vervolg sprookje opa Pietje: schuldencrisis met stagflatie

De Gouverneur van Peoples Bank of China, Kei Ping Ping, de machtigste man op aarde nam het niet meer en kwam orde op zaken stellen in Europa. In naam van president Hai Wan Kreng worden de staten die zich niet houden aan de regels om financiering te krijgen van China hervormd. Dat betekende dat de ene leider na de andere moest opstappen in Europa. Dat hadden we in 2011 ook gezien toen de rente te veel steeg en de overheidsschuld onfinancierbaar bleek. In die beginjaren bemoeide de gouverneur zich nog niet met die Europese schulden, maar toen China zo’n groot deel van die leningen moest kopen, toen besloot men een en ander kordater ter hand te nemen. De ECB trachtte de problemen op te lossen door steeds meer geld te drukken, maar ineens had dat geleid tot inflatie. Dat kwam niet helemaal onverwacht, Japan, het VK en de VS waren al voorgegaan en daar was na jaren ook ineens de inflatie opgelopen, toen men de centrale banken eveneens heel plotseling niet meer vertrouwde. Kei Ping Ping stelde daarom de ECB onder curatele. Maar de inflatie liep ook in Europa al behoorlijk op. Kei Ping Ping had steeds meer onderpand gevraagd tot het niet meer langer kon. In de meeste Europese landen leidde dit tot opzegging van de Chinese steun binnen enkele jaren, maar in Nederland duurde dat veel langer. De staatsschulden waren te hoog geworden en door die rijkrekenrente waren pensioenfondsen zo arm geworden dat ze de rentelasten van de Nederlandse staat niet meer konden ophoesten.

China wilde alleen maar die landen helpen, die iets qua grondstoffen voor ze konden betekenen. Amerika was aanvankelijk zo’n land en men vond Amerika weer een geluksvogel, gezegend met zo veel natuurlijk rijkdommen. Maar China wilde iets terug voor die hulp, als men niet betaalt.

Het onderpand wordt opgevraagd en dan zijn er meestal al veel zaken onrepareerbaar mis.

China had de infrastructuur van Amerika vernieuwd zodat de maïs, granen, aardgas en varkens eenvoudig naar China te transporteren waren.

 Nederland had lang aan de dans kunnen ontsnappen door de beleggingen van de pensioenfondsen als onderpand te geven. Dat was in 2012 al heel gebruikelijk. Soms werden pensioenfondsen gewoon omgezet in staatsschulden, zoals in Portugal en Argentinië (Telecom).  Nee, protesteren had weinig zin.

Een kleine kliek was naar het goudeiland gevlucht. Net als na de vorige wereldoorlog vond men het weer noodzakelijk de gouden standaard in te voeren.

 Vertwijfeld had men geprobeerd de schuldenproblemen op te lossen door nog meer schulden te maken. Men had al zo’n vreemd voorgevoel dat dit niet de juiste oplossing was, maar men bleef vol goede moed meer schulden maken. 

Kei Ping Ping besloot tot tiërcering van de pensioenuitkeringen in Nederland en liet de pil van Drion op grote schaal uitdelen. In het vorige deel van dit verhaal had ik de geneugeten van de nieuwe tijd zoals het walkie talkie pak behandeld. Dit soort fratsen konden niet langer zo veel gesubsidieerd worden, ook al was er een electorale meerderheid voor in Nederland. Op kostprijs was een en ander nog wel verkrijgbaar, maar al die nieuwe medische wonderen waren razend duur en allen voor de zeer rijken weggelegd.

Opa Pietje kon het nog wel betalen want hij mankeerde niet veel, maar zijn spaarcentjes verdwenen toch als sneeuw voor de zon. Hele tijden was er geen inflatie en was het niet erg dat zijn pensioen niet steeg, mar nu ineens zijn kosten zo steeg moest ook opa Pietje bijstand vragen. Alles moest in het Chinees aangevraagd worden, zodat een en ander beter te controleren bleek voor de Chinese weldoeners.

Opa Pietje had geen Chinees geleerd en kon de toelichting van de gouverneur waarom zijn pensioen was getiërceerd niet lezen. Bezwaarschriften hielpen een klein beetje (5% extra meestal), maar moesten wel in het Chinees. Google Translate bood enige uitkomst, maar werd vanwege alle grammaticale fouten niet zo maar geaccepteerd.

Hij moest weer aan het werk. Hij werd suppoost van het rijksmuseum. Wat al die Chinezen daar kwamen doen was volstrekt ondudielijk, omdat er alleen nog maar kopiën hingen, de echte kunstvoorwerpen waren al lang naar China meegenomen. Dat had even verlichting gegeven door de bijbehorende kwijtschelding van de schulden, maar dat geld was al lang weer op.

En Opa Pietje? Hij leefde heel lang en heel ongelukkig

Geen onroerendgoedtransacties meer in Zuid Europa

De vastgoedtransacties zijn in het tweede kwartaal zo ongeveer tot het absolute nulpunt gedaald in de Europeriferie.
De hoge rentes verhinderen een normale financiering. Europa moet ingrijpen om de depresie in die landen te stoppen, zo veel begint wel duidelijk te worden.

goed nieuws afgelopen week

de groeiverwachtingen in de VS stegen. Hatzius verhoogde twee keer zijn groeivoorspelling voor het derde kwartaal in de VS.
Dit kwam door de hardnekkig lage initial claims voor werkloosheid en vooral de sterke groei van de retail sales in juli. De leading indicators groeiden over juli met een keurige 0,4% na de daling in juni.
In Europa daalde de rente in Spanje, Italië mooi verder, men gelooft de pogingen van de ECB in de PIGS de rente te verlagen via verlaging  van het convertibiliteistrisico (dat je plotseling lires etc hebt in plaats van euro's)

Het sentiment van de bouwers voor de huizenmarkt NAHBMI steeg mooi verder in de VS en de huizenmarkt volgt dit herstel altijd heel gehoorzaam. Het consumentenvertrouwen verbeterde ook iets, mischien wel daardoor en door de stijgende beurs.

