die Tsipras toch

Weer zo’n hele dag verloren gegaan met het beschrijven en verzinnen van scenario’s hoe het Griekse drama verder zal verlopen.

Iedereen wil weer andere facetten beschrijven. Er zijn veel te veel verschillende zaken waarover je je druk kunt maken. Hoe gaat het met dat referendum zondag. En o wee, als je een nog langere horizon hebt, dan wordt een en ander weer heel anders.

Alleen beschrijven wat er nu weer is gebeurd is veel veiliger. Maar men wil een vleugje fantasie en nog wat aansporingen om bang te worden, iets waarmee je kunt uitleggen dat je goed bezig bent met voorzichtig te zijn. Of juist: buy the dip. Smakelijke lange leningen van Italië tegen rentes van dik boven de 2%, toch heel wat voor een land waarvan je redelijkerwijs kunt verwachten dat het op lange termijn hier veel moeite mee zal hebben.

Griekenland leek eind 2014 eindelijk op de goede weg. Er was economische groei te ontwaren na een daling van zo’n 25% van het BNP. Maar helaas, men was het zat. Niet nog meer bezuinigingen.

Syriza mocht het gaan proberen. Niks bezuinigen, maar meer geld uitgeven aan uitkeringen en ambtenaren. Er bleef geen geld over voor extra investeringen. Na heel wat gekibbel leek men dicht bij een compromis om de belastingen te verhogen, vooral voor het bedrijfsleven en hogere BTW.  Kansloos dus dat de groei hierdoor kan herstellen. Het IMF jammerde al dat Grieken geen belasting betalen en dat het plan niets op gaat leveren.

Deskundigen als Krugman schrijven alles toe aan de euro. Munschau in de FT vond dat Tsipras zijn verstand had verloren dat hij een grexit aan het veroorzaken was, na de afgelopen tijden gepreekt te hebben dat Griekenland van de euro af moet.

 Het is overigens niet goed te begrijpen wat Tsipras wil bereiken met dat referendum. Hij wil in de euro blijven net als de meerderheid van de Griekse bevolking die ook wel ziet dat je beter € 500 aan pensioen per maand kunt krijgen dan een ziljoen drachmen. Maar bij een nee in het referendum wordt het erg moeilijk een grexit te voorkomen. De ECB moet dan eigenlijk de noodsteun terugvragen en de banken zijn dan niet meer in staat geld te geven aan hun klanten. Capital controls worden dan heftiger. Bij een ja heb je grote kans dat de regering valt. Syriza zou dan uit elkaar kunnen vallen. Niet aanlokkelijk dus.

Vooralsnog wijzen de peilingen op ja. Er is zelfs een kleine kans dat Tsipras tot inkeer komt en het referendum afblaast. Griekenland weet immers bijna elke dag te verbazen.

Zelfs bij een ja is een grexit moeilijk afwendbaar op termijn. Maar men kan uitstel van executie afdwingen door een parallelvaluta in te voeren op basis van betalingen in de toekomst door de overheid. Deze tegoedbonnen zullen snel minder waard worden als het overheidstekort te groot blijft. De bijna 3 miljoen pensioengerechtigden op een bevolking van 10 miljoen gaan hiervoor zorgen.

El Erian ziet en 85% kans op grexit.

Overigens hangt een grexit af van de ECB. Als deze niet voortdurend met extra noodkrediet (ELA) over de brug komt, worden de capital controls steeds heftiger. Een flink deel opvragen omdat er een default is op Griekse staatsschuld zou normaal zijn. Dan moeten de banken ineens overschakelen op drachmen.Zonder steeds meer ELA en met doorgaande te hoge uitkeringen (ook al zijn ze nog zo schandalig laag) komt grexit toch dichterbij. Alleen via drachmen kun je lagere uitkeringen in euro's afdwingen. Dat gaat dus gebeuren.

