1929, maar we hebben geleerd

De val van top van beurzen in februari lijkt het meest op de val na de krach van 1929 en de ergste dagen van de Lehman crisis in 2008.

(in 2020 begon het net als in 1929 met twee monsterdalingen)

In 1929 kwam er spoedig een flink herstel dat tot in 1930 duurde waarna een nog veel grotere val optrad en ook in de paar jaren erna waren er grote dalingen van de koersen met tussentijds flink herstel. De FED hielp niet en pas onder Roosevelt kwam er forse fiscale stimulering.

In 2008 kwam er veel sneller hulp van FED en fiscus, waardoor er geen depressie kwam. De centrale banken bleven daarna maar verder stimuleren, fiscale stimulering was echter op tot 2018. De eurocrisis dempte de groei, maar die van China hielp juist weer tot ongeveer 2016.

In 2020 kwam er veel sneller en veel meer hulp dan in 2008, maar de problemen zijn nu veel groter. De groei in het tweede e vermoedelijk ook derde kwartaal van 2020 zal veel negatiever zijn dan in 2008. Het economisch leven ligt veel meer stil, maar er is lang niet zo’n financiële crisis als in 2008/9 met een kredietmarkt die geen enkel idee had wat iets waard zou moeten zijn. Er komen in 2020 waarschijnlijk wel de nodige kredietproblemen, maar die hoeven niet zo ontwrichtend te zijn als in 2008 wanneer de coronacrisis niet te lang aanhoudt (na augustus minder wordt en er een vaccin beschikbaar is rond kerstmis of maart 2021)

 De economie moet stilliggen anders komt er door het coronavirus een drama in de gezondheidszorg, waarbij de meeste ernstig zieke patiënten niet meer geholpen kunnen worden. Deze lockdown is niet lang op te brengen, vooral niet voor de jeugd. Daardoor zal het virus nog enige tijd de kop op blijven steken. Positief is wel dat een vaccin eerder dan normaal ter beschikking al komen, niet na 2 tot 3 jaar, maar ik denk binnen een jaar. Er lijken ondertussen ook behandelingen komen die enigszins tot redelijk zullen gaan werken voor heel wat mensen, waardoor totale lock down wellicht niet lang nodig is.

Als een vaccin wel 2+ jaar weg is en er ondertussen geen verzachtende behandelingen komen maar mutaties van het virus dan kan een en ander veel erger worden en blijven we in het 1929-scenario met elk jaar grote dalingen van beurzen met af en toe flink herstel.

Ondertussen heb ik het eerste teentje uit onze te hoge liquiditeiten in de markt gestoken met aankoop van een sterk tech aandeel en sterk afgebrand aandeel. Ja, dat was niet op het diepste punt, maar je moet tevreden zijn dat je eindelijk weer eens tegen een niet te dure prijs aandelen kunt kopen. Over enkele jaren zullen de koersen wel hoger zijn en kan ik weer van de dividenden genieten. Ik hoop dat de daling eerder stopt dan in 1929 omdat er nu meer hulp is van overheden en centrale banken.

De rente op staatsleningen stijgt ondertussen voortvarend tegen de renteverlagingen van de FED en enorme liquiditeitsinjecties en stijgende risicoaversie in. Het is zonneklaar dat overheden enorm moeten gaan lenen en daarmee een staatsschuld gaan opbouwen die in de eurocrisis als te zorgelijk werd geacht. Het bedrijfsleven zal ook zwaar moeten gaan lenen en dat bij banken die enorm moeten gaan reserveren voor verliezen op kredieten (=steun van centrale banken en misschien overheden onvermijdelijk, anders gaan te veel bedrijven failliet).

Trump beloofde $850 miljard aan steun en Mnuchin zei dat dit eerder $1200 zou gaan worden en leden van de FED riepen dan $2500 miljard nodig is (ongeveer in lijn met Nederland dat plannen voor € 10-20 heeft en in ieder geval geen problemen heeft om tot € 90 miljard te gaan).