Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Een dag met flinke dalingen van Wall Street richting het gevreesde niveau van het 40-weeks gemiddelde (3% angst + Caterpillar had als kanttekening bij hun superbe winstcijfers dat nog mooier er niet in zat, het is ‘as good as it gets’ met angsten uit de doos van Pandora dat alles nu minder goed wordt) , maar daarna enig herstel op de mooie cijfers van met name enkele tech giganten zoals Amazon, Intel, Microsoft, Facebook en op meer geloof in mooie groei in de VS. Per saldo weinig beweging.

De 10-jaars rente brak in de VS door de psychologisch belangrijke barrière van 3%, (hoogste rente sinds 2014), maar niet door 3,05% (hoogste rente sinds 2011).

De eerste schatting van de groei over het de laatste jaren steeds zwakke eerste kwartaal in de VS van 2,3% viel mee. De arbeidskosten, ECI, stegen met 0,8% (3,2% op jaarbasis), versnelling van loongroei en inflatie aangevend. De  FED verhoogt de rente op dit soort cijfers.

Draghi was een beetje geschrokken van de matige 0,3% groei over het eerste kwartaal in Frankrijk. Als de groei niet aantrekt, moet de QE misschien niet ineens gestopt worden in september en men nog voorzichtiger zijn met rentestijging. Ondertussen loopt de inflatie wel iets op, o.a. door de stijging van de olieprijzen.

Meevallende groei en wat meer zorgen over de EU= hogere dollar versus euro.

In de VS waren de cijfers over de huizenmarkt goed, vooral verkopen van nieuwe huizen, maar ook stijging van de huizenprijzen. Het consumentenvertrouwen verbeterde iets en dat was meer dan verwacht. Vervoer over de weg en met de trein groeit sterk. Initial calims voor werkloosheid daalden tot een record lage 209.000. bedrijven ontslaan zo min mogelijk, nu het zo veel moeite kost nieuwe mensen aan te nemen (dit laatste gaat groei van de werkgelegenheid afremmen). Nieuwe orders groeiden niet en dat was een tegenvaller.

Wereldwijd waren de flash PMI’s overwegend goed. Geringe daling in de EU en dat was meevallend gezien de behoorlijk dalende IFO.

De leiders van Noord- en Zuid Korea ontmoetten elkaar vorige week, de dooi in de Koreaanse oorlogsvrees lijkt voort te zetten.

Macron en Merkel probeerden afgelopen week bij hun bezoek Trump te vermurwen het kernverdrag met Iran niet zo maar op te zeggen. Op 4 mei hoopt men een nieuwe versie van Nafta te kunnen publiceren. Er dreigen wel investeringsrestricties voor China in/uit de VS.

10 jaar rente 3% in VS: verdrietig voor beurzen?

Plotseling is de rente weer aan het stijgen. De reden hiervoor is vooral dat plotseling de markt de kans op meer dan 2,5% inflatie een stuk hoger aan het inschatten is (volgens plaatje Bianco). Daarom blijft de Powell-FED veel onaardiger dan die lieve Yellen.
De laatste maanden was de markt steeds duidelijker aan het aangeven dat er een recessie in de VS aankomt, niet over een jaar, maar over twee of drie jaar of zoiets. Dan gaat de FED-rente richting 0, blijft daar een tijdje en dan komt er een langzame stijging terug richting 3%. Gemiddeld kom je dan niet op zo'n hoge FED rente als de dots lijken aan te geven. Voor de komende tien jaar eerder iets als 2% dan 3%. Dan lijkt een rente van 2,5% voor tien jaar wel genoeg. Nee dus, men ziet een onaardigere FED door hogere inflatieverwachtingen. Plotseling ziet men de kerninflatie boven 2% stijgen, ziet men hogere olieprijzen en is men even van de kook omdat men weer wat meer groei in de VS ziet na het eerste kwartaal.
Dat zou volgens de meeste economen nog niet hoeven te leiden tot lagere aandelenkoersen, dat zou pas bij 3,5% gebeuren. Dat schrijven alle gerenommeerde brokers. Toch zien we nu al een beurs die niet weg is van hogere rente. Men stuurt koersen omlaag van kwaliteitsaandelen die nu eenmaal meer positief gecorreleerd zijn met obligatiekoersen dan cyclische prutaandelen. Tech aandelen zitten even in de verdrukking uit angst voor regulering.

overpeinzingen: cycli en de vervlakkende yield curve

De laatste weken begint men meer te schrijven over een recessie in de VS over een onduidelijk lang wegge periode, langer dan een jaar maar waarschijnlijk korter dan drie jaar.