goed nieuws van de afgelopen week

Tegen mogelijke ellende voor Griekenland in was er toch het nodige goede nieuws:
1. Het hooggerechtshof in de VS keurde het homohuwelijk goed en oordeelde Obamacare als wettig.
2. De economische groeiverwachtingen voor de VS zitten weer in de lift (vooral door 0,9% consumptie in mei en de verbeterende huizenmarkt) en ook in Europa worden de verwachtingen steeds beter (o.a. door de PMI's, zelfs in Frankrijk en Italië gaat het beter).
3. De rente stijgt weer, waardoor de pensioenfondsen en levensverzekeringsmaatschappijen meer kans hebben solvabel te zijn/worden.
4. De senaat in de VS maakte het mogelijk het Transpacific Partnership tamelijk snel te gaan invoeren (het was een zeer goede week voor Obama). Dit is het belangrijkste handelspact sinds de Uruguayronde. Het is broodnodig voor het weer aanjagen van de wereldhandel.
5. Het gaat ineens weer beter met de winstgroeiverwachtingen in de VS. De lagere olieprijs en sterke dollar zijn verwerkt.
6. Biotech en nieuwe voortgang in kankeronderzoek  http://www.technologyreview.com/featuredstory/538441/biotechs-coming-cancer-cure/

7. vooruitgang met onderzoek over batterijen  http://qz.com/433131/the-story-of-the-invention-that-could-revolutionize-batteries-and-maybe-american-manufacturing-as-well/ 

The story of the invention that could revolutionize batteries—and maybe American manufacturing as well

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Griekenland domineerde het nieuws. Eerst leek men tot een verstikkend compromis te komen voor Griekenland, maar ineens toverde Tsipras een gevaarlijk konijn uit de hoed: een referendum met een negatief stemadvies over het voorstel van de trojka met onduidelijke gevolgen voor het behoud van de euro. In ieder geval goed voor een massale run op de pinautomaten en de banken. De ECB moet nu de noodfinanciering wel haast stopzetten, anders wordt de uitslag zeker nee in het referendum. Er is al ongeveer € 90 miljard noodsteun verleend door de ECB en hier zal snel nog tientallen miljarden bij moeten, wil men de banken open houden. De onderhandelingen gaan straks over hoe veel van de Griekse schuld moet worden afgeschreven, hoe de capital controls moeten worden ingevoerd, of er een parallelvaluta komt of toch weer de drachme. Alleen bezuinigen, verhogen van de belastingen is een dwaas idee als men uit een weer groeiende economie hoopt geld terug te zien uit Griekenland. Groei is onmogelijk in de huidige situatie, pas bij enorme kwijtschelding van de schulden en na een enorme devaluatie waardoor de nu ondraagbare pensioenlast in drachmes/ g-euro's lager wordt. Wie weet koppelt men de munt wel aan de roebel, nu Griekenland een semi communistisch land lijkt te gaan worden.
Een Lehman moment lijkt weinig waarschijnlijk buiten Griekenland, daar de Griekse schuld hoofdzakelijk in sterke handen zit (die van de trojka) en er daardoor geen kettingreactie van derivaten, onderpanden etc. nodig is. De Griekse economie is onbelangrijk voor de groei in Europa.
(Russische sancties afgelopen jaar hakten er de nodige malen harder in)

In China was er opnieuw een forse daling van de beurzen, men zit nu meer dan 20% van de top, maar de Chinese beurs is nog steeds in 2015 de sterkste stijger. Ex banken zijn Chinese A aandelen peperduur, maar de Chinezen hebben wel voor omgerekend $ 21.000 miljard aan banktegoeden/ deposito's uitstaan (vergelijk Griekenland: € 140 miljard; BNP VS ongeveer $ 20.000 miljard)

Het economische nieuws was grotendeels gunstig, op de nieuwe orders duurzame goederen  na in de VS. De consumptieve bestedingen namen (nominaal) 0,9% toe over mei en de inkomens met 0,5%, de cijfers over de huizenmarkt (verkopen nieuwe en bestaande huizen) waren goed. Het consumentenvertrouwen (University of Michigan) steeg. Initial claims voor werkloosheid bleven extreem laag. Daardoor is men de groeiverwachting voor het tweede kwartaal weer behoorlijk verder op aan het schroeven van ongeveer 2% naar 3% of beter. De groei over het eerste kwartaal werd opwaarts herzien tot -0,2% en de kern PCE inflatie was slechts 0,1%.

