het drama van de handelsoorlog tussen China en de VS

De handelsoorlog van Trump met China lijkt toch verder te ontsporen, zelfs al zal op de G20 wel iets als een tijdelijke wapenstilstand overeengekomen worden.

https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2018-11-28/china-s-xi-won-t-cave-to-trump-s-trade-war-demands-at-g-20

Xi heeft geen keus en zal doorgaan op het huidige pad van Made in China 2025, anders valt China in de ‘middle income trap’ die de meeste EM treft bij een welvaartspeil dat is opgeklommen tot dat van China.

Het Westen is onbetrouwbaar en technologische hegemonie kan zo maar Chinese bedrijven tot faillissement brengen. ZTE is voorlopig nog net voorkomen (telecommunicatie), maar andere bedrijven zijn/ worden getroffen.

China moet zelf zijn technologie ontwikkelen liefst ook met hulp van know how van het Westen die maar al te graag beschikbaar wordt gesteld om toegang tot China te krijgen.

China kan die nieuwe technologie ontwikkelen want het opleidingsniveau in de grote steden is nu minstens zo goed als in de VS en Europa.

China heeft allerlei middelen om te kunnen leven met minder export naar de VS,, vooral producten met lage marges kunnen gemist worden en beter verruild worden door hoogwaardige technologie. De wereld buiten de VS is ook groot.

Trump staat zwak, omdat protectie de winstmarges aantast en daardoor het bedrijfsleven zwakker maakt. Beurzen gaan hierdoor omlaag en daarmee wordt een negatief vonnis over Trump geveld. Trump is een gevangene van de beurs. Trump kan nog maar kort regeren, terwijl Xi voor het leven mee kan. Trump is onpopulair, electoraal zeer kwetsbaar.

Xi kan niet als zwakkeling, een Chamberlain, uit de strijd komen op de G20. Geen woeste concessies, maar wel kleine concessies.

Trump is boos en ziet GM weggaan uit de VS omdat door hogere importtarieven men niet meer concurrerend kan exporteren en bepaalde modellen gewoon niet meer lopen. In Ohio nog wel, het hart van electoraal Amerika en zonder dat hart win je de presidentsverkiezingen vrijwel nooit. GM krijgt voor straf minder subsidies om elektrische auto’s te ontwikkelen, [daarmee hun nieuwe ondergang bezegelend als Trump lang president blijft.]

Trump denkt nog steeds dat hogere tarieven een geweldig strijdmiddel is en betere handelsverdragen gaat opleveren met betere vooruitzichten voor de VS. Waarom bedrijven met lage marges terug laten keren als de werkloosheid 3,7% is?

Trump heeft gelijk dat China meer volgens de regels van het kapitalisme moet gaan werken en niet meer hoort te profiteren van de protectie en subsidies die aan EM gegund worden. Maar dat bereik je niet met hogere importtarieven, zo wordt steeds duidelijker.

Zelfs het nieuwe Nafta-verdrag dat uitgelegd wordt als een behoorlijke concessie van Mexico en Canada aan de VS, lijkt niet te gaan zorgen voor extra groei in de VS.,

Boeren gaan in groten getale failliet in de VS door de Chinese importheffingen en hun oogst rot weg. Heilloos.

Xi gaat echt niet meewerken aan herverkiezing van Trump.

In de Wall Street Journal staat een enigszins ander, zeer uitgebreid, verhaal https://www.wsj.com/articles/bring-me-tariffshow-trump-and-xi-drove-their-countries-to-the-brink-of-a-trade-war-1543420440

Xi is overvallen door de actie van Trump in (21) september om $200 extra aan exporten van China naar de VS hoger te belasten inclusief straf voor Chinese bedrijven. [=handelsoorlog was veel negatiever dan men daarvoor dacht en het was terecht dat beurzen daarna kelderden]. China wist niet goed wat te doen, maar een ding was duidelijk: verder onderhandelen had geen zin en men stopte dus totaal. De 12 september geplande onderhandelingsmissie van ome Liu werd afgezegd, men was geschokt door Trumps besluit, genomen zonder de onderhandelingen af te wachten.

Xi zet in op nieuwe technologie en zette daarom ook in op grotere transfer van Amerikaanse technologie naar China via Amerikaanse deelnemingen in China. Zij dachten dat Trump de zakenman dit wel goed zou vinden, maar Trump is nu politicus gekozen op een protectionistische agenda.

Xi geeft steeds meer steun aan de (semi)staatsbedrijven, [anders kan China de economische groei niet stabiliseren. Steeds meer, omdat de economie van China zo groot aan het worden is.] Een zonde tegen de principes van vrije wereldhandel en niet zoals bedoeld bij intree in de WTO in 2001, waarna het enorme handelsoverschot van China met de VS zich begon op te bouwen.

