Het is niet uit te leggen aan de kiezers van West Virginia. Zij zijn net als Nederlanders een beetje dom

 De klip van de FED die havik gaat spelen via snellere afbouw QE en drie renteverhogingen in 2022 was genomen met een zucht van verlichting. Niet erger dan verwacht.

De optie-expiratie vrijdag was zoals verwacht iets moeilijker, vooral niet gunstig voor crypto. Dat nam wat liquiditeit uit de markt die de komende tijd weer terug moet komen na 1 januari. Meestal loopt de markt dan vanaf 20 december hier op vooruit.

Nu nog even niet, want het wordt niets met de plannen van Biden, BBB, build back better again. Republikeinen in een fauteuil naar een enorme overwinning eind dit jaar, eigenlijk iets dat de beurs meestal positief waardeert, maar nu niet. De voorspellingen voor economische groei 2022 moeten terug en ook voor 2023 en 2024 zullen republikeinen alles er aan doen om via bezuinigingen de kiezer te straffen voor hun onbezonnen afwijzing van de grootste president aller tijden. Minder groei, weg met investeringen voor klimaat. Want het is niet uit te leggen aan de kiezers van West Virginia, aldus Manchin. Zo veel geld uitgeven. Nee, dat is niet nodig en dat snappen de kiezers in West Virginia. Die staat staat op de allerlaatste plaats van de Amerikaanse staten qua infrastructuur, gezondheidszorg, bijna allerlaatste qua werkgelegenheid en onderwijs (ze zijn dus een beetje dom, ze snappen natuurlijk niet wat goed voor hen is). Het wordt tijd dat de republikeinen hem een mooie Tesla geven in plaats van die buitenlandse shit waar hij nu in rond rijdt, zijn Maserati.

Nederland zit in een stevige lockdown. Eigen schuld zeggen onze zuiderburen en oosterburen, veel te snel en veel te veel versoepeld, als allerlaatste land in Europa gestart met boostervaccinaties en dat met slechts de helft van de IC-capaciteit van België per inwoner. Wij zijn een beetje dom. Omikron zou wel eens niet zo onschuldig kunnen zijn als de beurs eerst dacht, veel besmettelijker, ongeveer even gevaarlijk en dat terwijl de huidige vaccins nauwelijks werken. Met een booster is er nog enige hoop. Sinovac lijkt bijna helemaal niet te werken en dat betekent dramatische maatregelen van China binnenkort met bijbehorende verergering van de aanbodschok uit Azië. Zero Covid beleid doorzetten lijkt hopeloos voor China, maar men zal toch alles willen proberen.  Biden gaat nog een speech geven op dinsdag dat omikron toch wat zorgen baart, maar men luistert toch niet meer naar hem. Hij is een super lame duck geworden, kan niets meer voor elkaar krijgen. Alhoewel, een flink verwaterd BBB voorstel met nog iets extra's voor West Virginia, dat is daar vast wel uit te leggen. Vooralsnog torpedeert West Virginia de klimaatplannen in de wereld. Zonder goed voorbeeld van de VS gaan China en India niet volgen. De kolenlobby straalt, gloeit weer van uitbreiding productie net als in 2021. 

Desalniettemin kunnen de beurzen gewoon weer gaan stijgen (of niet, vooral niet als de grote tech jongens een flink pak rammel krijgen zoals Tesla, Apple, Microsoft en Google). De inflatieangst is aan het verdwijnen nu de olieprijs de hobbel van $76 niet nam en Manchin en omikron voor lagere groei zorgen  Staalprijzen en koperprijzen onder druk vanwege vastgoedellende in China. Mensen kunnen hun geld niet meer kwijt en dan kopen de millennials maar aandelen, die hebben ze nog steeds erg weinig vergeleken met vorige generaties. Dividenden stijgen en de wonderaandelen zijn niet meer zo veel te veel te duur.

vooruitzichten 2022

 Vroeger moest ik elk jaar vooruitzichten voor het komend jaar en decennium schrijven. In augustus moest dat al af zijn, dan konden de pensioenfondsen op tijd over hun beleggingsbeleid voor het komend jaar of langer vergaderen, voor het jaareinde.

Voor het komende jaar was dat moeilijk scoren, maar voor de lange termijn kon je vaak nog wel iets verstandigs melden.

Dit jaar ga ik het weer eens proberen, veel later dan gebruikelijk en minder gericht op pensioenfondsen.

Ook ik weet niet wat er gaat gebeuren, ook dit jaar weer niet. Het gaat er om voor beleggen of je iets kunt aanroeren dat overtuigend van de consensus afwijkt.

Net als elk jaar weet men te constateren dat de toekomst dit jaar wel erg onzeker is. Misschien valt Rusland de Oekraïne binnen, annexeert China Taiwan en komt er oorlog in het Midden-Oosten. COVID blijft onzeker. En iedereen is bezorgd over inflatie.

De inflatiemarkt (TIPS, inflatie swaps) prijzen in dat de inflatie flink gaat dalen in 2022 en 2023. Dat ligt voor de hand, omdat de aanbodschokken minder worden en de groei gaat afvlakken door minder fiscale en monetaire stimulering. Grondstoffenprijzen zullen niet zo veel stijgen als in 2021 (Amerika produceert meer olie, de OPEC-landen zijn bang dat ze hun olie niet meer kwijt raken en de vraag lijkt nauwelijks te stijgen; de afzwakkende groei in China, minder bouwactiviteiten staat eigenlijk borg voor minder stijgingsgeweld voor de grondstoffenprijzen in 2022).

Lonen blijven ondertussen wel stijgen, in de VS meer dan in Europa. De VS wordt meer geraakt door vervroegde pensionering, een dalende participatiegraad bij ouderen en afnemende immigratie dan Europa. De lage lonen stijgen daardoor relatief hard. Dit gaat dus meer inflatie opleveren in vooral de VS.

Het belangrijkste verhaal is echter niet of de inflatie hoog blijft door aanbodproblemen maar of de inflatie onder 4% kan worden gehouden ondanks loonstijging via meevallende productiviteitsgroei.

Meevallende productiviteitsgroei ligt voor de hand door COVID. Meer thuiswerken, meer online regelen. En er is een reservoir aan nieuwe kennis ontstaan door 20+ jaar internet dat aan het leiden is tot steeds meer innovaties. Die zijn bitterhard nodig voor de klimaatcrisis, de nieuwe wereld van het metaverse/ AI, robotisering door daling (groei van) beroepsbevolking in veel landen. 

