update vierjaarscyclus

In ons boek hebben we een pijl getrokken die naar we hoopten de lange trend van de S&P500 zou aangeven tot ongeveer 2018. Dat is tot op heden redelijk uitgegeven, maar de laatste twee jaar zijn we eerst duidelijk onder die lijn gekomen en daarna is er het afgelopen jaar weer enig herstel opgetreden.

In bovenstaand plaatje staat op een iets andere wijze die trend. De gecentreerde vierjaarstrend, de oranje lijn verlengd met de grijze stippellijn.
Af en toe komen de koersen ver boven en onder de trend. Van 2008 tot maart 2009 ging de S&P500 van behoorlijk boven trend tot zeer ver onder de trend (door de kredietcrisis).
Daarna trad een krachtig herstel op. Dat is in de grafiek aangegeven met AD (de eerste fase AB, de aarzeling BC en de tweede hausse CD). Op punt D zit je weer boven de trend.

Door de zeer sterk stijgende trend sinds 2010 was niet zo zichtbaar dat na april 2015 de koersen behoorlijk onder trend gingen.
In februari 2016 begon het herstel, na het dieptepunt van de olieprijs. In de zomer begon de aarzelingsfase tot de verkiezingen. Daarna kwam de tweede fase van de hausse. Deze lijkt nog niet afgelopen, de koersen lijken nog niet genoeg gestegen te zijn. Normaal duurt die fase ongeveer vijf maanden (maar dat kan maanden langer/korter duren) en we zijn nu bijna vier maanden na de verkiezing van Trump. De stijging gaat nu heel langzaam, zeer weinig volatiel en kan daardoor langer dan normaal duren (maar dan natuurlijk een grotere correctie)
Na dat punt D komt er een correctie van 10-20% als het volgens ons draaiboek van de vierjaarscyclus gaat. Rond D is er euforie, de slechte tijden zijn voorbij, men wordt optimistisch over de winsten, maar er gebeurt toch wat vervelends. Meestal is het dat de FED minder royaal wordt, er te veel rentestijging komt of iets anders vervelends maar niet desastreus (nu bijvoorbeeld iets van Trump).

Door de afzwakking van de koersen na april 2015 en een opkomend geloof in Secular Stagnation heb ik me laten verleiden een zwakkere trendmatige stijging in te tekenen, de gele stippellijn. Daarna ben ik daarvan wat teruggekomen en ga ik uit van de blauwe stippellijn (het gemiddelde van de oude grijze stippellijn en de gele secular stagnation stippellijn).

N.B. dit is een stilistische aanpak van de vierjaarscyclus, de werkelijkheid kan heel anders zijn!

samenvatting financieel economisch nieuws van de week

De beurzen bewegen nog steeds met uitzonderlijk lage volatiliteit, ook de olieprijs is minder wild dan gebruikelijk. Er is een langzame trend omhoog ontstaan, trending door modelonzekerheid. Langzaam groeiend geloof in winststijging ook zonder fiscale stimulering. De Dow steeg 11 dagen achter elkaar, in 1987 was dit voor het laatst (ook een periode met sterke trending, meer optimisme over winst en hogere rentes (maar zwakke dollar) en dat liep uiteindelijk niet goed af)

De afgelopen week had de beurs echter een beetje last van tanend geloof in fiscale stimulering en bibbert men nog steeds voor Le Pen.

Het Border Adjustment Tax plan (BAT) van Ryan en Bannon liep enorme schade op in de senaat. Kansloos volgens de uitlatingen aldaar. Sinds republikeinse kiezers er steeds meer achter komen dat de Affordable Care Act hetzelfde is als Obamacare (een openbaring voor 1/6 van de Amerikanen en 1/6 had al zo’n vermoeden maar wilde dat niet echt geloven) willen ze niet meer zo graag af van Obamacare uit angst voor onbetaalbare doktersrekeningen. Repeal van Obamacare is plotseling not done als er geen replace bij hoort. Repeal betekent overigens dat er nog twee jaar tijd is voor het echt gebeurt en dan kan er iets voor in de plaats verzonnen zijn. Maar zonder BAT en repeal van Obamacare kan men niet echt voor sinterklaas spelen met belastingverlagingen, bij lange na niet wat beloofd is. Dynamic scoring volgens Mankiw-Weinzierl (een tip voor de afgelopen week vanwege wel erg veel redenen door het slijk gehaalde Henk Krol, dan kan de aow leeftijd omlaag en de uitkering omhoog via inverdieneffecten) gaat tot 50% helpen, maar er is meer nodig 

.

De rente daalde na via het lezen van FED-notulen bijgekomen te zijn van de schrik van de iets havikachtige woorden van Yellen. Bij nader inzien van de pundits gaat de FED de rente 'fairly soon' maar nog niet in maart verhogen, waren de hogere inflatiecijfers waarschijnlijk een eenmalig blipje, zitten de large speculators etc. wel erg short, is Trump misschien toch voorlopig te veel rente-opjagend geweest. Groei van de consumptie wordt door de nodige goeroes iets naar beneden bijgesteld. Superhavik Mester zei dat de FED de rente niet tegen de wil van de markt in moet verhogen en dat de FED niet ‘behind the curve’ is, al zou ze als het aan haar lag uiteraard wel de rente verhogen (maar gaat ze nu even mee met de meute om dat niet te doen).

De markt is er niet goed uit of het in China wel zo goed gaat als de surveys, de plotselinge opleving van Social Financing (schaduwbanksysteem) en de metaalprijzen aangeven. 