Het WSJ-artikel, waarschijnlijk gevoed door medewerkers van het Witte Huis, wijst op inschattingsfouten van China, dat dacht weg te komen met marginale concessies. Trump werd langzaam overgehaald naar het kamp van de Chinahaters (Lighthizer en Navarro) en de gematigden (Mnuchin en Ross) verloren een flink deel van hun invloed op de onderhandelingen.  Het charmeoffensief van Xi versus Trump bij bezoek aan Bejing (rondleiding Verboden Stad etc.) mislukte.

De Chinezen dachten dat Mnuchin het voor het zeggen had bij de onderhandelingen en zorgden voor overleg met hun grote man, ome Liu (toch een onsje zwaarder qua macht als grootste vertrouweling van Xi (al sinds zijn jeugd) dan Mnuchin). Dat was mei. Maar hun ontmoeting werd brutaal verstoord door Lighthizer die luidruchtig vasthield aan zijn enorme eisenpakket waarbij het handelsoverschot van $375 miljard in twee jaar terug moest naar $200 miljard en daarbij maakte Navarro Mnuchin uit voor landverrader. China totaal verrast door de zwakte van Mnuchin en de opmars van de niet voor rede te vatten Chinahaters.

.

In juni begon de escalatie door Trump naar veel meer en hogere importtarieven.

China, Xi met name in juni,  ging te rade bij Amerikaanse zakenmensen, bij Goldman Sachs [Government Sachs weer eens]. Die wilden uiteraard een in China redelijke overeenkomst zodat men meer zaken zou kunnen doen en niet al die risico’s van disrupties in leveringen van onderdelen. Xi waarschuwde hen voor verergering van de handelsoorlog.

je kunt uit deze foto opmaken dat Xi vol overtuiging denkt het Amerikaanse bedrijfsleven nog aan een touwtje te hebben, want dat is verslaafd aan meer winst maken in China]

In augustus probeerde China meer steun te krijgen van het Amerikaanse bedrijfsleven.

Trump was een hele tijd betrekkelijk gematigd in de onderhandelingen met China, o.a. bang voor repercussies over Noord-Korea. Maar langzaam werd hij overtuigd door de Chinahaters dat hij voor de gek werd gehouden door China. 51% i.p.v. 49% deelname in Chinese financiële sector? Beloofd, maar er is nog geen enkele van dit deelnemingen gevormd.

Trump maar ook vele anderen zagen dat het argument van intellectuele diefstal door China enorm aansloeg, ook electoraal. Dat legitimeerde een strengere aanpak van China.

En ineens ging Trump all-in met de tarieven.

Trump was niet langer de dealmaker, de zakenman, maar een tarievenman die door dik en dun een soort Koude Oorlog was begonnen op 21 september.

China moest bijsturen via fiscale en monetaire stimulering om de groei op gang te houden.

Het WSJ-artikel meldt dat Trump beslist van plan is in 2019 een 25% heffing op alle Chinese importen gaat invoeren. Alleen een bear markt op de Amerikaanse beurs kan hem van dat plan afhouden.

Powell zegt dat rente te laag is en schulden bedrijfsleven te veel oplopen, maar economie sterk is: beurs explodeert

Beurzen hadden zich schrap gezet voor Powell en Trump. Beiden grote gevaren voor de beurs. Als Powell sprak, gingen de beurzen steevast omlaag. Trump kan zich al dat plumeauhaar wel uit de kop trekken dat hij zo dom was om die recidieve renteverhoger van een Powell tot baas van de FED te benoemen.
Daardoor is de vrees ontstaan dat de FED een extra schepje boven de aangekondigde renteverhogingen gaat doen. Of eerder, dat ze de rente gaan verhogen zoals ze aangeven in hun 'dots'.

Powell had het daarom eenvoudig om de beurzen gunstig te stemmen. Hij zei dat de rente net onder neutraal staat. niets zei hij over meevallende inflatieverwachtingen, dreigende financiële instabiliteit, terwijl dat toch de titel van zijn speech was. Instabiliteit zag hij vooral bij de bedrijfsschulden. Juist de bedrijven met te veel schulden zijn ijverig bezig nog meer schulden te maken. of dat een recessie gaat veroorzaken, weet hij niet (maar, ja, natuurlijk dus).
Dat is in lijn met wat Mark Yusko zegt: 14% van de S&P gaat ernstige problemen krijgen met het betalen op de schulden in 2020. Ik denk overigens ook wel dat er door downgrades er een flink risico is dat er te veel junk bonds komen rond 2020/21.

even niet zo erg omlaag

Powell:

Monetaire politiek is als lopen door een kamer vol meubels en het licht gaat ineens uit. Wat doe je? Langzamer aan doen, op de tast bewegen en eventueel stil gaan staan.