Verhalen over productiviteitsgroei, dat mis ik in de vooruitzichten. Iedereen is bang voor inflatie. Dat lijkt dus ingeprijsd. Iedereen is onzeker over COVID en de wereldpolitiek, net als altijd. Dat wijst erop dat ernog steeds een positieve risicopremie is voor o.a. aandelen.

Bij vastrentende waarden is dat niet zo duidelijk vanwege enorme QE. Die zorgt ervoor dat de prijzen voor obligaties hoger zijn en blijven dan je rationeel kan beredeneren. Dat zou dus enigszins kunnen veranderen in 2022. Maar niet veel, overheden mogen van centrale banken veel geld uitgeven, vooral voor bestrijding klimaatcrisis. Dat zeg je nooit aan dovemansoren bij overheden. Die blijven dus te veel geld uitgeven. 

Dat veroorzaakt meer inflatie, al lijkt Biden het tegenovergestelde te geloven (betere infrastructuur zorgt voor lagere kosten bedrijfsleven). Hogere lonen ook, maar er is flink tegenwicht van meevallende productiviteitsgroei en minder aanbodproblemen. Daarom zou de ingeprijsde inflatieverwachting wel eens ongeveer zo kunnen uitkomen. 

Is dat genoeg voor een goede aandelenmarkt? Een recessie voor 2022 lijkt onwaarschijnlijk (er is genoeg spaargeld, voorraden moeten worden aangevuld, klimaatinvesteringen gaan groeien) en dan gaan beurzen meestal omhoog.  Minder QE is natuurlijk een enorme domper, maar als de inflatie gaat dalen als is ingeprijsd, dan is dat een enorme opsteker voor de beurs. De winstgroei voor de lange termijn is waanzinnig optimistisch, maar voor 2022 niet zo irrealistisch. analisten zijn bijna altijd te optimistisch en de markt kijkt daar doorheen. Als productiviteitsgroei meevalt, lijkt hetzelfde te gaat gebeuren met de voor overoptimisme van analisten gecorrigeerde winstverwachtingen. Koerswinstverhoudingen moeten wat dalen. 

Dat leidt tot de saaie verwachting dat aandelen ongeveer gemiddeld gaan stijgen en dat de rente ook een beetje gaat stijgen in 2022.

van overpessimisme naar optimisme

 Vorige week wist iedereen het zeker: een flinke correctie was aanstaande vanwege omikron en vreselijke woorden van de FED vanwege torenhoge inflatie. 

Mooi beursherstel dus ondanks record inflatie (niet erger dan verwacht). Omikron lijkt mee te vallen, zo hoopt de markt vurig. Wonderaandelen iets in herstel, waardoor de kar minder getrokken hoeft te worden door de grote jongens. Nog even een weekje doorbijten met de optie-expirtie, de laatste maanden vaak reden voor even wat zwakte. Daarna het traditionele kerstherstel waarbij de grote losers van het afgelopen jaar vaak worden gekocht (als het verhaal niet te erg is, d.w.z. ja voor Unilever, Jdepeets zou je verwachten, maar voor JET misschien nog geen pret, misschien ook nog wat geduld nodig voor Philips) 

Men wordt weer wat optimistischer over dalende inflatie. Lagere grondstoffenprijzen, wegebbende aanbodschokken, meevallende ontwikkeling arbeidskosten per eenheid product in Europa, daar ook minder huurstijging). De lange rente is al erg laag en daardoor kan de FED de rente maar weinig verhogen (anders omgekeerde rentecurve en dan enige tijd later nodeloze recessie).  Maar wel snellere afbouw QE, wat eigenlijk even erg zou zijn als 2% renteverhoging. 

Wie weet doen Europese aandelen het komend jaar niet slechter dan Amerikaanse. Als het niet te erg tegenzit in China vanwege een ontluikede extra monetaire stimulering aldaar na al dat afknijpen, afgedwongen door overspeculatie in huizen door o.a. Evergrande. 

Ondertussen even wat peentjes zeten of Poetin de grenzen van de Oekraïne wil terugbrengen tot de periode voor Chroestjov. 

En wat gebeurt er met de winstverwachtingen? Voorlopig nog niets bijzonders. 

En gaat de olieprijs naar boven doorbreken? Brent> $76? Dan weer hogere rente zou je zeggen, maar vertrouwen op de oude logica is tegenwoordig gevaarlijk. In de VS produceert men weer meer olie. Dat zou de OPEC moedeloos moeten maken, maar wie weet niet.

zelfs het mooiste meisje kan niet meer geven dan ze heeft en andere (soms vergankelijke) beleggingswijsheden

 Ter Veer riep altijd, als hij de beleggingsfantasie veel te veel ten hemel zag rijzen: zelfs het mooiste meisje kan niet meer geven dan ze heeft. Hoe veel fantasie er ook is en kan zijn, op een gegeven moment is het optimisme op. Maar het optimisme kan enorm zijn, de fantasie over mooie meisjes kan enorm zijn (of over mooie mannen). Maar ooit wordt het niet nog meer.

Zo verging het de afgelopen maanden met de wonderaandelen die wonderbaarlijk hoge groei zullen blijven houden en uiteindelijk ook wonderbaarlijk hoge winsten, als alles goed blijft gaan. Aandelen met fantastische verhalen en zo lang die verhalen maar mooier werden, konden de koersen dus wonderbaarlijk stijgen. Vooral in de huidige markt waar het nieuwe aandelenkapitaal vooral van nieuwe, veelal jonge, particulieren kwam. Helaas, op een gegeven moment sneuvelen diverse van die wonderverhalen en als er te veel gesneuveld wordt, dan wordt men voorzichtiger, achterdochtiger dat de toekomst toch misschien niet helemaal zo rooskleurig is als vanaf al die beleggingsfora je wordt toegeschreeuwd.

De correcties gingen nog sneller dan na 2000 en men roept nu dat diverse van die wonderaandelen weer wonderbaarlijk goed zullen zijn, net als Amazon vroeger. En hup, daar was een soms prachtig herstel. Cathie Wood was van de meest bewonderde belegger ineens de meest verguisde, maar zie, ARKK herstelt. Zijn de wonderaandelen voldoende afgestraft weer met de pootjes op aarde beland? De meeste waarschijnlijk niet, maar de aandelen die hun prachtige verhaal nog prachtiger kunnen maken, die kunnen natuurlijk nog veel verder omhoog.  