De analisten in Europa zien Emerging Markets/China als hoofdreden (!) om hogere winstverwachtingen neer te zetten voor o.a. Duitse aandelen. Vooralsnog geven de geldstromen aan dat plotseling de beleggers Emerging Markets weer zien zitten na ze eind vorig jaar in de vuilnisbak gegooid te hebben op basis van Trumpiaanse bevindingen.

Macron rukt (dankzij steun van Bayrou) iets op in de peilingen, met als gevolg enige rentedaling in Frankrijk. Volgens oude opiniepeilingwijsheden heeft Le Pen ongeveer 0,5% kans, maar door Brexit en Trump schade en schande wijs geworden houden de wedkantoren het op bijna 40%. Franse leningen worden steeds minder als super kredietwaardig gezien vergeleken met Duitsland. Verlies van Le Pen zal helpen, maar je weet maar nooit of ze een volgende verkiezing gaat winnen, vooral als Frankrijk blijft tobben met werkloosheid en aanslagen. Overigens is zelfs bij een winst van Le Pen een referendum over Europa onwaarschijnlijk vanwege veel te weinig zetels van Front National.

Het optimisme over de groei in Europa neemt overigens nog steeds toe, al piekert men in het VK wel over de daling van de reële inkomens door de hogere inflatie.

Tillerson kon de Mexicanen bepaaldelijk niet geruststellen met de belofte van Trump om doortastend zo veel mogelijk illegalen, ook de meer dan 50% niet- Mexicanen, over de Mexicaanse grens te deponeren. 

De flash PMI’s waren solide, maar men had nog iets meer verwacht van de VS. In Europa waren de PMI’s wel meevallend. De SOX-aandelen waren er iets zwakker op (maar blijven nog winnaars dit jaar). Reflatie-aandelen hadden het iets moeilijker afgelopen week. Alleen de huizenbouwers hadden de wind mee, geholpen door betere verkopen bestaande (maar niet nieuwe) huizen, aantrekkende stijging huizenprijzen, winstcijfers en een lagere rente.

In Brazilië verlaagde men de rente met 0,75% zoals verwacht en door de grote daling van de inflatie wordt verdere rentedaling verwacht.

samenvatting financieel economisch nieuws van de week

Opnieuw weinig volatiele, hogere beurzen, zelfs bij een Trump die slechts alternatieve feiten gelooft en uitdraagt. De vooruitgang in de besprekingen voor belastingverlagingen lijkt weg met zorgen over het niet voor elkaar krijgen van een vervanging van Obamacare en Border Adjustment Taxes (nodig voor protectionisme), waardoor er geen ruimte meer zou zijn voor grote belastingverlagingen. Uitstel dreigt.

De notulen van de ECB lieten nog voldoende bereidheid zien om een veel te royaal monetair beleid te gaan voeren. Yellen was voor haar doen iets aan de havikachtige kant (het is niet verstandig, unwise, renteverhogingen te lang uit te stellen, zo betoogde ze). De inflatie steeg harder dan gedacht in januari: met 0,6% in plaats van 0,3% en de kerninflatie was 0,3% tegen 0,2% verwacht.
Hogere prijzen voor goederen zoals kleren waren vooral de oorzaak.

Metcalfe (State Street) waarschuwde voor de juiste reden voor hogere inflatie in januari, gelukkig lijkt dit niet door te zetten voor februari.
De retail sales waren met 0,4% sterker dan verwacht, maar in reële termen zwakker. Daardoor steeg de rente aanvankelijk, er werd even meer dan 40% kans op renteverhoging in maart door de FED, maar aan het eind van de week was het weer minder dan 20%.Geen renteverhoging van de FED in maart dus, want het is nog meer unwise voor de FED tegen de markt in te gaan e dat gebeurt sinds 1995 dan ook nooit meer.

Enkele surveys in de VS waren onvoorstelbaar sterk. Deze bevestigen het thema van de wakker wordende animal spirits. De Phillyfed steeg naar 43,3 (=ISM>63), iets dat in geen decennia was gebeurd. Het vertrouwen van midden- en kleinbedrijf NFIB bleef op hetzelfde niveau na de explosie van vorige maand (terugval leek normaal).
Leading indicators stegen een krachtige 0,6% na een ook mooie 0,5%.
De groei van de industriële productie viel tegen, maar ex flinke daling van nutsbedrijven door het warme weer was er toch goede groei in de industrie (zoals ISM aangeeft).
Het sentiment van de huizenbouwers NAHBMI viel 5 terug maar is met 65 nog steeds sterk. Huizenverkopen gaan zo snel dat huizenvoorraad daalt. Nu de hypotheekrente niet verder lijkt te stijgen, kan de huizenmarkt weer sterker worden..
Gezinnen durven weer meer schulden aan te gaan, vooral voor auto's en studie, zo bleek uit de FED cashflowanalyse voor het vierde kwartaal.
De consumptie kan op korte termijn geremd worden door ongebruikelijk late teruggaven van belastingen en hogere benzineprijzen. Dit laatste heeft tot meer dan verwachte daling van benzineverkopen geleid en dat zet de olieprijzen onder druk. Het verhaal van de OPEC-landen die niet al te erg zondigen tegen productiebeperking (al is het bijna alleen Saoedi-Arabië dat braaf is) houdt de prijzen hoog, maar de oplopende voorraden in de VS en de oplopende speculatie op hogere olieprijzen wijzen op lagere olieprijzen.
Overigens zijn de olieprijzen record weinig volatiel, net als de aandelenkoersen.

In het VK wordt de reële groei van de consumptie belemmerd door de hogere inflatie vanwege het zwakke pond. De loonstijging blijft tamelijk constant, lijkt niet te versnellen en dan bijt hogere inflatie.
De groei in het vierde kwartaal in de EU was 0,4%. In Duitsland ook, maar het eerste kwartaal lijkt sterker te worden. Nederland deed het iets beter met 0,5%.