Ook in de eurozone verhoogt men (nog steeds) de groeiverwachtingen. De Markit PMI's vielen mee. Nederland naar 2% op het herstel van de huizenmarkt ondanks de snode plannen de aardgasproductie nog veel verder te verlagen. IFO daalde iets.
Een en ander zorgde voor een verder oplopen van de rente en in de eurozone stijgende beurzen (Grieks referendum kwam pas na sluiten beurzen).
Overigens wordt de rentestijging in de wereld meer toegeschreven aan steeds grotere verkopen van valutareserves van Emerging Markets dan aan de verbeterende economische vooruitzichten in het Westen. Dit wijst (geen garantie) op zwakte van de euro en na een korte val weer snel hogere rente door Griekenland.

Tsipras forceert Grexit

gezien de foto komt men wel tot een deal,, zo dacht de markt
http://www.economist.com/news/europe/21656331-greece-and-its-creditors-are-halfway-reaching-deal-it-sometimes-seems-they-always-will-be

De oproep tot een referendum met negatief stemadvies verandert de zaak.
Dijsselbloem begon de Griekse regering eens uit te schelden en hij zegt wat hij meent, niet zoals Juncker die liegen beter vindt in dit soort situaties.

Tsipras heeft overigens gelijk: het voorstel van Europa helpt Griekenland voor geen centimeter, zorgt niet voor extra groei. Doorgaan op de Europese weg is tot mislukking gedoemd.
De EIB had met enorme investeringsprojecten moeten komen en zo zou men de overheidsuitgaven kunnen drukken en toch voor meer groei zorgen. Gewoon de overheidsuitgaven drukken tot een primair overschot was genoeg, verder is te veel gevraagd.
Griekenland heeft meer bezuinigd dan alle andere landen bij elkaar, de lonen zijn meer gedaald dan waar ook. Met die 2,9 miljoen gepensioneerden kan een regering de pensioenen niet te veel drukken (dit kost 16% van het BNP, tegen 2-5% in normale landen). Men moet wel tegenpruttelen.
Voor wat achtergrond over wat Griekenland gedaan heeft: http://seekingalpha.com/article/3270235-greece-should-i-stay-or-should-i-go?ifp=1&app=1#comments_header

De ECB moet nu de trekker overhalen en zeggen dat 89 miljard euro genoeg noodsteun is bij een vrijwel zekere grexit. Er staat nog ongeveer € 140 miljard bij de banken denkt men. Dat wordt nu nog sneller minder.
Moeilijke tijden dus voor Griekenland, maar  men moet door de zure appel heen bijten en accepteren dat men failliet is en dat men enorm moet inleveren en snel. Dan kan à la IJsland een spectaculair herstel optreden.
Maar eerst moet al het vermogen weg in Griekenland, daarna gaat het weer beter.

zo kan het toch niet door blijven gaan

eerste indrukken bij thuiskomst uit Portugal

Weer terug van de vakantie door Noord Portugal. Heel warm en heel koud was het. We reisden met handbagage en de Portugese douane vond het nodig om ons eens flink de les te lezen over het in bezit hebben van een weliswaar bijna lege tube tandpasta, maar toch een te grote tube. Idem met de zonnebrandolie. Het gaat niet om wat er nog in zit, maar hoe veel er in zou kunnen zitten. Door ontfutseling van deze zaken werden we weer gezien als normale toeristen in plaats van terroristen in de dop.

Veel is er niet veranderd in de afgelopen weken. Griekenland is nog hetzelfde drama. Politici gaan ervoor alles uit te stellen. Griekenland krijgt dan een extra bedrag waardoor we over een paar maanden weer moeten praten over het volgende uitstel. Er zijn ernstige bezuinigingen afgesproken in de vorm van belastingverhogingen. Dit zorgt weer voor verdere krimp van de economie en maakt schuldsanering steeds groter. Griekenland moet geld krijgen dat groei brengt, via de EIB / Junckerplan bijvoorbeeld met investeringen in infrastructuur (dan heb je tenminste onderpand)..

Wat er nu gebeurt, kan de problemen van Griekenland niet verminderen. Zonder groei geen verbetering van de kansen op schuldterugbetaling.