Dit wijst niet op twee tot vier of vijf keer de rente verhogen in 2019 zoals de dots van de FED nu nog aangeven, maar eerder op hooguit 1 keer. Dat is overigens ingeprijsd, maar niemand bijna gelooft het. Het zou een grote opsteker voor de beurzen

Claride, vice vice voorzitter van de FED, speelt al enige weken voor opperduif. Hij denkt dat de natuurlijke rente lager is dan 3%. Hij ziet ontwikkelingen die de inflatie onder het doel van de FED gaan brengen. Dat zou dan komen door herstel van de productiviteitsgroei waar hij in gelooft als Trump niet te wild doet met zijn handelsoorlogen.

.Beleggers lijken langzaam er weer in te gaan geloven dat de lange rente in de VS wel eens op korte termijn wat kan dalen. Dat wil er nog niet in bij economen, maar het zou zo maar kunnen.

Ze lijken onverdroten door te gaan met het kopen van korte looptijden, maar ze kunnen ineens wat inzetten om aandelen ,risk on beleggingen te kopen, deze maand althans volgens Bianco.

De vreselijke president van de Verenigde Staten van Amerika dreigt met importheffingen op Iphoe-onderdelen gemaakt in China. Men heeft mij ingefluisterd dat dit $6 per iPhone aan kosten betreft en 10% daarvan is $0,60. Het is volkomen duidelijk dat aandelen Apple daardoor minstens 27% omlaag moeten. Veel te weinig uiteraard. Aandelen Apple hebben nog niet zo lang geleden op $6 gestaan en dat moet uiteraard terugkomen nu Trump importtarieven great again gaat maken. Of niet soms?

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Thankgivings Day stemde de beurzen niet beter, tegen de gewoonte in. De beren wonnen weer glansrijk onder aanvoering van een FED die maar door lijkt te gaan met renteverhogingen en een Trump die samen met Pence steeds uitgebreider een koude oorlog met China aan het opbouwen lijkt. Men bibbert nu voor de G20 bijeenkomst in Argentinië voor de ontmoeting van Trump met Xi (= er is al enig pessimisme verdisconteerd, bijv. in sojabonen). Het sentiment is slecht, maar (nog) niet op echt capitulatieniveau. Slachtoffers waren vooral technologie en energie deze week.

Er kwamen weer wat zorgen bij, of eerder, ze werden bevestigd: tegenvallende verkopen iPhones van Apple, regulering van Facebook, oplopende credit spreads, onverstandige inkopen van eigen aandelen, ruzie met China via druk op ‘bondgenoten’ van de VS om geen Huawei producten te kopen (nieuwe ellende), duikelende olieprijzen, zwakkere huizenmarkt VS (NAHB sentiment huizenbouwers van 68 naar 60), analyses over Brexit dat er nooit een voorstel door Brits parlement gaat komen inclusief gevechten om Gibraltar, zwakkere flash PMI’s vooral voor Europa, alhoewel misschien toch goed genoeg voor beperkt groeiherstel in vierde kwartaal in EU. Er zijn zorgen over te veel voorraadopbouw vooruitlopend op hogere importtarieven met bijbehorende terugslag voor e groei in het eerste kwartaal.

Er zijn ook positieve ontwikkelingen: inflatieverwachtingen dalen en zorgen voor minder ingeprijsde renteverhogingen van de FED, meer geloof in handelsafspraken over Brexit, Strategas SLIM indicator die aangeeft dat ISM sterk lijkt te blijven, Taiwan Industriële Productie, Japan. Het Brexitvoorstel werd aangenomen door Europa.

Een (uiteraard) positieve analyse van Scott Grannis, http://scottgrannis.blogspot.com/2018/11/still-looking-like-panic-attack.html met o.a. het goede herstel van transport tonnage dat als geen enkele andere indicator zo goed met de S&P opmarcheert

Er is vooral meer angst over de macro gekomen door de val van de olieprijzen, dit zou op tegenvallende vraag wijzen. Dat is deel van het probleem, maar stijgende productie lijkt toch de hoofdoorzaak, vooral onverwachts toch doorgaande productie in Iran. Gebrekkige infrastructuur hield productiestijging in de VS recentelijk tegen, maar nu even niet meer. Olieprijzen WTI onder $50 zullen de productie overigens wel afremmen. 

De voorraadposities in de VS lopen sinds kort weer behoorlijk op (door te hoge productie vergeleken met de vraag) en dat is zoals bijna altijd funest voor olieprijzen (maar goed voor de consument).

