomen).

Voor de groei van het BNP is het andere koek http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/GDP-Components

alle balkjes behalve consumptie zijn negatief: alleen consumptie groeit.

http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Real-GDP-Per-Capita

0,5% is karig, meestal zat je dan in een recessie

aardappelen funest voor beschaving geweest

Het wonk-blog van de Washington Post had een leuk verhaal over hoe de huidige beschaving is ontstaan

https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2016/04/25/the-secret-ancient-history-of-the-potato-that-could-change-the-story-of-civilization/

Het is een curieus verhaal dat graan de beschaving bracht omdat het telen hiervan om flink wat organisatie vroeg, defensie moest er komen om het niet te laten stelen, je moest zorgen voor opslagmogelijkheden en transport van graan.

Aardappeleters, zelfs terwijl aardappelen superieur zijn als voedsel, zijn vaak onbeschaafd gebleven. Je stopt het in de grond en het rot weg. Geen gedoe met opslag, allemaal simpele boel. Ze halen het voorbeeld van Columbus aan die de Taino volken als primitief beschouwde, terwijl ze door de aardappelen rijk en doorvoed waren. Maar ze hadden geen complexe organisatie (en werden dus onder de voet gelopen).

Dat is heel anders dan Jared Diamond uitlegde. Hij verkondigde dat de landbouw  in plaats van het systeem van jagen/verzamelen voor het ontstaan van beschaving had gezorgd. Daarbovenop natuurlijk de geweren en de ziektes die zorgden voor de westerse suprematie.

Maar kennelijk moet je iets specifieker zijn: vooral graan was belangrijk, aardappelen waren een remmer van beschaving. Aardappelen veroorzaakte te weinig ongelijkheid in de beschaving en aldus de theorie, gebrek aan ongelijkheid is funest voor vooruitgang (…).

Wie weet zit er wel wat in. Fast food is voor de dommen.

De aardappeltheorie is overigens nog zeer omstreden.

Het artikel neemt de aardappel overigens wel in bescherming. Eerst remt het vooruitgang, maar daarna is het juist gunstig voor meer welvaart (tja, te veel ongelijkheid is immers slecht).

wat doen de andere beleggers? Wat doen ze in China? Fundamentals analyseren is niet nodig?

BoA: Commodity Futures Are China’s Next Casino http://www.valuewalk.com/2016/04/game-of-thrones-commodity-futures/?curator=thereformedbroker&utm_source=thereformedbroker

Josh Brown meldt dit terloops in de analyse dat iedereen naar elkaar kijkt wat men aan het doen is qua positionering en niet naar de fundamentals

http://thereformedbroker.com/2016/04/26/sentiment-is-the-new-fundamentals/

hij legt uit dat dit gebeurt omdat de fundamentals zo saai zijn. Er is een heel constante, lage economische groei met ideaal lage inflatie (want zo houd je een extreem ruim monetair beleid, terwijl er geen deflatoire problemen met de schuldopbouw zijn). Het is als de man die zijn hond uitlaat. De man loopt heel voorspelbaar, de hond gaat alle kanten op. De man is saai en iedereen volgt de bewegingen van de hond.

Bij grondstoffen is de prijsbeweging voor een groot deel toe te schrijven aan de ijver waarmee speculanten futures kopen of verkopen. Vooral kopen, al beginnen sommige beleggers er de buik vol van te krijgen (moeten we nog wel in grondstoffen beleggen vragen de leden van de beleggingscommissie van diverse pensioenfondsen:  enorm contango, er is geen inflatieprobleem maar een groeiprobleem, er is veel te veel productiecapaciteit toegevoegd, steeds negatievere correlatie met de verplichtingen).

Steeds weer nieuwe speculanten kopen olie, het is immers zwart goud. Met goud zit je nooit fout. De wereld draait om olie. Nog wel. 

Kennelijk zijn de Chinezen over aan het schakelen van metalen als koper naar ook olie, ze handelden afgelopen maand als dollen in commodity futures. Wie weet. 

vaak 2016=2015 maar hoe lang nog

Niets nieuws onder de zon. Al vijf jaar valt de groei tegen en vooral in het eerste kwartaal was erg minnetjes.  Centrale banken doen een wedstrijdje wie het meeste bubbels kan blazen. Weer komt men geld tekort in Griekenland . De schulden zijn overal te groot en ook dit jaar probeert men dat probleem op te lossen door nog meer schuld te maken. Er is een wall of worry en men is verbaasd dat aandelenbeurzen kunnen stijgen.

Nu is er een thema dat 2016 wel erg veel begint te lijken op 2015

De rente. Net als vorig jaar koopt de ECB zich blauw, gaat nog meer kopen en toch... een hogere rente (al is deze wel absurd laag)

Bij de olieprijs begon men het eerste hierover. Er is dan ook volop twijfel over verder herstel van de olieprijs

weinig verband, maar

De AEX loopt ineens wel mee met 215, wel op 40 punten lager niveau

N.B. dit is natuurlijk data mining. Het kan natuurlijk een sterk verband blijven, maar dat zou toevallig zijn. Als het wel doorzet, ga ik natuurlijk wel zeggen: I told you so.

Terugkijkend op wat we zeiden in ons boek Beleggen op de golven

De basis was dat je een lange golf in de economie krijgt door het schuiven van de machten business, employees, government en individuen. Dat was beursmatig zeer juist.

De beurzen zouden het goed doen omdat business en individuen sterk zouden staan en government zwak. Employees zouden geleidelijk sterker horen te worden vanuit een zeer zwakke positie. Kapitaal zou het winnen van arbeid (uitgebreid beschreven door Piketty), alleen individuen zouden aanvankelijk sterk staan.