De FED deed precies wat je kon verwachten: een beetje benauwd doen over de groei, de voorspellingen verlagen voor de groei, de inflatie en de rente maar toch een behoorlijke volharding in het verhaal dat men de rente in 2015 gaat verhogen. De consensus hierover is minder geworden, maar Yellen wordt steeds havikachtiger. Eerst nam men aan dat de rentevoorspelling van Yellen de op twee of drie na laagste was, nu de zesde dot. Het wordt steeds kansrijker dat de economie eindelijk harder groeit dan de FED voorspelt. Je ziet het al aan de meevallende groei van consumptie over mei en de minder negatieve bijdrage van netto export. Drie weken geleden was er nog een bubbel in pessimisme vanwege de AtlantaFed now voorspelling voor de groei in het tweede kwartaal. Vrij plotseling volgde men deze cijfers massaal omdat zij als enige de groei over het eerste kwartaal goed hadden.  Toen nog onder 1%, inmiddels al meer dan 2%. 3%+ lijkt nu mogelijk voor het tweede kwartaal. Spannend blijft de jaarlijkse herziening van de groeicijfers, die meer groei in het eerste kwartaal zullen tonen en een betere aansluiting bij wat inkomensgroei zegt.

De rente is de opmars voort aan het zetten vanaf historische dieptepunten.

Beurzen zijn per saldo iets gestegen in Europa en Japan, maar fors gedaald in China en in de VS duurt de horizontale trend maar voort.

Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft niet stil gezeten. Men keurde het homohuwelijk goed en oordeelde Obamacare als grondwettig. Obama had verder nog goede tijden door de meewerking van de senaat om het Trans Pacific Partnership goedkeurde. Dit moet de vooruitzichten van de groei van de wereldhandel doen verbeteren. Nu nog de uitspraak over de doodstraf. In Nederland verbaasde de rechter zich door Nederland te veroordelen zich te houden aan de afspraken voor CO2 uitstoting. 

Salisbury Sarnum Stonehenge

Vorig jaar gingen we bij onze reis door Zuidwest Engeland ook naar Salisbury, een stadje met 40.000 inwoners, bekend van zijn enorme kathedraal en de kathedralen uit het verleden Old Sarnum en vooral Stonehenge. Vooral die oude 2500 tot 3000 jaar oude stenen fascineren iedereen.

Dit jaar krijgt de gewone kathedraal wat extra aandacht als een van de vier plekken waar de Magna Carta is te bewonderen. Het is namelijk 800 jaar geleden dat de Engelsen in opstand kwamen tegen king John en die kon alleen maar aan de macht blijven door allerlei concessies te doen aan het gewone en minder gewone volk. Met grote tegenzin deed hij het noodzakelijke: hij tekende de Magna Carta en daarmee was het begin van de rechten voor alle mensen een feit. Vooral Amerikanen zijn dol op de Magna Carta, in Engeland waren de machthebbers niet zo in hun nopjes met het verlenen van rechten aan jan en alleman.   De eerste Amerikanen namen al spoedig de Magna Carta als een soort grondwet en rechtvaardigden hiermee hun opstand tegen Engeland, waar de koning veel te ver tegen hun belangen en rechten in ging.

Afijn, de huidige kathedraal is veel te groot voor het stadje. Bij de rondleiding krijg je al te horen dat het experimenteel was om zo’n grote kerk te bouwen. Het was een ambitieuze doelstelling om de grootste kerk van Engeland te bouwen, maar als je maar echt wilt, dan kan er blijkbaar een heleboel. Een en ander staat een beetje uit het lood, maar na al die eeuwen lijkt er nog steeds geen reëel instortingsgevaar te zijn. We hadden een rondleiding met een oude dame die geen enkel jaartal precies uit haar hoofd wist, maar wel allerlei leuke details wist. De groene mannetjes werden aangewezen in het meubilair. Dat is een soort bijgeloof van de bouwvakkers geweest dat de oude goden hun geen kwaad zouden doen. Rondom de kathedraal liggen nog wat museumpjes zoals het huis van Ted Heath, een voormalige leider van de conservatieven. 

En je bent zo de stad uit, midden in het centrum ligt nog heel wat groen.

Vlak tegen Salisbury aan ligt de voormalige stad, Old Sarum. Hier is vrijwel niets van over. Er heeft een stenen kasteel gestaan van een prins met een in die tijd belangrijke kerk. Een en ander is met de grond gelijk gemaakt, zoals het betaamt wanneer een prins het onderspit delft.