De prijzen voor maïs, graan lijken een beetje uit te toppen, de stijgin van de voedselprijzen in de CPI lijkt niet van grote omvang te worden.

De economische groei in het tweede kwartaal was in Europa minder rampzalig dan gedacht, zelfs in Griekenland. Nederland was de grootste meevaller met +0,2% (door sterk gestegen export naar vooral Rusland).

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Er was niet veel economisch nieuws om van wakker te liggen. Cijfers over de inflatie waren als verwacht, laag en saai. In de VS liep het sentiment van de huizenbouwers opnieuw sterk op. Vergunningen en housing starts lopen geleidelijk omhoog blijkt uit de cijfers, al gaat een van de twee meestal wat omlaag in de maandelijkse cijfers, maar de trend is overduidelijk omhoog. NFIB, het sentiment van het midden- en kleinbedrijf verslechterde marginaal, minder dan verwacht. De voorlopers van de ISM, Empire State Index was iets omlaag en de belangrijkere Phillyfed omhoog.
Verreweg het belangrijkste cijfer was het hoge cijfer voor de groei van de retail sales. Daardoor werden de verwachte groeicijfers voor het derde kwartaal 0,2-0,3% verhoogd. Ook de groei van de industriële productie was met +0,6% hoger dan verwacht en een ISM <50 aangeeft.="aangeeft." al="al" china="china" citigroup="citigroup" daalde="daalde" daardoor="daardoor" dagen="dagen" de="de" deze="deze" echter="echter" economic="economic" enig="enig" gloren.="gloren." herstel="herstel" in="in" index="index" laatste="laatste" lijkt="lijkt" mooi="mooi" nbsp="nbsp" p="p" steeg="steeg" surprise="surprise" te="te" verder.="verder." vorige="vorige" week="week" weer="weer">
In Europa kwamen de groeicijfers over het tweede kwartaal binnen en die vielen mee, vooral Nederland met +0,2% terwijl men een negatief cijfer in gedachten had, net als bij Frankrijk dat op 0 uitkwam. de krimp in Griekenland neemt af.

Men kijkt zonder duidleijk aanwijsbare reden wat minder somber aan tegen de eurocrisis, de rentes in diverse PIGS konden dalen en ook in Frankrijk neemt het renteverschil met Duitsland gestaag af, ook al roept men nog zo hard dat Hollande er een potje van maakt.

De rente steeg in de veilige landen vanwege het betere economische nieuws en de angst dat QE3 niet snel komt (Hatzius, Gros).

Het drukste maakte men zich de afgelopen week over de keuze van Paul Ryan als kandidaat vicepresident. Zowel republikeinen (recht in de Tea Party leer) als democraten (te extreem in het uitkleden van uitkeringen) waren er mee in hun nopjes. Aanvankelijk dacht men dat de kansen van Obama hierdoor stegen, maar de laatste dagen begint men daar anders over te denken. De voorsprong van Obama begint na een lange stabiele periode weer iets te slinken. Om duistere redenen neemt zijn approval rate af tegen de trend van de S&P500 in (approval rate is een leading indicator! overigens stegen de afgelopen maand de officiële leading indicators met een nette 0,4%).
Romney geeft met zijn keus voor Ryan aan dat het hem menens is met het terugdringen van de overheid en het overheidstekort zonder dat de inkomstenbelastingen verhoogd worden (het omgekeerde programma van de SP).

voedselprijzen drijven CPI VS niet

Phillyfed minder slecht net als meest Amerikaans economisch nieuws

De Philly Fed is de belangrijkste voorloper van de ISM. De economie rond Philadelphia is redelijk representatief voor heel Amerika. Het hoofdcijfer van de Philly Fed wijkt af van de ISM, omdat het maar slaat op 1 van de factoren die de ISM bepalen: activity.
De Phillyfed was nog negatief en met de nieuwe orders gaat het nog steeds slecht, maar de trend is van slecht aar minder slecht, zoals bij veel Amerikaans nieuws de laatset weken het geval is.

Tegenwoordig heeft men ook plaatjes hoe je de subindexen van de Philly Fed kunt vertalen naar de ISM. Er was een kleine stijging naar 45,6. De ISM zou dus bescheiden kunnen oplopen deze maand.
Op het ogenblik lijkt de Philly Fed iets achter te lopen op de ISM, je moet niet te veel leunen op de cijfers van de Philly Fed.

Plaatjes via Warren Hatch van Catalpa Capital

Hilsenrath roept ongelovigen in QE3 tot de orde

Hilsenrath van de Wall Street Journal roept de muitende meute (Hatzius, enkele haviken bij de Fed, Bill Gros) tot de orde: luister niet naar de haviken, de Fed gaat toch over tot QE3, zoals al eerder de duiven het pleit wonnen.
Hatzius deed de rente erg fors stijgen van de week met zijn groeiende twijfels aan QE3, het gaat ineens immers zo veel beter met de VS en met de ingeprijsde inflatieverwachtingen gaat het sinds de olieprijzen niet meer naar  willen zaken niet meer zo best.
Bill Gros schreeuwde gisteren van de daken (twitteren heet dat tegenwoordig) dat door het aanstellen van Paul Ryan de duiven voor hun baantje moesten vrezen. In 2014 worden de bantjes opnieuw verdeeld bij de Fed en wie niet recht genoeg is in de conservatief monetaire leer kan met emeritaat.
De Fed kon een en ander niet over zijn kant laten gaan en meldde aan opperdoorgeefluikje voor de pers Hilsenrath dat de haviken naar de maan konden lopen. Het draait om de werkloosheid en daar gaat het niet goed mee. Inflatie reageert helemaal niet op QE en de rente eigenlijk ook niet, dus het risico is asymmetrisch: niets doen kan de boel doen wegzakken, wel iets doen kan dit wegzakken van de economie hopelijk voorkomen.

het gaat fout met goud

Kommer en kwel door de lage Indiase rupeeh en Chinezen die even pauzeren met het kopen van juwelen. 7% minder vraag dan een jaar geleden door de Chinezen, in India tot wel 30% lager (plaatje http://www.businessinsider.com/indian-gold-demand-falls-2012-8 ).