In China nemt de kredietgroei via de schaduwbanksector flink toe. Een en ander leidt tot meer groei, hogere PMI's en kennelijk ook te veel speculatie in grondstoffen zoals koper.

Unilever dreigt overgenomen te worden door het kleinere Kraft Heinz via de kapitaalkrachtige armen van grootaandeelhouders Buffett en het Braziliaanse 3G dat het slappe, minder winstgevende Unilever wel eens even hardvochtig zal saneren.

overpeinzingen: verdere stijging van de beurzen of reflatiemoeheid/Trumpellende

De beurzen lopen heel langzaam op (wijst op modelonzekerheid en onderreactie). Volatiliteit is bijna geheel verdwenen (zorgelijk). Het economische nieuws is goed, ongeveer Goldilocks. Er is hoop op herstel van de animal spirits via herstel groei investeringen en wereldhandel bij een kleine afzwakking van de groei van de consumptie (de uitleg waarom beurzen verder kunnen stijgen). Er is meer animo om een huis te kopen, maar er wordt te weinig gebouwd (de cyclus kan verder omhoog). Het optimisme over winstgroei neemt toe, vooral buiten de VS (breuk in de trend van VS beste, maar buiten VS was dan ook de afgelopen vijf jaar gemiddeld winstdaling)

Maar hoe lang gaat dit nog goed?

Zorg 1: Trump moet toch een keer fout gaan?

Het wordt toch niets met die belastingverlagingen als ze budgetneutraal moeten zijn (Trump gaat natuurlijk zeggen dat de economische groei 4% zal zijn en dat dan de begrotingstekorten zullen meevallen, beter zijn dan de huidige berekeningen; als een Reagan moet hij dan verkopen dat belastingverlaging voor het bedrijfsleven via een soort Laffereffect meer belastingopbrengsten gaat veroorzaken; misschien slaagt hij daar in).

Zorg 2: Inflatie loopt toch op en centrale banken proberen de rente te verhogen en QE te verlagen/ balansverkorting eventueel?

Men signaleert reflatiemoeheid en lang niet zo veel rentestijging als gevreesd

Consumptie die in VS geremd wordt door hogere inflatie en tragere belastingteruggaven dan gebruikelijk

Er is ferme obstructie ontstaan tegen BAT, border adjustment taxes, waarmee de protectionistische plannetjes van Trump hadden moeten worden uitgevoerd. Daardoor is het moeilijker geworden de belastingen te verlagen (want minder belastingopbrengsten via BAT). Daarnaast is er nog geen enkele vooruitgang in het vervangen van Obamacare met iets anders, de mogelijkheden op de Obamacarekosten te besparen zonder massa’s mensen uit gezondheidszorg te stoten, zijn onduidelijk, waardoor repeal erg moeilijk wordt. Ook dit uitstel bemoeilijkt belastingverlagingen.

Overigens zien economen natuurlijk liever iets anders dan BAT, dus als dat niet doorgaat kan dit zelfs beurzen omhoog brengen

Nieuwe wetgeving lijkt steun van democraten nodig te hebben in de senaat en dat zit er niet in, tenzij er iets met gulle hand voor Obamacare gedaan wordt natuurlijk.

Meer uitgaven voor infrastructuur, dat is helemaal uit beeld verdwenen. Particuliere initiatieven, onduidelijk. Niet phenomenal. Maar aantrekkelijk in verkiezingsjaren.

De vraag is hoe de animal spirits aangewakkerd kunnen blijven worden. Vooralsnog zie je een opleving, maar blijft dit als de belastingverlagingen ver uitgesteld worden.

De beurzen zitten er kennelijk niet mee als de fiscale stimulering iets uitgesteld wordt. Nu lijkt het nog niet echt nodig. De bedoeling is dat de recessie duidelijk wordt uitgesteld. Uitstel mag, maar afstel niet.

Deregulering is het andere toverwoord waar beurzen op omhoog gaan. Banken zouden scheutiger kunnen worden met krediet. Dit is overigens al gaande (al stokt het volgens senior loan officer reports). De kredietvraag herstelt en de vermogenspositie van banken staat meer kredietverlening toe. Banken worden minder bang, deflatieangst is weg aan het ebben. 

plaatje Bob Dieli

Ik denk dat het model de juiste plek in de cyclus aangeeft. We zitten nog in het groene deel. Met een voorzichtige dosis fiscale stimulering en deregulering kan het groene deel verlengd worden.

Er is nog geen inflatieprobleem, de stijging van de inflatie heeft tot op heden slechts het deflatieprobleem weggejaagd.

Centrale banken verruimen, alleen de FED is uiterst miniem aan het verkrappen, maar liquiditeit is bijna overal boven gemiddeld.

De investeringscyclus is nog maar net positief aan het worden en dat hoort nog enige jaren door te zetten.

Kredietgroei is nog maar net echt aan aan het trekken. 

In 2017 zijn er eindelijk geen grote tegenvallers als Trump geen al te rare dingen doet en Le Pen niet wint in Frankrijk. Geen extra bezuinigingen van de overheid, geen instorting van investeringen in grondstoffen, doorgaande groei in China, Japan en Europa. Geen tsunami. 

Yes we can

Yellen vindt uitstel renteverhoging onwijs maar doet het niet in maart

Zo’n lief duifje is Yellen, maar de schijnwerpers maakten iets anders van wat de FED aan het doen is. Sinds 1995 loopt de FED aan de leiband van de markt. De FED mag geen akelige dingen doen die niet de goedkeuring van de markt hebben. De FED mag de rente niet verhogen als de markt dat niet ingeprijsd heeft. De markt rekent op steun van de FED, eerst van de Greenspan put, daarna Bernanke put en bij Yellen weet men dat ze in actie komt bij koersdalingen van meer dan 10% en in staat van easing paniek komt bij dalingen van 20%.