De grote attractie van Salisbury is Stonehenge. Men blijft speculeren waar een en ander voor diende. Waarom werd er zo iets kolossaals neergezet? Was het een religieus centrum en begraafplaats voor de edelen?

Onder die koepeltjes werden mensen begraven.

de steen waar het om draait bij de aanwijzingen van de zonnestand op 21 juni

en nu wordt het tijd voor vakantie naar Portugal: geen nieuwe blogposten komende twee weken

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Er heerste een beetje bedrukte stemming op de meeste aandelenbeurzen (alleen in China bubbelde het voort) onder al dat geweld van de obligatiemarkten.
Eerst kwamen de inflatiecijfers en vooral de kerninflatie hoger binnen dan verwacht. Draghi had zich een paar dagen daarna iets te vrolijk uitgelaten over de verbeterde omstandigheden in de eurozone en vond de huidige volatiliteit op de rentemarkten niet zo erg. Dat veroorzaakte nog heel wat meer volatiliteit, de rente schoot nog eens omhoog. Meer zelfs dan op het meevallende banengroeirapport in de VS met zijn ietsje aantrekkende loongroei. Gebrek aan huilverhalen in de eurozone is genoeg om de Amerikaanse rente te doen stijgen.
Iedereen was overigens in zijn nopjes met dat rapport, Goldilocks. Alles was beter, maar niet zo goed dat de toorn van Yellen is afgeroepen (al is er nu wel meer kans op een renteverhoging in september). Er is weer volop vertrouwen dat de groei in het tweede kwartaal zal aantrekken. 280.000 groei banen, 0,1 hogere participatiegraad (de grootste verrassing), een weer groeiende arbeidsmarkt en daardoor zelfs een iets oplopende werkloosheid bij deze flinke banengroei.

Iets hogere lonen, maar nog steeds is er te weinig loongroei. Wel een kleine daling van de brede werkloosheid U6.

In de VS stegen de inkomens in april met 0,4% maar men gaf niets extra uit. De ISM manufacturing viel mee op 52,8 (met nieuwe orders duidelijk sterker), maar de ISM diensten op 55,7 viel tegen.
De bouw trok aan volgens de cijfers in april. De neerwaartse herziening van de groei van het BNP tot -0,7% leidde tot een verdere daling van de productiviteitsgroei tot -3,1% en een stijging van de arbeidskosten per eenheid product van 6,7%. Iets te extreme cijfers volgens de economen die daarom betere cijfers verwachten bij de jaarlijkse aanpassing van de jaargroei eind juli.
Nieuwe orders vielen inclusief herzieningen tegen. Initial claims voor werkloosheid daalden weer.

In Europa stegen de PMI's voor de industrie en de dienstensector iets in Frankrijk  met nu ook in Italië goede cijfers..Weinig verandering in Duitsland. In het VK ging de PMI voor diensten 3 punten achteruit, maar bleef sterk op 56,5
PMi's veranderden weinig in China en Japan.

juli bijstelling van economische groei VS zal fors omhoog zijn

Er is in de VS een discussie gaande of men de groei van het BNP wel goed meet. De groei van het nationaal inkomen is veel hoger dan dat van het nationaal product. Het verschil is na 2000  erg groot. Gouverneur Williams van San Francisco, een gerenommeerde onderzoeker, heeft hier een groot punt van gemaakt en hij lijkt zijn zin te krijgen, de BEA die de groei van het BNP bepaalt, lijkt met hem met hem mee te gaan. De jaarlijkse herziening van de economische groei van het verleden in juli zal daarom groot zijn. Het bijstellen eind juli is de afgelopen jaren al een behoorlijk circus geweest en neerwaartse herzieningen hebben tot bijna hartverlammingen geleid bij sommige bonusgraaiers. 1 à 2% meer groei is mogelijk. Ik houdt het op 1% meer groei over het afgelopen jaar. Men had al aangekondigd de groei voor het eerste kwartaal ruim 1% hoger te gaan meten. Ik dacht dat dan de overige kwartalen 0,3% omlaag zouden gaan, maar dat lijkt niet het geval. Men wil de groei van het BNP meer aan laten sluiten bij de groei van het nationale inkomen. Niet helemaal, want men is wel meer gaan sparen/ er is minder leverage van schulden.

