Mijn afscheidscollege: Mash vergeten

Min verhaal over geschiedenis en golven in de economie vond men interessant, maar mijn ‘running gags’ gingen bijna allemaal de mist in

Soms veronderstel ik te veel kennis aanwezig, zoals over de Koreaanse oorlog en de serie Mash met titelsong “Suicide is Painless”(it brings on many changes etc.).

Ik heb 40 jaar gewerkt bij BMO en voorgangers en daarom lijkt het voor sommigen of ik er altijd geweest ben (het 'Boemibol'- effect). Dat ik me dingen kan herinneren, er bij was, ver voor mijn tijd.

Ruud Oude Wolbers had een keer een foto van Donald Sutherland, op wie ik veel lijk, rondgestuurd als kiekje van mij tijdens de Koreaanse oorlog. En enkele collega’s geloofden echt dat ik had meegevochten in de Koreaanse oorlog. Nu ben ik niet meer van de jongsten, maar begin jaren vijftig toen de Koreaanse oorlog speelde was ik er nog niet of een baby

De cynische titelsong van Mash, een parodie op de Vietnamoorlog ingekleed als Koreaanse oorlog, omschrijft redelijk goed het economische fenomeen van creatieve vernietiging. Flink afschrijven en dan overnieuw beginnen, zorgen voor de creatieve transformatie.

Nou, dat kwam in het geheel niet over, nul reactie Mash is te lang geleden uitgezonden..

Een uitleg van de Kondratieffgolf is dat schulden langdurig moeten worden afgeschreven in de lange slechte periode. Ik voegde dus toe dat economische suicide echt niet painless was.

Even later had ik het erover dat men weer stemt voor een regering die het geld laat rollen. Zie Argentinië, beurs -50%. Financial suicide is niet painless.

Weer later had ik het over het verschijnsel van Moderne Monetaire Theorie, waar men overheidsschulden gaat kwijtschelden voor investeringen in goede zaken. En hé,hier lijkt economische suicide wel painless.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Geringe daling van de beurzen door het afblazen van een fase 1 handelsakkoord tussen de VS en China voor einde dit jaar. China gaat wel buigen roept Trump en Xi zegt ineens dat er t.z.t. wel iets moet komen. Trump gaat wet tekenen om Hongkong iets te beschermen, wat slecht valt in China.
Weinig invloed van de zittingen over impeachment van Trump (ja hij deed het, maar zo erg was het nou ook weer niet, iedereen wist er van), geweld in Hongkong (even pauze door verkiezingen), Chili, Iran. USMCA (NAfta) akkoord loopt vertraging op, omdat Trump andere bezigheden heeft, idem voor akkoord over prijzen van pillen..De Brexit saga gaat door, Corbyn bleef verrassend goed overeind tegen Johnson in hun verkiezingsdebat.
Doorgaande QE van FED en ECB
Olieprijzen liepen op door verrassend grote daling van de olievoorraden in de VS. Marges bij raffinaderijen zitten echter in vrije val en dat betekent meestal lagere olieprijzen.

Het macro nieuws was goed voor de industrie, maar slecht voor de diensten. Doorzettend mager herstel van de flash PMI's voor de industrie en verdere lichte afzwakking van de flash diensten PMI's.. 

In de VS was er meevallend herstel van het consumentenvertrouwen volgen University of Michigan. Meevallende flinke stijging van het aantal vergunningen om een huis te gaan bouwen. Housing starts omhoog. Wel licht tegenvallende huizenverkopen, iets minder optimisme huizenbouwers, iets minder hypotheekaanvragen. Leading indicators daalden met 0,1% (maand ervoor -0,2%). De Phillyfed verbeterde iets. Strategas SLIM indicators van Ore voor ISM verbeterden. ISM omhoog, zo lijkt het.

overpeinzingen

De S&P500 ging afgelopen week 0,3% achteruit. Dat was de hele reactie op het vastlopen van de handelsbesprekingen tussen de VS en China, terwijl men toch zeker dacht te weten dat er snel een fase1 akkoord zou komen met de aftrap van geleidelijke verlaging van de importheffingen. Eerder verhoging dan verlaging van de importheffingen, maar Apple zou gespaard worden. Dat laat zien hoe slecht die hogere importtarieven weken: een groot deel van de export uit China naar de VS gaat via Amerikaanse dochterbedrijven die zich in allerlei bochten moeten wringen om prijzen betaalbaar te houden voor de Amerikaanse consument.