Die hogere recessiekans wordt hoofdzakelijk afgeleid uit de rentecurve. Die is behoorlijk vlak geworden en de FED orakelt dat men uit is op een hogere reële korte rente en dat betekent meestal een nog vlakkere rentecurve, tenzij men meer in inflatoire groei gaat geloven in plaats van stagnatie of stagflatie.

Zoals gewoonlijk schrijft men dat door de huidige omstandigheden een omgekeerde rentestructuur niet zo duidelijk een recessie aangeeft.

De FED is nog niet uit op een recessie en voorlopig klopt dat ook.

Hoe kan dat veranderen?

1.     De belastingverlagingen worden een groot succes met hogere groei van vooral de investeringen. In 2019 gaat de overheid ook meer investeren in infrastructuur.

2.     De handelsoorlog leidt tot problemen, minder export en meer inflatie. Minder wereldhandel per definitie, zoals de populisten favoriseren. Wellicht hogere looninflatie, zeer wellicht juist voor de lagere inkomens in het Westen en ten koste van de lage inkomens in de arme landen.

3.     China zwakt meer af doordat men schuldvorming remt. Dat zou groei onder 6,5% mogen brengen. Het lijkt er niet op dat men de groei echt onder 6,5% wil toestaan. Men is zeer beducht voor sociale onrust en die ontstaat als er veel meer groei is in de grootste steden dan elders. Men stimuleert nu de groei van de tweede rang steden en dat zorgt voor meer groei dan westerse economen uit hun pen konden schrijven.

Is dat erg voor beurzen?
bear flattening, dat hebben we nu, was gemiddeld niet slecht

Morgan Stanley is behoorlijk bearish bij het indelen van de cyclus. Dan hebben we niets moois van betekenis meer te verwachten in deze cyclus

Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Wall Street kwam nauwelijks van de plaats af. Dat kwam niet door de eerste winstrapporten over het eerste kwartaal. Die lieten in 80% van de gevallen een betere winst zien dan de hooggespannen verwachtingen, 5,9% beter dan verwacht en dat is iets beter dan het gemiddelde waarmee de altijd omlaag geprate winsten meevallen. De omzetten waren eveneens duidelijk beter dan verwacht. Het economische nieuws werkte ook niet tegen en er was minder dan gebruikelijk nieuws van en over Trump. Positief nieuws over Noord Korea. Bij aandelen wat minder optimisme over SOX en doorgaande somberheid bij consumer staples. Small caps deden het beter en advance/decline lines zetten nieuwe highs daardoor (breadth van de markt weer beter).

Dat was iets tegenvallend en wellicht toe te schrijven aan al die beslommeringen hoe ver we in de cyclus zitten en nu moeten rekenen op hogere inflatie en over 18+(+?) maanden op een recessie in de VS. De rente steeg behoorlijk in de VS, ook op hogere ingeprijsde inflatieverwachtingen door vooral hogere olieprijzen. De tienjaars rente in de VS staat op het hoogste punt van het jaar en boven 3% maakt nieuwe angsten los. De rentecurve vervlakt en men ziet dit als vertaling van belastingverlagingen die op termijn niet meer opwegen tegen handelsoorlogellende.

In de VS stegen de leading indicators 0,3%, iets minder dan verwacht. Detailhandelsverkopen stegen 0,6%, industriële productie 0,5%, iets beter dan verwacht. Het Emprie Survey daalde, maar de Philadelphiafed business outlook verbeterde licht. NAHB huizensentiment daalde iets maar is op 69 nog sterk. Dat geldt voor de meeste indicatoren in de VS.

In Duitsland daalde de ZEW expectations behoorlijk.

Detailhandelsverkopen daalden in het VK, de indicatoren verzwakken op een breed front voor het VK.