Dat betekent veel meer economische groei na 2012. Men betaalt wel meer belasting na het fiscal cliff. Toch blijft er genoeg over om de groei van het BNP hoger te maken. Men onderschat denk ik de omvang van de dienstensector en de internetwereld.

Na de juli bijstelling zal de markt het over eens raken dat de FED de rente in september moet verhogen. 2% groei is weinig, maar als je er 3% van maakt, dan vindt iedereen het normaal dat de rente hoger dan 0 is.

winstmarge VS daalt, maar misschien weer enig herstel in 2015, alhoewel

Winstmarge loopt contrair tegen arbeidsinkomensquote (plaatje Matejka, JP Morgan).
De laatste tijd gaat het niet meer goed met de winstmarge door de lagere olieprijzen en daarmee  fors lagere winsten in de energiesector.

De plaatjes van Yardeni laten iets langere historie zien. Vooral na 2001 gaan de winsten harder omhoog dan het BNP. Daarvoor liep de winst beter in de pas met het BNP. Het gat met het BNP lijkt niet zo goot in het plaatje, maar winst is wel meer dan 100% dan de trend van het BNP aangeeft.

De voorspellingen voor de winstmarge zijn nog steeds optimistisch: men investeert te weinig, rentelasten zijn laag en lonen stijgen erg weinig. Er komt enig hesrtel van het slechte eerste kwartaal.

rente als Japan in 2003 of als 1994

De rentecrash gaat tot op heden als die van Japan in 2003.
Het kan ook gaan als in 1994. Bij elke pauze in de rentestijging dacht men dat het achter de rug was, want de rente was al zo veel gestegen en er was toch geen inflatierisico. Zo erg kon het toch niet zijn dat de FED de rente ging verhogen. Zo groot konden de verhogingen toch niet worden.
Toch ging de rente verder omhoog. 

verband industriële productie en ISM anders sinds val olieprijzen

Sinds juni/augustus is de groei van de industriële productie in de VS veel lager dan de ISM aangeeft.
Sinds de recessie over is sinds 2009 zie je enig verband tussen de stijging van de olieprijzen en de industriële productie.
Wat oorzaak en gevolg iis, is niet zo duidelijk. De lagere olieprijs is voor een behoorlijk deel veroorzaakt door tegenvallende vraag en daarom is het niet zo vreemd dat er de laatste tijd enig verband is tussen dalende olieprijzen en tegenvallende groei industriële productie

Chinese beurzen samen straks meer waard dan die van Wall Street

De beurswaarde van de Chinese beurzen is groter dan die van Japan of Engeland.
Samen zo'n 15.0000 miljard of nog meer, misschien minder vanwege dubbeltellingen en free float

Business Insider/Andy Kiersz, data from World Federation of Exchanges
http://uk.businessinsider.com/shanghai-market-cap-2015-5?r=US#ixzz3c6hM5RMV

http://www.bloomberg.com/news/articles/2015-06-04/bond-rout-not-enough-for-gross-as-china-stocks-seen-next-to-drop

en waarde Sjanghai $5600 miljard.

Genoeg voor Bill Gross om short te gaan op de bubbel van Chinese aandelen.

Die bubbel is minder duidelijk dan bij de Duitse rente overigens. Het an nog steeds veel omhoog in China.

tantrum weer begonnen op de obligatiemarkt

Ik dacht dat de rust weer een beetje aan het terugkeren was op de obligatiemarkt na de enorme verliezen sinds 20 april. De Duitse 10 jaars rente steeg van 0,05 naar boven  0,7% en daalde weer tot iets boven 0,4%. Nu dus terug omhoog tot boven 0,8%.
Het klinkt allemaal niet zo erg, de renteveranderingen zijn helemaal niet groot in historisch perspectief. Maar omdat de rente zo idioot laag is, is de rentegevoeiligheid hoger dan ooit. Een en ander is tot koersverliezen aan het leiden die enkele keren groter kunnen worden dan bij de rentekrach van 1994.