Er was natuurlijk wel wat goed economisch nieuws. Men begint weer meer vertrouwen te krijgen. De flash PMI’s voor de industrie verbeterden of stabiliseerden voor de derde maand. Duitsland verbetert. Maar de PMI’s voor de dienstensector verslechterden en samen betekent dit toch afzwakkende groei.

De winstverwachtingen verbeterden licht in de VS en daardoor lijkt de trend van neergaande verwachtingen toch te gaan verbeteren.

Maar alom wordt die slechts lichte daling bij slecht nieuws toegeschreven aan de enorme QE van de FED. Deze staat in de hoogste versnelling en zorgt ook voor versnelling in de geldgroei. Nog niet genoeg om de daling van de leading indicators te stoppen, maar de bulls houden hoop hierop.

Of die vermeende green shoots die zo velen plotseling zien doorzetten is de vraag, net zoals hoe lang de FED doorgaat met deze QE die van de FED geen QE mag heten. De laatste paar maanden groeit de balans van de FED met 31% op jaarbasis en M2 groeit meer dan 10% op jaarbasis. Dit is wel om de nood bij de banken te ledigen, maar beurzen stijgen toch hierop hebben we gezien.

(plaatjes Strategas)

Het vierde kwartaal gaat lagere groei zien dan het derde, vooral in Japan en China. Men onderschat meestal de schade die groeiafzwakking in Japan veroorzaakt voor de wereldeconomie. Maar daarna moet alles beter gaan volgens de bulls. 

Tenzij Trump echt niet buigt in de handelsoorlog. Hij riep afgelopen week Powell op het matje, want dat was nodig na de tegenslag in de onderhandelingen met China. Omlaag met die rente eiste hij. Powell meldde dat de FED de rentepolitiek helemaal afstemt op wat men denkt te zien gebeuren in de economie, niet op wat vlegels als Trump willen. Maar toch, QE in de hoogste versnelling. Trump was eigenlijk best te spreken over die Powell, zo liet hij doorschemeren.  Met zo veel QE kan er eigenlijk niets mis gaan met de beurs en de economie.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De S&P500 ging opnieuw behoorlijk omhoog onder sterk aanzwellend optimisme over de groei in de VS (green shoots, soft landing en Goldilocks inflatie) en gestaag toenemend vertrouwen in het geleidelijk terugdraaien van de importheffingen voor en door China. Recessierisico werd flink uitgeprijsd. Een en ander heeft nu gezorgd voor flinke overbought signalen op aandelenbeurzen. De rentestijging zette niet door, waarschijnlijk omdat het macronieuws toch niet zo goed was.

Powell gaf nog niet het signaal brand meester in de repocrisis en gaat dus nog even door met liquiditeitsinjecties. Geldgroei hoog dus.

Het macronieuws in de VS was afgelopen week teleurstellend. De Atlanta FED groei voor het vierde kwartaal daalde van 1% naar 0,3%. Cijfers voor maand oktober:  Industriële productie -0,8%, inflatie +0,4% (kerninflatie +0,2%), producentenprijzen iets te veel omhoog, importprijzen -0,5% (! en dat in een handelsoorlog met hogere importtarieven). Diverse signalen staan plotseling weer op lichte  stijging van de inflatie op korte termijn, maar de verdisconteerde inflatieverwachtingen voor TIPS daalden afgelopen week. Detailhandelsverkopen +0,3% in oktober na -0,3% in september.  Initial claims voor werkloosheid vorige week een meer dan verwachte 14.000 omhoog. Hypotheekaanvragen wel goed omhoog. Vertrouwen van midden- en kleinbedrijf NFIB ietsje omhoog. Empire State survey, voorloper van ISM, omlaag.  

Winsten een jaar vooruit per aandeel (inclusief inkoop eigen aandelen) werden weer iets (niet ernstig) negatief bijgesteld voor de S&P500. Het vierde kwartaal dreigt ook negatief te worden, dat zou een winstrecessie betekenen. 