In China gaf men een groei van 6,8% aan, 0,1% meer dan gedacht zoals gewoonlijk. Detailhandelsverkopen aren met 10,1% zeer sterk, industriële productie op 6% iets aan de lage kant.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Er was een moeizaam stijgende beurs op geruststellende woorden van Xi en meevallende winstcijfers (met name de grootbanken in de VS), Zuckerberg werd niet afgebrand in de senaat en daarmee Facebook koers omhoog, maar het vertrouwen van beleggers is wat zoek geraakt en dat raakt het algemene vertrouwen van consument en producent ook (zowel het vertrouwen van midden- en kleinbedrijf in de VS volgens NFIB als het consumentenvertrouwen daalden, maar staan nog steeds hoog). Aanvallen op Syrië en wegdoen van afspraken met Iran helpen het sentiment niet. Olieprijzen hierdoor hoger, ook door meevallende voorraadcijfers in de VS (al stegen deze wel).

Xi beloofde op zijn zakenconferentie Boao niets nieuws, maar men vond een en ander bemoedigend. China opent zijn automarkt wat meer en dat was iets wat Trump (terecht) erg dwars zat.

Powell en andere FED-leden gingen door met het geven van speeches dat de rente verhoogd moet worden. Uit de notulen van de FED bleek dat men in 2019/2 streeft naar een FED rente die iets boven de natuurlijke rente ligt (volgens Williams is dat nu 0,5% reëel, vroeger dacht men eerder aan 2%).

De inflatiecijfers in de VS waren ongeveer als verwacht. De kerninflatie was 0,2 vorige maand en op jaarbasis was er een stijging naar 2,1$ van 1,8% door het wegvallen van de enorme prijsdalingen voor telecommunicatie vorig jaar in maart. De totale inflatie daalde met 0,1% omdat de benzineprijs minder steeg dan wat daar seizoensmatig voor staat. De kerninflatie bij producentenprijzen steeg 0,3%, wel meer dan verwacht.

Het JOLTS-rapport oer de Amerikaanse arbeidsmarkt liet een gezond beeld zien, al lijkt de verbetering wel te stabiliseren. Het lijkt steeds meer op een normale cyclus.

Het CBO (central budget office) ziet de overheidsschuld in de VS (ex sociale fondsen) oplopen van 76% naar 94% in 2027, niet zo veel hoger dan de 91% die ze voor de belastingverlagingen voor ogen hadden (onder vele aannames, dit soort voorspellingen kwamen vaak totaal niet uit).

Wereldwijd is het economisch sentiment wat aan het verzwakken maar het mag nog geen naam hebben (plaatje Strategas van de Duitse Sentix voor de wereld). 

overpeinzingen

We hebben op de beurzen  twee dalingen gehad van betekenis sinds eind januari en vaak kot er nog een derde voor alle kommer en kwel voorbij is. Of dat nu weer gebeurt, is natuurlijk zeer de vraag. Charttechnisch rammelt het nogal wat, maar we zijn gewend geraakt aan meer volatiliteit, een FED die langzaam de rente verhoogt op langzaam stijgende inflatie, aan angst voor handelsoorlogen en ontslagen van Trump. Ondertussen is het winstseizoen over het eerste kwartaal begonnen en de zeer hoge verwachtingen worden tot nog toe niet beschaamd. Prima cijfers van de grootbanken in de VS en bij ons bijvoorbeeld DSM. Syrië lijkt goed te zijn afgelopen (beurstechnisch althans). Het bedrijfsleven koopt in de VS op grote schaal eigen aandelen in, o.a. via repatriëring van buitenlandse cash. 

Allemaal gunstig.

Wat bedreigt een nieuwe opmars van Wall Street?

-Het onderzoek van Mueller is Trump te gortig aan het worden en het begint nu trekjes van Watergate te krijgen, onwelriekende zaken van de familie Trump moeten met steeds meer gekonkel onder het tapijt geveegd worden.

-Guidance bij de winstcijfers kan op tegenvallers wijzen qua exportgroei (handelsoorlog), minder aftrekbaarheid van rentelasten, minder wegstoppen in belastingparadijzen, voorzorgsmaatregelen omdat we laat cyclisch zitten.

-Oplopende credit spreads/ Oplopende kansen op recessie in de VS over ongeveer 1-2-3 jaar in de VS.

-Te veel oplopende inflatie in vooral de VS, daardoor dreigen margedruk en een boosaardige FED

-Problemen vanwege de dure euro. Minder winst, minder export.