Tantrum betekent razernij, woedeaanval. Waar komt al die opgekropte woede vandaan?
Men had eindelijk geaccepteerd dat we in een periode van Secular Stagnation leven. Dat was secular, eeuwig durend. Nooit meer inflatie, nooit meer groei, nooit meer renteverhogingen door centrale banken. Een 4% rente van de FED denkt Bernanke niet meer in zijn leven mee te maken. Ik ben bang dat hij omdat te voorkomen over enkele jaren harakiri moet plegen.

Weg ineens is het deflatoire denken. Er is groei in Europa, ja echt waar en dat kan nog jaren aanhouden. Misschien halveert de euro versus de dollar, maar er komt groei. De interne devaluaties van de europeriferie kunnen minder worden. Door de zwakke euro ontstaat inflatie. Alleen de dienstensector groeit en die zorgt altijd voor inflatie.
In de VS is te weinig geïnvesteerd in heel wat sectoren. Dat is aan het leiden tot pricing power en dus inflatie. Onderwijs is een dure zaak en Obamacare, dat kost een stevige slok op de borrel en gaat iet leiden tot deflatie. Huren moeten verder omhoog, er is te lang te weinig gebouwd.

Bovenstaand plaatje van T Rowe Price (Getting Ready for the Next Phase of the Cycle) laat zien dat het bergaf is gegaan met de investeringen en bergop met dividenden en inkoop eigen aandelen.
Zij zijn optimistisch dat dit veel te weinig investeren gaat keren. Er is te veel op de kosten bespaard en nu moeten de kosten omhoog. Dat kan voor meer economische groei gaan zorgen dan je denkt. In de VS is de productie van cement weggevaagd. Dat komt echt wel enigszins weer terug.

China dreigt dat einde van deflatie denken te doorkruisen. Er is veel te veel industriële capaciteit in China en dat leidt tot nog jaren overmatig lage prijzen voor goederen. Goederendeflatie lijkt daardoor te blijven. Maar deflatie vanuit de ICT die is de laatste jaren plotseling aan het verdwijnen.

Per saldo lijkt de deflatievrees vanwege een bubbel van geloof in secular stagnation veel te groot geworden te zijn. 0, beetje rente voor 10 of 30 jaar leningen is idoot. In Japan was de 30 jaar rente in een range van 1 tot 3 % en 2%+ was daar normaal. In Europa hebben we helemaal geen deflatie van de kerninflatie en zou de 30 jaar rente eigenlijk hoger moeten zijn dan in Japan.

ISM valt mee

De ISM steeg en dat was niet verwacht na de enorme daling van de ISM van Chicago. De ISM's van de oliestaten waren uiteraard ook heel slecht. Toch verbeterde de landelijke ISM. Nieuwe orders omhoog, iedereen is het er over eens dat het een meevallend cijfer was. dollar omhoog dus (totdat de cijfers over de oplopende inflatie in de eurozone binnenkwamen, gierende inflatie als dit nog tien jaar zou doorzetten).
Een en ander is niet zo onverwachts  gezien de trend van de initial claims voor werkloosheid en de reële detailhandelsverkopen. De laatste cijfers waren slecht in nominale zin, maar door de zeer lage inflatie en opwaartse herzieningen in vorige maanden is de trend niet zo slecht.
De ISM is wel hoger geweest dan de daling van de industriële productie aangaf.
Toch wijzen diverse indicatoren op een hogere ISM in de komende maanden.

De lage korte rente trekt de lange rente nog steeds omlaag, zelfs als je voorspelt dat de ISM iets zal verbeteren. Maar we hebben nu te maken met een Super Taper tantrum en dat betekent dat de 10 jaar rente boven de modelrente moet liggen, want de markt bouwt dan minder op het langjarig gemiddelde van de korte rente. Want als de FED de rente gaat verhogen dan: this time is different. De rente gaat omhoog.

