samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Beurzen daalden onverdroten verder met steeds grotere zwenkingen. De schade in de VS is sinds oktober ongeveer even groot als buiten de VS, d.w.z. deze keer is de VS niet erg defensief geweest. De S&P500 is nu 10,6% onder de top, d.w.z. er is nu officieel sprake van een correctie.  De VIX liep hierdoor veder op en dat maakte verder derisken noodzakelijk. Volatiliteit zit nu in contango (ingeprijsde volatiliteit op korte termijn hoger dan op de iets verdere termijn) en dat was vaak een goed voorteken voor markten.

(plaatje via https://dashofinsight.com/weighing-the-week-ahead-what-do-the-mid-term-elections-mean-for-financial-markets/  met opmerking dat correlatie van VIX met S&P -0,97 was in de afelopen dagen, d.w.z. dat de markt nu extreem gevoelig is voor hogere verwachte volatiliteit op korte termijn)
Er wordt krampachtig gezocht naar uitleg voor de plotselinge dalingen, maar het blijft onduidelijk. Er zijn technische factoren, ingegeven door minder ruim monetair beleid, het winstseizoen zat afgelopen week tegen via o.a. Amazon, Google en Caterpillar, maar is nog steeds iets boven gemiddeld goed en het economisch nieuws wijst op piekgroei, ook al is het macroverhaal nog steeds goed.
De rente daalt op zo veel pessimisme en men prijst ineens minder inflatieverhoging in, al verwachten de meeste economen nog wel steeds meer inflatie vanwege de lage werkloosheid en niet meer zo lage bezettingsgraad en Trumpiaanse tariefheffingen/Iranpolitiek.

De eerste groeiraming voor de groei in het derde kwartaal van de VS is 3,5%. Een sterk cijfer, gedreven door consumptie en voorraden vanwege de hamsterwoede vooruitlopend op de vermaledijde importtarieven maar groei van de vaste investeringen was zwakker dan verwacht en netto export droeg flink negatief bij. Het consumentenvertrouwen lijdt onder toenemende onzekerheid en het vertrouwen om te investeren nog meer. De (jaar)groei gaat afzwakken en dat is negatief voor beurzen en gunstig voor een lagere rente als het inflatiemonster niet uit zijn kooi komt.
Kerninflatie volgens de deflator van het BNP daalde van 2,1 naar 1,6% op jaarbasis voor het derde kwartaal.

Verkoop nieuwe huizen zwakte meer dan verwacht af, maar pending home sales verbeterden iets. De huizenmarkt lijdt onder de hoge rente, maar Orders duurzame goederen groeiden onverwachts, maar ex transport niet. Markit PMI's waren iets hoger in de VS.

De IFO verzwakte en de verwachtingen voor de groei in Duitsland en daarmee de EU zwakken nog steeds af, al blijven ze boven trend. De bouw in Duitsland blijft een grote steun. S&P verlaagde de rating van Italië niet, maar de outlook wel, toch een meevaller. Markit PMI voor de EU daalde 1,2 meer dan verwacht naar 52,7.

De speech van Pence over China

Pence is een soort Koude Oorlog II begonnen met zijn speech over China https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/remarks-vice-president-pence-administrations-policy-toward-china/

Pence begint heel vriendelijk over de historische banden, maar dan wordt het ineens grimmig. Hoe de samenwerking tot de Tweede Wereldoorlog ontspoorde in de Korea-oorlog, iets dat pas in 1972 gerepareerd werd. Daarna kreeg je de periode met de goede bedoelingen van Deng. Met de kennis en het geld van Amerika via investeringen, intellectuele diefstal en een enorm handelsoverschot is de Chinese economie vernegenvoudigd sinds 2000. China wil nu de wereldheerschappij overnemen via Made in China 2025 door te proberen wereldleider te worden in 90% van de toptechnologie. Daarmee zit China Amerika flink in de weg bij de bescherming van de bondgenoten [vazalstaten zoals Europa, Latijns Amerika en Japan/Zuid-Korea].

China schendt de mensenrechten op ongehoorde wijze via zondes tegen vrijheid van godsdienst en privacy.  In 2020 staat de hele Chinese bevolking onder een soort Orwelliaanse controle, alles wordt bespioneerd en vastgelegd. China is volgens een soort schuldenpolitiek de nieuwe imperialist. Als voorbeeld noemde Pence een mislukt havenproject in Sri Lanka. Dat kan de schulden niet betalen en zo wordt deze haven een Chinese militaire basis. Ook in Latijns Amerika snoept China steeds meer landen [bananenrepublieken] weg van de Amerikaanse invloedssfeer.

China mag gerust welvarender worden van Trump c.s. maar moet dan wel spelen volgens de spelregels van het kapitalisme. Dat gebeurt niet, er is geen fair trade.  China bemoeit zich steeds meer met Amerikaanse zaken, tracht de publieke opinie naar haar hand te zetten met steeds meer middelen. De Chinese propaganda zwelt enorm aan, maar hier hoort Amerika het alleenrecht te hebben en dat wordt door China ontnomen. China is op spectaculaire wijze aan het opstomen als militaire macht en probeert door het eilandencordon rond China heen te breken, bijvoorbeeld met bedreiging van de Japanse Senkaku-eilanden.