-Trump forceert toch een handelsoorlog, ook al proberen adviseurs dat te voorkomen. Electoraal spint Trump veel garen bij het aanpakken van China.

-Iets anders zoals Iran, terreur etc. Cyber war.

Bianco ziet een sterkere dollar. Dat zou goed kunnen nu het economisch nieuws wat tegenvalt in Europa en Japan en beter lijkt te worden in de VS. 

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Het financiële en economische nieuws werd de afgelopen week weer totaal overstemd door plotseling pessimisme, optimisme en pessimisme over de handelsoorlogen die Trump lijkt te willen gaan voeren met China. Overreactie op Trump, onderreactie op verslechterend economisch nieuws.  Importheffingen op $50 miljard uit China, nee $100 miljard extra. Niets aan de hand melden economisch adviseur Kudlow en minister van financiën Mnuchin, het is maar onderhandelingstactiek. China meldt zo niet te willen onderhandelen met agressor Amerika. Oog om oog, tand om tand en geen toegeven vanwege militaire overwegingen zoals Zuid-Korea deed. Ondertussen lijken wel vorderingen te zijn gemaakt met onderhandelingen over NAFTA.
Xi gaat wat zeggen op het Boao forum (het Chinese Davos) komende week over hoe China zijn markten meer gaat openen o.a.
De FANG-aandelen hebben het moeilijk. Cyclische aandelen ook, nu er meer aanwijzingen kwamen dat de PMI's hebben gepiekt wereldwijd. Samengestelde PMI industrie+ diensten wereldwijd ging 1,5 omlaag naar 53,3, de daling was groter dan verwacht.
FED's Powell meldde dit ook, terwijl hij de inflatie verder ('notably') zag oplopen. dat hielp vrijdag de stemming niet, ook niet dat Mnuchin Trump naar de mond praatte.

ISM manufacturing in de VS iets tegenvallend op zeer sterke 59,3, idem voor ISM non manufacturig op 58,8.
De terugval van de PMI's is duidelijker in Europa (uitzondering: Frankrijk) en Japan, maar ook daar nog mooie niveaus.

De groei van de werkgelegenheid in de VS was vorige maand slechts 102.000 volgens de eerste raming, met neerwaartse herziening van de vorige maanden met 50.000. Een en ander zou vooral komen door d extreem sterke groei in februari vanwege het weersherstel, een normale terugval dus. Initial claims voor werkloosheid liepen vorige week wel behoorlijk op. Werkloosheid bleef weer constant op 4,1%, de daling gaat langzamer dan gedacht ook al is de groei van de werkgelegenheid goed, op jaarbasis eerder iets aantrekkend. De loongroei was Goldilocks op 2,7% op jaarbasis.
Nieuwe orders waren goed, maar maakten de val van vorige maand niet helemaal goed. Allerlei andere high frequency cijfers wijzen op behoorlijke groei in de VS (vervoer over spoor 5% bijvoorbeeld). Autoverkopen waren goed. Na een wat zwakker eerste kwartaal wijst alles op hogere groei in de VS in het tweede kwartaal. Dat geldt niet voor Europa en Japan, waar men de groeiverwachtingen oor na het eerste kwartaal wat naar beneden aan het bijstellen is (nog niet zorgelijk).


Het pessimisme is toe aan het slaan onder de beleggers, met hedge funds die hun bèta flink verlaagden, particulieren die zich flink aan het ontdoen zijn van hun ETF's (cash levert eindelijk op in de VS, dat heeft men ineens liever) , het flink kopen van puts en beleggingssentiment surveys die op behoorlijk (maar niet extreem) pessimisme wijzen na record optimisme in januari. Vanwege de repatriëring van gelden gaan Amerikaanse ondernemingen in het tweede kwartaal meer eigen aandelen terugkopen. Tegen al dat pessimisme staat het grote optimisme van de meerderheid van strategisten, bankgoeroes (bij een laatste peiling bij Strategas was 71% bullish, zij dachten dat we de lows van het jaar voor de S&P gezien hadden)

Overpeinzingen: handelsoorlog, afzwakkende groei en winstverwachtingen die al heel hoog zijn: Trump is niet langer goed maar slecht voor beurzen

Begin februari moesten de beurzen onderuit omdat iedereen te euforisch was over winsten, inflatie, economische groei. De extreem lage volatiliteit moest op zeker moment gaan stijgen en dat veroorzaakte acties om het risico te verminderen via verkoop van risicovolle beleggingen zoals aandelen.