Doug Short: Tobin's Q zegt ongeveer zelfde als afwijking structurele trend van S&P

Gisteren http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2015/06/doug-short-we-zitten-in-een-secular.html liet ik een plaatje zien hoe Doug Short de lange bull en bear periodes van de reële S&P 500 zag. Dat is het bovenste deel van het plaatje http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Q-Ratio-and-Market-Valuation.php. Hij deed een regressieanalyse en dat leverde de rode lijn op als structurele trend. De mate waarin de reële S&P afweek van die structurele trend komt heel goed overeen met hoe veel Tobin's Q afwijkt van het gemiddelde.
Tobin's Q was de maatstaf die Tobin ontwikkelde om te beoordelen of aandelen duur dan wel goedkoop waren. Het geeft aan hoe ver de aandelenkoersen zijn uitgestegen boven de vervangingswaarde van de assets van de onderliggende ondernemingen.
Een en ander geeft aan dat aandelen op het ogenblik veel te duur zijn. Bij de huidige monetaire politiek en lage rentes is zo'n overwaardering heel logisch en kan best nog wel aanzienlijk groter worden.

eerste renteverhoging hoeft niet zo erg te zijn voor aandelen en obligaties met lage duratie

De laatste tijd is iedereen zich erg druk aan het maken over wat de beurs gaat doen als de FED het in haar hoofdje haalt de rente toch te gaan verhogen, geheel tegen de wil van de markt in.
Kommer en kwel komt dan op ons af, zo houdt men ons voor.
Niet iedereen denkt dat overigens. Josh Brown denkt dat aandelen dan gewoon door kunnen stijgen http://fortune.com/2015/05/26/investing-rising-interest-rates/

Wel kun je dan beter in in de rest van de werld beleggen in plaats van in Amerikaanse aandelen. Zelfs met obligaties liep je tegen niet a te erge kleerscheuren aan, je moest alleen de lange duraties vermijden.Net de gedwongen lievelingetjes van pensioenfondsen en verzekeraars.
Niets aan de hand dus, gemiddeld.
Josh Brown c.s. waarschuwen er wel voor dat van alles kan gebeuren en dat het elke keer anders gaat. Het enige dat ze zeker weten is dat rampspoed niet gegarandeerd is.

Bovenstaand plaatje is van JP Morgan (Mislav Matejka) over wat er gemiddeld gebeurde na 1970 met de Amerikaanse beurs als de FED de rente ging verhogen.
Het geeft aan dat er gemiddeld een heel kleine daling is geweest van de periode van 3 maanden voor de verhoging tot drie maanden na de verhoging. daarna kwam de bull market terug. Die gemiddelde kleine daling is niet groot genoeg om actie te ondernemen.
Je moet nog andere redenen hebben om wat te gaan doen. In de andere keren dat de FED de rente begon te verhogen was de winstgroei veel beter. Dat maant nu tot voorzichtigheid. Er is een behoorlijke kans dat de winsten gaan tegenvallen.
Je kunt ook vertrouwen op de QE van grote centrale banken in de wereld. in de VS is QE stabiel, maar in Europa en vooral Japan groeien de balansen als kool. Dat hoort genoeg compensatie te zijn. China is niet duidelijk. Men versoepelt de monetaire politiek, maar ondertussen verkoopt men wel valutareserves. Dan hebben we de OPEC-landen nog die dit jaar voor $200 miljard aan valutareserves moeten verkopen terwijl men vroeger $400 miljard oppotte. De FED kan in voorbereiding van de eerste verhoging proberen liquiditeit aan de markt te onttrekken. Dat zou de doorslag moeten geven, maar het ziet er niet naar uit dat de FED echt drastische maatregelen gaat nemen.

Doug Short: we zitten in een secular bull market: De reële S&P zoals becommentarieerd door Doug Short.

http://www.advisorperspectives.com/dshort/updates/Secular-Bull-and-Bear-Markets.php

Je hebt alleen een secular bull markt als er een nieuw all time high in reële termen wordt gezet. dat was in 1937 niet het geval.
De huidige stijging sinds 2009 is 150% in reële termen. dat is lager dan de slechtste secular bull market , die was 334%.
Bij de indeling van doug Short zaten we 40% van de tijd ineen secular bear market en 60% in een bull market. Ons wordt voorgehouden dat we bijna altijd in een secular bull market zitten, dat is niet het geval. In bijna 40% van de tijd zit je in een secular bear market (als je 1932-1937 meetelt als bull market, dan kom je op iets meer dan 60% uit. 38-62 lijkt me een redelijk cijfer, in overeenstemming met phi en mijn denken over de Kondratieffgolf met zijn langdurig goede en slechte tijden voor economie en beurzen).