Overigens is crypto ook zo'n verhaal dat alleen maar mooier wordt totdat men ineens er achter komt dat de keizer geen kleren heeft, dat het mooie meisje toch niet zo mooi is, een gemeen kreng. Voor bitcoin dreigt dit denk ik (maar ik weet weinig van crypto) eerder dan voor diverse andere crypto munten. Het blijft onbegrijpelijk voor mij. De waarde van alle crypto munten bij elkaar is nog hoger geweest afgelopen jaar dan de instroom van particulier geld in de aandelenmarkt en die was toch groter dan die van de afgelopen dertig jaar bij elkaar. 

De afgelopen tijd zijn er diverse beleggingswijsheden zwaar op proef gesteld. De inflatieverwachtingen stegen maar en toch daalde de rente. Bitcoin zou het goed doen als er monetair verruimd werd. Nou het kon toch omlaag bij die rentedaling. Die zou goed zijn voor technologie en wonderaandelen. Nee dus, niet altijd. Stijgende inflatie veroorzaakt grote dalingen op de aandelenbeurs. Nee, nog niet dus. Waarde wint meestal van groei. Help, wat is dat al lang andersom. Een sterke dollar betekent zwakke grondstoffenprijzen. Nee, de laatste tijden vaak niet. Beurzen storten in als China monetair verkrapt. Nee, nog niet dus en China is overigens weer monetair aan het verruimen. Corona slecht voor aandelen? Meestal niet tot nog toe. Verband met beurs erg moeilijk uit te leggen.  

omicron en de obligatiemarkt tegen Powell

 De markten zijn opgeschrikt door omicron, een nieuwe covidvariant waarvan nog weinig bekend is (men hoopt dat het zeer besmettelijk is maar minder gevaarlijk. Dat meer besmettelijk lijkt plausibel, maar er lijken wat geniepige trekjes aan omicron te zitten, gevaarlijker voor jongeren, vaccins hebben er iets minder vat op te hebben en ik ben niet gerust op de verhalen over trombose en hartproblemen). De deltavariant lijkt de komende maanden fors op te gaan rukken in de VS, gezien de normale vertraging op wat in Europa gebeurt (aldus Bianco). De deltavariant veroorzaakte een 5% correctie eerder dit jaar en dat leek het scenario voor de huidige correctie.

De huidige correctie heeft niet alleen last van delta en omicron, maar ook van angsten voor economische groei en het knappen van bubbels van de wonderaandelen. Groei- en winstverwachtingen lijken te hoog, maar niet noodzakelijkerwijs bij winsten meer te optimistisch dan gewoonlijk (ja de winstmarge is idioot hoog, maar ook bij lagere winstmarges is er goede reële winstgroei mogelijk). Sommige profeten die het de laatste tijd goed zagen zoals Puru Saxena zien een grotere correctie (15-20%). Anderen zoals de tot dit jaar altijd zo pessimistische Lance Roberts zien al heel wat oversold aandelen en een klein herstel voor de kerst.  

Cathie Wood beleeft moeilijke tijden met haar slagschip ARKK vol wonderaandelen. De meeste aandelen zitten nu zwaar onder water en alleen Tesla behoedde haar voor een nog ergere neergang (en crypto). Tesla blijft fantastisch overeind ondanks grootscheepse verkopen van Elon Musk.

Crypto had het gisteren even erg moeilijk, maar het Plunge Protection Team, in dit geval aangevoerd door de hippe president van El Salvador, wist vooralsnog de trend te keren. De optiemarkt zit zwaar gepositioneerd op ETH 5000 en als ETH daar in de buurt dreigt te komen, zou een melt up voor de hand liggen. De risico's van crypto zijn weer eens overduidelijk enorm.

De Amerikaanse obligatiemarkt begint een recessie in te prijzen. Men ziet over enige jaren weer een daling van de FED rente (=inverse rentecurve dreigt, het meest betrouwbare recessiesignaal op een termijn van 1 à 2 jaar). De lange rente geeft overduidelijk een forse afzwakking van de economische groei in 2022 en 2023 aan. Men begint weer te geloven dat de inflatie gaat afzwakken, vooral die van goederenprijzen. Ze zijn te duur aan het worden, men zit er nu veel te vol mee en de vraag gaat dus afzwakken terwijl het aanbod gaat toenemen door afzwakkende aanbodproblemen. De versnelde taper, zo toegejuicht door het IMF, lijkt niet nodig en die vier renteverhogingen die Powell mogelijk ziet voor 2022 zijn er minstens twee te veel. Ook bij de ECB zorgelijke gezichten ineens als men over inflatie praat. Lagarde leek eerst het inflatievuur te kunnen doven met het sprenkelen van voldoende van haar Chanel 5, maar kijkt nu toch wel erg zorgelijk op recente foto's. CEO's van bedrijven die zo zorgelijk kijken, die aandelen kun je vaak beter verkopen.

Omicron en COVID-zorgen zijn aan het leiden tot plotseling dalende voorspellingen voor de vraag naar olie (ze waren juist zo op dreef met hogere voorspellingen), terwijl het aanbod niet lijkt af te nemen (olielanden zijn bang dat ze niet lang meer zo veel olie kwijt kunnen en dat heel de OPEc er zo over denkt). Ondertussen zijn de investeringen in nieuwe olieproductie zeer onvoldoende en zou de olieprijs toch moeten stijgen als het omicrondrama niet al te erg wordt. Een en ander zou wel kunnen leiden tot een zwakkere dollar omdat COVID nu de VS weer relatief hard gaat raken.

Een 

Powell herbenoemd: reële rente omhoog, wonder tech omlaag

 De inflatieverwachtingen lijken even uitgestegen, lijken zelfs een iets te dalen. De reële rente stijgt echter, vooral de herbenoeming van Powell en de niet geruststellende opmerkingen van nieuwe vice chair Brainard dat inflatie toch wel hoog was, zette de reële rente hoger.

Op korte termijn zijn de economische verrassingen weer positief geworden, vooral in de VS. De leading IFO expectations laten echter een flinke afkoeling zien in de komende maanden voor de Duitse economie (Covid. last van China, te hoge inflatie). En dus een zwakke euro (zie retweet plaatjes op mijn twitter account, ik ben tegenwoordig te lui om zelf plaatjes te maken, maar tracht via wat retweets de belangrijkste plaatjes te verzamelen. Ik heb nog maar twee volgers, maar wat geeft dat).