 Yellen had bij de Humphrey Hawkins Testimony voor senaat en congres niets gezegd over maart, alleen dat de rente langzamer dan normaal verhoogd gaat worden maar niet wanneer, wel herhaalde ze dat het onwijs zou zijn te lang te wachten met renteverhogingen (omdat de FED dan behind the curve zou kunnen raken). [in een vorige post merkte ik (via van Duijn) al op dat Yellen niet ‘unwise’ is maar zelfs niet goed snik is, dat ze te lang gewacht heeft de rente te verhogen. Ook gaf ze aan dat de balans van de FED langzaam verkort zou worden als de korte rente voldoende hoog was en de economische omstandigheden het zouden toelaten. Dat zou dan betekenen dat men de MBS, mortgage backed securities, hypotheekleningen van de agencies, langzaam zou laten aflossen en de staatsleningen zou blijven bijkopen. Misschien start april 2018.

Over die onwijze opmerking kwamen sterke retail cijfers heen en vooral een stijging van de consumentenprijzen die veel hoger was dan verwacht. Een niet goed te plaatsen uitschieter (het momentum van huurstijging en medische kosten neemt af, maar er is plotseling meer inflatie bij internetprijzen). 

(elk jaar lijkt er zo'n piek bij core goods, terugval is normaal, maar als er geen terugval komt, dan zal dit de inflatieverwachtingen doen stijgen)

En met gezwinde spoed vloog de ingeprijsde kans op renteverhoging in maart van een dikke 20% naar even boven de 40%. Ondertussen is de markt weer bij haar positieven gekomen en ziet men minder dan 20% kans (CME website bijvoorbeeld). Nee, geen rentestijging in maart, want de markt is nog niet zo ver.

Nijntje huilt

Nijntje traant water door de ogen in Miami
Dick Bruna 1927-2017

zijn de olieprijzen te hoog

De olieprijzen zijn de laatste tijd stevig gestegen. De economische groei trekt wereldwijd aan en de OPEC beperkt de productie met meer discipline dan gedacht.
Maar is de olieprijs hier niet te veel op vooruitgelopen? Uit de commitment of futures trading cijfers blijkt dat de large speculators record hoeveelheden olie long zitten.
Maar de wekelijkse olievoorraadrapporten in de VS tonen sterk groeiende voorraden van vooral benzine

https://www.wsj.com/articles/worst-gasoline-glut-in-27-years-could-be-oil-rallys-nemesis-1487327405
Er zijn de nodige twijfels aan de cijfers die aan zouden geven dat er vorige maand 8% minder benzine zou zijn verbruikt dan het jaar ervoor. Er is geen recessie gaande, er is altijd rond deze tijd invloed van het weer maar dit jaar lijkt dit niet zo duidelijk.

In de Financial Times  https://www.ft.com/content/f1b450ca-f2ef-11e6-8758-6876151821a6 stond een hele analyse dat dit jaar de olieprijs zo raar reageerde op de voorraadcijfers. Al zes weken lang zijn de voorraadcijfers hoger dan verwacht, dalen de olieprijzen daar heel even op waarna de olieprijs ineens met dubbele kracht omhoog spuit. Het lijkt erop dat de OPEC de olieprijs ondersteunt. De productiebeperking moet succes hebben (al valt de olie-export niet erg terug na eerdere productieverhogingen vlak voor de productiebeperking).

Al iets eerder meldde een artikel in de Wall Street Journal de enorme koopinteresse van speculanten in olie. Extra aantrekkelijk was dat men een trend signaleerde van contango richting backwardation. Dat gebeurt als de voorraden te klein worden. Men zag de groene tijden in bovenstaande grafiek terugkeren. Meestal zijn het goede tijden voor de oliebeleggers als je van maximaal contango naar maximaal backwardation gaat (en andersom de slechte tijden). Vanwege volop vertrouwen in de trend van afnemend contango bleef men ijverig door kopen. Maar het zou zo maar kunnen zijn dat die trend afbreekt richting opnieuw meer contango. De Trump reflatie trades beginnen te lijden aan 'fatigue'. Gundlach predikt 2,25% als tienjaar rente voor de VS. Bianco onder 2% en hij ziet lagere olieprijzen.

Misschien dat China te hulp komt, maar ook daar lijkt men zich te verslikken in te grote aankopen van commodities in de hoop op veel betere tijden.

Het plaatje van Goldman Sachs laat een enorme stijging van krediet voor te investeren in China zien, iets dat zwaar correleert met PMi (die omhoog zal gaan, zij het iets minder dan plaatje suggereert) en met aankopen van commodities zoals koper door Chinezen (niet in de Amerikaanse commitment of traders cijfers). De Chinezen zijn denk ik te enthousiast geworden over commodities, maaruiteraard geen garantie.

Coral Castle in Homestead FloridA: sweet sixteen en het afgenomen ontzag voor Stonehenge

Sweet sixteen is voor mij tram 16 die zo aardig is me om de vijf minuten richting mijn werk of het station te brengen. Door weer en wind, ijs en weder dienende zou Ruud zeggen. Naar het liedje sweet sixteen

Af en toe is de 16 niet zo sweet, komt deze pas na lang wachten, rijdt deze schier eindeloos om of is de baan versperd door sinterklaas of de marathon, maar meestal is het de sweet sixteen.