Het macronieuws uit China was zeer slecht: groei industriële productie op jaarbasis 4,7% (5,4% verwacht, omdat dit een jaarcijfer is en niet een maandcijfer is dit enorm tegenvallend). groei detailhandelsverkopen + 7,8% (7,2% verwacht en dat bij tegenvallend hoge inflatie door varkensvlees dat in die detailhandelsverkopen zit) , vaste investeringen lager, kredietgroei veel lager dan een jaar geleden.
De protesten in Hongkong gaan door, maar het geduld van Xi raakt op. Het Chinese leger ruimt barricades op etc.

De groei over het derde kwartaal (niet geannualiseerd) was in de EU 0,2%, in Duitsland +0,1% (-0,1% werd gevreesd, maar nu wordt fiscale stimulering weer bruut van de hand gewezen) en in Nederland een mooie 0,4%. In Japan 0,2% geannualiseerd en dat was tegenvallend inclusief de extra consumptie vooruitlopend op de BTW-verhoging. 

Bij de wedkantoren lijkt de val van Elisabeth Warren even te stoppen en zorgt speculatie over deelname van Bloomberg voor enige daling bij de belangrijkste twee andere gematigde kandidaten Biden en Buttigieg. Het ligt nog volkomen open volgens de wedkantoren wie de democratische kandidaat wordt volgend jaar. Trump spint garen bij voorlopig onvoldoende overtuigende impeachmentverhoren (voor republikeinse senatoren).

Verder kondigde IBM aan dat ze de weersvoorspellingen op hun weerkanalen flink gaan verbeteren met inzet van zeer krachtige computers.

overpeinzingen: pas op dat het momentum niet te sterk wordt

Veel beurzen zetten all time highs. Er is plotseling veel meer optimisme over economische groei gekomen. Er is een record sprong volgens BAML van economen die van voorspelling lijkt slechter te gaan worden dan mijn basisscenario naar het kan wel eens beter gaan dan mijn basisscenario. Ofwel, het geloof in green shoots is enorm gestegen in de afgelopen weken.

Ondertussen gaat de FED onverdroten door met liquiditeitsinjecties. Dit wordt enigszins tegengewerkt door het uitzonderlijk fors oplopen van de Amerikaanse staatsschuld in de afgelopen twee weken (+$127 miljard).

Er is geloof dat er een goed resultaat komt uit het fase 1 akkoord in de handelsoorlog tussen de VS en China. Het optimisme hierover lijkt echter even niet meer te groeien. China moet zuinig zijn met zijn enige grote troef, de importen van agrarische producten om het Trump mogelijk te maken de swingstaten in het midwesten opnieuw te winnen. De democraten lijken toch een gematigde kandidaat naar voren te gaan schuiven en niet die drommelse Elisabeth Warren met haar voor China zo vervelende plannetjes. Trump mag niet te zwak lijken in de handelsoorlog en kan niet met alle wensen van China akkoord gaan. Hardliners in China zijn ook niet bereid tot concessies van enige betekenis.

De macrocijfers ondersteunden afgelopen week dat nieuwe optimisme over economische groei beslist niet. China was dramatisch slecht (zowel industriële productie, detailhandelsverkopen, investeringen en kredietgroei via Total Social Financing). In oktober daalde de industriële productie in de VS met 0,8%. Detailhandelsverkopen stegen met 0,3%, maar dat was slechts genoeg om de daling in september te compenseren. Inflatie is aan het stijgen (+0,4%, kerninflatie +0,2%, niet goed voor reële consumptie). Inflatie lijkt toch minder Goldilocks aan het worden. Slechts minuscule verbetering van sentiment bij midden- en kleinbedrijf en consumentenvertrouwen verbetert vooralsnog minder dan je zou verwachten op basis van hogere beurzen en optimisme over handelsverdragen. Initial claims voor werkloosheid vorige week een veel meer dan verwachte 14.000 hoger, maar nog steeds laag. Met hypotheekaanvragen gaat het goed en dat betekent dat de huizenmarkt de economie gaat steunen. Voorloper van ISM de Empire Index van de staat New York daalde (orders wel beter, maar o.a. onvervulde orders, levertijden zwakker). Transportcijfers lieten meer krimp zien.