Speculanten zijn in volle vaart hun long posities (verlokt door backwardation) in olie en benzine af aan het bouwen en lijken al een eind op weg (na zeer lang bullish te zijn gepositioneerd zit men eindelijk in groeiende mate bearish volgens bijv. Bianco).

Men zit ook enorm short in 30-jaars US Treasuries, niet erg prettig lijkt me.

De seks recessie: de tijdgeest wordt nog steeds harder

Een teken van de tijdgeest is denk ik de afname van seks. Wereldwijd wordt er minder aan seks gedaan volgens zo ongeveer alle statistieken die daarover gaan in de westerse landen.

Hoe dat komt is enigszins onduidelijk. In The Atlantic stond er een zeer lang artikel over https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2018/12/the-sex-recession/573949/

Minder aan seks doen is een trend die al decennia aanhoudt. Vanaf ongeveer 1990 zijn er enigszins betrouwbare cijfers. De daling lijkt zelfs te versnellen. Het past in een tijd waar individuen de macht is die het voor het zeggen heeft (de kosmopolieten met hun goede netwerken, verder het oprukken van de rijkste 1%). Men is beter geïnformeerd. Dat heeft als positieve aspecten bijvoorbeeld dat incest aan het verminderen is en onvrijwillige andere seks ook. Men is steeds meer verslaafd aan digitaal consumeren. Inclusief porno en dat zou voor een deel een vervanging voor seks zijn.

Een belangrijke factor is dat meer jongeren van 25-34 jaar bij hun ouders wonen, geen buitengewoon  ideale omgeving voor een ruig seksleven.

Cijfers zijn schaars, maar wijzen wereldwijd in dezelfde richting

Aantal keren seks per jaar in de VS van 62 naar 54  na 2000, in Australië van 1,8 naar 1,4 keer per week en ga zo maar door. Japan spant de kroon, hier lijkt meer dan de helft van de jongeren straks maagd te blijven.

Maar de teruggang van seks, later ontmaagd worden, minder vaak met elkaar naar bed is een oudere trend.

Na de Tweede Wereldoorlog was er een mannentekort en moesten vrouwen hun beste romantische been voorzetten en dat leidde tot meer serieuzere relaties. Vrouwen kregen eerder kinderen, in 1957 was het hoogtepunt van de teenage babymoeders.

De Natuur vindt kennelijk nu dat er best wat minder mensen op de wereld gezet kunnen worden.

Afnemende seks wordt als negatief voor het welzijn gezien, een teken van minder vertrouwen in de toekomst.

Ik probeer een en ander te zien in het kader van lange trends zoals de Kondratieffgolf. Gaat de pendule van de tijdgeest naar harder of zachter, naar nivelleren of denivelleren? Minder aan seks doen wijst op harder worden van de samenleving, minder romantiek, opkomst van individualisme.

De omslag van de trend naar jonger wordende vrouwen bij hun eerste sekscontact in 1978 naar ouder komt bijna overeen met de omslag in 1081 naar denivelleren (akkoord van Wassenaar om de lonen te matigen), een grote omslag in de aandelenkoersen naar omhoog in 1982, het begin van de vijfde Kondratieffgolf. Toeval?

Wordt dit een bear markt? Gaat Trump steeds verder met zijn handelsoorlog en blijft de FED de rente maar verhogen?

Zelfs de FANG-aandelen, de super tech reuzen, de opper disruptors, zijn fors gedaald in waarde.Gaat de aandelencorrectie over in een bear markt?

In  de VS zitten zowel de FED als Trump met zijn handelsoorlogen op ramkoers om de wereldeconomie te laten vastlopen. Bij ongewijzigd beleid moeten aandelen daarom het ravijn in, een bear markt. Als beide partijen maar door blijven gaan met  renteverhogingen en koude oorlog, dan kan er zelfs een vergelijkbare bear markt als in 2008 ontstaan.

Doortrekken van de trends levert rampspoed op en dat is niet wat FED en Trump willen. Trump ziet aan de aandelenkoersen dat hij moet inbinden en de FED weet ook wel dat de financial conditions de verkeerde kant op zijn gegaan en de inflatieverwachtingen ineens een stuk lager zijn en niet meer zo’n gevaar zijn als ze tot voor kort dachten.

De FED dacht in 2018 alleen maar aan inflatiegevaar, alle andere zorgen werden weggewuifd, overigens tot vrees van beleggers (ziet Yellen echt niet dat de FED de beurs beïnvloedt zoals ze ontkende dit jaar? Is Powell echt van plan de rente te verhogen totdat et te veel pijn doet? Zoals hij steeds luider riep tot vorige week?)