Op Coral Castle in Homestead, Florida, is sweet sixteen een heel drama geweest. Zo dramatisch dat Billy Idol zijn hit sweet sixteen zong op Coral Castle (ik kende het verjaardagsliedje van Neil Sedaka, maar het liedje van Billy Idol is op een andere manier het luisteren waard, op youtube zie je nog een seconde de opnames op Coral Castle, maar daarna in de gewone studio).

De bouwer Leedskalnin van Coral Castle is naar Amerika geëmigreerd vanwege liefdesverdriet. Zijn jonge bruid, sweet sixteen, liet het op het laatste moment afweten. Enigszins vertrouwd klinkt me dat wel in de oren. Mijn opa Piet mocht aanvankelijk niet met mijn oma trouwen. Daarom zou hij naar Amerika gaan. Oma in alle staten. Uiteindelijk kwam dat weer goed (anders had ik dat natuurlijk niet neer kunnen pennen) en waren ze meer dan vijftig jaar gelukkig getrouwd.

Bij de bouwer uit Letland kwam het niet meer goed. Zijn sweet sixteen is hem nooit achterna gegaan en dat terwijl hij een kasteel voor haar bouwde. Zijn hele leven treurde hij om zijn sweet sixteen en bleef hij maar verder bouwen ter ere van sweet sixteen.

Coral Castle is de belangrijkste attractie van Homestead (naast de toegang tot de Everglades, de reden waarom we er bivakkeerden). Het is helemaal niet van koraal maar van een zwart soort limestone met schelpen. Het ziet er allemaal maar lelijk uit. De attractie is dan ook het verhaal. Niet alleen van sweet sixteen, maar vooral hoe zo’n klein mannetje van slechts 1 meter 50 zo’n enorm zware stenen kon verslepen en neerzetten met zulke eenvoudige gereedschappen en klein pick up autootje. Tot zelfs 29 ton toe, zwaarder dan de stenen van Stonehenge. hij construeerde een sterrenkijker (poolster), zonnewijzer die ook de maand van het jaar aangaf etc. . En dan konden diverse van die stenen meubels wippen, als schommelstoel gebruikt worden, grote tonnenzware stenen deuren met een lichte druk met de vingers geopend worden. Magie die men niet kon verklaren. Zelfs nu nog is het niet helemaal duidelijk hoe de kleine Let een en ander kon bouwen. Met die simpele werktuigen en enorm goed gebruik van de natuurkundige wetten kon het kennelijk. Via precieze berekening van het zwaartepunt en gebruik van hefbomen kon het. Hij werkte alleen ’s nachts om te verbergen hoe hij het deed.

Alles is zo zwaar dat het moeiteloos de orkanen overleefde die Homestead geteisterd hebben

Met dit soort simpele werktuigen kon men dus ook Stonehenge etc. bouwen. Er was helemaal geen magie nodig, het kon gewoon.  

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

“Phenomenal”, dat wordt het belastingplan aldus Trump, genoeg om de beurs op donderdag en vrijdag weer omhoog te krijgen, tot all time highs voor de Dow, S&P en Nasdaq. Tillerson en Kushner in actie om Mexico gerust te stellen, en hup daar gingen de Mexicaanse koersen omhoog. Trump is in zijn element als er processen gevoerd moeten worden. Paul Ryan is blij dat Trump daarmee wat afgeleid wordt van zijn slimme belastingplannetjes. Enkele gunstelingen van Trump gingen in de fout (veiligheidsadviseur Flynn met te vroeg gekonkel met Rusland, Kellyanne Conway met reclame voor Ivanka Trumps spulletjes). Business as usual tegenwoordig.

Hogere nominale groei van het BNP, wegebbende zorgen over China vanwege de meevallende handelscijfers en minder angsten voor weglekken valutareserves (deze kwamen net onder $ 3 biljard, maar men gaat kennelijk yuan steunen en bitcoin ook om weglekken te bestrijden). Xi wist Trump te overdonderen met de één-Chinapolitiek, waar Trump zich niet moest bemoeien. Nee hoor, dat zou hij nog niet gaan doen. Hij speelde na een stevige 'hug'  een plezierig partijtje golf met makker Abe, die zei de VS onvoorwaardelijk te steunen, bij zijn vakantiehuisje in Palm Beach.

De met geld smijtende Schultz rukte op in de Duitse peilingen, misschien wordt de over haar houdbaarheidsdatum gerakende Merkel toch niet de volgende bondskanselier. 

Oprispingen over uiteraard uit de hand lopende schulden van Griekenland, minder angst over Italië nu de Italicum-wet er niet komt op de gevaarlijke manier (waardoor de vijfsterrenbeweging niet zo gemakkelijk de macht kan grijpen, de scherpe kantjes gaan er overigens wel af). Macron aan kop bij de Franse verkiezingen volgens de wedkantoren, maar niet overtuigend voor op Le Pen (die ex verlaten van de euro en vreemdelingenhaat veel scherpe kantjes van haar verkiezingsprogramma heeft afgehaald en vergeleken met de drieste ingrepen van Fillon op het oog ex de twee genoemde punten nog niet eens zo'n slecht programma heeft). Catalonië dat zelfstandig wil worden. Zorgen genoeg over de europeriferie, met als gevolg scherp hogere rentes in Frankrijk en (de rest van de) europeriferie, maar het beet de beurs niet erg in de afgelopen week vanwege goed nieuws over de winsten en vooral ook omdat Wall Street vriendelijk gestemd was. Een en ander lijkt wel genoeg om de kleine opmars van de euro tegen de dollar te stuiten.