Onzekerheid is nog steeds groot en dat betekent dat beurzen trending zijn, niet mean reverting. De keer komt als het momentum van die trend te sterk is (nu bijvoorbeeld koersen niet te ver boven 40 en 10 weeks gemiddelde, niet verder dan bij de vorige recente kleine correcties). Dat moet dan bevestigd worden door overoptimisme van o.a. adviseurs, te veel speculatie op een lagere VIX en ‘greed’ volgens de thermometer van bijv. BAML. Aan die voorwaarden begint zo zoetjes aan voldaan te worden.

De vraag is wel of dit een correctie van meer dan 3-6% gaat veroorzaken. Als het verhaal van verbeterende macro standhoudt, dan is niet veel correctie nodig en uiteindelijk een verdere stijging van 10-15% normaal.   

China en de handelsoorlog

De laatste cijfers geven aan dat de groei in China meer dan verwacht aan het afzwakken is. Zowel groei industriële productie, detailhandelsverkopen als investeringen viel tegen. Er is duidelijk last van de importheffingen en het afknijpen van te veel kredietgroei via TSF, total social financing (via geld van particulieren gestald bij banken). Daaroverheen komt de verdubbeling van de varkensvleesprijzen die zorgt voor een oplopen van de consumptieprijsinflatie tot 4%. Dat drukt groei reële consumptie. Met de winstmarges gaat het niet goed getuige de steeds hardere daling van de producentenprijzen.

China heeft lagere voedselprijzen nodig en signaleert dat ook in de handelsoorlog. Als totale triomf wordt nu naar buiten gebracht dat China weer kippenvlees gaat importeren uit de VS (en andersom ook, de VS gaan kippenvlees importeren uit China straks).

Trump is niet voor niets de grootste president aller tijden volgens zijn republikeinse volgelingen. Er wordt steeds weer enorme vooruitgang geboekt in de onderhandelingen met China, al meer dan een jaar. Enigszins vervelend is wel dat steeds de tarieven verhoogd moesten worden om China op het juiste pad te houden.

Goed, nu is er weer uitstel van verhoging verleend en gaat er gepraat worden over verlaging van de importheffingen in stappen. China heeft zowaar opgegeven dat niet alle importheffingen onmiddellijk van de baan moeten zijn en wil zowaar over zaken als diefstal intellectueel eigendom en zo praten. Men wil vast wel iets beloven, nakomen uiteraard niet, maar belofte is al mooi genoeg.

De markt rekent er nog vast op dat de tarieven nu in stappen verlaagd gaan worden. Maar de laatste dagen begint er toch weer twijfel te kruipen in de goede wil van China. Strategas suggereert dat dit komt door de val in populariteit van Elisabeth Warren in de polls. Zij was nog verschrikkelijker voor China dan Trump want zij is veel feller op burgerrechten en nog wat zaken die China niet zo bevallen.

Warrens kansen stegen heel hard in de wedkantoren toen zij flink steeg in de polls wie de Iowa caucus zou winnen. Maar nu, vooral sinds de details over haar medicare for all plan bekend zijn geworden, gokt men veel minder op haar. Ze staat nog wel één, maar voelt de hete adem van de gematigde kandidaten Biden en mayor Pete die vinden dat Trump de economie nodeloos heeft verzwakt met zijn importheffingen inclusief enorme schade via oplopende onzekerheid. Sanders heeft al tijden geen hartaanval gehad en krabbelt ook wat op. Bloomberg wil op zijn oude dag ook nog wel president worden, maar houdt zijn kruit nog even droog, misschien begint hij een wanhoopsoffensief om de vele supertuesday staten te winnen via enorme door hem zelf gefinancierde reclamecampagnes die dan weer wel ten koste van zijn goede vriend Biden zouden moeten gaan.  De kansen voor wie de democratische kandidaat gaat worden liggen weer volkomen open. Het is volkomen onduidelijk wie het gaat worden.  Eerst had Kamala Harris het momentum, toen Elisabeth Warren en nu Pete Buttigieg.