Beurzen zouden moeten stijgen omdat het vooral met de winsten beter zou gaan dan verwacht. Centrale banken zouden voor een ruim monetair beleid zorgen. De asset economy zou terugkomen als bron van groei (niet erg krachtig, maar het is wel de officiële rechtvaardiging van QE door centrale banken). Het zou lijken als het herstel na de krach van 1907 (sic).

Dat is het deel van het boek dat goed is uitgekomen. We gaven dat weer op onze beleggingskaart die boven aan mijn blog is afgebeeld. De reële S&P zou ongeveer gaan stijgen als de rode pijl aangeeft. Veel beter hadden we tot op heden de pijl niet kunnen trekken. De structurele stijging van de S&P lijkt sinds 2015 wat af te zwakken, maar is denk ik nog wel mooi omhoog.

Economisch ging het veel slechter dan we hebben aangegeven. Dat kwam niet door deleveraging zoals iedereen aangaf als bron van lage groei in de komende jaren. Door het beleid van centrale banken is het maken van te veel schulden gewoon doorgegaan. Er was wel verschuiving in wie die schulden maakte. Deleveraging trad wel op bij de particuliere sector in de V, maar dat kwam niet door meer sparen, het kwam door afschrijven van hypotheekschulden en recentelijk door niet helemaal uit te geven wat je aan koopkracht won via lagere benzineprijzen. Asset economy is sterk.

Deleveraging is geen probleem bij ruim monetair beleid en gebeurt ook niet. 

Er is wel een rem (geweest) op begrotingstekorten, want de overheid staat zwak (o.a. dankzij de Tea Party). Dit hinderde de groei in de VS met meer dan 0,5% per jaar in de VS, pas nu lijkt dat even voorbij (=extra groei in de rest van 2016, nog niet in eerste kwartaal). De Eurocrisis hebben we niet zien aankomen. Ten dele was dit door het klappen van de groeibubbel in EU door enorme groei van de financiële sector in juist Europa, veel meer dan in VS/Japan (door de euro, die aanvankelijk de groei hielp, daarna vernietigde).

De groei is zwakker dan gedacht door dematerializering ten gunste van meer diensten. Dat veroorzaakt minder nieuw fysiek kapitaal met het betrekkelijk hoge rendement daarvan (Piketty hamerde hier op, al zijn die rendementen een zwakke stee in zijn verhaal). Lage groei productiviteit was er bij toch lage inflatie. De dienstensector heeft nu eenmaal een lage gemeten productiviteitsgroei.

We vonden de tijdgeest belangrijk. We zagen niet voldoende dat de nieuwe generatie millennials als motto zou krijgen: Schuld is vies. De trend van Anti globalisering is veel eerder gekomen dan ik dacht, dat hoort niet in een voorspoedscenario. Handel groeit niet langer veel sneller dan BNP. Globalisering had hulp financiële sector nodig en dat ging met uitwassen.

China’s groei stokt, gaat zo te snel richting het Japanse einde van de hoge groei met te veel schulden maken. Groei van  Emerging Markets hebben we overschat. Dit kan overigens weer iets beter worden.

Demografie was een hinderpaal, nog meer dan we al signaleerden. Ouderen werken langer door, dat hielp,  maar er is toch inkomensverlies (top inkomen bij 45-54). Afbouw assets door babyboomgeneratie was inderdaad geen probleem. Dit start veel later dan op je  65ste, was 70,5 toen we   het schreven in 2009 en nu lijkt dit pas echt na je 72^ste te gebeuren bij de mensen die behoorlijk wat assets hebben.

Olieprijzen. Boven $90 is te veel voor groei. Schalieolie hebben we niet gezien, het is duur maar wel effectief om olieprijs onder 90 te krijgen en het voorkomt structurele stijging naar150+.

Klimaatcrisis. Stranded assets, vooral bij steenkool. Dat hebben we behandeld als kans en dat kan nog steeds uitkomen.

Per saldo was het beleggingsverhaal prima, maar het economische verhaal veel te optimistisch.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Het mislukken van productieafspraken in Doha was alom verwacht en veroorzaakte daarom slechts een korte hevige tik i de olieprijs met bijna onmiddellijk weer hogere olieprijzen.
Tot donderdag waren de beurzen goed gemutst, daarna was er enige aarzeling tot daling. Het winstseizoen verloopt redelijk, al verrassen de winstcijfers niet boven gemiddeld in de VS en vallen de omzetten wat tegen (niet verwonderlijk bij minder dan 1% economische groei en geen inflatie).

Initial claims voor werkloosheid daalden en zijn op het laagste niveau in meer dan veertig jaar. De Phillyfed daalde en geeft aan dat de ISM wel eens zou kunnen tegenvallen  en ook dat de werkgelegenheidsgroei gaat afzwakken..Markit PMI was eveneens iets lager.  Housing starts vielen tegen, maar hypotheekaanvragen om een huis te kopen stijgen hard. Het sentiment van de huizenbouwers bleef stabiel op 58. De Chicago FED National Activity Index werd iets negatiever, de lage economische groei in het eerste kwartaal bevestigend. De leading indicators stegen 0,2% (vorige maand daling van 0,1%). 

In Frankrijk vield de markit PMI manufacturing iets tegen en steeg die voor de dienstensector. In Duitsland omgekeerd. Weinig verandering per saldo voor de eurozone, maar er was een kleine stijging verwacht, niet een daling van gemiddeld 0,1.
De onzekerheid rond Brexit eist zijn tol in het VK. Retail sales ex auto's en benzine -1,3%. Obama meldde dat het VK stout is als het voor brexit stemt en achteraan in de rij voor onderhandelingen over de handel komt te staan. Elizabeth werd 90 en zou voor brexit zijn.

In Japan daalde de markit (Nikkei) PMi tot 48. Er gaan weer geruchten over verruiming van de BoJ, waarop de yen (eindelijk) verzwakte.
In China is de newsflow het meest positief in jaren volgens Morgan Stanley.