Olie was iets omhoog op aantrekkende vraag in de VS en buitengewone gehoorzaamheid van OPEC-landen om de productie te beperken op de afgesproken wijze. Goud en zilver ook iets omhoog, tegen een sterkere dollar in.

Mexico verhoogde weer eens de rente, India verlaagde niet ondanks de lagere inflatie. Toch waren dit recentelijk goede beurzen.

Initial claims voor werkloosheid in de VS zijn nu absurd laag geworden. 

Het consumentenvertrouwen volgens University of Michigan daalde behoorlijk na de vorige stijgingen, geheel toe te schrijven aan wegvallend vertrouwen in de toekomst van democraten. Bloomberg consumer comfort index was echter iets omhoog.

Industriële productie Duitsland  in december daalde, maar op basis van orders en autoverkopen wordt een fors herstel verwacht in januari.

overpeinzingen beurs, rente, groei

A dash of insight citeerde het commentaar bij de vertrouwensindex van de University of Michigan. Er is een extreem verschil ontstaan tussen ongekend optimisme bij republikeinen en pessimisme horend bij een recessie van democraten. Dit kan voor tegenvallers zorgen bij aankoop van duurzame goederen. Vooral de verwachtingen zijn ernstig geraakt bij de democraten. Voor investeringsgroei is het herstel van vertrouwen van republikeinen belangrijker (daar zittende (kleine) ondernemers) dan het vertrouwensverlies van de democraten.

[Ik ben het eens met Bianco dat no way de economische groei even veel kan aantrekken als de nodige spectaculair gestegen surveys aangeven, maar dat de groei wel meer solide is dan de afgelopen jaren, d.w.z. dat we gemiddeld geen 2% groei zien in de VS maar een goede 2,5%, misschien 2,5-3%. Anders dan in vorige zeven jaren lijkt de groei in het eerste kwartaal goed te zijn in plaats van iets treurigs, vaak onder nul zelfs.

Banken voorspellen nog steeds met de handrem erop voor economische groei in de komende kwartalen vanwege politieke onzekerheden niet alleen in de VS maar vooral in de EU.]

Er is enige vrees dat de Trump-rally voorbij is omdat invoering van belastingverlagingen enigszins vertraagd lijkt. Overigens hangen de belastingverlagingen meer van Ryan af dan Trump. De Ryan-factor is denk ik onderschat: Ryan is de onvoorwaardelijke pleitbezorger voor belastingverlaging en daar de grote geloofwaardige meester in en hij wordt als enige gezien die de Tea-party in het congres enigszins kan bedwingen. Anders dan anders heeft hij nu de president mee (die schrikken vanwege meestal (maar nu niet) o.a. gebrek aan kennis terug voor belastinghervormingen).

Het winstnieuws over het vierde kwartaal valt iets tegen (en de verwachte winst S&P een jaar vooruit daalde iets) maar is wel goed (zoals normaal is bij weinig winstwaarschuwingen vooraf), de omzetgroei was beter dan verwacht (niet zo gebruikelijk) en de guidance was minder slecht dan verwacht (guidance is bijna altijd voorzichtig). In de verwachtingen voor 2018 is nu duidelijk al een fors voorschot genomen op belastingverlagingen. $148 voor de S&P wordt alom als te hoog gezien. [Onduidelijk is of dit meer dan de normale 5-6% te hoog is in geval van geen recessie. Zo ja, dan is het negatief voor de beurs en zo nee dan is het positief.

Overigens is het winstnieuws in de VS voor het eerst in jaren minder goed dan in Europa, Japan en de nodige Emerging Markets.]

Dan is er komende dinsdag en woensdag de halfjaarlijkse HHT (Humphrey Hawkins Testimony) van Yellen voor congres en senaat over hoe inflatie en groei in de VS er voor staan in de ogen van de FED. Vroeger was dit een van de belangrijkste gebeurtenissen voor de beurs, maar nu wordt de FED overschaduwd door gebeurtenissen rond Trump. De HHT is (toch) een belangrijke test voor Yellen en Trump. Vervolgen ze de oorlog tegen elkaar of komen ze met een positief verhaal. Dat laatste wordt niet erg verwacht, terwijl dat best kan. Yellen zal zeggen dat de rente verhoogd kan worden vanwege gunstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en betere economische groei door fiscale stimulering terwijl inflatie nog steeds te laag is en slechts heel weinig lijkt op te lopen. Daardoor is er veel minder rentestijging nodig dan in vorige cycli. Ze zal zeggen dat werkloosheid en inflatie niet ver af zitten van de doelen van de FED en langzaam de goede kant op gaan. Gevaarlijk kan zijn dat ze iets zegt over de wens om de balans van de FED t.z.t. te gaan verkorten, zelfs als ze zegt dat dit de markten kan verstoren en daarom zeer gematigd zal gebeuren. Positief kan zijn als ze gaat uitleggen waarom de loonstijging minder zal aantrekken dan gebruikelijk bij de huidige werkloosheid/ dan wel dat ze loonstijging boven circa 4% (nu 2,5%) pas als bedreigend ziet. Ze zal zeggen dat voorlopig de groei niet sterk genoeg is voor een echte inflatiedreiging en dat extra groei van betekenis door voorlopig onduidelijke fiscale stimulering onzeker is. Misschien dat ze durft te zeggen dat enige, niet al te woeste, fiscale stimulering geen kwaad kan.

Trump is nu president en anders dan kandidaat is het nu gunstig voor hem als de rente maar weinig verhoogd wordt. Trump kan daardoor best wel eens een vriendelijke tweet over Yellen rondsturen. Naast iets als ‘audit the FED’, Trump houdt er te veel van om ruzie te maken.

En wat houdt dat in voor beurzen en rente?