Trump lijkt te profiteren van het circus rond zijn impeachment. Hij wordt er populairder door bij zijn volgelingen, want hij deed in hun en zijn ogen niets verkeerd, hij probeert uit landsbelang te voorkomen dat een corrupte kandidaat als Biden president kan worden. Natuurlijk blijven de meeste republikeinse senatoren hem steunen en kan hij net als na het Mueller rapport straks zeggen dat weer gebleken is dat hem niets, maar dan ook helemaal niets, te verwijten valt en dat inderdaad alles een al jaren durende onterechte heksenjacht is.

toch maar met pensioen

Eindelijk dan mijn afscheidscollege (over economische geschiedenis aan de hand van de lange en zeer lange golven en doortrekken van de beleggingskaart, 29 november bij BMO om 15.30). Na zo’n lange tijd. Ik heb zelfs nog meegemaakt dat de rente structureel steeg en 13% bereikte. Kortom, geschiedenis te over. Al heb ik niet persoonlijk meegemaakt wat de Romeinen hier uitspookten en niet life meegemaakt hoe erg de tiërcering van de staatsschuld was in 1810.
Ik zal na mijn pensionering gewoon doorgaan met mijn blog, wel met minder hulpmiddelen (en af en toe enige tijd onderbroken door reizen).

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Nieuwe all time highs voor de Amerikaanse beursindices. Hoop op een mooi handelsakkoord tussen China en de VS en enkele macrocijfers die aangezien worden voor green shoots, misschien is de periode van neergaande macro voorbij. Wereldwijd vallen er diverse macro cijfers mee. Daarom stijgt de rente overal in onrustbarende mate, in Europa zelfs meer dan in de VS. Geldgroei trekt behoorlijk aan, al is die nog steeds niet hoog. Dit is een gevolg van de stevige QE van o.a. de FED.

Naast stabilisatie van groei of verbetering van groei meent men ook iets hogere inflatie te kunnen ontwaren.

Vorige week was vooral de niet officiële Chinese Caixin PMI een grote opsteker. 

Naast de flinke stijging van de Sentix expectations voor Duitsland (de meest voorlopende indictor voor Duitsland, meer nog dan de IFO), was deze week de Amerikaanse ISM voor de dienstensector. 54,7, duidelijk beter dan verwacht.

Initial claims voor werkloosheid in de VS daalden weer naar extreem lage niveaus en daarmee blijft de arbeidsmarkt positief, ook al daalt het aantal vacatures gestaag. Indicatoren voor detailhandelsverkopen blijven goed.  Het handelstekort nam af. Consumentenvertrouwen herstelde iets. Geen recessie in het vierde kwartaal dus, hooguit slechts wederom iets afzwakkende groei.

Er waren echter ook de nodige slechte indicatoren. Arbeidsproductiviteit daalde met 0,3% in het derde kwartaal (+0,9% was verwacht) en arbeidskosten per eenheid product waren (dus) hoger dan verwacht op +3,6% (was in tweede kwartaal +2,4%). Niet goed voor de winstmarge. Verder daalden vorige maand nieuwe orders met 0,6%.

De iets hogere rente leidt nu al tot minder hypotheekaanvragen. Consumentenkredietgroei neemt af, banken zijn strenger met kredieten.

De vrije reserves van de banken stijgen overigens nauwelijks op de QE, o.a. omdat de staat (Treasury) te veel het saldo op laat lopen bij de banken en FED vanwege het grote begrotingstekort.

In Duitsland verbeterde PMI non manufacturing een klein beetje, stegen de nieuwe orders 1,3% (0,1% verwacht).

Democraten weten steeds meer vervelende getuigenissen tegen Trump los te peuteren, waardoor impeachment in het congres waarschijnlijk is, maar vooralsnog niet met 2/3 meerderheid door senaat komt (maar dit laatste is iets minder zeker geworden).
Democraten scoorden beter dan verwacht bij drie gouverneursverkiezingen (twee maal winst, een maal veel minder verlies dan vorige keer)

In Australië woeden steeds meer bosbranden in het subtropisch regen(!)woud, maar de regering houdt vol dat klimaatverandering een 'hoax' is.

Westerse beleggers staan niet zo te trappelen om mee te doen in de emissie van Saudi Aramco, maar China wel.

Green shoots: zet het door? Ofwel is het mid cycle à la 1995 of end cycle à la 1999?

The Heisenberg https://seekingalpha.com/article/4304441-stocks-will-lose-patience-sharply-higher-yields-bond-bloodbath-continues : de rentestijging is te ver, te snel gegaan. Drie sigma afgelopen week. Goldman Sachs meldde al, dat bij een 2 sigma rentestijging in drie maanden aandelen door de obligatiemarkt mee naar beneden worden gesleurd. 'Financial conditions' verslechteren dan weer en weg is het verhaal van green shoots.