Gelukkig heeft president Trump dit allemaal goed in het snotje en probeert hij te voorkomen dat China straks de wereldhegemon is en Amerika de tweede viool moet spelen. Wij zullen nog lang door strijden met onze handelsoorlog en niet snel opgeven.

In Vrij Nederland bespreekt Co Colijn deze maand dat degene die leider wordt in de Artificial Inteligence wedloop de militaire nieuwe wereldleider zal worden, zoals Poetin dat in 2017 al zei. De analyse van Colijn is benauwend en buitengewoon overtuigend. Vechten op afstand met de beste AI maakt tegenstanders volstrekt machteloos. Ik denk dan aan hoe Nederland dapper maar hulpeloos vocht i de Grebbelinie, maar onmiddellijk moest capituleren toen Duitsland met superieure luchtmachtwapens Rotterdam bombardeerde.

Een en ander wordt gezien door alle grote militaire leiders. Defensie-uitgaven gaan derhalve de komende jaren exploderen. Amerika kan dan nog even leider blijven in AI, maar het is een ongelijke strijd om China tegen te houden met zijn vele malen grotere bevolking en veel betere schoolopleiding straks. Zelfs India moet de VS straks voorbij kunnen gaan. Kleine landen kunnen nog een heel eind meegaan zoals Israël liet zien en misschien straks Estland.

nog geen capitulatie, maar misschien hoeft dat ook niet

Er zijn wel wat tekenen van capitulatie, maar de plaatjes beginnen wel te komen

er is iets nodig als hieronder voor capitulatie

en dan voelen we

Het verhaal van de markt is aan het veranderen. Trump is nu puur slecht voor aandelen. Hij zorgt voor een crash in China en dat zorgt voor een crash op alle beurzen. Trump zorgt voor zo veel onzekerheid dat de opbloei van de investeringen in de knop knakt (investeringen zijn de grote teleurstelling in het cijfer voor groei in het derde kwartaal VS ). De wereldeconomie zit daardoor in een synchrone glijbaan naar beneden. Ondertussen doen de centrale banken niets, bang dat ze zijn voor inflatie. Aandelen die het moeten hebben van hogere inflatie doen het bar en boos slecht. Nutsbedrijven gaan zo ongeveer als enige omhoog.

De tweede afgeleide van de groei is nu ook in de VS negatief. Dan hoort inflatie af te nemen maar dankzij Trump gebeurt dit misschien niet, nu hogere importtarieven verdisconteerd moeten worden. De olieprijs moet omhoog dankzij de boycot van Iran. De loonstijging trekt ondertussen wel aan. Het verband tussen loonstijging en inflatie is overigens erg zwak geworden.

D.w.z. inflatie kan toch dalen om zo bijvoorbeeld al die onverkoopbare dieselauto’s te verkopen.

Trump voert het droomscenario van Chinahaters als Navarro uit. Voor het ‘goede’ doel van China stoppen moet Amerika maar groei inleveren, uiteindelijk betaalt zich dat wel terug.

De markt begint dat nu in te zien. Nu de FED nog.

Financial conditions zijn eindelijk verslechterd. De FED hoeft er geen schepje meer bovenop te doen om dat voor elkaar te krijgen.

Ach de bulls hebben ook goed argumenten: de presidentscyclus gaat nu prima, inkoop eigen aandelen gaat flink versnellen, de winstgroei gaat goed, macro is nog goed en waarderingen zijn in diverse gevallen zeer aanlokkelijk.

zijn de slimme beleggers zo veel slimmer dan de particulier?

Het is duidelijk wie de daling op Wall Street hebben veroorzaakt: smart money (hedge funds etc.).

Zij zijn in 2018 aan het verkopen geslagen om zich in te stellen op de veranderende correlatie tussen aandelen en obligaties. De beweegreden is risicobeheer en niet andere ideeën over verwachte opbrengsten.

Zoiets zegen we eerder bij pensioenfondsen die door veranderende rekenregels hun renterisico moesten afdekken en meer langlopende leningen kochten door risicobeheer gedreven en beslist niet door verwachte opbrengsten.

In die risicobijstelling is dat vaak ook de winnende belegging, maar als dat hedgen is afgelopen dan moet je weer gewoon beleggen volgens zowel verwachte opbrengsten als risico.

Het is de vraag of men klaar is met dat derisken. Er zijn wat ondeugdelijke producten op de markt gebracht met een te hoog risico vergeleken met wat berekend is. Men verving 40/60% portefeuilles van aandelen/obligaties door 60% aandelen, 150% obligaties en cash -50% want dat zou hetzelfde risico hebben. Niet dus. Dat roept herinneringen op aan 2008 toen ondeugdelijke derivaten tot de financiële crisis leidden. Nu is die dreiging minder, water mis is aan de nieuwe producten is veel beter te begrijpen dan toen.

Dit is in lijn met het verhaal dat door de veranderende correlatie tussen aandelen en vastrentend hedge funds en de returnportefeuiles van institutionele beleggers gederiskt moesten worden. Particuliere beleggers werken niet zo en kopen als ze het goedkoop vinden.