Overpeinzingen

De olieprijs is flink gestegen en lijkt tegen de $45 barrière aan te lopen. Daaroverheen komen is misschien moeilijk (anders is het geen barrière hoor ik al mompelen). Onder beleggers heerst een tomeloos optimisme over de olieprijs. Natuurlijk gaat die omhoog. Er is een enorme stijging ingeprijsd. Men heeft zich vol geladen met olie ETF-en. Speculators zitten extreem long op de futures markt. Tja, wie moet nog kopen, nu de winter voorbij is en zelfs het oranjezonnetje met de nodige hagel niet verleidt eens een flinke berg benzine te verbanden.

De olieproductie in de VS daalt, slechts enkele landen kunnen meer olie produceren. Maar die paar landen doen dan ook vreselijk hun best, beter dan verwacht. Door oorlog en andere zaken ligt er overigens een boven gemiddeld deel van de olieproductie stil (Libië bijvoorbeeld). In China gaat het weer beter en dat is tegenwoordig toch ook een aardige slokop van olie.

Men waarschuwde de afgelopen week dat de overproductie niet zo groot is als het lijkt (ook al barsten de oliepakhuizen in de VS bijna uit hun voegen).

Qua prijsontwikkeling lijkt het in 2016 erg op 2015. Na een aardig prijsherstel kwam een nieuwe daling. Dat kan nu weer. Iedereen doet zo zijn best om extra olie op te pompen om nog enige cash uit olie te kunnen bemachtigen. Er moet meer olie uit productie genomen worden en daarvoor lijkt een lagere olieprijs een probaat middel.
Productie is voorlopig groter dan de vraag, zie voor verhaal Yardeni http://blog.yardeni.com/2016/04/crude-oil-no-april-freeze.html

Per saldo denk ik dat de olieberen tijdelijk een iets beter verhaal hebben op het ogenblik dan de oliestieren.

De S&P500 is aan het beuken tegen de highs van de vorige toppen. Er moet een all time high gezet gaan worden. Daar moet moed voor geput worden. Niet sell in May maar buy in May, die Trump is OK. Geen overmatig logisch verhaal. Eerst nog even terug om de beren op het verkeerde been te zetten lijkt meer de goedkeuring van de chartisten te hebben. Zie je wel, dubbele top. Inpakken.  Misschien volgt men de olieprijs weer braaf omlaag. Een hogere olieprijs lijkt ook nog wel navolging te vinden op de beurzen. Tot $70 lijkt het weinig kwaad te kunnen voor groei (geen garantie, want centrale banken zouden hierdoor van de kook kunnen geraken, vooral de ECB zou dan in de inflatienoodklok kunnen gaan luiden, net als in 2008).

Een nieuwe high kan evenwel best. Er is alom somberheid, bulls zijn met een kaarsje niet te vinden in de verstikkende duisternis van de secular stagnation. Oplopende ISM’s die wijzen op winststijging, eveneens de even wat zwakkere dollar doet dat bevroeden. Doorgaande groei van de werkgelegenheid moet toch een rem zetten op de plotselinge spaarzaamheid van de Amerikanen, niet uit te leggen volgens de nu nog gangbare economische theorie van minder sparen bij dalende rente en minder sparen als je rijker wordt door stijgende aandelenkoersen en huizenprijzen. Toch economische groei in de eurozone, 6%+ groei in China. Herstel naar de vierjaarstrend is mogelijk.

De lange rente lijkt zijn dieptepunt gezet te hebben, een gevaarlijke uitspraak die ten onrechte al meer dan dertig jaar van tijd tot tijd wordt herhaald. De rente stijgt, 99% van de economen weet dat bijna zeker, al de nodige jaren lang. Recentelijk lijkt men hier niet meer zo van overtuigd, een schamele 90% van de economen ziet nog maar een hogere rente. Portfoliomanagers vastrentende waarden proberen meer dan gewoonlijk long te zitten om een negatieve rente te vermijden en maximaal van de geneugten te profiteren van koerswinsten door o.a. het roll down effect.

Toch is de lange rente wat op aan het lopen, heel beschaafd schrijdt deze voort aan het lijntje van de schier goddelijke Yellen, Kuroda en Draghi. Een beetje actie van de beren brengt de obligatiebeleggertjes wellicht terug op het dalende pad, maar ze moeten de weerstand tegen negatieve rentes wel weten in te dammen. Sovereign Wealth Funds moeten vaak verkopen vanwege verkwistende overheden die de lagere olieprijs geen reden zien om de tering naar de nering te zetten. Draghi wordt door Schäuble afgezet voor een rechtgeaarde Duitse monetarist. Trump wil zich ontdoen van Yellen. I told you so, zegt de copy-cat van 2015.

de zilverprijs vergeleken met de goudprijs: dieptepunt? meer groei industriële productie?

http://uk.businessinsider.com/silver-gold-ratio-capital-economics-2016-4

De zilverprijs lijkt eindelijk harder te gaan stijgen dan de goudprijs. Zilver heeft meer industriële toepassingen en daarom ziet men de zilver/goudprijs als een leading indicator voor andere metaalprijzen en economische groei (en daarmee ook de beurs, maar het verband dat er was tussen 1990 en 2011 is verbroken door de QE die hogere koersen mogelijk maakte dan de goud/zilver ratio aangaf  http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2011/01/goud-zilver-ratio-en-de-reele-s.html))

De ISM en daarmee de industriële productie loopt  enigszins op met de (100*) zilver/goudprijs.

De industriële productie krimp al een hele tijd in de VS, maar nu de dollar niet langer zo ontzettend sterk is, lijkt daar een einde aan te komen. De zilverprijs in verhouding tot de goudprijs zou dit wellicht kunnen ondersteunen (als er niet te veel QE komt).

performance enige emerging markets sinds 2013

pensioenen niet eerlijk

Via Lukas Daalder zag ik grafieken hoe veel langer de rijken leven in de VS dan de armen.

http://www.latimes.com/business/hiltzik/la-fi-hiltzik-retirement-age-20160411-snap-htmlstory.html

Voor mannen accelereert het zelfs nog vanaf 90.000

En het verschil wordt ook nog eens groter in de tijd.