Halverwege maart was men het erover eens dat inflatie steeg, maar de zorgen iets overtrokken waren. Volatiliteit was gestegen tot normale niveaus. Winstverwachtingen zijn goed, maar de stijging voor één jaar vooruit stonden plotseling stil (op 158 voor de S&P500, alweer ruim een maand).

Koersherstel trad op, maar dat werd in de knop gebroken door Trump die protectionistische maatregelen aankondigde zoals hij al beloofd had in zijn verkiezingsprogramma, maar waar hij niets aan gedaan had, zoals elke president voor hem en de markt langzaam ging geloven dat ook Trump het bij woorden zou laten. Na de belastingverlagingen, het gedoe over Obamacare staan echter nieuwe handelsverdragen bovenaan de politieke agenda van Trump.

Eerst extra importheffingen op aluminium en staal. Dat was na afzwakking voor veel landen geen probleem van betekenis meer. Op de achtergrond doemde het onderzoek naar diefstal van intellectueel eigendom door vooral China op. Dat onderzoek gaf Trump c.s. legitimatie om te gaan dreigen met heffingen over $50 miljard aan importen uit China. Dat kon China niet over zijn kant laten gaan en men kwam met een lijst van 1306 producten waar eveneens $50 miljard vanuit de VS werd geïmporteerd.

Kudlow en Mnuchin begonnen van de daken te schreeuwen dat dit slechts bedoeld was als onderhandelingstactiek en dat we op veel minder drastische tarieven etc. zouden uitkomen. De beurzen veerden zo veel op dat we in Europa koerswinst hadden afgelopen week. Trump was verbolgen over die $50 miljard uit China en beloofde nog $100 miljard extra aan heffingen te gaan onderwerpen.

China boos en zei dat er helemaal geen onderhandelingen waren en dat op deze wijze er ook geen onderhandelingen konden komen.

De schrik op de beurzen zit er nu goed in en er is plotseling een bijna onverzadigbare vraag naar scenario’s voor de komende handelsoorlog.  Dat lijkt een overdreven reactie, maar je weet maar nooit bij Trump. Hij handelt om de verkiezingen te winnen, niet om de economie maximaal te stimuleren. Liever wat minder groei en meer vertrouwen van deplorables c.s.. Een fors deel van het Amerikaanse electoraat vindt het prachtig dat er eindelijk een president is die wat doet aan de unfaire handelspraktijken van China (afscherming eigen markt, gratis transfer van technologie door buitenland en exportsubsidies voor o.a. onrendabele staatsbedrijven). De populariteit van Trump stijgt behoorlijk. Hij heeft een punt met China, maar hij moet niet te ver gaan, alleen zorgen voor meer open gaan van Chinese markt, ze laten stoppen met gratis transfer van technologie (nu ook niet meer zo nodig) en flink verminderen van exportsubsidies aan onrendabele bedrijven.  Dat zal buitengewoon moeilijk zijn. China heeft veel te verliezen, zal de winnende economische formule van de afgelopen decennia niet in gevaar willen brengen. Zowel China als de VS hebben heel veel middelen om de boel totaal uit de hand te laten lopen. De VS lijken sterker te staan omdat ze zo veel meer importeren dan exporteren, maar China heeft nog enkele andere middelen: eventueel verkoop van Amerikaanse (lange) staatsleningen, manipulatie van de dollar en de yuan, o.a. via grondstoffen (hoe dit werkt is me onduidelijk, maar handelsoverschotten zouden kunnen worden omgezet in voorraden grondstoffen in plaats van dollars) en extra belasting heffen op Amerikaanse (en waarschijnlijk ook Europese etc.) bedrijven in China (de multinationals van de VS zitten zwaarder in China dan andersom).

Voor wat het waard is, Oxford Economics https://www.reuters.com/article/us-usa-trade-china/trump-threatens-more-china-tariffs-beijing-ready-to-hit-back-idUSKCN1HD0NW prikt een getal van cumulatief 1% minder groei in de VS en China bij een handelsoorlog en 0,5% voor groei in de wereld, uiteraard met heel veel slagen om de arm.