En goedkoop is natuurlijk ING op € 10 met een dividendrendement van bijna 7% en een boekwaarde van ook ongeveer € 10.

En ASML onder € 150 is toch ook goedkoper dan die bijna € 200 op de top.

Er kan natuurlijk altijd nog meer van af, soms zelfs nog veel meer, maar ooit moet je tevreden zijn.

Overigens, vroeger werd de particulier als domme belegger gezien, waartegen je contrair moest gaan, maar de laatste jaren lijkt dit niet meer het geval. Het is de vraag of dat derisken niet zodanig te laat is dat het nog goed is. Uiteraard had men dat eerder moeten doen met de wijsheid achteraf.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De S&P kon de koerswinst van dolle dinsdag niet helemaal vasthouden en kwam daardoor weer fractioneel onder het 40 weeks gemiddelde, slecht voor de psychologie van de marktvorsers. Charttechnisch etc. rommelt het nog behoorlijk. Wereldwijd gaat het niet zo best met de beurzen met uitzondering van Brazilië (Bolsanaro-effect).

Het winstseizoen steunt nu de koersen, omdat de verwachtingen (in sneltreinvaart de afgelopen weken) te ver naar beneden zijn bijgesteld.

In Canada is cannabis nu legaal. In Saoedi-Arabië vindt men het vermoorden van Kashioggi geen misdaad zolang er geen lijk is gevonden. De Dow Jones daalde 400 punten met als verhaal daarbij dat het zou zijn omdat ook Mnuchin een bijeenkomst in Saoedi-Arabië had afgezegd hierom.

In China was de economische groei met 6,5% iets lager dan verwacht en voor het eerst stelde men de groei van het vorige kwartaal bij (et 0,1% naar beneden). De export groeit nog goed, maar investeringen (infrastructuur) zakte weg, ook industriële productie. Projectontwikkelaars zijn pessimistisch. Detailhandelsverkopen waren redelijk sterk. Men gaat extra stimuleren om de tegenwind uit de VS te compenseren. Men vindt de beurskoersen te laag (Barron's overigens ook met positieve geluiden over Alibaba en Tencent etc.).

Vanuit het Witte Huis waren er afgelopen week geen nieuwe dreigementen aan China en dat lijkt tot aan de mogelijke ontmoeting van Trump met Xi in november zo te blijven.

De notulen van de FED waren 'hawkish', men dreigt te volharden in snode plannen de rente te gaan verhogen boven de neutrale rente (van 2,75-3%) volgend jaar. 

De winstcijfers zijn tot op heden goed: 86% had (gemiddeld 4,3%) meer winst dan verwacht, 65% meer omzet dan verwacht en de guidance was gemiddeld OK.

De rente in Italië was weer zeer volatiel en per saldo omhoog. De EU moet gaan melden of de begroting over moet en de rating agencies komen de komende weken met hun vonnis over de rating van Italië. De Italiaanse regering moet volharden met extra fiscale stimulering van hun kiezers, maar bij een renteverschil van 3,5-4% met Duitsland zou er een pijngrens zijn.

Wereldwijd lijkt de groei in het derde kwartaal af te zwakken. er wordt in het vierde kwartaal enig herstel verwacht buiten de VS, ook al geven de leading indicators dat niet aan (maar wel weer meer autoverkopen bijvoorbeeld en in VS stegen de leading indicators wel met een mooie 0,5%)..

In de VS waren er weer enige zwakke, teleurstellende cijfers over de huizenmarkt (verkopen, starts), maar op jaarbasis is een en ander nog redelijk. Het JOLTS-report gaf aan dat er heel veel vacatures zijn (7,1 miljoen), veel meer dan werklozen. De arbeidsmarkt is sterk.

Phillyfed en Empire survey, voorlopers van de ISM, waren sterk(er dan verwacht).

Waarom kan de cyclus in de VS nog langer duren?

De cyclus is oud en daarom zal er wel snel een eind aan komen. Dat is de standaardgedachte en meestal terecht. Cycli hebben een bepaalde duur en om de een of andere reden past meestal elke nieuwe cyclus in het normale patroon. Zondig niet tegen de lessen van de geschiedenis.

Er zijn redenen waarom cycli langer zijn geworden zoals meer tweeverdieners (=stabieler gezinsinkomen), de groter geworden dienstensector met zijn stabielere groei, de lage inflatie (die minder hardhandig bestreden moest worden), beter voorraadbeleid (daardoor minder heftige voorraadcycli),

Toch blijven de cycli op en neer gaan (uiteraard).

Waarom zou deze cyclus dan toch behoorlijk langer kunnen worden?

In de eerste plaats omdat ik denk dat de cyclus in 2016 opnieuw is begonnen, na een val in de investeringen. Dat leidde niet tot een recessie vanwege de oppepper die de consumptie kreeg door de lagere olieprijzen.