De vraag van goud ETF biedt enig tegenwicht.
De valutareserves groeien even wat minder snel, centrale banken volen zich best prettig met dollars in plaats van goud op het ogenblik.

Maar  centrale banken deden wel hun best met goudaankopen (plaatje    http://www.businessinsider.com/central-banks-gold-2012-8 ). Het is nog niet zeker of ze het inderdaad rustiger gaan aandoen.
De rente stijgt op nare berichten dat QE3 niet zo zeker en omvangrijk is als men denkt en tot overmaat van ramp voor goud verbetert de economie in de VS en wordt de Eurocrisis even niet ernstiger.

Sneu verhaal over het opraken van gouden juwelen om te verkopen in Portugal http://www.bloomberg.com/news/2012-08-15/gold-runs-out-in-lisbon-as-falling-prices-compound-money-misery.html
plaatje hierboven van world gold council via
http://graphics.thomsonreuters.com/12/08/GLB_GLDDD0812_CC.gif

Toch lijkt de goudprijs wat te willen stijgen om niet te ver achter te blijven bij de herstellende zilverprijs. Misschien hebben Soros en Paulson opnieuw gelijk dat goud een geweldige belegging is, met risk on markten kan dit misschien wel, maar goud  charts zien er gevaarlijk uit als de prijzen wat verder dalen.

reële rente bubbel

De reéle rente is naar onwerkelijk negatieve niveaus afgedaald. We beginnen er al aan te wennen. we trekken er al de juiste conclusies uit: het wordt nooit meer iets met de reéle groei, de cultus van aandelen is begraven door de meest gezaghebbende obligatiegoeroes, kinderen krijgen het niet meer zo goed als hun ouders nu en vrije marktwerking moet verboden worden, alle banken zo snel mogelijk genationaliseerd en inkomstenbelasting hogere inkomens naar 75%. Met pensioen kan pas na je 70ste, want pensioenen zijn onbetaalbaar bij een rente van 1%.
Het plaatje hierboven laat de reële rente voor Duitsland zien. Die was tot 1980 relatief hoog in de wereld, maar nu is de reële rente op een bedroevend laag peil gekomen. Dat hoort alleen maar te gebeuren als de inflatie uit de hand loopt, niet bij lage inflatie. De afwijking van de reële rente en inflatie is na 1993 structureel naar beneden aan het gaan, maar nu lijkt me dat de trend te ver is gegaan.

Ook Benderly vindt dat de rente veel te lag is gezien de economische fundamentals in de VS. De rente reageert nog steeds op de economie en zal daarom flink gaan stijgen. 10-jaars rente van ongelooflijk hoge niveaus van 2,5% liggen in het verschiet, misschien nog wel hoger.

Bovenstaand plaatje is van Applied Gobal Macro Research (benderly).
Opvallend was in het verhaal hun sterke visie dat de ISM behoorlijk gaat stijgen in het komend half jaar, daar gaven ze een kans aan van 80-90%.

Huizenmarkt VS verbetert, maar pijn nog lang niet weg

Er is nog heel wat aanbod in de pijplijn van de Amerikaanse huizenmarkt (plaatje: http://mhanson.com/archives/980) . Dat is nog aanbod genoed voor 10 jaar distressed huizenverkopen. Veel huizenbezitters zitten aan hun huis vastgeketend omdat de schulden hoger zijn dan de waarde.
Het is iets minder erg dan het plaatje aangeeft. Als de huizenprijzen verder stijgen, dan komen er snel minder huizenbezitters onder water te zitten. En die huizenprijzen stijgen weer, meer dan de inflatie. Alleen al als ze met de inflatie gaan stijgen, dan ben je al veel eerder dan in tien jaar uit de problemen. In ongeveer 1/3 van de huizenmarkt is in normale tijden schaarste, men moet kopen boven de kostprijs van het bouwen van een huis. Op die plekken zullen huizenprijzen meer stijgen.

Het sentiment van de huizenbouwers (NAHBMI) is sterk verbeetrd in de laatste maanden en dat is een prima graadmeter voor de huizenmarkt. Men gaat weer bouwen en dat is goed voor het sentiment.

Total return index S&P op all time high

Sinds 1982 hebben aandelen een enorme bull en bear periode meegemaakt en obligatie een enorme, lange grote bull periode. Toch brachten aandelen meer op.
Juist als zo veel grote goeroes zo overtuigend weten te melden dat het afgelopen is met de aandelencultus, zet de S&P total return een all time high. Alleen als de rente ver onder nul gaat dalen, dan gaan obligaties het opnieuw goed doen. Hoe kun je toch zo curieus redeneren dat obligaties nu beter zijn dan aandelen, terwijl het dividendrendement hoger is dan de rente en er vele kwaliteitsaandelen zijn waarvan het heel plausibel is dat die dividenden gaan groeien.

Wie weet krijgt Benderly gelijk met zijn all time high voor de gewone S&P500 in 2013 http://beleggenopdegolven.blogspot.co.uk/2012/03/blog-post.html

betere detailhandelverkopen jaagt groeivoorspellingen VS derde kwartaal omhoog: QE3 op de tocht (hatzius)

De analyse van Global Applied Macro Research (Benderly) komt aardig uit:  de retail sales waren te ver onder de blauwe trend gekomen en de stippellijn is nu aan het herstellen. Zo simpel is voorspellen soms.