In Nederland is het minder erg, maar ook hier leven allochtonen duidelijk korter. Het verschil in gezonde jaren is wel heel groot, ongeveer zoals het plaatje voor Amerika aangeeft.

Het is duidelijk dat mensen met zware beroepen en lage inkomens veel eerder met pensioen zouden moeten kunnen gaan.

De rijken werden tot voor kort veel meer geholpen met de pensioenopbouw dan de armen via de franchise. Lage inkomens bouwen zo relatief tot hun inkomen veel minder extra pensioen op dan rijken. En ze zijn veel korter met pensioen. Niet bepaald eerlijk.

winstverwachting 12 maanden vooruit verbetert ineens in vele landen

hogere grondstoffenprijzen en niet zo'n akelige winsten van financials doen kennelijk wonderen voor de winstverwachtingen

2016 begon voor de rente en olie als in 2015

Dus rente omhoog, olie omlaag. De correlatie tussen olie en rente/aandelen zou net als in 2015 kunnen afnemen.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Na enorm pessimisme over de winsten in het eerste kwartaal kon het haast niet tegenvallen en dat gebeurde ook niet. Er bleven winstwaarschuwingen binnenstromen van met name technologiebedrijven, maar vooral de winsten van banken waren bij lange na niet zo slecht als gevreesd. 
De koersen van banken schoten omhoog. Het nieuws uit China was opnieuw weer een steun voor de beurzen. In Japan stuitte de opmars van de yen, kennelijk zit iedereen nu maximaal long. De Japanse beurs kon daardoor flink herstellen.
Ondertussen kwam de rente nauwelijks van zijn plaats. De euro verzwakte wat, de olieprijzen stabiliseerden na een flinke stijging (er is wel angst dat bij de OPEC-top in Doha weer niets wordt besloten) . Ook in Europa goede beurzen, o.a. vanwege ingrijpen van de Italiaanse overheid door de creatie van 'bad banks'. 
Beursvorsers zitten met de handen in het haar of de recente stijging blijvend is/ kan doorzetten. Bij gebrek aan beter duikt men obsessief in de positioning om te controleren of men zoals zo vaak niet contrair aan het beleggen is.

In de VS steeg de inflatie minder dan verwacht. De kerninflatie steeg slechts 0,1% (zoals Zentner van Morgan Stanley al had beloofd) na twee maanden van 0,3% (het hoogste sinds negen jaar). Op jaarbasis gaat de totale inflatie toch iets stijgen vanaf nu. Importprijzen stijgen ok weer een beetje. 
Initial claims voor werkloosheid in de VS daalden naar een record sinds 42 jaar (slechts 253.000).
De detailhandelsverkopen vielen zwaar tegen, ex autoverkopen iets minder. 
De huizenmarkt lijkt sterk te blijven gezien de sterke stijging van de hypotheekvraag (op jaarbasis +24% voor koophypotheken).
Het economisch rapport van de FED, het Beige Book, als voorbereiding voor de aprilvergadering waar ze de rente niet gaan verhogen, liet bescheiden tot gematigde groei zien. De business sales groeien weer (dit is noodzakelijk om de neergang in de voorraadcyclus te keren).
De barometer voor midden - en kleinbedrijf NFIB liet opnieuw enige verzwakking zien. Dit survey gebruikt men als leading indicator voor loonstijging. 
De industriële productie daalde 0,6% in maart, ook ex grondstoffen en nutsbedrijven was er een kleine daling. Het Empire State Manufacturing Survey was sterk, dit is een voorloper van de ISM.

In Japan daalde de industriële productie met 5,2%.
In China was de groei van het BNP volgens plan 6,7%. De export trok weer flink aan, net als de kredietvraag (maar door het Chinese nieuwjaar is er altijd rond deze tijd onduidelijkheid over de cijfers). Per saldo vindt iedereen dat het met de economie van China weer de goede kant op gaat. 6%+ groei is prima zo lang er geen voorraadcorrecties nodig zijn bij grondstoffen (zoals nu eindelijk het geval lijkt).

Volgens de MSBCI index van Morgan Stanley trekt de groei wat aan in de VS. De productiviteit lijkt te herstellen via meer productie met minder mensen in de industrie (wel meer mensen in de dienstensector).

de super bull case

Er is veel somberheid. De koersen horen alleen omhoog te gaan op hogere winstverwachtingen. Met die winstverwachtingen gaat het helemaal niet goed. De trend is omlaag. De beurzen lijken alleen maar omhoog te kunnen door nog hogere koerswinstverhoudingen. Dat  kan als de centrale banken door blijven gaan met te veel geld in de economie te pompen. Maar dat voelt aan als bubbels blazen. Het lijkt onvermijdelijk dat die bubbel doorgeprikt gaat worden. De markt wordt voorlopig nog niet gekuist beloven de centrale bankiers, maar Armageddon lijkt in de maak voor de belegger na circa 2018 wellicht. De voorspellingen van Armstrong geven aan dat het sinds oktober vorig jaar mis is met het vertrouwen, de beurzen moeten een enorm verlies aan risk appetite gaan verwerken.

Toch zijn de beurzen flink aan het opkrabbelen. Men krijgt weer vertrouwen in China, dat verhaal van die accelererende kapitaaluitstromen is  ineens weg.

