De rente, John Mauldin en obesitas

John Mauldin http://www.mauldineconomics.com/frontlinethoughts/as-the-fed-turns begint ook in de terugkijkspiegel van 2016 te kijken. Wat hebben we dit jaar geleerd?

Er zijn weinig zekerheden, maar er zijn er wel een paar. De renteverhoging van de FED in december was zo’n uitzondering.

Hij gaf een verhandeling over het circus van de FED met de vijf semizekerheden:

1.     1.De FED gelooft nog in Secular Stagnation: 2% groei totdat de recessie komt

2.  2.   Amerika zit dicht bij het punt van volledige werkgelegenheid (al kan de werkloosheid verder dalen)

3.   3  De rente zal stijgen maar niet veel

4.   4  De FED wil nog niets zeggen over hoe ze fiscale stimulering gaan behandelen

5.    5 Janet yellen wil haar termijn uitdienen (tot begin 2018)

Zeker zijn deze punten allerminst, maar het is wel hoe de goegemeente nu met een zorgwekkende meerderheid denkt.

Mauldin merkt terecht op dat die magere 2% groei gaat over de groei van het BNP en dat dit cijfer allerlei problemen kent, steeds minder precies aangeeft of het goed gaat met een land [(hij heeft hier dit jaar eerder over geschreven aan de hand van een boek hierover van een dame wier naam me ontschoten is). Zo wordt vervuiling nog steeds niet als negatieve groei behandeld en tellen gratis diensten als Facebook, Google niet mee].

Of de werkgelegenheid in de VS nu boven de evenwichtswaarde is, valt te betwijfelen. De brede werkloosheid U6 is nog steeds te hoog. De participatiegraad van 25-54-jarigen is procenten lager dan voor 2008, door gebrekkige pensioenen en de lage rente moeten mensen later met pensioen en daardoor moet de participatiegraad 55-64 hoger worden dan in vorige cycli, idem voor 65+ (al is deze reeds hoger dan in vorige cycli). [Een en ander vraagt wel om de deplorables van Hillary aan het werk te krijgen en dat valt niet mee, want ze zijn veel te dik (meer dan 40% BMI>30) en anderzijds ongezond, te slecht opgeleid. Morgan Stanley heeft enige jaren geleden geschreven hoe erg obesitas de groei moet drukken, een in mijn ogen onwaarschijnlijke 1-2%. Ik blogde hierover, hoe dit investeringen wegdrukt http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/05/obesitas-groot-probleem-in-vs-straks.html

N.B. in Nederland zitten we ongeveer op 25% obesen. Maar kijk eens op de werkvloer: daar zie je heel wat minder obesen, rondom mij heen zelfs niemand.]

Dan die langzaam stijgende rente. Zeggen de dots hier genoeg over? 3* per jaar dus een renteverhoging? Geen enkele garantie. Als 60+ zegt hij dat de rente heel erg veel hoger is geweest dan de handel dominerende jonkies op Wall Street zich kunnen voorstellen. Na jaren van minder verhogen dan de ‘dots’ aangaven kunnen we nu in een tijd zitten dat er meer verhoogd wordt. [Niet zo waarschijnlijk omdat de FED nog geen recessie wil. Niet zo waarschijnlijk met Mulvaney aan het roer van de begroting, maar het kan. Rechtse politici kunnen heel linkse politieke maatregelen erdoor krijgen. En zo kan zelfs Mulvaney het licht zien van veel belastingverlaging, van enorme inverdieneffecten daarvan. Van het nut om te investeren bij een rente van 0 (iets dat tot o.a. Nederlandse politici niet is doorgedrongen. Bij negatieve rente gaan ze schulden terugdringen in plaats van rendabel te investeren).]

Dan dat de FED de fiscale stimulering nog niet in de voorspelde groei, inflatie en dots heeft meegenomen. Dat is terecht volgens Mauldin, want een en ander is nog volkomen onzeker. De FED kan een en ander afwachten.

[De markt doet dit uiteraard niet, die moet vooruitlopen en de verwachtingen inprijzen. Als die fiscale stimulering groot wordt, dan moet de FED dit meenemen. Als de stimulering inflatoir gaat via lagere inkomstenbelasting dan moet dit leiden tot hogere rente van de FED. Als vooral de investeringen gestimuleerd worden hoeft dit minder. De markt ziet opleving animal spirits en daarmee een hogere rente, maar als leningen voor het bedrijfsleven veel minder aftrekbaar worden is dat een rem op de groei van bedrijfsleningen. De omvang van de repatriëring van buitenlandse winsten, dood kapitaal, kan $500 miljard worden of $1000 miljard (of nog meer). Dat scheelt nogal wat voor de groei en de belastinginkomsten. ]

Mauldin besluit met een hele riedel dat Trump de komende paar jaar ongeveer de helft aan nieuwe leden van de FED gaat benoemen (vanwege natuurlijk verloop). Dat kan het beleid van de FED totaal omgooien, maar het is de vraag hoe dit de rente en groei gaat beïnvloeden. Het tijdperk van de oppermachtige FED [en machteloze overheid die slechts bezuinigt] lijkt voorbij.

.

En dan natuurlijk de hamvraag: wat betekent het bovenstaand verhaal voor de rente?

Het nog enorme geloof in secular stagnation wijst op een mogelijke afbrokkeling van dat geloof en daarmee rentestijging. Duidelijkheid over fiscale stimulering hoort normaal gesproken te leiden tot hogere voorspellingen voor groei en inflatie. Ook hogere rente.

Dan het verhaal over de langzame stijging van de rente. Dat staat nog wel overeind, we zitten zo ver in de cyclus dat men het blijft hebben over een nakende recessie en dat neutraliseert fiscale stimulering praatjes.

De FED bestaat straks voor ruim de helft uit Trump-getrouwen? Geen idee wat dit betekent voor de rente, het hoort niet zo’n verschil te maken, maar conservatieven zouden meer in zijn om de balans van de FED af te bouwen, een ingrediënt voor hogere rente.

En mijn riedel over obesitas? Dat betekent meer kans op stagflatie (zorginflatie bij lagere investeringen), een hogere rente, maar dat is een lange trend die je niet in de rente voor het komende jaar hoeft te zien, wel is het een onderschatte reden waarom economische groei zo laag is geworden in de VS en daar de verwachte levensduur van vooral de deplorables en hispanics daalt.

Per saldo dus een hogere rente, maar een niet veel hogere rente. Die 3% die iedereen ziet.