Onze Knot van De Nederlandsche Bank, wist ons gerust te stellen dat onze economie steeds minder last heeft van nieuwe COVID-golven en uiteraard, die hoge inflatie is van voorbijgaande aard (transitory). Men gelooft er steeds minder in, maar het is nog steeds de meest logische verwachting. De inflation linked bonds geven aan dat de inflatie in 2022 wat gaat dalen en daarna zou de inflatie dan echt duidelijk onder 2,5% moeten zijn, gemiddeld althans.

Technologie heeft het moeilijk bij die oplopende rentes. Het is ook wel erg duur geworden. De vaandeldrager, het ARKK ETF fonds van Cathie Wood ziet er koerstechnisch gevaarlijk uit. Flink gedaald van top, al is het niet zo veel als Zoom of Peloton etc. Tesla blijft goed liggen onder de verkoopgolven van Elon Musk. Tesla is een eigen wereld die een idioot groot deel van de optiemarkt bespeelt. 

Bitcoin ligt er even niet zo goed bij, ook al probeert men in El Salvador het bitcoin (belasting)walhalla te stichten op de rand van een vulkaan, behoorlijk toepasselijk. Bitcoin correleert met liquiditeit en is daarom niet zo'n goede vluchtheuvel voor barre monetaire tijden. Bianco had uitgevonden dat fintech aandelen als Visa en Adyen negatief correleren met de opmars van crypto, dat is steeds duidelijker de disruptor voor fintech denkt hij.

Het gaat met de wereldeconomie best goed, de corona misère in aanmerking nemend en de terugval in China en enkele Emerging Markets. De wereldhandel is mooi hersteld, de verhalen over deglobalisering voorlopig logenstraffend. Winstmarges staan record hoog in de VS, al zal dat wel iets minder mooi gaan worden. Maar mooi genoeg voor verdere winststijging, natuurlijk niet zo hard als in het afgelopen jaar. Iedereen zit nog vol cash, het bedrijfsleven is overwegend zeer goed gefinancierd. Men kan tegelijk meer investeren, meer dividend betalen en meer aandelen terugkopen en toch nog de balans verbeteren. Hoe is het mogelijk. dat zal niet gelden voor een deel van de wonder tech die 50%+ groeit maar geen winst maakt (en ook niet zal gaan maken in de nodige gevallen).

Ik las met verbazing het verslag aan analisten over het derde kwartaal van Prosus, de dochter van Naspers die vooral bergen aandelen Tencent heeft. Wat een dynamiek van investeringen in die supersnelle groeiers in nu vooral India. 22% rendement had dat opgebracht volgens CEO van Dijk, gesecondeerd door Illg van Naspers. Allemaal bedrijven waarvan ik meestal niet eens weet wat het precies doet. Behalve maaltijdbezorgers, die ondanks hun verliesgevend bedrijfsmodel (het is moeilijk rendabel te bezorgen) bijna winstgevend zouden dreigen te worden. Wie weet heeft hij gelijk. De beurs vertrouwt Prosus voor geen (ten) cent (voorlopig), vooral vanwege de strapatsen van de machthebbers in China natuurlijk. Maar dat zou uiteindelijk wel goed komen, zo hoopt van Dijk, hij houdt het volste vertrouwen in Tencent (zeer terecht in de afgelopen decennia).

lockdown markt up

 Men is helemaal niet blij met COVID. Lockdown in Nederland en Oostenrijk. Dat brengt geen mooie gedachten naar boven. In de VS is het consumentenvertrouwen in een vrije val. Vooral republikeinen zijn nu ongeveer somberder dan ooit, somberder dan begin corona in 2020 of bij de financiële crisis in 2009. Corona plus Biden, nee, dat is verschrikkelijk vinden zij. Ondertussen wordt er geweldig gewonnen met crypto , huizen en aandelen en nog meer. De cryptomunten al meer dan $3000 miljard waard. Dat begint in de buurt van goud te komen (iets minder dan $10.000 miljard, al het goud kan in een kubus van ongeveer 20 meter).

Rivian gig na de beurs met ongeveer 0 omzet, maar met de Amazon achtergrond en elektrische auto's dromen is Rivian toch meer dn $100 miljard waard. Waanzin roept men. Musk is op merkwaardige manier aandeln Tesla aan het verkopen ($ 7 miljard vorige week en misschien meer te gaan om belastingen te gaan betalen, zoals het miljardairs betaamt aldus Bernie Sanders (Musk tweette dat hij was vergeten dat hij bestond). Er is volop actie, allerlei bedrijven willen splitsen, zoals GE, Johnson & Johnson.

De klimaatconferentie in Glasgow eindigde zoals verwacht. Blabla en een zwak compromis. No way dat China en India uitstoot gaan verminderen voor 2030 (en zij zijn nu al verreweg de grootste uitstoters van CO2). Amerika wil wel, maar stelt geen geld beschikbaar van enige omvang. Vrome beloften van Europa, Canada en het VK die hopen dat goed voorbeeld gevolgd gaat worden. Vooral als het economische groei gaat opleveren, wat goed kan, maar niet geloofd wordt.(nog niet)

Ondertussen lijken de markten steeds meer op 1996-2000 te lijken. Men begint steeds meer te geloven dat aandelen alleen maar omhoog gaan, vooral de dure tech aandelen. Ik zie Morgan Housel net als in 1999 gebeurde dat ervaring onzin is, je moet het van de jongeren hebben, die zien de mogelijkheden en worden niet door misslukkingen uit het velreden tegengehouden,(en zien dus het risico niet zo goed als ouderen aldus Morgan Housel). Alles kan, enorme 10%+++ winstgroei kan echt voor deceniia. 

John Mauldin zit in allerlei goede dure aandelen en start up. Hij rebalancet niet naar normaal risico, hij blijft extreem veel risico nemen voor zijn leeftijd. Dat kan omdat hij erg rijk is geworden en een 70% terugval kan opvangen zonder zijn nieuwe jonge vrouw teleur te stellen als oude sok.

Housel em auldin maken overigens zeer wel plausibel dat er een positieve productiviteitsschok gaande is, net als rond 1995-2000 en waarschijnlijk nog sterker denk ik. Daarmee kun je goed verklaren dat aandelen niet te duur staan, zelfs als de rente wat gaat stigen.