En er was hulp van de lagere inflatie, net als altijd.

Een en ander was genoeg voor Hatzius om de tweede keer deze week de voorspelling voor de groei van het BNP in de VS voor het derde kwartaal te verhogen. Van 2% via 2,2% naar 2,3%. Hij trok vandaag zijn voorspelling in dat de FED de komende maand aan QE3 gaat doen. Het gaat te goed met de Amerikaanse economie. De initial claims voor werkloosheid dalen hardnekkig, men geeft weer meer uit, kredietgroei trekt aan en de ingeprijsde inflatie is te hoog. Nee, dan krijgt hij de handen niet op elkaar voor gewone QE3 in september. 3 leden van de FED hebben aangegeven om QE3 te beginnen zonder een eindbedrag te noemen, alleen in te zetten als men het nodig vindt. Dat kan dus nog wel gebeuren.

Op het ogenblik verwacht iedereen op het congres van de centrale bankiers in Jackson Hole dat Bernanke de hemel gaat beloven. Meer en meer leest men een ineenstorting van de beurzen omdat dit niet gebeurt. Misschien dat Super Mario de boel nog kan redden of dat Hatzius, de opperprofeet van Goldman Sachs, de verwachtingen nu voldoende aan het dimmen is.

Vooralsnog is de Citigroup Economic Surprise Index erg hard aan het stijgen en dat ondersteunt de beurs, dan mag Bernanke iets minder duidelijk QE3 beloven als hij maar iets te melden heeft (en dat zal wel, hij zegt straks vast iets dat je prettig uit kunt leggen, al zal het geen platvloerse QE3 zijn).

muziek jaren 70 beter

Het is nu officieel uitgezocht: in de jaren 70 was de muziek veel muzikaler.


http://www.motherjones.com/files/images/blog_timbre_progression.jpg: a group of Spanish scientists say they now have empirical evidence that modern pop music is boring…. Basically, musicians are using fewer and simpler note sequences, less variety in timbre, and then making up for it by cranking up the volume. The chart ….. shows the evolution of timbral variety, peaking in the 60s and then dropping off dramatically every year since

ASEAN

Hieronder enkele grafieken van de ASEAN landen (via Catalpa Capital, Warren Hatch). Indonesië is de grote economie aan het worden. Myanmar is eindelijk op aan het krabbelen via stimulering van de rijstproductie.

Groei sinds 1999 van G6

Italië nam rode lantaarn over van Japan en het VK wint niet langer goud.
In het tweede kwartaal groeide de VS met 0,4%, Japan met 0,3%, het VK kromp met -0,7% en Italië -0,7%
Vandaag waren er veel cijfers van diverse Europese landen.
Duitsland was koploper met 0,3%
Dan Nederland +0,2% (from Russia with love; export nar Rusland explodeerde)
(kwartaalcijfers, niet geannualiseerd)

plaatje van SocGen

opbrengst aandelen komende jaren hoog BMO Belski

Ik heb zo waar een medestander dat aandelen het de komende jaren goed gaan doen. Er is een Albanese meerderheid van goeroes en deskundigen, vaak tig maal tig  keer zo rijk als ik die zeker weten dat we nog een soort klap op de beurs verdienen. We hebben nu iets gehad als 1965-1974 en we hebben nu 1980-1982 voor de boeg. Daarna zijn aandelen pas weer goedkoop genoeg voor belegging.

Belski vindt de trend van de tienjaars opbrengsten van aandelen heel erg degelijk, persistent. Als het eenmaal verbetert is er geen weg meer terug voor aandelen en is de constante van Siegel van 7% reële opbrengsten per jaar te conservatief.

http://www.businessinsider.com/brian-belski-stocks-are-setting-up-for-a-huge-expansion-for-years-to-come-2012-8

Beurs hangt vaak wel af van groei BNP

Van tijd tot tijd krijg je weer die verhalen dat er geen verband is tussen beurzen en de groei van het BNP en voor zo ver er een verband is, dan is het negatief.
Het plaatje hierboven laat het verband zien tussen de stijging op jaarbasis van de S&P500 en de groei van het BNP in de VS.

Dat vertelt heel andere koek. Het verband tussen economische groei (hier niet per hoofd genomen) en beurzen in o.a. de VS was sterk de laatste jaren: R2 53% sinds 1995, de laatste jaren is het verband het zelfs sterker (echt, de lage groei van het BNP (veroorzaakt door van alles en nog wat) is het grote probleem van de aandelenbeurs de laatste jaren; na 2000 zat men ook enkele jaren met te hoge waarderingen in de maag; voor 1995 tobde men over inflatie (ja, beleggers zijn rare jongens, wie maakt zich tegenwoordig nog echt druk over inflatie, deflatie daar is men bang voor)).

Over een periode van 100 jaar was het verband zwak, maar de laatste 20 jaar is het verband sterk. Nu hanteert u als belegger natuurlijk veel meer die 100-jaar horizon dan die 20-jaar horizon, dus vergeet dit verhaal maar. De geleerden hebben uitgemaakt dat er een licht negatief verband is tussen groei en beurskoersen en dat dit even een jaar of twintig flink andersom is, dat moet u voor lief nemen.

Zie http://daalder.posterous.com/best-links-of-the-web-12-08-13-nr-598 via plaatje Dimson, Marsh en Staunton c.s. met hun schat aan gegevens sinds 1900 via link met Business Insider.

Het verband was negatief (R2 13%) in de 20ste eeuw. Ook na 1980 is dat zo gemiddeld. In de jaren tot 1995 ging hoge groei samen met te hoge inflatie en ingrijpen door de FED , waardoor hoge groei vaak niet zo geweldig was voor beurzen.

Inker http://www.businessinsider.com/benjamin-inker-on-stock-market-returns-2012-8 zit daardoor op het volgens mij verkeerde spoor dat je niet naar de groei van het BNP moet kijken (Daalder formuleert dat heel wat voorzichtiger: BNP zegt niet altijd wat over beurzen en dat is wel waar).