In de tweede plaats gaat alles in de cyclus vanaf 2009 langzamer dan normaal. Er kwam geen navenant sterker herstel uit de recessie naarmate de recessie diep was, iets dat meestal het geval was. Dat kwam omdat er een financiële crisis was en dat houdt extra schulden maken, geld sneller uitgeven dan je inkomen groeit, tegen (iets dat normaal is na te veel op de beurs knijpen in de recessie, daarna gebeurt meestal het omgekeerde).

Overheden gingen ongekend lang bezuinigen en dat drukte de groei hard.

De babyboomgeneratie ging plotseling en masse met pensioen (niet onverwacht, maar er was verbazend weinig rekening mee gehouden in prognoses).

Vergeleken met vorige cycli is er voorzichtig geïnvesteerd (vanwege onvoldoende vertrouwen en problemen om aan krediet te komen). Pas eigenlijk in 2018 zie je dat het ondernemersvertrouwen in de VS sterk genoeg is om er op los te investeren. Dat dreigt tot overdrijving te leiden, maar zo ver is het nog lang niet. Die overdrijving zou kunnen voortkomen uit de super optimistische soft surveys die beter zijn dan de hard data. Ondernemers horen en lezen dat het heel goed zijn en overschatten daardoor de groei van hun markt. Dat dreigt dus, maar men kan eerst wat minder eigen aandelen inkopen en wat mij enigszins gerust stelde was dat de data in de VS over 2017 na herziening gebaseerd op veel meer cijfers naar boven werden bijgesteld. Er was duidelijk meer verdiend en vooral ook er was veel meer gespaard dan de oorspronkelijke data aangaven. De besparingen zijn niet mee gedaald met de stijging van de bezittingen, zoals de afgelopen decennia steeds gebeurde.  Er was de nodige angst ontstaan dat het gestegen vertrouwen sinds 2016 had geleid tot een te optimistisch bestedingsgedrag vooruitlopend op betere tijden via minder sparen. Niet dus, al geldt dit overigens wel voor bijna alleen de rijkste 20% die bijna alles bezitten.

Dus deze cyclus kan nog langer duren op basis van verdere groei van de investeringen zoals de investeringscyclus Juglar aangeeft. Deze duurt 7-12 jaar en begon opnieuw in 2016. Normaal gesproken geen neergang voor 2021.

Geen neergang door te lage besparingen voorlopig.

Dan de demografie. De beroepsbevolking groeit al jaren harder in de VS dan wat ons wordt voorgehouden als het tempo dat nodig is om de werkloosheid constant te houden. Eerst zei men dat dit ongeveer 70-100.000 moet zijn, nu heeft men het over 120-150.000. Ook denkt men dat de natuurlijke werkloosheid wel eens lager zou kunnen liggen dan de 4% die o.a. de FED hanteert. Initial claims voor werkloosheid zijn al jaren uitzonderlijk laag. De participatiegraad van het kern cohort 25-54 jaar is nog steeds niet terug op het oude niveau van rond 2000. De participatiegraad van vrouwen blijft te veel achter bij die in Midden- en Noord Europa. De zeer lage werkloosheid hoeft nog niet binnen twee aar tot een recessie te leiden. In de jaren zestig was de werkloosheid nog lager (vooral in Europa), ook toen leidde dit niet snel tot een recessie

Gaan de overheden bezuinigen om te voldoen aan de natte dromen vande Tea Party en Brussel?

Dat lijkt niet te gaan gebeuren. Vlak na 2009 werd je hierop herkozen omdat men minder onzekerheid wilde in barre tijden. Nu verlies je hiermee de verkiezingen en de politiek weet dat. Er komt dus fiscale stimulering. Zelfs in Amerika waar Trump al flink aan het potverteren is geslagen. Niks bezuinigen op defensie maar meer infrastructuur zoals hij beloofd heeft. De private sector zal meer dan normaal moeten helpen met die investeringen in infrastructuur, maar private equity staat bol van het geld dat aangewend zou moeten worden voor infrastructuur. Nu al trekt private equity de portemonnee meer open hiervoor en dat zet nog wel even door voor dat geld op is.

De huizencyclus zit enigszins in het slob in de VS door de hogere rente, maar millennials zijn nu toe aan hun eigen huis. Dat zorgt voor extra vraag terwijl de bouw nog steeds maar een kleiner deel dan normaal van de economie levert. De huizenmarkt hoort niet voor een recessie te zorgen in de komende jaren, tenzij de rente natuurlijk erg veel stijgt.

Die rentestijging is een van de grootste bedreigingen voor het einde van de cyclus, naast protectionisme van Trump en exploderende olieprijzen door Trumps Iranpolitiek.

De FED weet dat te veel rentestijging tot recessies leidt en dat dit gevaar flink toeneemt als de rentecurve invers wordt (lange rente lager dan korte).. Dan is er een kredietprobleem dat consumptie en investeringen gaat raken.

De FED is nu nog van oordeel dat ze de rente nog verder kunnen gaan verhogen, in ieder geval nog drie keer tot half 2019. Zoals de macrovoorspellingen nu zijn moet daarna de rente nog verder verhoogd worden tot echt restrictieve niveaus om het inflatiemonster niet te laten ontsnappen uit de kooi waarin het sinds 1998 zit. Maar als de groei inderdaad afzwakt en de inflatie niet oploopt tot boven 2,5% is geen verder rentestijging nodig tot die restrictieve niveaus. De kans is groot dat de FED er zo over gaat denken en niet verder gaat verhogen of hooguit maar een stapje zal zetten in het rode gebied van restrictieve monetaire politiek. Als de FED inderdaad half 2019 gaat pauzeren, dan hoeft de cyclus in de VS niet een voortijdig einde te krijgen door te veel renteverhogingen.