Als de renteverhogingen vrijwel alleen zijn ingegeven door inflatiegevaar, dan moet de FED als de wiedeweerga stoppen. De ingeprijsde inflatieverwachtingen zijn gedaald, best wel veel. 

Vooral het risico op te veel inflatie (meer dan 2,5%) is flink afgenomen.  

Er komen meer geloofwaardige voorspellingen dat de inflatie flink gaat dalen. De lagere 

olieprijs moet de hoofdlijn, de totale inflatie in 2019 onder 2% brengen.

 De goedereninflatie zal behoorlijk afnemen vanwege de sterke dollar.

In mijn boek Beleggen op de golven beschreef ik in een dreaming wat er zou gebeuren als een BMW met een vaart van 120 km per uur afrijdt op een wegversperring over 2 kilometer. De meeste voorspellers trekken de lijn door en zien een enorme klap, het bloed zal alle kanten opspatten en de BMW is total loss. De rationele voorspelling is dat men enorm gaat remmen en dat met de goede remmen van een BMW de auto tot stilstand komt voor het te laat is. Tenminste, als men die versperring op tijd kan zien.

Ziet men de versperring nu? Ik denk het wel. Zowel Trump als Powell gaan minder oorlogstaal uitslaan. Tenminste als ze zien dat ongewijzigd beleid tot een frontale botsing leidt, dat is helaas niet zeker. Was maar naar Specsavers gegaan? Als het goed is, had dat niet gehoeven.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De beursweek begon slecht en de daling ging door tot donderdag en nam en passant ook de olieprijs extra mee naar beneden (maar de daling van de olieprijs is zo hard gegaan dat deze oversold is en wat moet herstellen). Vanaf donderdag was er enige stijging maar niet genoeg om de eerdere verliezen goed te maken. S&P500 in een range van 2650-2850 gevangen tot er iets bijzonders gebeurt. Onder 2650 als kredietzorgen toenemen en de handelsoorlog met China verergert in plaats van een wapenstilstand op de G20 meeting.

Toeleveraars van Apple signaleerden tegenvallende verkopen en dat zorgde voor koersdreunen. Nvidia had last van lagere bitcoinprijzen, minder mining. Kredietzorgen namen toe, vooral over General Electric, dat high yield dreigt te worden en op die manier de high yield markt bijna zou verdubbelen. Is het weer Government Motors en niet GM? De spreads van de oliemaatschappijen zijn hoger geworden, maar aan de lage kant als de olieprijzen op dit niveau blijven (kennelijk doen ze dat niet volgens de credit spreads). De kanarie in de kredietkolenmijn is volgens JP Morgan nog niet van zijn stokje gevallen.

Economische groei in het derde kwartaal viel tegen met krimp in Japan en Duitsland en slechts 0,2% groei in Nederland. Detailhandelsverkopen waren aan de zwakke kant in China, maar investeringen (infrastructuur) en industriële productie waren OK. In de VS groeide de productie slechts 0,1% (o.a. olieproductie daalde). OECD-leading indicators zijn duidelijk afgezwakt en een van de redenen voor de beurscorrectie.

De Phillyfed in de VS zwakte flink af, naar een niveau dat een ISM van 54-55 suggereert. Het vertrouwen van midden- en kleinbedrijf volgens NFIB daalde iets (meer onzekerheid), maar blijft torenhoog. Detailhandelsverkopen waren zeer sterk +0,8%.

Powell gaf aan de zwakke groei in het buitenland en de correctie op Wall Street gezien te hebben, maar dit verleidde hem niet tot het doen van duifachtige uitspraken. Volgens Bianco moet de S&P dan minstens 13% onder de top staan.

Trump is kennelijk wel banger voor de beurscorrectie en is weer wat vriendelijker tegen China en boos op Navarro (nu vrij vooraan in de rij om ontslagen te worden, maar Kelly en Ross mogen eerst). Ruzie met Melania is nu ook al grond voor ontslag.

May heeft haar BRINO (brexit in name only)- voorstel gedaan en dat viel uiteraard niet bij iedereen goed. Twee brexiteer ministers stapten op. Of ze het haalt is de vraag, maar het vooruitzicht van Corbyn schrikt menig conservatief zeer af. Bij een peiling op de Londense conferentie van Strategas zag 86% niet dat Corbyn betrekkelijk snel premier zou worden. Dan maar een Brexin in plaats van Brexit. In de douane-unie is goed voor iedereen. Het lijkt erop dat 29 maart 2019 als brexitdag  nog de nodige keren naar de toekomst moet worden verschoven.

Groeivooruitzichten voor Italië gaan naar benden, daar helpt een gammele begroting van een gammele regering niet echt bij.