De economische cijfers vallen mee, de yuan stort niet in, de vastgoedmarkt is sterk en daar hoort meer vraag naar liften, graafmachines, staal , cement etc. bij.
De grondstoffenprijzen zijn in herstel. Niet overtuigend, maar ze lijken hun bodem gezet te hebben.
Er was totale rampspoed verwacht voor de winsten over het eerste kwartaal. Dat kon niet tegenvallen dus. Vooral de bankwinsten zijn veel minder slecht dan gevreesd.

Er zijn tkenen dat er meer groei komt. De ISM zou verder kunnen stijgen. de ISM heeft een zeer hoge correlatie met stijgende winstverwachtingen een paar maanden vooruit. De S&P loopt daarom vaak in de pas met de ISM.

Empire State survey leidt vaak de ISM (samen met Phillyfed).

Het lijkt eigenlijk te gaan als na 1998. De correlatie met de jaren negentig en de afgelopen jaren is heel hoog.

De ISM zou in de pas met 17,25 jaar geleden kunnen lopen (een Kuznetsgolf verschil).
Macro Research Board maakt daar een case voor.

De andere periode waar de cijfers heel erg lijken op die van de afgelopen jaren is de periode rond 1986, de andere periode dat de olieprijzen instortten zonder dat er een recessie was in de VS.
Blog Bespoke, thinking B.I.G.  gaf het volgende plaatje:

De beren kunnen dan wel opmerken dat we dan rihting een krach à la 1987 afkoersen.

De correlatie met eind jaren 80 en 90 is groot.  Het kan wel degelijk weer ongeveer zo gaan. Men kan door het dolle heen raken dat je maar beter 1% dividend kunt hebben dan 1% rente en daarmee veel hogere koerswinstverhoudingen dan nu. De winstverwachtingen zouden onverwachts sterk kunnen verbeteren op stijgende, maar lage olieprijzen en rente en een dollar die iets minder sterk is.

Een en ander is in lijn met onze beleggingskaart (van de Kondratieffgolf). Er is erg veel koersstijging voor nodig. Het kan, maar bijna niemand gelooft hierin. Zelf denk ik ook dat de koersen veder stijgen, maar iets gematigder dan de getoonde voorbeelden.
Misschien blijft het veiliger om de strategie van sell the rally, buy the dips te volgen net zo lang tot de recessiekansen in de VS te hoog oplopen (30% is veel).
Er kan altijd een schok optreden, die kan zorgen voor slechte beurzen (bijvoorbeeld Trump/Sanders president).

zou de rente eindelijk eens gaan stijgen?

Vaak laat ik bovenstaand plaatje zien. De lange rente, vijf jaar vooruit zou volgens de theorie in lijn moeten lopen met de verwachte gemiddelde nominale groei van het BNP. Dat wordt benaderd met de rode pijl voor de VS.
De oranje lijn geeft de werkelijke rente aan (5 jaar swaprente 5 jaar vooruit).
Daar men eindelijk gelooft dat de (nominale) groei niet meer wordt wat het geweest is, zit die werkelijke rente onder de pijl. 
Sinds 2014 is er nog een nieuwe neerwaartse trend in de rente ontstaan, mede door lagere olieprijzen, negatieve rentes en een FED die alleen maar naar de beurs kijkt.
De rente is aanbeland op de onderste range (in de VS). 
Het zou kunnen dat de rente stijgt richting het dunne neergaande lijntje.
Men is nu wel heel erg negatief over groei en iflatie. Het zou zo maar kunnen dat de FED de groei niet langer onderschat. Er is ook steeds meer kritiek op negatieve rentes. Nog meer cadeautjes van centrale banken helpt niet, het zou contraproductief kunnen zijn.

lagere olieprijs hielp groei in VS niet

http://econbrowser.com/archives/2016/04/why-no-economic-boost-from-lower-oil-prices
Hamilton legt uit dat de lagere olieprijs de groei niet heeft geholpen in de VS, zelfs heeft afgeremd.
het plaatje hierboven laat de groei van de consumptie zien vanaf dat de olieprijs zo ging dalen. De traditionele modellen voorspelden een groei van de consumptie à la de groene stippellijn, maar het werd de zwarte lijn. Die zit op het pad van de andere lijn, wat de consumptie had moeten zijn zonder lagere olieprijzen.
De consumptie heeft dus nauwelijks geprofiteerd van de lagere olieprijzen, veel minder dan gedacht/ voorspeld.
Een reden hiervoor kan zijn dat men zich steeds meer realiseert dat men door de lage rente heel veel meer moet sparen voor het pensioen. Business Insider blog berekend dat een 35-jarige drie keer zo veel moet sparen voor zijn pensioen dan bij een rente van 5% het geval zou zijn. Amerikanen zien nu dat ze veel langer moeten doorwerken om met pensioen te kunnen gaan. Studieschulden worden als echt problematisch gezien. Reden genoeg om voorzichtiger te consumeren: schuld is vies.

Investeringen kregen een enorme knauw in de grondstoffensectoren. Overigens gaat de daling nog steeds door.

In 1986 was er voldoende compensatie van investeringen door andere sectoren, maar deze keer gebeurde dit niet.

Goldman Sachs haalde ook als reden aan voor de teleurstellende groei na de daling van de olieprijzen, toch altijd aangeprezen als een soort belastingverlaging, dat Amerika meer netto ging importeren.

Lagere investeringen, negatieve netto export (door de dollar, die meestal sterk is bij dalende olieprijzen) waren belangrijker dan de extra consumptie.

Hillary en The Donald en de beurs

Het Amerikaanse verkiezingscircus draait op volle toeren. Bij de democraten sprokkelt Hillary moeizaam genoeg kiesmannen bij elkaar om bij de eerste ronde van de democratische conventie om de kandidaat te worden. Als ze New York verliest wordt  het spannend. Dan beginnen de superdelegates te twijfelen aan hun massale steun voor de establishment kandidaat.
Bij de wedkantoren geeft men Sanders toch wel een behoorlijke kans, omdat Hillary niet enorm beschadigd moet worden met haar e-mail geschiedenis. De wedkantoren zetten de kans dat het mis gaat met de e-mails op ongeveer 30%. Dan wint Sanders. Daar de republikeinen met onpopulaire kandidaten als Trump of Cruz komen aanzetten, heeft Sanders dan een goede kans. Die kan nog bedorven worden door Biden, maar de kans daarop is erg klein.