Je kunt op basis van het BNP al heel wat zeggen over Amerikaanse aandelen, maar als je waardering toevoegt, wordt het verband sterker.

Model is 7,8* (BNP groei VS-1%)-2,56*(PE-15)

D.w.z. als de groei boven 1% ligt en de waardering onder 15 dan voorspelt het model een koersstijging voor de S&P500 (R2 76%).

Nu was er een behoorlijke afwijking door de Eurocrisis, waardoor men een PE van 15 veel te hoog vond. Niets vergankelijker dan de belegger, want half augustus steeg de S&P ten opzichte van half mei (halverwege tweede kwartaal, het laatste punt op de grafiek) met 6%. De PE is nog steeds maar 12,5 op basis van de consensuswinst een jaar vooruit, dus de beurs kan nog verder stijgen bij een BNP groei van 2% in de VS (eerste kwartaal 2013 lager; dat is ingetekend)..

Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Er was de afgelopen week maar heel weinig economisch nieuws, alleen uit China kwam van alles, maar dat viel iets tegen. De markt was er niet van onder de indruk want slecht nieuws is nu ook goed nieuws, want daardoor moeten centrale banken en overheden over de brug komen met meer stimulering. In China gaat men snel de rente verlagen en de reserve requirement rate ook in de nodige stappen.

De Citigroup Economic Surprise Index voor de VS stijgt nu echt duidelijk. Dat betekent dat we nu rond het maximum van het slechte economische nieuws zitten.

 De export en in mindere mate importgroei van China vielen flink tegen, na het sterke tweede kwartaal dit jaar. Geldgroei, retail sales bleven liggen op de niveaus van de vorige maand of iets beter (auto’s), industriële productie en krediet groeide langzamer. De soft landing is nog niet helemaal afgelopen in China, maar de cijfers zijn goed genoeg geweest in de afgelopen weken om te kunnen geloven in enig groeiherstel na het derde kwartaal.

Het handelstekort van de VS nam af door betere export (zelfs naar Europa). In Europa stegen de handelsoverschotten van o.a. Duitsland en Italië.

Initial claims voor werkloosheid verbeterden in de VS, er kwamen meer vacatures. De groothandelsvoorraden namen iets af in de VS en dat is gunstig voor de groei in het derde kwartaal.

Arbeidskosten per eenheid product stegen een wat meer normale 1,7% in de VS na de hoge 5,6% in het eerste kwartaal op grond van nu een betere productiviteitsstijging.

 De beurzen waren heel rustig, maar bleven in een goede stemming. De ingeprijsde inflatie daalde in de VS, hetgeen QE3 weer wat dichterbij brengt, maar niet zeker maakt omdat de ingeprijsde inflatie nog steeds veel hoger ligt dan bij QE1 en QE2.

goed nieuws afgelopen week

De hooprally werd vorige week gevoed door meer verzinsels over wat centrale banken allemaal aan leuke dingen zouden doen, terwijl Griekenland een paar miljard toegeschoven kreeg om leningen te kunnen aflossen half augustus. De yield curves in Spanje en Italië bleven ultra steil en op zich is dat goed nieuws, een voorbode van betere tijden.

(hierboven de tienjaarsrente minus de tweejaars rente in Amerika (zwart), Spanje (rood) en Italië (groen), je ziet een enorme verschuiving sinds Draghi zijn fameuze woorden uitsprak dat de ECB heel wat meer vermag dan men denkt).

 De Amerikaanse beurs begint meer te geloven in reflatie, de reflatiesectoren (energie, materials, discretionary, industrials en een deel van de tech) zijn het wat beter aan het doen dan de S&P500.

 Voor het eerst maakten Fannie Mae en Freddy Mac weer een fatsoenlijke winst over een kwartaal, wat ze toeschreven aan de verbeterende huizenmarkt. De kredietcrisis wordt hiermee weer verder gerepareerd en de FED kan straks weer wat veiliger Mortgage Backed Securities kopen.

De zorgen over de Eurocrisis zijn overdreven: net als altijd volgens Benderly leidden dit soort zorgen tot een te lage ISM exports (vgl Azië crisis 1998), terwijl de werkelijke export helemaal niet zo slecht gaat, zelfs die naar Europa steeg. Terwijl de dollar flink in waarde is gestegen, de groei in Amerika hoger is dan in de rest van het Westen, verbeterde het handelstekort toch via betere export afgelopen maand.

De handelsoverschotten in de Eurozone beginnen behoorlijk toe te nemen door de zwakke euro, niet alleen in Duitsland, maar ook in Italië vorige week. Dat maakt de schulden in de eurozone beter intern financierbaar.

De cijfers hierboven laten zien dat de PIGS aan concurrentiekracht aan het winnen zijn (inclusief het Oost Europese probleemkind Hongarije), ook op Duitsland.

Initial claims voor werkloosheid zitten zo ongeveer op het  laagste punt van het jaar, een teken dat het beter kan gaan met de groei van de werkloosheid (ook de hogere Jolts job openings wijzen hierop) en de ISM

De cijfers in China waren niet zo best, maar geldgroei verbeterde (kredietgroei niet), inflatie daalde (goed voor het reële inkomen) en de yuan wordt weer sterker tegen de dollar. Het vertrouwen komt langzaam weer terug in China.

Al die verhalen dat er zo waanzinnig veel geïnvesteerd wordt in diverse buitenprovincies is goed nieuws: daardoor groeien de investeringen toch behoorlijk, worden de inkomensonevenwichtigheden met de kust minder.