De lagere beurzen misten hun uitwerking op de Duitse ZEW niet, overigens een goede voorspeller voor een lagere IFO.

Inflatie was als verwacht in de VS en op jaarbasis was er lichte daling van de kerninflatie.

handelsoorlog: hope over experience?

Hope over experience, zo motiveerde Steven Bell het twee weken geleden toen hij in zijn absolute return fonds voor het eerst in 2018 long aandelen ging.
Zo lijkt het ook bij de handelsoorlogen van Trump.

2018 einde van de hausse zoals ik in 2009 aangaf in mijn boek?

Ik denk het niet, maar door de correctie in oktober ben ik uiteraard ongerust geworden. De cyclus is oud en de groei zwakt af. Inflatie loopt op in Europa, in de VS is het even wat minder duidelijk, maar bij de huidige lage werkloosheid is een daling van de inflatie moeilijk voor te stellen.

De ellende wordt veroorzaakt door het samenvallen van monetaire verkrapping met toenemende handelsellende. Onzekerheid neemt toe en in de VS kan men de belasting niet nog eens aanzienlijk verlagen alhoewel, trump kan nog meer).

Zonder verbetering van de handelsoorlogen gaan de beurzen verder het ravijn in, dat begint nu langzaam de toon te worden. De Powell put is vervangen door een Powell call, boven een bepaald koersniveau schreeuwt de FED dat de rente veel verder verhoogd moet worden en de financial conditions echt het putje in moeten. Beneden bepaalde niveaus twittert Trump dat het beter moet gaan met de beurs en dat hij daarvoor gaat zorgen. De Trump put. Maar hoe veel stelt dat voor?

Genoeg om te kunnen voorspellen dat Navarro het veld moet gaan ruimen omdat Trump een softie moet gaan worden bij de handelsoorlog met China in Navarro’s ogen en niets beter is dan een fluimbal et mislukt plumeauhaar, geen serieuze Chinahater meer omdat hij zijn ziel verkocht heeft aan Wall Street.

Dat lijkt overigens niet zo het geval. Strategas heeft een index die bestaat uit een mandje aandelen waarin aandelen zitten van bedrijven die het meest intensief lobbyen. Al decennia outperformt dit mandje de S&P500, het is een van de meest interessante anomalieën. Tot afgelopen jaar, de lobby heeft de handelsoorlogen niet weten af te zwakken. Trump is kennelijk meer immuun voor lobbypraktijken dan vorige presidenten.

Naar verluid zou Trump inzien dat met de handelsoorlogen de economische groei te veel beperkt gaat worden om herkozen te kunnen worden. In 2018 waren de belastingverlagingen nog ruim voldoende om op te kunnen tegen de neergang uit de handelsoorlogen, maar in 2019, vooral de tweede helft van 2019, niet. De groei van de investeringen moet de echte vooruitgang brengen en die zakt weg door de handelsoorlog met zijn onzekerheden en druk op de winstmarges.

Tarieven moeten omlaag. China moet dat verdienen door betere toegang tot zijn markten te geevn (zoals nu al gebeurt voor Europa/Japan) en serieus betalen voor intellectuele diefstal. De VS wil ook meer militaire terughoudendheid van China, maar dat kunnen ze natuurlijk maar beter in dat plumeauhaar smeren.

Trump moet het ropr van de handelsoorlog dus drastisch omgooien richting verlaging van de tarieven. Gaat hij dat doen? Wie weet, het is te logisch om het onwaarschijnlijk te achten.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Opluchting dat de verkiezingen geen democratische sweep opleverde kon de beurzen hoger zetten. Aarzelend ziet men enige afname van de onzekerheid.
Zoals verwacht wonnen de democraten het congres en de republikeinen de senaat. Gridlock en veel nieuwe onderzoeken naar Trump en dat maakt compromissen moeilijk.

Het winstseizoen is bijna afgelopen in de VS en een nare bijsmaak overheerst de prachtige winstgroei (winstverwachtingen komende twaalf maanden marginaal lager).
De olieprijs zakte verder omdat Iran onverwachts van Trump toch aan acht landen olie mag leveren. De olievoorraden lopen de laatste weken iets te veel op. Dit zal Saoedi-Arabië en de OPEC aanzetten iets minder te gaan produceren.

Het gaat in de dienstensector beter dan in de industrie. ISM non manufacturing bleef boven de 60 en ook buiten de VS waren de non manufacturing cijfers redelijk. In totaal verzwakten wereldwijd de PMI's met uitzondering van vooral Japan, India en Brazilië.
Desalniettemin verpietert het macroplaatje wat, zelfs in de VS. Geen groei meer in Italië vanwege wantrouwen tegen de regering van het bedrijfsleven in afwachting van een hard oordeel van de EU over de begroting. Groei komt niet meer in de buurt van de 1,5% en daarom zal het begrotingstekort hoger uitvallen. Financial conditions zijn door de hogere rente verslechterd in Italië en dat drukt de groei ook.
Retail cijfers verzwakten in de EU.