Het flinke koersherstel op woensdag kwam precies op tijd. De S&P was fractioneel onder het 40 weeks gemiddelde gesloten en als woensdag geen herstel zou opreden, dan zou er heel wat verkopen losbreken in het kader van stop loss. Op woensdag gingende koersen echter de hele dag omhoog in de VS, nadat de futures eerder in Europa en Azië verder gedaald waren, in de gevarenzone zaten.

Het lijkt op een succesvolle coup van het Plunge Protection Team, dat vrijdag in de wielen werd gereden door Trump. Op vrijdag sloot men ietsje boven het 40 weeks gemiddelde, maar maandag moet het Plunge Protection Team weer volop aan de bak om de koersen omhoog te praten. Misschien dat China met een positief geluid komt. Ondertussen maakt men vergelijkingen met 1987 en voor het eerst in jaren heeft dit enige geloofwaardigheid. Rationeel is dat allemaal niet, maar als men de mond vol heeft van het Bad Trump thema en ondertussen de FANG-aandelen imploderen, men cyclische aandelen in de ban doet, dan zitten we zo aan een 15-20% correctie ook zonder 1987 taferelen.

Duidelijk is dat het verstandig deel van het bedrijfsleven risico gaat terugnemen, minder eigen aandelen moet gaan inkopen, de balans moet verstevigen, met langer lopende leningen consolideren. Al was het alleen maar omdat we zo ver in de cyclus zijn. Sommige onheilsproften zoals Edwards zien ongelooflijke verliezen op ons afkomen met credits. Gelukkig komen zijn voorspellingen sinds 2009 bijna nooit uit, maar wat meer voorzichtigheid zou wel eens geen kwaad kunnen.

N.B. handelsoorlog is een thema. Dat krijgt steeds meer aandacht tot het overdreven wordt en te zwaar in de prijzen zit. Dat gaat meestal rap. Er is al veel pessimisme verdisconteerd, er is paniek. Het kan goed zijn dat heel de onrust over handelsoorlogen snel keert en er inderdaad een heel bescheiden pakket aan handelsmaatregelen komt bovenop een snelle nieuwe bekrachtiging van NAFTA. Dat zou rationeel zijn, maar niet voor Trump om dit al rond te hebben zo ver voor de verkiezingen.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Van de optimismesprong van het vertrouwen van de Nederlandse consument was niet veel te merken op de beurzen. Men bleef bang voor handelsoorlogen en dreigend gereguleer van Facebook en andere tech, maar men werd (nog) niet banger, dus toch enige stijging op de nodige beurzen. Het sentiment is slecht, men koopt zich blauw aan puts en dat is vanuit contrair oogpunt gunstig.

(maar Strategas wijst er wel op dat de gemiddelde correctie in een mid term verkiezingsjaar in de S&P gemiddeld 18% is geweest)
Oplopende TED-spreads zijn nu geen probleem, dit in tegenstelling tot 2008 (hoopt men echt).Verstorende tweets van Trump over DACA, China, Nafta, Amazon etc., business as usual. Rustige beurzen dus naar de begrippen van 2018. De rente daalde iets verder.

Er was weinig economisch nieuws, dat breekt pas los na de paasdagen.
De inflatie lijkt rustig (zoals de PCE kerninflatie waar de FED streng naar kijkt), maar op jaarbasis gaan deze meer stijgen (door de dalingen een jaar geleden, de vergelijking wordt nu zeer moeilijk voor de inflatieduiven).
Beschikbaar inkomen steeg een mooie 0,4% vorige maand in de VS en men gaf slechts 0,2% meer uit. Dat is gebruikelijk na een belastingverlaging, eerst gaat men een beetje meer sparen en bedrijven moeten eerst bedenken waarin ze meer gaan investeren. Eerste kwartaal zwak, daarna twee betere kwartalen op zijn minst
De groei over het vierde kwartaal werd behoorlijk naar boven bijgesteld op 2,9%.
Initial claims voor werkloosheid daalden verder naar ongebruikelijk lage niveaus.
Hypotheekaanvragen namen weer toe waarschijnlijk door de rentedaling.