Hatzius, de meest gezaghebbende voorspeller voor de groei in de VS, begint iets minder druilerig te doen over de groei in de VS, een kleine versnelling is mogelijk: Q3 2,2% ipv 2%

In heel veel landen buiten de Eurozone beginnen de autoverkopen na een zwakke eerste helft van het jaar weer behoorlijk aan te trekken, soms geholpen door de fiscus (Brazilië, dit gaat leiden tot weer een normale BRIC groei in Q3 aldaar). Dat leidt meestal de hele retail sales en economie omhoog.

De hogere voedselprijzen door de droogte in de VS en Rusland worden voor een deel goed gemaakt door overvloedige oogst van rijst etc. in en rond China.

fiscal cliff

Het eerste plaatje laat een beetje zien wat er zoal aan Bush-belastingverlagingen afloopt. Alles bij elkaar zonder reparatie is dat ongeveer 3,5-4%, genoeg voor een recessie in 2013 in de VS.

dan hieronder de serie plaatjes van Goldman Sachs.

Het plaatje linksboven is het belangrijkste. De dikke lijn is de vermoedelijke uitkomst. Niets doen is de onderste lijn en dat heeft volgens brokers ongeveer 10-20% kans.

Hieronder de agenda van de schermutselingen hierover van Morgan Stanley

De fiscal cliff wordt niet gerepareerd voor de verkiezingen en daarna is eigenlijk te weinig tijd voor een snelle reparatie. Het eerste kwartaal van 2013 zou hierdoor wel eens zwak kunnen zijn.

Paul Ryan maakt economie inzet verkiezingen

Romney heeft zijn vicepresidentskandidaat geopenbaard. Hij koos niet voor Rubio, een lieveling van de tea party die Florida zou moeten binden. Romney koos toch voor Paul Ryan, de man die in het congres de bezuinigingen moest regelen voor de republikeinen. Men dacht dat Romney iemand anders zou kiezen, omdat Ryan te belangrijk was om de bezuinigingen door het congres te loodsen.

De laatste weken gaat het goed met de kansen van Obama, maar hij is nog lang niet binnen. Normaal wordt je alleen maar herkozen met een approval rating van boven de 50% en dat lukt Obama niet. Daarvoor moet de werkloosheid dalen van 8,3% nu tot onder 7,5% in november.

Obama heeft het geluk dat Romney nog minder goedgekeurd wordt.
Een en ander kan gemakkelijk veranderen. het blijft een nek aan nek race, omdat het niet goed gaat met de economie in Amerika. Net als na 1945 leidt dit voortdurend tot wisselingen in de kiezersgunst.

De republikeinen zijn in het voordeel in het spenderen van gelden voor propaganda, meer dan in 2008. Na het verdelen van de gunsten over nog meer conservatieve kandiadten dan Romney concentreren de Super Pacs nu al hun dollars op Romney en dat gaat helpen. Obama hoort de verkiezingente verliezen op basis van de economische omstandigheden. De werkloosheid is te hoog, het verkiezingsvertrouwen is te laag, geen president is op zo'n slechte score herkozen.
Obama heeft alleen een kans, omdat Romney niet populair is. Als de S&P500 verder stijgt dan gaat het goed met het consumentenvertrouwen en wordt Obama herkozen. Als de S&P500 niet stijgt, dan heeft Romney de beste kansen. Dan kiest de marginale kiezer op basis van de economie en de marginale kiezer denkt dan net als Reagan al zei: hebt u het nu beter dan vier jaar geleden of zoals Clinton riep: it is the economy stupid.
Het blijft spannend, Romney heeft nog steeds een goede kans Obama te verslaan. Europa heeft de doorslaggevende invloed: als Geithner op Sylt Schaüble niet heeft overgehaald iets groots te doen in  de eurocrisis, dan kan Obama inpakken, want dan gaat de S&P500 niet genoeg omhoog om het consumentenvertrouwen op te krikken..

bierpariteit verklaart eurocrisis

Weer een plaatje dat de enorme concurrentiekracht van Duitsland in Europa aantoont: de zwarte lijn van de relatieve bierprijzen. In het blauw Griekenland, reddeloos verloren zoals te zien is, de Ieren zoals gebruikelijk in het groen zijn weer op de goede weg en ook de Italianen in oranje zijn te duur, met de Spanjaarden in het rood ook nog niet op de goede weg.

Via business insider en IEX Kamp deze variant op de Big Mac koopkracht, uitgewerkt door de FED van St Louis, de meeste conservatieve FED bank met de beste economische plaatjes.

http://www.businessinsider.com/beer-inflation-in-europe-2012-8

Griekenland prijst zich uit de markt, Ierland vindt weer aansluiting bij Duitsland

Waarom stijgen de beurzen zo veel, terwijl de vooruitzichten nog zwarter dan zwart zijn

Ahend Jan Kamp van IEX signaleert dat (en terecht contrair), als hij CNBC aanhaalt: Traders Watch to See If 'Most Hated Rally' Can Get Lift Off From 1,400:

 Winstvooruitzichten worden scherp naar beneden bijgesteld en het eind voor de winstgroei naar beneden zetten voor 2013 is nog niet in zicht.

• De macro data uit de VS zijn slecht
• Alles wijst op een zwakkere wereldeconomie
• De fiscal cliff in Amerika die het vertrouwen en groei gaat wegmaaien in de VS
• Europa lijkt verloren, het pad van Afrika 20^ste eeuw in te slaan.

Kortom de wall of worry is wel erg hoog deze keer.

 Nu stijgen beurzen helemaal niet mooi met de winsten mee. Op lange termijn natuurlijk wel, maar op korte termijn niet.