Dat zorgt er denk ik voor dat de rente in de VS niet erg veel meer kan stijgen, 10 jaar naar 2,2/ 2,3%% zoals Breitholtz/ Bianco zeggen, lijkt me voorlopig wel genoeg. Te hoge inflatie kan de aandelenmarkt in zak en as doen zitten. Vooralsnog is de flinke rentestijging opnieuw veroorzaakt door een hogere reële rente en nauwelijks door hogere inflatieverwachtingen.

Je kunt nu een heleboel plaatjes bij elkaar sprokkelen die aangeven dat de verslechtering stabiliseert of dat er verbetering is. Ik voel me dan vaak niet op mijn gemak. Als het zo gemakkelijk is om dit soort signalen te vinden, waarom zou het dan niet in de prijs zitten. Als het je vooringenomen richting van de cijfers bevestigt, ga je blij door met verzamelen va die plaatjes. Maar in mijn achterhoofd knaagt dan wel, dit moet toch al grotendeels in de prijs zitten.

De sprokkelaars van ‘green shoots’-plaatjes zien dat we mid cycle zijn, ongeveer als 1995 (na grote rentestijging in 1994 3*verlaging rente FED, groei-afzwakking die in 1995 leidde tot stabilisatie winsten), terwijl ik meer overeenkomst zie met 1999 (we zijn verder in de cyclus, winstmarges dalen, werkloosheid record laag, handelsoorlog nu, Azië-crisis toen, NIPA winsten VS van BNP omlaag, 'unicorns' waanzinnig duur en verliesgevend). Uiteraard twijfel ik nu wat meer door de all time highs en vele positieve verhalen.

de 'green shoots'- plaatjes zorgen wel dat de recessiekansen in de VS binnen een jaar gedaald zijn in de nodige modellen.

Deze keer: er zit wel erg veel optimisme over de handelsdeal in de verhalen. Trump bevestigt dat niet meer in zijn twitters en Navarro is des duivels over de gesuggereerde concessies van de VS.

De macrocijfers zijn inderdaad hoopgevender dan ze in tijden geweest zijn, maar een nieuwe verslechtering ligt voor de hand als FED/ECB niet nog meer verruimen (onwaarschijnlijk, mate van verruiming moet haast wel gaan afnemen), er geen fiscale stimulering van betekenis komt (uitermate moeilijk bij het begrotingstekort van de VS) en winstmarges verder onder druk lijken te komen.

Beurscorrecties komen vaak voor en niemand zou verbaasd zijn als er nu weer een komt. De meeste sentimentsindicatoren wijzen nog niet op onheil, maar diverse toch wel. Er is ‘greed’ en er wordt weer volop gespeculeerd op een lagere VIX. In augustus verwachtten velen die correctie, maar die kwam niet echt. Dat houdt niet in dat er geen correcties meer kunnen komen, zo sterk zijn de put opties van Powell en Trump niet..

de rente en de onbetaalbaarheid van medicare for all in de VS

Afgelopen week stegen de koersen flink op hoop dat de handelsoorlog tussen de VS en China flink gaat verbeteren (een wapenstilstand zou nu een domper voor de beurs betekenen) en ook zag men talrijke voorbeelden van green shoots voor de economie. De FED gaat maar door met grote liquiditeitsinjecties (noodgedwongen, o.a. door de grote hoeveelheid kort geld die Treasury nodig heeft vanwege het begrotingstekort). Bij de ECB roept Lagarde steeds luider dat Duitsland en Nederland meer fiscaal moeten stimuleren, de ECB kan groei niet meer verder stimuleren.

Een en ander leidt tot flinke stijging van de rente, zowel in de VS als Europa. 10 jaar rente brak overtuigend door de 1,85-,90% en de weg naar 2,2-2,3% ligt open. Zelfs Jim Bianco ziet hogere rentes en prijst collega Breitholtz in tweets voor het plausibel maken hiervan. De obligatiemarkt bibbert weer eens voor de inflatiecijfers. 2019 wordt het jaar van de volatiele rente volgens obligatiekoning Gundlach.

En dat zette weer een rem op de koersstijgingen van de aandelenbeurzen.