In Europa gaven de flash PMI's enige afzwakking aan van de groei.
Wereldwijd is er enige afzwakking van het groeimomentum, alleen in de VS ziet men weer wat opleving. Een en ander wakkert wel enige vrees aan of de zo veel naar boven bijgestelde winstverwachtingen wel gaan uitkomen. Als men meer gaat investeren en er meer loongroei komt, dan is dat meestal niet zo best voor de winstgroei op korte termijn.

Krugman: globalisatie heeft meer invloed op bepaalde sectoren en loonvorming dan hij en de meeste andere economen dachten.

Er wordt de laatste tijd heel wat afgeschreven over waarom de lonen maar niet harder willen stijgen terwijl de werkloosheid zo laag is. Een belangrijke factor is globalisatie. Paul Krugman schreef er over in zijn toegankelijke stijl

https://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/LISCenter/pkrugman/PK_globalization.pdf

en dat gaf stof tot nadenken. Opvallend is dat Krugman ineens globalisatie een flinke hinderpaal vindt in de loonontwikkeling. Als je veel handel drijft met landen met lage lonen en die arbeidsintensieve producten en diensten exporteren naar jou, dan gaat het slecht met de loongroei in de nodige sectoren.

Daar was men al langer achter, men geeft de eer van de voorgaande de analyse over handel en loonontwikkeling aan Stolper en Samuelson in 1941,  maar tot in de jaren 90 was globalisatie zo onbelangrijk dat men globalisatie in het geheel niet aan de kaak stelde als verzieker van de loongroei van laag betaalden. Hyperglobalisatie trad daarna op en daarmee allerlei nevenprocessen, zoals een flinke bijdrage aan de neergang van vakbonden en de opkomst van populisten als Trump.

Tot 1995 was er slechts een herstel van de omvang van de wereldhandel in verhouding tot het BNP tot het niveau van voor de crisisjaren dertig van de vorige eeuw. Protectionistische maatregelen toen hebben de wereldhandel langdurig zeer negatief beïnvloed en daarmee ook de economische groei. Vooral na toelating van China in 2001 tot de WTO ging het hard met globalisatie en kwamen we in ‘uncharted territory’. Economen hadden daardoor pas laat door dat snelle globalisatie ook zijn vervelende kanten heeft (want 1-2% van het BNP lijkt toch echt te weinig om het wereldbeeld denken te veranderen, zelfs bij 6% lijkt dat vreemd). Pas nu beginnen meer economen te geloven dat je niet zonder meer de geneugten van vrije wereldhandel moet preken en dat Trump het niet helemaal mis heeft met zijn strijd tegen globalisatie.

Het plaatje van Krugman laat zien dat de werkgelegenheid in de industrie in de VS in absolute zin pas na 2000 begon te dalen (in relatieve zin al veel eerder vanwege de flinke groei van de Amerikaanse beroepsbevolking). Het tekort op de handelsbalans liep hierop voor.

Krugman vindt uiteraard dat Trump alles verkeerd doet en dat je globalisatie anders moet begeleiden met beleid. Het tempo van globalisatie heeft gepiekt, veel erger wordt het niet voor de industrie. Protectionisme nu zorgt voor nieuwe verliezers, onzekerheid en uitstel investeringen/ nieuwe verkeerde investeringen (de hoofdbron van recessies).

Ik denk ook dat je zeer voorzichtig moet zijn met protectionisme, maar ik kan begrijpen dat Trump wat extra’s probeert uit te onderhandelen voor Amerika. Als het Amerikaanse bedrijven zo veel waard is (cadeau geven van technologie) om in China dingen te verkopen, dan is dat ook zo voor de nog grotere Amerikaanse markt. Protectionisme met mate (waar Kudlow, de nieuwe economische adviseur van Trump, op hoopt), want protectionisme is inflatoir en meestal slecht voor de winstmarges. 

Als, zoals het niet alleen aan Krugman lijkt, globalisatie ongeveer gepiekt heeft, dan heeft dat grote gevolgen voor de lange termijn: inflatie zal hoger worden, loongroei aan de onderkant zal iets beter worden ceteris paribus en winstmarges lager. Niet goed voor de beurzen, een hogere rente, maar misschien gaat het niet zo slecht met de ongelijkheid van inkomens als iedereen roept.