We zitten gewoon keurig in het midden qua winststijging, helemaal niet extreme veel of weinig en dat leverde in het verleden de beste beurzen op. Het is helemaal niet erg dat er volgend jaar geen 12% winstgroei komt (overigens een heel gemiddeld cijfer voor een verwachte winstgroei; in de meeste jaren wordt na het optimistische begin flink wat van de cijfers afgeschaafd, dat het dit jaar ook gebeurt is eigenlijk geen nieuws (als het niet gebeurt, dat is nieuws)). We verwachten immers als belegger helemaal geen 12% koersstijging op lange termijn, ook al fabriceren heel wat analisten zo’n cijfer.  Via Bill Gross, Arnott etc worden we er voortdurend op gewezen dat in de huidige omstandigheden 2% al heel mooi zou zijn. 5% zou al prachtig zijn, omdat je ook nog dividend krijgt. Waarderingen zijn niet afgestemd op 5%, maar op minder. Dus als de gemiddelde belegger echt gaat denken aan torenhoge winststijgingen van 5% per jaar en dat verdisconteren, dan stijgen de koersen nog veel harder.

En gaat het zo slecht met de macro? De economic surprises zijn minder aan het tegenvallen (vooral in China en de VS), zoals ook hoort als de olieprijzen wat stoom hebben afgeblazen

Plaatjes van Shore Capital UK en de verwijzingen naar hun bronnen

 En dan die fiscal cliff. Daar schrijven de brokers ineens steeds meer over. Er is geen nieuws over, de politici doen hun best er een potje van te maken, ze stellen alles uit tot na de verkiezingen en geven elkaar de schuld dat er geen voortgang is. Niets nieuws dus en de beurs laat het voorlopig koud.

Europa gaat ten onder, het is het nieuwe verloren continent. Misschien moet men meer geloven in de wijsheid never fight de ECB, zeker niet met super Mario aan het roer. 

Koersen gaan omhoog omdat het beter gaat dan verwacht. het gaat slecht, terwijl men denkt dat het erg slecht gaat, de recessie in Europa nooit op zal houden. Dus valt een en ander mee.
Zo goed gaat het nu ook weer niet, daarom houdt de stijging misschien betrekkelijk snel op.

Kredietcrisis vijf jaar oud, lang leve het Nieuwe Normaal

9 augustus 2007 eindigde de zorgeloze tijd van steeds meer schulden maken om steeds meer te kunnen consumeren en om een nog groter huis te kopen in de VS.

Het plaatje hierboven, opgeduikeld door Kirsten Rauwerda, laat die grote schuldopbouw zien en de plotselinge omkeer eind 2007.

Het Minsky Moment trad op, zoals The Economist aangaf (the global crisis, Japanes lessons; http://www.economist.com/node/21559952 ):

BNP Paribas moest op 9 augustus grote verliezen op rommelhypotheken (subprime mortgages) onderkennen en de ECB moest even een noodkrediet van € 95 miljard (toen een enorm bedrag, tijden veranderen) de markt inpompen.

De Amerikaanse huizenmarkt had getopt in 2006 en augustus 2007 begon het wel erg duidelijk te worden dat de huizenbubbel was doorgeprikt en de problemen lang zouden aanhouden op de huizenmarkt. Maar erg leken ze niet, Bernanke dacht dat het subprimeprobleem met $ 50 miljard verlies wel opgelost zou zijn.

De tijd was begonnen dat er geen prijzen meer afgegeven werden voor credits. Dat leidde tot een eindeloze val van de waarde. Liquiditeit was plotseling weg en het werd steeds erger.

(plaatje JP Morgan flows)

Net toen bedrijven de smaak van het lenen te pakken hadden gekregen in 2007 droogde het aanbod totaal op en zelfs nu nog lossen ze nog steeds af, zij het wat minder nijver dan in 2010.

MEW, Mortgage Equity Withdrawal, het voortdurend verhogen van de hypotheek om te kunnen consumeren of kleine investeringen te doen voor de kleine zelfstandige/ ondernemer, sloeg om van idioot groot positief in 2004-2007 naar idioot negatief in 2010[gelukkig kun je nu er redelijkheidhalve van uitgaan dat MEW minder negatief wordt en straks (2013? 2014?) zelfs redelijk positief gaat worden].

Het einde van de lage rentes (Rogoff)

De rente is nu al ruim 30 jaar aan het dalen. Al heel lang roept men dat de rente echt niet lager kan en daarna daalde rente gewoon verder. Recentelijk zijn rentes tot vijf jaar aan toe (Zwitserland) negatief geworden. Men is de moed op aan het geven dat rentes behoorlijk kunnen stijgen.

De daling sinds 1981 is tamelijk symmetrisch ten opzichte van de stijging na 1950. In vorige lange golven was er wel vaker een langdurige stijging (na 1950 bijvoorbeeld!) na ongeveer 30 jaar daling. De reële rente is negatief geworden, iets dat meestal alleen bij hoge inflatie gebeurt. In dat opzicht wijkt de lage rente van nu af van een normaal deflatiescenario à la Japan, waar de reële rente positief bleef.



Kenneth Rogoff, de uitvinder van het Nieuwe normaal van deleveraging en daardoor langdurig lage groei waarschuwt tegen het geloof dat de rentes erg lang zo laag kunnen blijven als ze nu zijn. Dat doet hij niet op basis van lange golven. De rente is nu zo extreem laag vanwege een overvloed aan besparingen (vooral in Emerging Markets), een excessieve onzekerheid en geloofwaardige beloftes van centrale banken dat ze de korte rente langdurig rond 0% zullen houden. Die situatie kan nog enige tijd (zelfs jaren, zo leert Japan) voortduren, maar de huidige situatie is onstabiel.

De overvloed aan besparingen neemt af door vergrijzing, nu al een probleem in Japan en Duitsland, maar straks ook in o.a. China. De onzekerheid wordt minder op zeker moment, in ieder geval minderextreem. Er zullen presidenten van centrale banken benoemd worden die een geloofwaardige opjager van inflatieverwachtingen zijn [zo denken we dat de aartsduif Janet Yellen hoge ogen gooit Bernanke op te volgen en ook in Japan vindt men hogere inflatie een must, getuige de komende verhogingen van de BTW].