Wedkantoor Predictit noteert de volgende kansen

• Presidential Election
  Markets	Last	Chg
  Hillary Clinton	60%	▲0.01
  Donald Trump	19%	▼0.01
  Ted Cruz	10%	▼0.01
  Bernie Sanders	10%	▲0.02
  John Kasich	5%	NC

Voorlopig is Hillary nog de favoriet. Bij de republikeinen is het enigszins uit de hand aan het lopen vanwege alle pogingen om Trump te blokkeren. De republikeinen dreigen bij kandidaat trump de meerderheid in senaat en misschien ook congres te verliezen.

Sinds kort denken de gokkers dat er een brokered convention komt waarbij geen kandidaat meteen de meerderheid heeft. Daarna wordt het een gekonkel waarin (lying Ted) Cruz het meest bedreven is.

In de vierde ronde of zo zou men voor Ryan of Kasich kunnen gaan. Deze hebben overigens de beste kansen om president te worden als ze kandidaat zouden worden. Een ticket Kasich/Rubio brengt Ohio en Florida binnen en dan win je de verkiezingen. 

(plaatje Bianco) De laatste tijd begint er een negatief verband te ontstaan (correlatie -52%)  tussen de S&P en de kansen van Trump (protectionisme en populisme à la Trump scoort slecht op de beurs). Overigens lijkt het erop dat de populariteit van Trump de S&P volgt, niet leidt. Hoe lager de S&P, des te meer ontevredenheid bij kiezers en dus kansen voor Trump.

(plaatje Bianco).De markt lijkt heel blij met Hillary (correlatie 85%). Een S&P500 van 2300 lijkt in het verschiet als Hillary president wordt. Overigens als Kasich of Ryan  kandidaat wordt, kan de S&P nog hoger. Bij Trump lijkt de S&P eerder 1500-1800 te worden.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Het was geen mooie beursweek, met enige technische beschadiging. Panama papers werden uitgeplozen. Brookings Institute ziet er een Russisch complot achter (het toont aan dat alle politici corrupt zijn en Poetin heeft slechts enkele miljarden, geen honderden miljarden dollars; 11,5 miljoen documenten is wel erg veel voor een data lek, dat past niet op mijn (verouderde) computer, dat is meer werk voor een geheime dienst). 
Men genoot niet van de stijgende olieprijs, men zet zich liever schrap voor het winstseizoen waarvan veel onheil verwacht wordt. De trend van de 'guidance' van de bedrijven is omlaag (zoals gebruikelijk ron deze tijd). De bijzonder strenge belastingmaatregelen van Obama om fusies met buitenlandse ondernemingen alleen voor belastingvoordeel tegen te gaan hielpen het beurssentiment te verslechteren.
Maar misschien wordt men optimistischer à la Dwaine van Vuuren http://recessionalert.com/how-on-earth-can-we-forecast-30-upside-for-2016-with-ravi/

De diensten PMI's volgden het beeld van de manufacturing PMI's. Prima voor de VS, herstel in China maar niet helemaal wat gehoopt werd in Europa en Japan.

De notulen van de FED gaven aan dat een renteverhoging in april onwaarschijnlijk is (bijna even onwaarschijnlijk als een jaar geleden het kampioenschap van Leicester werd geacht met 5000 tegen 1). Yellen legde uit waarom de rente veel minder verhoogd moet worrden en dat ze een hogere inflatie zal tolereren, zelfs omarmen

In de VS daalden de initial claims voor de werkloosheid, waren de nieuwe orders 1,7% lager.  Job openings (Jolts survey) iets lager, ISM non manufacturing omhoog van 53,4 naar 54,5

De economische groei in de VS over het eerste kwartaal lijkt minder dan 1% te worden na de verdere toename van het handelstekort en de daling van de voorraden.

Na de overwinning van Ted Cruz in Wisconsin lijken de republikeinen af te stevenen op een 'brokered convention'waar Trump niet meteen de meerderheid kan krijgen. Daarna mag men op andere kandidaten stemmen dan bij de voorverkiezingen en dan staat Cruz er ineens veel beter voor, zelfs Paul Ryan kan als kandidaat naar voren worden geschoven. Liever met eer te verliezen met Cruz dan oneervol met verlies senaat en congres onder Trump. Sanders blijft Het Clinton moeilijk maken en ook bij de democraten is men begonnen met modder gooien naar elkaar.

In Europa daalde de industriële productie in februari, maar bijvoorbeeld in Duitsland lang niet zo veel als verwacht werd na de sterke stijging in januari.

overpeinzingen

De hoofdzorg is de neergang van de winstgroei. De ‘trend is not your friend’. Vorig jaar had iedereen (inclusief ik) de mond vol van de prachtige winststijgingen van Japanse aandelen en dat de winstgroei in de EU toch ook wel 10%+ moest worden. De winstgroei viel tegen in de VS vanwege de sterke dollar en vooral de lagere olieprijs. In Emerging Markets is de winstgroei sinds 2013 al pret bedervend. Lieden als Edwards van SocGen leven weer helemaal op, ze weten zeker dat er een recessie komt, want dat hoort bij dalende winstmarges. Verelendung.