Tja, het blijft uiteraard onzeker hoe lang de cyclus nog zal duren. BMO Nederland zegt tot minstens na 2020  Positief zijn de nog jonge investeringscyclus, geen fiscaal afknijpen, een nog redelijke huizenmarkt, de lage inflatie, de betrekkelijk hoge besparingen naar Amerikaanse begrippen. Gevaarlijk zijn hogere kerninflatie dan 2,5% (dan hoger risico van te veel rentestijging), te hoge olieprijzen en verder uit de hand lopen van de handelsoorlog tussen de VS en China (Koude Oorlog II).

turnaround tuesday

en toen waren de winstcijfers weer mooi genoeg en vond men de macrocijfers weer in orde. Morgan Stanley had uitgebreid beschreven dat 16 de nieuwe bovengrens was voor de S&P500 en daarom voorlopiniet mer boven 2790 zou kunnen komen. Tja, dat gebeurde dus toch wel, geen ontzag voor de somberheid van Wislon c.s.
en hij zag toch grote problemen met de te lage geldgroei en te optimistische winstschattingen, hoop op hogere marges terwijl de lonen stijgen en productiviteitsgroei niet meer zou herstellen.

Tja, het ziet er allemaal wat minder degelijk uit, maar winsten kunnen toch verder stijgen. De consument koopt maar door en dat bij betrekkelijk hoge spaarquotes. Investeringsgroei even wat lager, maar de groei is niet weg. Deze wordt vast wel wat zwakker in 2019, maar het kan best een tikje beter worden dan de 2% die Zentner van Morgan Stanley ziet. Dan gaat de FED inderdaad niet meer dan twee keer verhogen en dan stopt men. Dat hoeft niet het einde van de hoge beurzen te zijn. Maar bij meer dan 2,5% kerninflatie zou het moeilijk worden, maar op het ogenblik daalt de inflatie.

ach

Vrijdag was het nieuws bemoedigend, maar op maandag is het weer neerslachtig. Allemaal niet zo erg, maar je kunt het verkeerd uitleggen. Saoedi-Arabië kan zijn geld terugtrekken uit technologiefondsen zoals Soft Bank, waardoor de hele sector qua waardering onder druk zou komen end at omdat volgens Saoedische bronnen ze een journalist per ongeluk aan stukjes hebben gesneden.

Sears failliet, niet geheel onverwacht..

Loonstijging lijkt 0,5% aan te trekken en men ziet ineens geen herstel van de productiviteitsgroei ofwel men ziet daardoor daling van de winstmarges.

Deriskers zoals risk parity funds zouden voor 70% klaar zijn, dus toch nog wat te gaan.

Toch maar weer geen vooruitgang in onderhandelingen over Brexit, handelsoorlog China, men wacht af wat met rating Italië gebeurt eind oktober. CSU/SPD verloren en dat maakt de regering minder stabiel in Duitsland. Macro zwakt her en der wat af, Tankan niet zo goed in Japan, China koopt wat minder dure spulletjes, projectontwikkelaars zien een winter op ze afkomen in China.

Winstcijfers zullen ongeveer normaal ietsje beter zijn dan de omlaag geprate winsten, maar geen soelaas bieden voor de beurs.

Men ziet nu wel meer waarde dan enkele kwartalen geleden met 20%+ meer winst in VS en 10%+ in Europa bij ongeveer gelijke en nu vaak lagere koersen.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Koersen dreunden omlaag op woensdag en donderdag en het herstel op vrijdag was bij lange na niet genoeg om de week diep in de min te doen sluiten.
De wereld is niet aan het vergaan, maar derisken van bijvoorbeeld risk parity fondsen. De stijgende rente ging niet meer genoeg samen met oplopende aandelenkoersen. Powell beloofde de rente heel veel te verhogen en dat veroorzaakte rentestijging niet vanwege een betere economie. Er waren enige winstwaarschuwingen, normaal bij het begin van het winstseizoen van de kwartaalcijfers. Door twee kwartalen van enorme veel betere winsten dan verwacht was men enigszins verwend en reageerde men negatief. Pence c.s. beloven en Koude oorlog II met China.

De aandelenmarkt is duidelijk oversold (ook mijn favoriete indicator van fractie aandelen <<20 50="" boven="" daags="" gemiddelde="" nu="" p="">
Op vrijdag werd duidelijk dat het iets beter gaat tussen de VS en China en er toch een ontmoeting van Trump met Xi komt. ook een brexit deal is niet helemaal meer uitgesloten (al dat swingen van May en Juncker werkt kennelijk). China staat plotseling BMW toe een meerderheid te krijgen in een Chinese joint venture. Turkije liet Amerikaanse dominee vrij en dat verbetert de verstandhouding met de S zeer.