Bianco: laatste conference call

Helaas heb ik onvoldoende medestanders onder mijn collega’s om voorzien te blijven van de research van Bianco. Gezien mijn naderende pensioen, al heb ik nog geen datum gezet (en blijf ik het financiële nieuws uitgebreid volgen), kan ik moeilijk doorzetting forceren. Dat is voor mij een aderlating voor het ontwikkelen van de visie op de rente en de olieprijs, oordeelvorming over thema’s.

Wat waren de hoofdpunten

Er is een spectaculaire verbetering van de surveys die aangeven hoe veel vertrouwen er is bij bedrijfsleven en consument. Dit is geen garantie voor een enorme groeispurt, maar wel reden om iets betere groei te kunnen verwachten. Bianco ziet niet veel verbetering. De verschuiving is vooral richting meer inflatie en veel minder richting meer economische groei.

Op termijn ziet Bianco rentestijging (de vrees voor deflatie wordt ingeruild voor vrees voor inflatie; de balans van de FED moet ooit korter worden), maar op korte termijn hoort de rente te gaan dalen. Er wordt veel te veel gespeculeerd op rentestijging (bijvoorbeeld record shorts voor 10 jaar Treasuries in de commitment of futures trading analyse van de large speculators), idem voor hogere grondstoffenprijzen. De ingeprijsde inflatieverwachting kan iets dalen daardoor, ook al omdat de VIX haast niet lager kan (die heeft weinig met inflatie te maken, maar heeft wel veel te maken met hoe inflation linked bonds geprijsd worden). De grote westerse centrale banken zijn samen nog steeds enorm aan het kopen (ook al doet de FED dat niet) en daar hoort wereldwijde rentedaling bij. Op korte termijn is dat verstoord door meer geloof in reflatie door Trump en buitengewoon positief verrassende groei in Europa en Japan. Dat geloof kan iets tanen en dan kan de rente omlaag.

Een plausibel verhaal en een waarschuwing om al te veel te speculeren op rentestijging.

No way dat de FED de rente gaat verhogen in maart. Bianco liet een tabel zien hoe vaak de FED deed wat de rentemarkt inprijsde. 

Minder dan 50-70% renteverhoging ingeprijsd, dan kwam er geen renteverhoging. Dat geldt natuurlijk helemaal in de paar dagen voor de FED-vergadering, maar al een maand van te voren toch ook bijna zeker. Nu wordt er ongeveer 20-30% kans op rentestijging in maart ingeprijsd op de futures markt, maar dit betekent toch dat de FED op basis van de historische cijfers in 97% van de gevallen de rente niet gaat verhogen in maart.

 Het andere belangrijke punt van de conference call is de veranderende correlatie tussen aandelen en obligaties. Sinds 1998 is er een negatief verband. Meestal correleerde een rentestijging met hogere aandelenbeurzen. Deflatie wordt sinds 1998 als groter probleem gezien dan inflatie. Die negatieve correlatie tussen obligaties en aandelen werd meestal tijdelijk minder of verdween zelfs als de FED volgens de markt overging tot verkrapping van het monetair beleid. D.w.z. als de markt straks het monetair beleid als te verkrappend ziet, de economische groei echt belemmerend, dan hoort de rente te stijgen en de aandelenbeurs te dalen.

In het verleden gebeurde dit pas gedurende langere periodes bij rentes boven de 4%. Nu kan dit misschien al eerder gebeuren.  Interessant is wat Bianco ziet als doorslaggevende reden: de omslag van deflatoir denken naar inflatoir denken moet gegeven worden door de top van de FED: Dudley of Yellen. Zij moeten zeggen dat het monetair beleid te ruim is en dat de balans van de FED verkort moet worden (terugdraaien van QE). Dudley heeft een paar jaar geleden gezegd dat het terugdraaien van QE een veel grotere ingreep (marktverstorender) zou zijn dan een verhoging van de rente en dat men daarom zou beginnen met een renteverhoging en niet met verkorting van de balans van de FED. Daardoor is er nu een groot verschil ontstaan tussen wat de FED-rente nu is en wat de Taylor -rule zegt, vooral als je een aanpassing maakt voor de FED-rente inclusief QE. Als door Trump of onverwacht sterk economisch herstel in de rest van de wereld de inflatoire druk te groot wordt, dan kan de FED tot de conclusie komen dat de balans van de FED verkort moet worden en de rente meer naar de Taylor rule moet inclusief aanpassing voor QE.

Dat kan misschien versneld worden door de nieuwe FED-gouverneurs die Trump moet benoemen. Er zijn er nu maar vijf in plaats van zeven. Vijf is een minimum om noodmaatregelen te nemen en daardoor blijven er enkele gouverneurs nu nog zitten, ook al hebben ze aangegeven dat ze eigenlijk weg willen (Tarullo en Brainard). Bij benoeming van twee nieuwe gouverneurs kunnen ze weg en dan kan Trump dus nog eens twee nieuwe benoemen. Binnen een jaar kan dan de meerderheid van FED gouverneurs door Trump benoemd zijn. Over een jaar is de zittingsduur van Yellen verstreken en kan Trump een nieuw opperhoofd van de FED aanstellen. Als Trump blijft denken dat de rente kunstmatig laag is gemaakt en daardoor tot overmatig pessimisme over groei (overmatig geloof in secular stagnation) leidt, dan heeft hij alle mogelijkheden om de draai naar een strenger monetair beleid te forceren.                                                                                                                                                 

wat viel me op na drie weken bij het financiële nieuws

*Trump creëert meer onzekerheid dan gedacht. De markt reageert hier vooralsnog totaal niet op, maar er is een groeiende schare goeroes die hierdoor banger wordt voor aandelen (Carlson, Klarman). Markten horen niet te reageren op al dit soort opvliegers van door Trump verguisde nieuwsbronnen zo lang het goed gaat met het macroplaatje. Als dat gaat tegenzitten, dan werkt onzekerheid als een amplifier naar beneden. Maar voorlopig is het economische nieuws nog goed.