Het pessimisme oer groei in 2022 wordt iets groter vanwege de veel te hoge inflatie en het wegkwijnende consumentenvertrouwen en de problemen in China. En Covid.

Er wordt wel veel tegengas gegeven. Zentner van Morgan Stanley ziet flinke groei door groei voorraden nu de aanbodschok langzaam afneemt. Flinke stijging autoproductie dus. De consument staat nog bol van de liquiditeit en men wil het eigen huis opknappen. Er kunnen nog veel mensen aan het werk raken door beter te leven met Covid. En natuurlijk meevallende stijging van de productiviteit. 

overpeinzingen

 De lange rente daalde ineens flink. De aankondiging van de FED dat ze minder leningen gaan opkopen, taperen, in acht maanden  elke maand  15$ miljard minder naar 0. Dat nam de markt heel goed op. Smart moy zat extreem lang gepositioneerd om leningen te kopen, men zag dat de markt te bang was voor tapering. Het lijkt erop dat de inflatieverwachtingen even uitgestegen zijn. De groeiverwachtingen voor 2022 worden verlaagd. Aanbodschokken worden kennelijk minder erg. Scheepvaarttarieven dalen flink. Aardgastarieven in Nederland ook even. 

Op korte termijn is er echter weer wat meer optimisme. de Sentix-verwachtingen voor de toekomst in Europa draaiden weer naar positiever.  De ISM's waren goed in de VS. De groei van de werkgelegenheid was weer torenhoog. Biden lijkt zijn geld voor infrastructuurinvesteringen in verdunde vorm te verkrijgen, dankzij enkele republikeinen (verraders volgen de conservatieven, let us go Brandon, de nieuwe verwensing voor Biden). China is in de versukkeling door COVID en de overspeculatie in vastgoed. Li Keqiang hint op extra stimulering en de Chinese centrale bank is weer extra royaal met kasinjecties voor de banken.

Beurzen zijn een beetje overbought. Al tijden laadt men zich helemaal vol in met opties. Groot optimisme op de beurzen dat deze keer uit de pas loopt met het consumentenvertrouwen. De lange rente is weer laag. Men koopt zich blauw aan crypto, door steeds meer mensen gezien als een kansrijke loterij. Her afgelopen jaar is de waarde van cryptomunten mnaar ik gelelzen heb gestegen van een luttele $ 600 miljard naar $2400 miljard. Dat wordt in dit tempo binnen een jaar meer dan al het goud in de wereld waard is. Ik begrijp nog steeds niets van de waardestijging, maar de stijging is enorm geweest. Tot op heden hebben de cryptofanaten gelijk gehad. Toch blijf ik bang voor ineens een daling van zeg 70 tot 90%. De gekte kan ineens voorbij zijn. De geschiedeis staat bol van de voorbeelden van gektes die ineens over zijn, dat men ineens totaal anders gaat denken over iets, precies omgekeerd. (mooi verhaal hierover van Morgan Housel op zijn blog).

De huidige stijging van de beurs lijkt steeds meer op die van 1995-2000. De stijging is nu wel breder en niet alleen aandelen zijn duur maar alles is duur, vastgoed, crypto, obligaties, moderne kunst en diverse grondstoffen (maar niet allemaal, net zoals bij aandelen de waarde-aandelen ook niet duur lijken). Maar waar zitten we? Is het 1999-2000 of pas 1997? De gekte duurde in de jaren twintig behoorlijk lang. Het kan best wel eens pas vergelijkbaar met 1926 zijn. Maar ik weet het natuurlijk ook niet. Het kan snel voorbij zijn of nog jaren langer duren.

inflatieangst leidt tot hogere korte rente, lagere groeiverwachtingen maar metaverse to the rescue

 De inflatie is nog steeds aan het oplopen. Aanbodschokken krijgen de schuld van tegenvallende omzetten en verwachtingen. Autofabrikanten hebben niet alleen te weinig chips maar straks ook te weinig magnesium. In Duitsland verwacht men daardoor minder groei in 2021 maar meer in 2022. Dat is in strijd met wat de obligatiemarkt vertelt. Flinke vervlakking van de rentecurve betekent lagere groei in de toekomst. Diverse cyclische indicatoren wijzen op afvlakkende groei in 2022. Daardoor ook meer somberheid over winsten. Centrale banken roepen nog vertwijfeld dat ze de rente niet gaan verhogen voor 2023 of 32024, maar de kapitaalmarkt is aan het dwingen tot een voortijdige verhoging in 2022. QE moet in de vuilnisbak, maar dat kan niet als klimaatmaatregelen etc. gefinancierd moeten worden. Een en ander wijst denk ik op voorlopig niet zo veel rentestijging. Uiteindelijk zou de rente de komende jaren overigens wel degelijk flink kunnen stijgen. Loonstijging dreigt in o.a. de VS boven 4% uit te komen e dat is slecht nieuws voor inflatie en winsten (grote stijging employment cost index 1,3% vorig kwartaal bijvoorbeeld).

Verder zijn de cryptobeleggers weer helemaal door het dolle heen vanwege de plannen van Zuckerberg om Facebook in de vorm van Meta de hele digitale leefwereld te gaan beheersen. Hij heeft het licht gezien van de metaverse en heeft het over interoperability. Wat dat precies gaat betekenen is onduidelijk. Facebook was tot op heden hier niet zo succesvol in (mislukking libra etc.). Maar misschien verandert dit. Zuckerberg meldt terecht dat de digitale wereld (van sociale media, augmented reality en virtual reality) relatief steeds belangrijker gaat worden ten opzichte van de fysieke wereld. Iedereen zijn digitale d(r)oormwereld (Trump heeft toch echt met landslide gewonnen, anti vax overwint en maken de vaxers tot slaaf, Nederland eindelijk wereldkampioen voetballen etc.). Men kan digitaal schatrijk worden. Iedereen benijdt degene die $8000 vorig jaar belegde in Shiba Inu en nu $ 5,7 miljard zou hebben. Die digitale rijkdom kan steeds eenvoudiger omgezet worden in fysieke rijkdom. 

The Bank of America heeft berekend dat oplossing van de klimaatcrisis voor $150.000 miljard kan. Zo niet, dan 3% minder economische groei per jaar straks. Het kan dus echt, het is onwil om het niet te doen.