De inflatie in de VS was iets lager dan verwacht. CPI 0,1% (op jaarbasis was er een daling van 2,7% naar 2,3%). Producentenprijzen +0,2% vorige maand.
Het sentiment van midden- en kleinbedrijf NFIB was iets lager, maar bleef extreem hoog.
De laatste cijfers wijzen op een iets minder groot begrotingstekort in de VS dan verwacht voor 2018.
Het consumentenvertrouwen van de University of Michigan survey ging omlaag van 100,1 naar 99.
Groothandelsvoorraden stegen 1% over augustus, er wordt gehamsterd voor de importheffingen. De groei in het derde kwartaal zal daarom duidelijk boven 3% liggen in de VS.
Zwakte in de EU door een flinke daling van de autoverkopen in september. Ex auto's was de industriële productie wel omhoog.
De EU is maximaal streng voor Italië tot nog toe, 2,4% tekort vindt men erger dan de meer dan 5% tekorten van Frankrijk enige jaren geleden. In Italië moeten ze eindelijk eens leren Brussel te gehoorzamen en meer op een houtje gaan bijten, maar daar win je e verkiezingen niet meer mee.

China verlaagde reserve requirement ratio voor banken. De valutareserves daalden iets meer dan verwacht. Handelscijfers waren iets beter. Per saldo meevallende macro cijfers.

buy the dip? niet voor tech?

En ineens ging Wall Street flink omlaag. De AEX staat zo'n 10% onder zijn top dit jaar.
De uitleg voor de daling wijst op nogal wat factoren.
De meest plausibele is dat het sentiment voor tech te overdreven positief was geworden, ongeveer vergelijkbaar met de hele markt in januari.
Enkele soorten hedge funds moesten risico terugnemen omdat ze zagen dat de correlatie tussen aandelen en obligaties plotseling positief was geworden (net als eind januari). We zagen dit aan het Dam(w)rak de afgelopen week aan de wel erg snel langer wordende lijst van aandelen waarin short posities waren ingenomen. Het flippen van de correlatie tussen aandelen en obligaties is kennelijk een belangrijke zaak geworden voor het welzijn van de beurs.

De FANG of FANGMAN-aandelen (Facebook, Amazon, Netflix, Google aangevuld met Microsoft, Apple en Nvidia) waren samen op het 40 weeks gemiddelde beland en braken woensdag hier flink onder. Techneuten braken hier nogal stevig van en raden aan die opwindende super hete tech-aandelen nog even verder af te laten koelen.

Er zijn natuurlijk ook nog andere verhalen die even niet zo best zijn.
Op één zou ik China zetten. De handelsoorlog van de VS met China is al een hele tijd de verkeerde kant aan het opgaan en de afgelopen week werd een en ander verergerd door Pence die een soort Koude Oorlog II aan het introduceren ging, in de Wall Street Journal ondersteund door o.a. Rubio. Militaire conflicten en ideologische conflicten zijn kennelijk in de maak.
De importheffingen vanuit de VS dreigen (januari 2019) te worden uitgebreid naar alle importen uit China en niet tegen 10% maar 25%. Dat lijkt nog steeds niet zo heel waarschijnlijk, omdat het zo slecht zou zij voor de VS en er dan allerlei andere landen ingeschakeld gaan worden om een en ander te omzeilen. het zou de inflatie aanwakkeren en de winstmarges doen dalen, zaken waarop beleggers niet zitten te wachten.
Ondertussen is de vraag naar westerse goederen uit China flink bekoeld. Daar hebben allerlei landen, maar vooral Duitsland last van. Afzwakking van de vraag uit China, minder orders van China, dat is steeds duidelijker telkens weer reden voor daling van aandelenkoersen.

Verder ziet niet alleen Trump maar ook heel wat goeroes de FED als aanstichter van beursellende met de recente wel erg havikachtige retoriek. En daarmee een onheilspellende stijging van de rente.

De guidance van de FED is onzekerder geworden. R*, de veronderstelde neutrale rente, is nogal in het verdomhoekje geraakt. Zelfs Williams doet er aan mee. Powell c.s. zeggen de rente snel, maar toch in genatigd tempo, naar neutraal of wat daarvoor doorgaat te willen verhogen. Daarna ziet men wel verder, maar zoals het er nu naar uitziet wil Powell nog even noest doorgaan en hierbij heeft hij steun van duiven als Brainard en Williams.

Of de FED de rente boven neutraal gaat verhogen is onduidelijk. dat is buitengewoon riskant gebleken in vorige cycli. Daarna kwam de Amerikaanse economie betrekkelijk snel in recessie. Dat is iets dat de FED nu nog niet wil, dan moet het inflatierisico aanzienlijk zijn opgelopen.

En angst voor een snel einde van de cyclus als reden voor de huidige beursellende? Dat noemt men niet, de geschatte kansen op een recessie binnen twaalf maanden zijn aan het dalen. (als de daling op de beurzen niet te ver doorzet).