Op zeker moment [een Minsky moment] zal men zich daarom realiseren dat de huidige lage rente niet meer houdbaar is, de centrale banken de korte rente niet dicht bij 0 kunnen blijven houden en dat moment zou wel eens opmerkelijk snel kunnen komen denkt Rogoff (FD 8 augustus 2012: How long for low rates? http://fd.nl/economie-politiek/columns/opinion-leaders/390836-1208/how-long-for-low-rates)


Wanneer komt dat Minsky Moment? Dat is moeilijk voorspelbaar (2014? 2015? 2018?), maar dat het komt, is haast onvermijdelijk. Of er dan een enorme rentestijging komt is ook niet zo duidelijk. De rente bleef heel lang laag rond 1950 en tot 1965 was de rentestijging betrekkelijk gematigd, niet harder dan nu wordt ingeprijsd in de rentecurve (d.w.z. zo kansrijk is het nu ook weer niet voor een pensioenfonds om nu al op stijgende rentes te gokken). Als men echt inflationistas gaat benoemen, dan kan het wel harder gaan, want dan worden de inflatieverwachtingen onbeteugelbaar, zo leerden we in Nederland tot onze schade en schande toen De Galan plechtig beloofde dat 4% inflatie geen kwaad kon en toen we dat kwaad hadden de inflatieverwachtingen hun veilige anker hadden verloren en Nederland zich bij de stagflatielanden voegde.

huizenmarkt VS in herstel

Corelogic laat een aarzelend herstel van de huizenprijzen zien.

De stijging is zowel voor normale als distressed verkopen

Prijsstijging per staat. De droogtestaten hebben vaak nog daling.

Voorraden gaan flink omlaag. De huizenmarkt herstelt overduidelijk.

Changsha investeringsbubbel voor herstel groei China

In de arme binnenlanden van China ligt het dorpje Changsha waar Mao is opgegroeid. Plotseling is het de gemeente in de bol geslagen qua investerinsgplannen. Na een niet geringe 350 miljard yuan inde afgelopen jaren heeft men nu plannen ingediend voor 830 miljard yuan (bijna 100 miljard euro). Dat is 150% van het BNP, nog wat meer dan de 48% die in China normaal is.

De FT (hier plaatje) raakt er maar niet over uitgepraat. Men voegde er vandaag nog de verliezen van de vijf grootste staatsbanken aan toe op slechte leningen, uiteraard geen geringe bedragen maar relatief van het BNP bedragen waar men vlak na Mao alleen maar van kon dromen, zo laag.

De plannen van Changsha passen prima in het beleid het binnenland qua inkomen  bij te laten trekken bij de rijke kustprovincies. 3 keer zo veel voor zo'n stad als Changsha dan gemiddeld lijkt dan af en toe nodig. Als het echt een speerpunt is van je beleid als overheid, dan verwacht je al snel 2* en met een extra Mao-premie zit je dan al snel op 3*.
Het toont wel aan dat China nog lang niet is uitgeïnvesteerd, nog lang niet af qua infrastructuur. Het binnenland van China is groot, daar kun je nog heel wat poen kwijt. Er is weinig twijfel dat deze investeringen in het binnenland groot genoeg kunnen zijn om een groei van 7,5% voor China te voorschijn te toveren.

Changsha heeft slechts twee metrolijnnen. Niet slecht voor zo'n onbekend provinciestadje denkt u misschien, maar zo klein is Changsha niet, het heeft meer dan 7 miljoen inwoners.

Update Kondratieffgolf

Optimistische kaart: S&P500 gecorrigeerd voor inflatie op logaritmische schaal
Sinds december 2009 (publicatie boek met kaart en rode pijlen) zien we dat de S&P redelijk de rode pijl volgt, iets meer eronder ligt dan erboven.
Vierjaarscyclus: tot GH aanbreekt blijven we er iets onder zitten, Bij punt H moeten we boven de rode lijn zitten.

Pessimistische kaart, S&P500 gecorrigeerd voor inflatie op logaritmische schaal
We zitten dicht bij het punt waarbij de houdbaarheid van de pessimistische kaart in het

gedrang komt.

Zelfs als de optimistische kaart het meest juist is, zoals tot op heden het geval lijkt voor de

S&P500, dan kan een nieuwe correctie (die zien we de laatste jaren zo vaak) het geloof in de pessimistische kaart weer doen opleven.

JP Morgans gedachten (niet gecorrigeerd voor inflatie). Om de 15-20 jaar trekt het weer aan. We zitten nu pas op de lijn door de hoogtepunten van 1906 en 1965 getrokken.
Men geeft drie periodes aan van langdurig niet stijgende koersen:

Wat dreef die periodes

1906-1924 oorlogsinspanningen, Spaanse griep, winststagnatie, correctie te hoge waarderingen
1937-1949 overheidsbezuinigingen/ extreme expansie, oorlogsinspanningen, inflatie
1966-1982 loonstijgingen boven productiviteit, inflatieschok, correctie te hoge waarderingen, oliecrisis
2000-2009/12 correctie te hoge waarderingen, schuldcorrectie kredietcrisis, extreme expansie overheidsuitgaven

• In ieder geval was er in elke matige periode voor aandelen een correctie van de waarderingen
• Er was teleurstelling dat een en ander niet zo goed ging als men verwacht had
• Er waren schokken, problemen met het vertrouwen
• Overheidsuitgaven een groter deel van de koek, excessief veel

Er is veel twijfel aan het stijgingstempo van de structurele trend. Die zou nu bijna 0 moeten zijn volgens de meerderheid van de commentators van JPM's plaatje. Ter Veer en ik zien juist een versnelling door de hogere groei in de wereld (Emerging Markets groeien als kool, alleen China is binnenkort groter dan West Europa in zijn geheel) en door structureel hogere productiviteitsstijging sinds 1995 door ICT Revolutie. Winststijging zal hoog zijn omdat bedrijven sterk staan en werknemers zwak.