 

inflatiepaniek maar beurzen op all time high

 De septemberflauwte was snel voorbij. Echt overtuigend gaat het niet omhoog, maar de beurzen zijn al zo veel gestegen zondr terugslag. Over een muur van zorgen. Nu vooral de inflatiepaniek. Transitory inflation? Nee, de ingeprijsde inflatieverwachtingen laten nu langdurig hogere inflatie zien. Een half procent hoger in oktober tot nog toe. Zelfs de FED heeft het woord transitory ingeslikt, het staat 0 maal in de laatste notulen. Hogere grondstoffenprijzen en verergerende aanbodschokken ziet men als de grote boosdoeners. Strategas spreekt van peak supply chain fear. Wie weet hebben ze gelijk. Men is steeds beter aan het kijken hoe een en ander op te lossen (er is o.a. te veel bureaucratie, regelgeving en zichzelf versterkende onevenwichtigheden in o.a. de havens). 

Bitcoin heeft nu de eerste toegelaten ETF en dat heeft geleid tot veel extra speculatie in die rare dingen. McLellan denkt dat gezien de positionering van de futures bitcoins even hun hoogtepunt gezien hebben. Ik snap niets van bitcoins, ze zijn gewoon honderden keren meer in waarde gestegen dan ik voor mogelijk hield. Dat dacht men vroeger ook van Japanse aandelen die 400 keer in waarde stegen van 1950 tot 1990. Daarna was het dus 20+ jaar ellende net als Wall Street na 1929. Er zijn veel voorbeelden van tegenvallende opbrengsten na een lange periode van fabelachtige stijgingen. Normaalgesproken is bitcoin hetzelfde lot beschoren, ooit. Als bitcoins toppen, zou dat dus wel een voor decennia kunnen zijn.

We hadden ook de jaarlijkse herinnering van de krach van 1987. Iets dergelijks is ook nu mogelijk. Elfenbein merkte op tegen de domsayers, dus ook de 34* stijging van de S&P500 daarna tot heden.

Timmer ziet overeenkomsten met de jaren 40. Inflatie was hoog en de centrale banken manipuleerden de rente omlaag. Slechte tijden voor vastrentende waarden en goed tijden voor grondstoffen. Aandelen riskant met enkele flinke terugslagen, maar af en toe geweldig goed, beter dan obligaties.

Twee democratische senatoren stribbelen voldoende tegen om de overheidsuitgaven uit de hand te laten lopen. Dat betekent dus mede door de hoge inflatie flink terugvallende groei in het komend jaar, verkiezingswinst voor republikeinen en uiteraard onvoldoende aanpak van de klimaatcrisis i o.a. de VS. 

Iets oplopende hypotheekrente is al voldoende om de huizenmarkt flink af te remmen. Afnemende stijging van huizenprijzen in met name de VS.

overpeinzingen

 We hadden een minipaniek over de gasprijzen, maar met de geruststellende woorden van Poetin is de rust hersteld (Gazprom is begin november klaar met aanvullen voorraden en dan kan men weer volop aan europa leveren. Heil Poetin dus vortaan anders zitten we in de kou. 

De correctie op de beurzen zette niet door, ook al is het geloof toegenomen dat de FED de aankopen gaat verminderen (taperen) en dat de inflatiestijging voorlopig niet zo van voorbijgaande aard is. Volatiliteit bleef laag en de VIX kwam weldra weer onder de 20. Oversold riep men, buy the dip maar pas op. Het cijferseizoen over het derde kwartaal begint weer en dat levert meevallers op voor het derde kwartaal en angsten dat men minder leuke dingen gaat zeggen over de toekomst. De winstverwachtingen lijken aan de te hoge kant voor 2022, maar men heeft al enigszins meegenomen dat allwes weer wat minder wordt na het winstfestijn van 2021.

De inflatiecijfers zijn al tijden hoger dan verwacht.  Zelfs de FED gelooft er niet meer in dat de stijging transitory is, van voorbijgaande aard in 2022. Daarna nog wel en dat zou goed kunnen. Maar de onzekerheid of de inflatie echt flink gaat terugvallen is groter geworden. Huurstijging blijft nog tijden hoog, loonstijging trekt nog steeds aan en nog kan men niet genoeg mensen vinden (te veel babyboomers gaan eerder met pensioen, o.a. vanwege COVID en daarom daalt de participatiegraad). De aanbodschokken zijn nog steeds aan het toenemen, dat was onverwacht en vooral ook dat we er in 2022 nog niet helemaal van af lijken te zijn. Te weinig chips (heil peperduur ASML, want als die niet geoeg EUV machines gaan leveren,  Veldhoven we have a problem).) . In elkaar zakkende autoverkopen dus, erger dan gedacht en daar is o.a. Duitsland niet blij mee. Natuurlijk daardoor wel extra herstel in 2022 en 2023. 

Hogere inflatie betekent lagere groei reële consumptie, druk op de winstmarges (mede door hogere lonen) en daarmee winstverwachtingen. Misschien dat het meevalt met die winsten omdat de pricing power uitzonderlijk hoog is en de groei van de productiviteit mee kan vallen. 

De groei in China lijkt lager te worden dan we gewend zijn. De speculatie in vastgoed wordt op pijnlijke wijze wat minder, d.w.z. schuldenproblemen voor de sector, minder lucratieve grondverkopen overheid. Ondertussen is er nog wat (meestal verstandige) regulering van de techsector die groei afremt. Slecht weer, aanbodschokken die daardoor zelfs nog verergeren,  oplaaiende handelsoorlog met de VS die de export remt, hogere grondstoffenprijzen. Allemaal redenen om de groeiramingen voor China eens flink te verlagen. PBoC to the rescue, maar of dat voldoende zal zijn?

Hogere inflatie door hogere energieprijzen plus monetaire verkapping leidt meestal tot recessie, maar daar is men nog niet bang voor. 4% groei of nog beter wordt in grote delen van de wereld voorspeld. Dat lijkt me duidelijk te hoog door de hogere inflatie, maar een recessie, zo erg lijkt het niet te worden. In 2020 is een stuwmeer aan extra spaargeld ontstaan dat maar gedeeltelijk is uitgegeven en er moet flink geïnvesteerd worden voor klimaatmaatregelen. De aanbodschokken zullen geleidelijk verminderen.