De fundamentals wijzen erop dat dit een correctie is, nog niet de grote bear markt, tenzij de handelsoorlog met China nog veel verder escaleert.
De rente is nog lager dan de nominale groei van het BNP (en dus niet knellend) en de winstgroei gaat harder dan de groei van het BNP. De kans op een recessie binnen 12 maanden is laag en de beurs kijkt niet verder dan 6-9 maanden vooruit.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Kavanaugh is uiteindelijk dan toch benoemd als opperrechter. Hij is de eerste Amerikaan sinds 2016  die meer in het nieuws was afgelopen week dan Trump. De benoeming van Kavanaugh bezegelt een conservatieve meerderheid van opperrechters voor decennia gezien de jonge leeftijd van de laatste twee. Heel het gevecht rond zijn benoeming heeft gezorgd voor een sprong in de populariteit van de republikeinen, het is een motivatie voor 'deplorables' om te gaan stemmen. D.w.z. dit was een enorme overwinning voor Trump c.s.

De lange rente steeg andermaal behoorlijk in o.a. de VS. Een zeer sterke ISM diensten, uitlatingen van Powell (de rente moet nog heel wat keren verhoogd worden, wel in gematigd tempo, maar de rente is nu te laag) en pensioenfondsen die na half september vanwege fiscale redenen zich even koets houden met kopen van lange leningen.

De rente is naar boven uitgebroken en speculanten vieren feest, want ze zitten deze keer goed. Oppergoeroe voor de rente Gundlach roept 3,5% als rentedoel.

De ISM manufacturing daalde iets, maar bleef zeer hoog in de VS.

Groei van de werkgelegenheid was ‘slechts’ 134.000 vorige maand vanwege de groter dan verwachte neerwaartse invloed van orkaan Florence. Er waren opwaartse herzieningen van 87.000 van de vorige maanden, dus toch een sterk cijfer. De werkloosheid daalde 0,2%, 0,1% meer dan verwacht, tot 3,7%. Loongroei op jaarbasis was 2,8%.

Autoverkopen waren slecht in september, maar vanwege Florence, een verkoopdag minder misschien toch niet zo slecht. Wereldwijd waren de autoverkopen overigens slecht in september, niet alleen door Amerika maar ook door China.

Per saldo waren de PMI's wereldwijd nog mooi, er was enige verbetering. Na een wat zwakker derde kwartaal in de wereld, lijkt de roei in het vierde kwartaal weer iets hoger te worden. Er begint buiten de VS enige uitval te komen door de handelsoorlogen van Trump, maar de schade is tot op heden nog niet zo groot.

Duitse orders OK.

Weer de nodige bibbers over Italië. Dat zou de reden zijn waarom de goudprijs stijgt tegen een hogere reële rente en dollar in.

De aandelenbeurzen gingen tegen de rente in omlaag, men krabt zich achter de oren of de correlatie tussen aandelen en obligaties geflipt is.

Er was enige versteiling van de rentecurve. De beurs maakte zich zo druk over vervlakking en nu is versteiling ook niet goed.

Overpeinzing: is de stijgende rente een voorbode van dalende beurzen of stijgt de beurs dan juist

De afgelopen week daalden de beurzen op de stijgende rente, maar volgens de gangbare theorieën zouden beurzen nog moeten stijgen bij een stijgende rente, omdat de rente nog steeds te laag is en te veel naargeestige groei uitstraalt.

Het onderstaande plaatje is van JP Morgan  maar iets bewerkt wordt dit verband ook getoond bij de presentaties over de Beleggingsnota 2019.

Ik trek er lijnen in die mijn interpretatie aangeeft.

Als de rente te laag is en te lage groei en te hoog risico op deflatie aangeeft, dan hoort er een positief verband te zijn tussen beurzen en rente (negatief verband tussen aandelen en obligaties, want obligaties gaan naar beneden als de rente stijgt). Dit geldt voor 10 jaars rentes.in de VS van beneden 2,75-3%

Als de rente (te) hoog is en een te hoog risico op inflatie aangeeft, dan hoort er een negatief verband te zijn tussen rente en aandelen (positief voor correlatie van aandelen met obligaties). Dit is bij rentes boven 4,5-5%.

Daartussenin zit een range voor de rente waarbij de correlatie tussen rente en obligaties gemiddeld snel afneemt. In die fase zitten we nu kennelijk.

Het verband hoort nog positief te zijn, want er is nog geen echt inflatierisico en de rente is nog zo laag dat het de schuldenlast van het bedrijfsleven ondraaglijker maakt.

In bepaalde tijden is de correlatie anders dan het gemiddelde verhaal. Een betere economie met hogere rente, dat is gunstig voor aandelen. Maar een hogere rente zonder dat de economische vooruitzichten verbeteren, dat is slecht voor aandelen.

Dat gebeurde begin dit jaar en ook afgelopen week, ook al was het economische nieuws in de VS nog behoorlijk goed. Maar de rente steeg ook om redenen die niet opborrelden uit goede economische cijfers, zoals uitlatingen van Powell dat de rente verder omhoog moet omdat hij deflatieangst laat varen en een beetje bang begint te worden voor (loon) inflatie en pensioenfondsen die om fiscale redenen even wat minder kopen na extra hun best gedaan te hebben tot half september.