De daling van de productiviteitsgroei is een aanpalende zorg. Zo krijg je geen groei per hoofd, inkomensverbetering en winstgroei. De groei van de werkgelegenheid in het eerste kwartaal was ongeveer 2% en volgens de nu bekende cijfers wordt de economische groei minder dan 1% in het eerste kwartaal. Overigens valt de groei in het eerste kwartaal al jaren bijzonder tegen. Soms kreeg het koude weer (polar vortex) de schuld. Dit jaar was er een zeer warme winter. Dat moet de bouw, eten buiten de deur etc. geholpen hebben. Er was wel tegenwind uit onverkochte winterspullen (V&D bijvoorbeeld).

Men put hoop dat de pessimisten voor de groei van de productiviteit met 1,3% gelijk gaan krijgen: een herstel van ongeveer nul naar 1,3%.

De olieprijs is een andere grote zorg. De lage olieprijs leidde tot lagere groei, terwijl iedereen zeker dacht te weten dat dit de groei zou helpen. De reële consumptie is inderdaad omhoog, aar dit werd in de VS meer dan teniet gedaan door veel lagere investeringen en meer netto import (door o.a. de sterke dollar). Onder $35 lijkt de groei in de VS problemen te gaan krijgen. Wereldwijd hebben de olie- en gasproducenten zo’n $ 3000 miljard geleend en onder de $35 gaat dat kraken, misschien bijna net zo hard als de huizenmarkt in 2008/2009. Banken hebben er ook veel last van.

De productie daalt in de VS, maar bijna iedereen die het kan produceert zo veel mogelijk om toch nog enige cashflow te krijgen om o.a. de renterekening te kunnen betalen. Dus hogere productie in de OPEC/ Rusland. Voorraden in de VS puilen uit, zijn op recordhoogte. Als dat doorgaat, dan worden deopslagkosten zo hoog dat de olieprijs negatief kan worden (dit gebeurde in Canada al eens). Het is rationeel tot een productiebeperking te besluiten, maar men krijgt het nog niet voor elkaar. De banken geven haast geen krediet meer voor nieuwe investeringen in olie, dus die productiedaling komt er wel over enige niet al te lange tijd. Maar totdat de productie echt beperkt wordt, blijven zeer zwartgallige olieprijsscenario’s kansrijk. Daarna wordt het hallelujah voor de olieprijs. Zo denkt iedereen en beleggers kopen maar door in olie via ETf’s en futures. Ze zitten bijna allemal op monumentale verliezen. Ze blijven maar kopen en daarin onderscheidt olie zich van andere beleggingen. Daar heeft men snel de buik vol van als de prijzen zo hard dalen en je ook nog een vreselijk contango (prijzen op termijn hoger dan nu) aan je broek krijgt. Bij olie koopt men onverdroten door dus, geheel tegen de beleggingslogica in. Men gelooft ongeveer even sterk in hogere olieprijzen als in een hogere rente op termijn. Opgepast, Hansaplast is zo ongeveer de analyse van bijvoorbeeld Bianco over olie en olieschulden. Goldman Sachs begint daarentegen weer wat optimistischer te worden, hun $20 per vat verhaal gaat in de ijskast.

Boven $45 lijkt de lucht wat op te klaren en zou het volgens analyses van o.a. Goldman Sachs de groei helpen. Zij hebben scenario’s voor de groei bij olieprijzen van $30, $50 en $70. Die met de hogere olieprijs kennen dan de meeste groei. Boven $70 wordt de olieprijs een bron van stagflatie vrees ik.

Bianco signaleert voor het eerst in de nodige jaren dat beleggers eindelijk de kwaliteiten van veilige staatsleningen beginnen in te zien en enthousiast worden over de beleggingsrendementen. Nog niet zo enthousiast dat je er tegen in moet gaan, maar het is wel een verandering van stemming. Positieve 10-jaar  rente in Duitsland, een enorm renteverschil met Amerika, die Amerikaanse staatsleningen lijken voor sommigen, steeds meer sommigen zelfs, bijna te geef.

En China, daar smelten de zorgen weg. Ineens geen uitstroom meer van valutareserves. Herstel van de vastgoedmarkt. Minder deflatie van de producentenprijzen.

Dat gebeurde ook met Grexit, maar Griekenland moet straks weer wat gaan betalen en daar zijn onze sympathieke Grieken nu eenmaal niet meer zo goed in.

Brexit heeft een nieuwe impuls gekregen van ons nee tegen dat corrupte Oekraïne dat toch echt meer moet gaan vrijen met Rusland dan met Europa. Hup Poetin, dat gaat vast wel wennen. Weg met Willy Wonka. Terrorisme, machteloosheid van Europese politici en verhalen dat de NAVO voor de vrede zorgt en niet de EU. Alleen de angst voor de schade aan Londen houdt de stemmers vaak nog tegen. De wedkantoren blijven optimistisch overigens.  

misschien komt er toch meer loonstijging in de VS

De werkloosheid is flink gedaald, maar toch is er geen extra loongroei gekomen. Dat is eigenlijk raar en daarom is naarstig gezocht naar verklaringen en voor een reeks die wel loongroei laat zien. U zult daarom niet van uw stoel rollen dat dit ook is gelukt.

Dat is een loonreeks voor mensen die aan het werk zijn gebleven, niet opnieuw instroomden tegen een hongerloon van whatever it takes.http://ritholtz.com/2016/04/which-wage-growth-measure-best-indicates-slack-in-the-labor-market/

De participatiegraad stijgt en dat gaat uiteindelijk druk zetten op de loonstijging

http://www.brookings.edu/blogs/up-front/posts/2016/03/17-hutchins-roundup

plaatje van Mericle, nog niet gecorrigeerd voor cijfers van afgelopen vrijdag. Scholieren zorgde voor 0,2% stijging, minder gepensioneerden 0,2% en mensen die ineens wel een baan willen hebben 0,15%. Hatzius meldt dat er weinig 'slack' over is. 

Men ziet alleen nog wat ruimte bij de groep discouraged. De participatiegraad van de groep 25-54 is nog te laag.