Centrale banken zullen zeer aardig moeten blijven en het is daarom maar zeer de vraag of de FED in 2022 helemaal kan stoppen met QE of zelfs na enige tijd QE weer moet opvoeren. Men moet al die klimaatinvesteringen betaalbaar houden en geen schuldencrisis forceren.

D.w.z. wel wat stijgende rente door het slechte inflatienieuws, maar men is toch gedwongen (door o.a. de politiek) om toch erg aardig te blijven. Na ons de inflatiezondvloed denken ze, nu nog niet. 

september normaal slechte beursmaand tot nog toe

 De S&P500 is al meer dan 2% gedaald van top en er is nog geen buy the dip te bekennen. Het 50 daags gemiddelde wordt nu getest en men vreest dat het deze keer niet gaat houden. Want het is september en dat is een moeizame beursmaand. Men schrijft dat toe aan het snel korten van de dagen qua daglicht, men voelt dat er iets minder goed gaat. Een andere, meer plausibele verklaring is dat de winsttaxaties lijden onder bijstelling van optimisme over de verwachte winst van het beursjaar. Analisten moeten haast wel in september, ze moeten hun gebruikelijke over optimisme bijstellen. Nu dus ook weer, het gaat iets minder met de winstverwachtingen.

Echt slecht hoeft een en ander nu ook weer niet te worden, want de economische groei is nog steeds goed, er is een mooie stijging van de productiviteit. Piekgroei is wel achter de rug in de VS.

Minder QE lijkt onafwendbaar voor de VS en straks ook voor de EU. Dat is een min. Maar de particulier is nog steeds aan het kopen, zij het wel iets minder fanatiek. Dat wordt gecompenseerd door het bedrijfsleven dat weer meer eigen aandelen inkoopt. Een nieuwe min is wel de tsunami aan nieuwe emissies (IPO's).

Covid lijkt het westen niet meer te deren, maar China nog wel. Dat heeft naast de terugval door COVID ook nog eens te maken met een golf aan nieuwe reguleringen, zowel voor de techsector als voor onroerend goed. Evergrande heeft veel te veel schulden, heeft grond gekocht tegen te hoge prijzen en moet nu volop verkopen om de schulden te saneren. Men is erg bevreesd geworden over slechte schulden vanwege overspeculatie is vastgoed. Men moet nu dus extra monetair stimuleren en waarschijnlijk ook fiscaal gaan stimuleren.

De export heeft te maken met idioot hoge scheepvaarttarieven van China naar elders. (Naar China toe zijn de tarieven lager).

De consument lijkt minder enthousiast over huizen, auto's en duurzame consumptiegoederen in de VS. Een en ander leidt wel tot iets meer geloof in dat inflatie van voorbijgaande aard is (alhoewel dit zeer onzeker blijft vooral gezien de accelererende huurstijging, hogere olieprijzen door langdurig te lage investeringen (ESG gedreven o.a.) en hogere loonstijging bij de lage lonen, die het meeste last hebben van hogere grondstoffentprijzen en huren.

september en nog steeds geen correctie: het lijkt steeds meer op 1999-2000

 Inflatie verrast steeds vaker te hoog en economische cijfers verrasen steeds meer negatief. Stagflatie roept men en de FED kan daar niets aan doen. De macro cijfers vallen dus wat tegen (werkgelegenheidsgroei VS te laag, de participatiegraad is nu al elf maanden stabiel, gevolgen delta variant covid voelbaar, de te hoge inflatie remt consumptie want loongroei is niet genoeg gestegen, slecht weer vol IDA en andere rampen, vooral zorgen om China dat ineens andere doelen heeft dan 6.5% economische groei, alles meer wil reguleren en winstdonaties forceert (ter bevordering van common prosperity zoals Xi c.s. preken) van de grote bedrijven; als tegenprestatie verruimt China weer monetair, ook vanwege angst dat Evergrande met zo'n immense schuldenberg het anders niet zou redden en veel mee de afgrond in zou slepen.

De aanbodschokken van o.a. chips doen de autoproductie krimpen en daarmee worden de voorraden te klein voor voldoende verkopen. Die aanbodschokken lijken tegenvallend lang te duren. De groeipiek is achter de rug in de VS en Europa. Groei wordt neerwaarts herzien door COVID, tekort aan chips, problemen met transport wereldhandel, te hoge inflatie. 

Winstherzieningen zijn nog steeds enorm positief en het monetair beleid eveneens. Men begint steeds meer te geloven dat de FED niet QE kan terugnemen (taper), laat staan nog ooit de rente te kunnen verhogen.  Volatiliteit neemt af. Alles bij elkaar genoeg reden voor geleidelijk stijgende beurzen tot er iets vervelends gebeurt. Maar waarom nu al, dat hoeft niet en dus belegt men maar door uit FOMO, fear of missing out. Tina, there is no alternative. De particulier is nog maar net begonnen met flink kopen van aandelen en kan daar nog jaren mee doorgaan. Bedrijven kopen weer meer eigen aandelen in en dat kan, want ze puilen uit van de cash.

Het beursverhaal is te mooi om waar te zijn net als 1999-2000. Men ging steeds betere verhalen verzinnen waarom de beurzen niet meer van betekenis konden dalen. Er was een virtueuze cirkel ontstaan die niet doorbroken kon worden. Dat kan natuurlijk wel, je kunt niet zonder risico (=af en toe flinke verliezen) voortdurend rijker worden. Slapend rijk worden, dat is niet zo gemakkelijk, er voor werken is kansrijker.

Powell: het zou gepast kunnen zijn om QE tempo te gaan verminderen in 2021? Maar wie weet niet, hij wil voorzitter van FED blijven

 Markten zaten een beetje in de rats over wat Powell zou gaan zeggen op het centrale bank seminar van Jackson Hole. Het was immers onvermijdelijk dat Powell moest gaan bekennen dat terugnemen van QE (taper)onvermijdelijk was geworden. Het had al eerder moeten gebeuren, maar de FED kan terugnemen van QE nog steeds niet goed voor elkaar krijgen. De markt weet dat als de groei tegenvalt of de beurzen te veel dalen dat er echt el weer een nieuwe ronde QE komt en hij echt niet doorgaat met QE.