·         Het Q4 winstseizoen is iets tegenvallend in de VS, de winsten zijn slechts 2-3% beter dan bottom up dacht, in lijn met wat gebeurt bij relatief weinig winstwaarschuwingen. Daarentegen lijkt het winstseizoen in Eurozone en Japan veel sterker dan verwacht en ook voor Emerging Markets gaat een en ander bemoedigend. Winstvoorspellingen voor 2017 blijven op peil in de VS en stijgen in EU, EM en Japan. Dat is beter dan de gemiddelde trend uit het verleden en heel veel beter dan we zagen in afgelopen twee jaar. Vooral technologie was goed.

·         Bank of Japan en Bank Of England werden meer optimistisch over groei. Inflatie vond men geen probleem. Meer zorgen over Trump, maar nog niet echt grote. BOE gaat uit van fiscale stimulering in de VS. BOE is nu misschien te optimistisch geworden. BoJ werkt met nieuwe berekening van BNP- groei die tot hogere cijfers leidt. BoJ is heel relaxed over groei en inflatie, gaat gewoon fors door met inkopen leningen en is blij met de door de VS geforceerde hogere rentes.

·         Meer tekenen van herstel groei wereldhandel

·         Mexico zit nog steeds in verdomhoekje, maar local bonds als koopwaardig gezien. De centrale bank verhoogde de rente opnieuw, waarschijnlijk niet voor de laatste keer, maar ik denk dat het einde van de verhogingen we in zicht komt.

·         China aandelen lijken te verbeteren: consumentenaandelen, internet (weibo), Hongkong financials breken naar boven uit

·         Commitments of traders: men speculeert veel te veel op zwakte € versus $ (draai naar vermindering posities wel zichtbaar); men zit extreem, record short 10 jaar Treasuries = men speculeert veel te veel op hogere rente, olieprijs en koperprijs. Daardoor lijkt het tegenovergestelde meer waarschijnlijk. Er is een draai naar kopen van 2 jaar Treasuries van large speculators. Aandelen, S&P zit in midden van normale range, maar men zit Russell 2000 extreem long en nu ineens lijkt trend om te slaan.

·         Er is grote onduidelijkheid over de belastingplannen van Trump. Meer (te veel?) inprijzen van aandelenmarkt van US border taxes, hogere importheffingen voor Mexico, maar zwakkere dollar wijst op tegenovergestelde. Trump heeft onverwachts aangegeven niets te zien in border taxes (dan dollar te sterk, toch nog te ingewikkeld systeem al zijn de alternatieven nog ingewikkelder), maar zegt wel met een fantastische herziening van het belastingsysteem te komen dat gunstig zal zijn voor het Amerikaanse bedrijfsleven.

terug uit Florida

Van Miami Beach bijna 30 graden naar Amsterdam 0 graden in een dag. Even omschakelen. De kou ontvlucht drie weken geleden  als snowbird zoals de Amerikanen dat noemen die vanuit het koude noorden overwinteren in het zonnige Florida met 20 graden plus.
We maakten de inauguratie van Trump mee en de dagelijkse ruzies die kennelijk bij de nieuwe regering horen. Hij creëert onzekerheid en dat is gevaarlijker dan de gewone risico's waarvan je weet hoe groot de omvang hoort te zijn als het in bepaalde mate fout gaat.
Het nieuwe van Trump begint er een beetje af te gaan. Het land is hopeloos verdeeld, maar de mensen accepteren geleidelijk wat beter dat mensen op Trump stemden en niet op crooked Hillary (dat is er goed ingehamerd door de republikeinen)  Men durft te zeggen dat men op Trump stemde ook als dat eigenlijk not done was (bijvoorbeeld omdat men gay/hispanic/ zwart is).
De Trump-tegenstanders slaan uiteraard nog steeds bijna elke dag op tilt bij nieuwe controversiële uitlatingen/ maatregelen van Trump, vooral als deze ingefluisterd lijken te zijn door die akelige Bannon. Deze man lijkt veel te machtig te worden. Laat hij zich vooral bezig houden voor economische plannen om de deplorables te helpen via o.a. infrastructuurinvesteringen (waar Bannon een groot voorstander van is). Het herstel van de approval rate van Trump lijkt te stokken op record lage niveaus voor een pas gekozen president, pas als hij belastingverlagingen er door weet te krijgen, geen discriminerende maatregelen neemt tegen de nodige minderheden of eerder juist gaat bestrijden (niets is onmogelijk onder Trump) lijkt hij meer steun te kunnen krijgen.

Weinig verkiezingsstickers gezien op auto's, bijna alleen enkele aanhangers van Trump lijken nog te volharden. De deplorables zijn trots op hun geuzennaam en dragen o.a. leren  jassen met dat als tekst..

De super bowl gezien (op de nodige schermen in een kroeg in Sarasota). Dat was spectaculair en leerzaam voor de Amerikaanse cultuur. De grote held was Tom Brady (een witte quarterback, 39 jaar en nu recordhouder van aantal gespeelde/gewonnen super bowls als quarterback), de commentatoren hielden niet op over hem te praten. Eerst bakte hij er niets van en kwamen de Falcons met 28-3 voor en toen kwam de ommekeer. De Patrots wonnen alweer, na verlenging (komt zelden voor), de grootste comeback in de historie van de super bowl. Never, ever give up!

.