De onthullingen over de ontzaglijke kosten van de ongelooflijk goed en gedetailleerd ver uitgewerkte plannen van Warren voor medicare for all leidde tot opgetogen commentaren uit republikeinse hoek. Dat volstrekt onbetaalbare plan is de langste ‘suicide note’ ooit geschreven. 215 miljoen Amerikanen zijn verzekerd via hun werkgevers en men accepteerde in ruil daarvoor nogal eens lagere lonen. Bijna alle democratische kandidaten hebben zich overgeleverd aan dat medicare for all plan. Trump kan bij zulke plannen de winst niet ontgaan, zo denken steeds meer mensen. Alleen sleepy Joe en mayor Pete omarmen deze electoraal gezien rampzalige plannen niet, maar die hakt Trump gemakkelijk in de pan. Reden genoeg voor miljardair ('little' volgens Trump) Bloomberg om niet als onafhankelijke kandidaat maar als democraat de strijd te gaan aanbinden met de schare aan democratische kandidaten Ook zou Hillary wel weer eens op het toneel kunnen verschijnen, maar dan moet eerst Biden wel overtuigend kansloos geacht worden.

China liet doorschemeren dat er nu een plan is geaccordeerd waarbij de importtarieven in fasen worden afgebouwd zonder dat China daar concessies van betekenis voor hoeft te doen. Trump heeft nog wat tegengesputterd in tweets en zijn medewerkers vinden het maar niets, maar Trump moet wel akkoord gaan wil hij de verkiezingen winnen. Winnen (van o.a. verkiezingen) gaat immers voor principes ook bij hem. 

Pence en Pompeo hebben in oktober met belangrijke speeches nog wat schepjes bovenop hun speeches van vorig jaar gedaan in de afschildering van China als 'evil emprire' dat de hegemonie van de VS dreigt over te nemen (zazel op hun pad zou Hocus Pocus zeggen volgens Maarten Toonder) en dat met minachting van burgerrechten, Amerikaans intellectueel eigendom en eigenlijk heel het westers kapitalistisch systeem. 

Toch is er in dezelfde tijd zoals al meer dan een jaar opnieuw grote vooruitgang gemaakt in de onderhandelingen over de handelsoorlog. Even tarieven omlaag, want dat moet voor de verkiezingen. Beter Trump dan Warren hoor je de Chinezen denken. Zij heeft een plan om de Chinezen te dwarsbomen en Trump die doet maar wat, is met wat gevlei en cadeautjes gemakkelijk om te praten. .Maar kiest China echt voor Trump? Moeilijk voor te stellen, tenzij Trump inderdaad doorgaat met capituleren zoals hij nu al weken doet.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De S&P500 steeg verder en doet het opnieuw beter dan de Europese beurzen. De rente kon per saldo wat dalen na de havikachtige renteverlaging van de FED. Die gaat pauzeren en de rente niet verlagen als het economisch beeld niet noemenswaardig verslechtert. Verhogen is voorlopig helemaal uitgesloten, tenzij er een grote stijging van de inflatie komt (onwaarschijnlijk):

Powell from transcript: "I think we would need to see a really significant move up in inflation that’s persistent before we even consider raising rates to address inflation concerns."

Jim Bianco en anderen: de repocrisis [ FED New York moest ook afgelopen week flink kopen om de repomarkt in het gareel te houden] werkt door in de korte rente. De futures geven daarom misschien/ waarschijnlijk een te lage kans op verlaging van de FED rente. Futures zeggen dat er nog één renteverlaging komt, misschien al in januari (50% kans). De dots geven aan dat behoorlijk wat FED leden een hogere rente zien in hun basisscenario van mid cycle herstel van de Amerikaanse economie.

The Donald in tweet over het banengroeirapport: Wow, a blowout JOBS number just out, adjusted for revisions and the General Motors strike, 303,000. This is far greater than expectations. USA ROCKS!

[128.000 officiële banengroei+ 95.000 herzieningen vorige maanden  + 40,000 door tijdelijke staking bij General Motors +20.000 correctie voor tellers volkstelling 2020= 283.000 dit is voor Donald Trump vrijwel helemaal goed]. Banengroei was veel beter dan verwacht. Enig minpuntje: de banengroei was vooral in deeltijdbanen.