Handelscijfers van China waren onverwacht sterk, maar de groei zakt toch weg met o.a. 12% minder autoverkopen. De bouw trekt overigens wel weer aan. Winstcijfers zijn slecht. Er lekken nog steeds valutareserves naar het buitenland.

Zoals verwacht verhoogde de FED de rente niet, maar lijkt dit in december wel te gaan doen. Men lijkt de top van de groei wel te zien, maar men wijkt hiervoor nog niet, omdat de arbeidsmarkt zo sterk is.
Het consumentenvertrouwen volgens University of Michigan daalde iets, maar bij deze beursdalingen had ik erger verwacht. producentenprijzen stegen meer dan verwacht.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Na een slecht begin werd Turnaround Tuesday gevolgd door nog meer koersstijging om aan het eind weer iets omlaag, omdat de werkgelegenheidscijfers te goed waren (en daarmee de FED op het pad van verhogen van de rente houdt).
De Trump put zou in werking zijn getreden, nu de koersen in oktober zo gedaald zijn en Trump dit als negatieve beoordeling van zijn presidentschap ziet en dat zo vlak voor de verkiezingen niet kan gebruiken. Trump liet uitgebreid lekken dat hij een gesprek met Xi had gevoerd en dat dit moest leiden tot een mooi handelsverdrag en dat bij hun meeting op de G20 er iets positiefs zou worden gezegd over de handelsoorlog.

De economische cijfers waren wat bleekjes met wat tegenvallende PMI's, vooral in China, maar ook in Europa en Azië. De Amerikaanse barometer voor de industrie ISM viel tegen (o.a. door slecht cijfer nieuwe exportorders) al is 56,8 nog zo slecht nog niet. Wereldwijd was de groei in het derde kwartal tegenvallend, met tijdelijke tegenslagen door het weer en andere zaken in Japan en Europa.

De groei van de werkgelegenheid in de VS werd voor oktober geraamd op 250.000 terwijl 190.000 verwacht werd. De werkloosheid bleef constant omdat meer mensen werk gingen zoeken. De participatiegraad steeg van 62,7 naar 62,9, overigens nog steeds laag vergeleken met Noord-Europa. Vooral mannelijke millennials laten het nog afweten in de VS.
Loongroei trok aan tot 3,1% op jaarbasis.
Inkomensgroei (komt uit andere bron) was slechts 0,2% in de VS en de cijfers voor de bouw liggen er nog steeds zwakjes bij.
De Employment Cost Index steeg 0,8% in het derde kwartaal, een beetje veel, maar de stijging van de arbeidskosten per eenheid product is nog steeds vrij laag (1,5% op jaarbasis), niet wijzend op een nabij einde van de cyclus vanwege te hoge inflatie.
Het consumentenvertrouwen zette een nieuwe top (bij de gemiddelde Amerikan speelt de handelsoorlog nauwelijks, zelfs bedrijven hadden het in hun toelichting op de cijfers over het derde kwartaal opvallend weinig over de handelsoorlog)

De olieprijs zakte verder weg door te snelgroeiende voorraden in de VS bij sterk aantrekkende productiegroei van schalie-olie. Iran mag na 4 november nog aan acht landen leveren van de VS zo lijkt het.

Groei in Mexico viel tegen en beleggers zijn een beetje benauwd voor de linkse populist AMLO, de nieuwe president die meteen de aanleg van een voor 30% klare nieuwe luchthaven stil legde (overeenkomstig een referendum). .
Merkel gaf aan te willen stoppen als partijleider waardoor haar macht verder is geslonken.
Groei in Italië was 0% in het derde kwartaal en fiscale stimulering is nu een bittere noodzaak. Men gelooft niet dat Europa de Italiaanse begroting echt gaat tegenwerken en de rating agencies hielden Italië investment grade. De rente in Italië lijkt hoog vergeleken bij de rating.

overpeinzingen

Het beleggingssentiment is slecht, maar niet zo slecht dat je van capitulatie kunt spreken. Wel is het zo dat bijna niemand gelooft in koersstijgingen van betekenis op korte termijn en dat terwijl dat toch best weleens zou kunnen.

Iedereen is druk aan het prakkiseren of de daling van de koersen in oktober alleen iets technisch was of toch meer fundamenteel.

Technisch als reactie van hedge fuds, all weather fondsen op de afgenomen diversificatiekracht van obligaties. Samen met hogere volatiliteit voor aandelen (VIX etc.) is dat een krachtig recept voor derisken, risk off.