Die tijdelijke redenen, die zouden moeten verdwijnen, doen vermoeden dat de correlatie tussen rente en aandelen nog positief is, d.w.z. dat een stijging van de rente nog steeds samengaat met een zonnigere kijk op de toekomst, vooral een stijging is van de reële rente.

Credit Suisse heeft eerder dit jaar met plaatjes gesuggereerd dat bij 3,5% rente het verband tussen rente en aandelen VS niet langer positief is, mede door de daling van de aandelenkoersen na januari.

Dat was niet zo overtuigend. De theorie zegt dat als je an kunt geven dat er een inflatieprobleem is, dat je dan een negatief verband tussen rente en aandelen kunt verwachten en dat inflatieprobleem is er nu nog niet. Dat kan komen als de looninflatie aantrekt en de productiviteitsstijging die acceleratie niet of onvoldoende volgt. Dat kan gebeuren, maar de huidige cijfers geven dat niet aan. De inflatie op jaarbasis zwakt zelfs wat af en die trend lijkt tot minstens januari 2019 voort te duren. Je leest weer verhalen dat de krapte op de arbeidsmarkt tot én meer loonstijging én meer productiviteitsgroei zal leiden.

Scott Grannis meent ook dat aandelenbeurzen moeten stijgen omdat de rente stijgt vanwege betere economische vooruitzichten http://scottgrannis.blogspot.com/2018/10/interest-rates-are-rising-because.html

Er is geen omgekeerde rentecurve, liquiditeit is nog steeds overvloedig.

De rente is behoorlijk in lijn met wat de groei aangeeft. We zitten nu op ongeveer 3% groei en niet de vertrouwde 2% van 2011-2017. Als men gaat geloven in 4% groei door Trump kan de rente zelfs naar 4-5% zonder dat de beurzen pijn hoeven te lijden. Dat lijkt me onwaarschijnlijk. Veel meer groei dan 3% zit er voorlopig niet in en dat zou betekenen dat de rente niet veel op zou moeten lopen vanaf hier.

D.w.z. alles bij elkaar nemend denk ik dat een stijgende rente in de VS tot minstens 3,5% hoort samen te gaan met een hogere Amerikaanse beurs.  Een hogere rente dan 3,5% verwacht ik nog niet.

overpeinzingen

Trump heeft gescoord met zijn herziene Naftaverdrag met Canada en Mexico. Wisconsin mag gewoon zuivelproducten uitvoeren naar Canada en autofabrikanten moeten een hoger percentage maken in de VS, er is wat heronderhandeld over betalen voor intellectueel eigendom en nog van alles. Het is niet duidelijk of dit de groei aanzwengelt, want er komt zo meer inflatie maar ook meer werkgelegenheid voor deplaorables. Sat kan een excuus voor democraten geven om tegen te stemmen, maar waarschijnlijk gaan de vakbonden adviseren akkoord te gaan.
Ondertussen gaat de oorlog met China door dat o.a. de grote voordelen als EMerging Market met bescherming eigen land moet opgeven en meer moet gaan betalen voor gebruik van Amerikaans intellectueel eigendom. De importtarieven van China zijn heel hoog en ze doen alles om te voorkomen dat die omlaag gaan. Dat zal toch moeten om Trump/Kudlow tevreden te stellen. Voor de verkiezingen gaat China geen electoraal voordeel aan trump gunnen en Trump wil bij de kiezer niet als zwak tegenover China te boek staan. Na de verkiezingen moet men tot een akkoord komen.

De PMI's en ISM geven aan dat de groei iets gaat afzwakken. Andere high frequency idicatoren geven aan dat het nog goed zit met de groei in de VS. De rentemarkt geeft aan dat na een groeidipje weer wat meer groei komt. CEO plannen (Duke Survey) geven aan dat investeringen flink gaan groeien. In de rest van de wereld lijkt na het derde kwartaal weer iets meer te gaan groeien.
Consumptie blijft sterk gezien het consumentenvertrouwen, groei werkgelegenheid en de waardestijging van de bezittingen. Indicatoren voor de huizenmarkt zijn echter minder goed door o.a. de hogere rente en de daarmee samenhangende lagere betaalbaarheid van huizen. Er is misschien te veel pessimisme over de huizenmarkt, omdat de millennials meer huizen willen kopen dan in vorige jaren.

Yardeni had op zijn blog een verhaal over bear traps en stelt dat als er geen recessie komt je meestal in een bear trap zit, maar dat je wel moet oppassen als de werkloosheid extreem laag is en de rentecurve omgekeerd is.

Brokers weten niet goed wat ze moeten adviseren vanwege de handelsoorlog. Ze vinden de risicopremie meestal OK, maar tweede en derde order effecten van de handelsoorlog in combinatie met een sterke dollar zet de rem op het optimisme. JP Morgan is bullish, maar ziet meer dan 10% upside. Dan hoor je niet bullish te zijn, je doet het niet voor 5% upside. Ze zijn bullish Emerging Markets maar waarschuwen dat ze de echte bull case niet kunnen maken vanwege de handelsoorlog. En die handelsoorlog met China gaat fout meent men nu. Korto, ze zijn weer de overbelegde bear die beter weet.