De ISM steeg 0,5 naar 48,3, minder dan verwacht, maar goede stijging van leading componenten zoals nieuwe orders, export orders. Pending home sales omhoog. ECI, arbeidskosten 0,75% omhoog in derde kwartaal, net als de loongroei, niet slecht voor zo'n lage werkloosheid (wel +0,1% naar 3,6%). 

De groei van het BNP van de VS over het derde kwartaal was 1,9% en dat was 0,2% meer dan verwacht.

Groei in Frankrijk was met 0,3% 0,1% beter dan verwacht.

PMI's waren zoals verwacht slecht in Europa en Japan, maar lijken te stabiliseren (Nederland viel wel terug, maar bleef net boven 50). Officiële PMI van China omlaag, maar markit PMI behoorlijk omhoog.

De impeachmentprocedure is opgestart en zoals verwacht stemden alle republikeinen tegen, inclusief zelfs enkele democraten. Trump blijft foeteren op een en ander, hij heeft in eigen ogen niets verkeerds gedaan. Hij gaat het gesprek met de Oekraïense president voorlezen en sommeerde hem naar het Witte Huis te komen. Duidelijk is dat Trump buiten zijn boekje is gegaan, maar dat republikeinen dit niet erg vinden. 

China heeft laten doorschemeren dat het handelsakkoord voorlopig niet verder dan fase 1 zal komen als het daar al komt.

Het VK gaat op 12 december nieuwe verkiezingen houden. Farage niet kandidaat. Het wijst op Brexit op 31 januari.Johnson met zijn sado-populisme lijkt te gaan winnen.

Trump is ook zo'n sado-populist, aan het doen wat de deplorables het meeste schaadt. Er zijn nieuwe belastingmaatregelen waardoor de multibiljonairs minder belasting hoeven te betalen (loophole met omkeringsprincipe wordt hersteld; Zucman c.s. berekenden dat de multibiljonairs nu in % minder belasting betalen dan de middenklasse)

overpeinzingen

Er is weer vrees voor extreme ‘greed’: er is een excessief short gaan van VIX (ongeveer als begin 2018), want dat was zo vaak winstgevend. Wat kan er verkeerd gaan? Na de derde renteverlaging van de FED blijven de koersen meestal eerst nog enige tijd stabiel/ licht stijgend tot men afglijdt naar een recessie of er komt een nieuwe stijging van ca. 15% als er geen recessie komt. Recessieangst is behoorlijk weg na de mooie werkgelegenheidscijfers en meevallende groei van het BNP in het derde kwartaal. ISM omhoog, al was dat minder dan verwacht. Lage inflatie zorgt voor reële groei inkomens. Door de lage rente komen bedrijven veel minder in problemen met hun leningen. 

Alles gaat goed: enorme QE van de FED, de ECB en BOJ doen ook wat aan QE. Maar PBoC moet verkrappen. PMI markit van China (Caixhin) was sterk, veel sterker dan de PMI volgens overheid. Green shoots worden met de nodige moeite (ik zie, ik zie, wat jij niet ziet- spelletje) gesignaleerd. Het beleggingssentiment is flink opgeklaard in de afgelopen weken en dat leidde tot all time highs in de S&P500.

Ondertussen zit Warren Buffett op een enorme hoeveelheid cash, omdat hij de koersen ziet dalen/ crashen/ niet veel ziet stijgen. (De Buffet indicator van marktwaarde aandelen VS/BNP staat op recordhoogte).

Winsten over het derde kwartaal vallen ongeveer normaal mee. Relatief iets meer bedrijven dan normaal verslaan de winstverwachtingen, maar de guidance is slechter dan normaal.

De FED gaat minder royaal worden, vooral als ze de enorme extra liquiditeit terug gaan nemen die nodig was en is voor het redden van de repomarkt.

Impeachment gedoe rond Trump is slecht voor consumentenvertrouwen.

Overigens gaat de consumptie pas echt terugvallen als de beurzen flink naar beneden gaan, tot dan zal het waarschijnlijk redelijk tot goed gaan met de consumptie.

De Amerikaanse economie wordt beheerst door de aandelencultuur (wat veel minder het geval is in Japan of Europa). Consumentenvertrouwen geeft aan wat de S&P500 vorige maand deed. Consumptie valt daarom vrijwel meteen terug na een daling van de aandelenmarkt. De FED kan zich daarom niet loskoppelen van de S&P500. Powell is de commander in chief van de S&P500.