Misschien onderschat men het aantal 65-plussers dat moet doorwerken omdat ze haast niets voor hun pensioen gespaard hebben.

economisch nieuws in de VS valt mee

Tegenwoordig houdt men de economische verrassingen goed bij. Beurzen reageren er fel op en de FED kijkt er ook goed naar. De indexen voor economische verrassingen van City en Goldman Sachs bleven een heel jaar lang negatief. Nu lijkt een en ander positief te worden. Voorlopig is alleen de index van Goldman Sachs positief. Deze leidt vaak  die van Citigroup.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Vrijdag was de grote dag voor het economische nieuws: de groei van de werkgelegenheid in de VS en de ISM. Beide cijfers waren prima, iets beter dan verwacht.
Bij nadere analyse was men nog positiever over de werkgelegenheidscijfers dan de 215.000 al aangaven, ondanks de iets hogere werkloosheid. De participatiegraad is nu echt aan het stijgen, de brede werkloosheid daalt. Het zijn voltijdsbanen. De loongroei was weer terug, zij het met mate.

De ISM was weer boven de 50 en daarmee werd de stijging van de voorlopers als signaal weer eens bevestigd. De recessiedreiging wordt daardoor weer minder.

Met de huizenmarkt gaat het weer wat beter, pending home sales keurig omhoog.
Initial claims voor werkloosheid weer iets omhoog, maar het cijfer blijft laag genoeg voor goede groei van de werkgelegenheid.
De teleurstelling over de lage groei van de consumptieve uitgaven in januari en februari bij een maar iets hogere inkomensgroei werd weggepoetst door de cijfers over groei van de werkgelegenheid en industrie. Er is wel een neerwaartse groeiverwachting voor het eerste kwartaal hierdoor: het lijkt slechts 1% te worden.

Yellen had een belangrijke lezing met extra uitleg waarom de FED nog lang heel royaal moet blijven. Er is een te groot risico dat de inflatieverwachtingen niet langer stevig verankerd liggen op ruim 2%. De boze buitenwereld buiten de VS is te broos om de rente drastisch te verhogen.

Uiteraard werd er positief gereageerd op het verhaal van Yellen. Met enige moeite werd het goede economische nieuws van vrijdag omgezet in een mooie stijging van de S&P/Nasdaq (na een beroerde start). 

De PMi's van China en andere landen zoals Italië, Canada, VK en Frankrijk verbeterden duidelijk. Die van Japan niet, die bleef op 49,1. De Tankan gaf ook een verslechterd business sentiment aan. Misschien dat de Japanse beurs het daarom zo slecht doet, die tegenvallende ontwikkeling bij een sterke yen.

goed financieel economisch nieuws van de afgelopen weken

Sinds een tijd heb ik geen updates gemaakt van de serie "goed nieuws van de afgelopen week". 
Nu is het daar wellicht weer tijd voor. Men gelooft gewon niet meer dat het goed kan gaan. Het fatalisme is niet zo sterk als na 2009, maar het beursherstel vanaf half februari wordt niet vertrouwd. Voor geen cent. Het bullish sentiment is helemaal weggezakt.
Blog Bespoke had een aardig artikel dat de beurzen gemiddeld als een raket omhoog schieten als er in het eerste kwartaal eerst een daling van 10%+ is en dan weer herstel. https://www.bespokepremium.com/wp-content/uploads/2016/03/Bespoke_Chart_of_the_Day_-_Down_and_Up.pdf? 

Zelf geloven ze dit enorme herstel ook niet, maar je moet het niet uitsluiten.
De basis voor een krachtig herstel is dat de verwachtingen extreem pessimistisch zijn (geen groei boven 2% in de VS, een recessie in aantocht, tegenvallende winsten zijn gegarandeerd, het gaat fout in China, wie weet komt er een Brexit, de FED heeft de rente volstrekt onverantwoord verhoogd tot ronduit gevaarlijke hoogte, terrorisme is een verdelger van het vertrouwen, Trump betekent het einde van vrijhandel etc etc).

Morgan Stanley zond de afgelopen week bovenstaand hoopvol plaatje rond. De Koreaanse export is aan het herstellen en dat betekent goed nieuws voor de wereldhandel. Goldman Sachs gebruikt dit als belangrijke leading indicator. De neergang in de waarde van de wereldhandel was een enorme domper voor de winstgroei. Winstgroei blijft dan ver achter bij de nominale groei van het BNP. Als de wereldhandel aantrekt, dan gebeurt het omgekeerde.

Cyclische bedrijven zijn in herstel. Dat is in lijn met herstel van de industriële productie. De ISM van afgelopen vrijdag staat er nog niet in. Die was omhoog, meer dan verwacht, maar niet beter dan de voorlopers Phillyfed etc. al aangaven.

De voorraadcyclus lijkt eindelijk te gaan verbeteren. Dat was ook een domper voor winstgroei en hield herstel van de industriële productie tegen.

Het herstel van transport is ook hoopgevend.
Gavyn davies had ook enkele aardige plaatjes op zijn FT blog http://blogs.ft.com/gavyndavies/2016/03/27/global-economy-snapping-back-into-gear/

Recent is er herstel in China

het herstel is nog maar pril. Het verdraagt geen paniek van de consument, een verdere spaarexplosie.
Recente high frequency cijfers bevestigen het herstel overigens http://community.xe.com/blog/xe-market-analysis/weekly-indicators-accumulating-evidence-shallow-industrial-recession-ending

Kredietgroei gaat Europa helpen. De groei van M1 zakt af, dat is wel de waarschuwing, maar deze is wel hoog genoeg voor meer dan 1,5% groei.

De basis voor de bull markt is er nog: geen recessie in de VS, ultra royale centrale banken, zoals Yellen deze week nog eens uitlegde, met nog royalere lieden als Draghi en misschien ook weer Kuroda. Verwachtingen die te laag zijn.