Er zit een fundamentele reen achter en dat is meer geloof in een FED die maar blijft verhogen, de punch bowl weg aan het halen is en geen ontzag heeft voor dalingen op de beurs (in tegenstelling tot Trump). Dat maakt daling van de rente een moeilijke zaak. Het is nog asymmetrisch ook: bij een stijgende beurs rentestijging (zij het wat minder dan in vorige jaren) en bij een daling van de beurs nauwelijks of helemaal geen rentedaling. Minder vertrouwen in liquiditeit. Dat is meer volatiliteit. En dat leidt tot meer derisken. Dit maakt de markten onstabiel.

Dan de fundamentals. De tweede afgeleide van groei is negatief. Het groeitempo neemt af, vooral buiten de VS. Een deel lijkt tijdelijk (extreem weer in Japan, diesels in de versukkeling voor Duitsland), maar als Trump zijn handelsoorlogen doorzet dan kan deze afzwakking doorzetten. De groei van de investeringen valt tegen en dat hoort niet zo vlug in de investeringscyclus.

En die angst dat de cyclus op zijn eind loopt veroorzaakt druk op de koerswinstverhoudingen. Het al nog wel snor zitten met die winstverwachtingen voor 2019 maar is dat de piekwinst van de cyclus? Met enige jaren dezelfde winst of een duikeling als de recessie onverhoopt plotseling inzet?

Dat is angst genoeg om te beredeneren dat de koerswinstverhoudingen op basis van de 2019 verwachtingen niet al te veel kunnen stijgen.

Tenzij die angst voor piekwinst afneemt. Daarvoor is nodig dat zowel de handelsoorlog met China niet uit de hand loopt als dat er iets gedaan wordt aan meer infrastructuurinvesteringen.

Die staan op de politieke agenda voor na de verkiezingen, beide partijen willen het, maar hoe dat gefinancierd wordt is een probleem. Republikeinen willen een soort infrastructuurbank creëren en democraten willen gewoon meer overheidsuitgaven hieraan.

Ook nog eens moet de FED niet al te noest de rente gaan verhogen, anders komt die recessie rap na half 2019. Pauzeren ergens rond half 2019 is ook al zo’n noodzaak en daarna niet meer dan twee keer verhogen tot minder dan 3,5%. Dat kan alleen als de inflatie maar heel weinig of niet oploopt.

Dat moet dus allemaal gebeuren en dat is nogal veel gevraagd, maar toch mijn basisscenario.

Van Greenspan-Bernanke-Yellen put naar Trump put

Sinds de jaren negentig is de FED erg gevoelig geweest voor dalingen van de beurs. Dat bedreigde de financiële stabiliteit en economische groei. Als beurzen te veel daalden, kon je op een cadeautje van de FED rekenen. Greenspan begon hiermee, zelfs al vond hij dat er op de beurzen sprake was van ‘irrationa exuberance’. De FED wilde geen bubbels zien en doorprikken. Dat kwam vooral Greenspan duur te staan na de enorme dalingen van de beurzen na 2000 en 2008. Hij werd eerst vereerd als een god, als de grote maestro, maar daarna werd hij verguisd.

Na de grote financiële crisis van 2008 waren Bernanke en Yellen gedwongen tot enorme cadeaus voor de markt. Markten raakten hieraan verslaafd.

Dat lijkt voorbij. Trump benoemde Powell en die ziet het als taak dat de FED de punch bowl gaat weghalen van overdadig ruim monetair beleid.

Als Powell iets zegt, dan dalen meestal de beurzen. Heel anders dan zijn voorgangers: het was zo ongeveer de grootste beleggingsanomalie dat als de FED sprak de beurzen gingen stijgen. Het was zelfs zo erg dat als je dit soort dagen op de beurs wegliet, er helemaal geen koersstijging meer overbleef. Niet dus sinds Powell.

Amerikaanse futures blijven overeind als de Amerikaanse markt dicht was i oktober, maar als de Amerikaanse beurs openging dan ging het mis.

Er lijkt nu een andere hoeder van de markt opgestaan: Trump. Hij ziet de aandelenmarkt als beoordelaar van zijn prestaties. De beurzen waren in oktober te veel gedaald en dus moest Trump in actie komen om de koersschade te repareren. Ineens toespelingen dat de handelsoorlog met China even wat in de ijskast gezet wordt, net zoals hij even geleden aan Juncker beloofde.

De handelsoorlog met China blijft een heet hangijzer en sinds Wim Kan zijn we ervoor gewaarschuwd dat je hete hangijzers niet zonder risico in de ijskast kunt zetten.