Powell had allerlei lelijke dingen kunnen zeggen, maar dat deed die liever niet, hij wil nog een tijd op zijn stoel als baas van de FED blijven zitten. Bijvoorbeeld had hij kunnen zeggen dat QE de huizenprijzen te veel heeft opgeblazen en idem voor aandelen en dat bubbels niet nog verder moeten worden opgeblazen (zoals Bullard o.a. verkondigde). Of dat werkloosheid toch wel in heel hard tempo aan het dalen is en dat er zo'n krapte dreigt dat loonstijging uit de hand moet gaan lopen. Of dat inflatie toch wel langer hoog blijft dan eerder verteld en dat hogere inflatie niet zo'n tijdelijke zaak is, alleen maar voor enkele zaken zoals auto's. Of dat Amerika nu echt wel goed genoeg met COVID weet om te gaan, zodat monetair beleid minder ruim hoeft te zijn, minder in de noodstand. Nee, Powell zei alleen maar dat inflatie echt wel gaat dalen, de werkloosheid nog flink lager moet worden en dat als corona te hard zou toeslaan hij wel wer royaler zou worden.

De beurs ging vrijdag dus weer eens omhoog, inclusief financials terwijl de rente daalde.

Toch lijkt alles net ietsje minder mooi aan het worden. Ja, het is onwaarschijnlijk dat QE snel grotendeels wordt teruggenomen. Maar dit lijkt piek optimisme over de tijdelijkheid van inflatie, de zorgeloosheid over bubbels en ongeloof in voldoende dalende werkloosheid. Het gevaar is levensgroot dat dit zonnige verhaal gaat tegenvallen en dat de FED wat kordatere dingen moet gaan zeggen. Hogere inflatie door aanbodproblemen, dat blijft nog een hele tijd zo. Olieprijzen omhoog door onvoldoende investeringen in nieuwe productie. Huurstijgingen die verder omhoog gaan voor langere tijd. Het kan nu gemakkelijker nu het hooggerechtshof het decreet van Biden om huisuitzettingen nog niet toe te staan onwettig verklaarde. 

20 augustus overpeinzingen: taper, China, delta

 Het begint steeds duidelijker te worden dat de FED de aankopen in het kader van QE, qunatitative easing, gaat afbouwen (taper). Dit jaar al de start waarschijnlijk. De beslissing valt denkt men in de vergadering an september van de FED en er zijn al diverse speculanten die inzetten op een crash na die vergadering. In Jackson Hole gaat Powell het hebben over de economie, niet reductie QE. De deelnemers van Jackson Hole symposium gaan het vooral hebben over economische ongelijkheid. Dat heeft overigens invloed op het animo om QE te beperken. Door QE worden huizenprijzen te hoog en daardoor kunnen starters moeilijk kopen en laden nieuwe huizenbezitters te hoge schulden op. Aldus bijvoorbeeld Bullard die nog twee redenen geeft om QE af te bouwen: de economie heeft zich goed aangepast hoe om te gaan met COVID en ook inflatie is nu wel hoog genoeg geweest en misschien niet zo tijdelijk.

Men probeert QE helemaal af te bouwen voordat men begint met renteverhogingen, d.w.z. half 2022 zo goed als klaar en eind 2022/begin 2023 eerste verhoging. COVID moet dan niet uit de hand lopen en de groei van de werkgelegenheid moet doorzetten zoals nu verwacht wordt.

De economische verrassingen zijn nu negatief na een lange periode uitzonderlijk positief te zijn geweest. In de VS begint men huizen en andere duurzame goederen toch te duur aan het worden. De verwachtingen voor de toekomst worden minder rooskleurig, het consumentenvertrouwen op die punten viel bitter tegen. De huizenmarkt is minder positief aan het worden, de voorraad stijgt weer, men wil weer verkopen tegen de huidige prijzen. 

De rentemarkt prijst een flinke terugval van de economische groei in en ziet de huidige hoge inflatie als voorbijgaand. De aanbodproblemen gaan voorbij, al blijven ze voorlopig groter dan verwacht. Huren gaan flink stijgen en de laagste lonen stijgen flink. Maar men kopt nog steeds meer via internet en dat drukt de prijzen en straks gaat de lagere economische groei de pricing power opnieuw aantasten. Dus inflatie zwakt af, maar blijft wel hoger dan we gewend zijn geraakt voor corona.

Er is een in mijn ogen groeiend risico dat inflatie structureel hoger wordt. De geldgroei (M2) in de VS zat structureel op 6% en lijkt nu structureel hoger en dat is inflatoir volgens o.a. Scott Grannis. Men gelooft nu te veel dat geldgroei 0 gecorreleerd is met inflatie, omdat dit de afgelopen decennia zo was, maar nu de geldgroei uit de trend is geraakt dreigt inflatie mee te gaan. Daarnaast wordt het politiek steeds populairder de lage lonen harder te laten stijgen, men zit steeds meer met groeiende ongelijkheid. En het klmaatprobleem gaat heel veel extra geld kosten, hoge inflatoire heffingen zijn nodig (ik zie meer in CO2 rechten als belegging (beter: speculatie) met hun relatief steeds schaarser gemaakte aantallen dan bitcoin met niet schaarse nieuwe cryptoccoins; ik zie ook dezelfde zeer volatiele prijsbewegingen)

Wereldwijd is het optimisme over groei af aan het nemen, misschien met uitzondering van delen van Europa. 

De terugval van China is het meest duidelijk aan het worden. Alles zit daar dan ook tegen. De deltavariant vraagt om snoeihard ingrijpen omdat de vaccinatiegraad met een niet al te indrukwekkend vaccin te laag is. Men drukt overspeculatie in onroerend goed en metalen de kop in. Er zijn rampzalige overstromingen geweest en ander slecht weer. Men is o.a. de technologiesector strenger aan het reguleren, voert daarmee oorlog met o.a. de VS. En vooral ook het tekort aan chips dat de autoproductie de komende maanden flink gaat inperken (Toyota tijdelijk -40%, Ford stopt even de productie, in Duitsland ook geklaag). Ook andere sectoren hebben last van het tekort aan chips, dit is de meest onderschatte nieuwe trend volgens Barraud. Nog erger dan de invloed van de deltavariant, waar de verhalen ook steeds somberder worden (behoorlijk snelle afname effectiviteit Pfizer vaccin, bijwerkingen Moderna, veel hogere vaccinatiegraad nodig dan eerst gedacht (nu boven 85% waar eerst 70% echt voldoende werd gedacht en daarvoor 60%, maar ondertussen wordt wel flinke vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van geneesmiddelen tegen corona door o.a. Astra Zeneca).

.

  

8-8 overpeinzingen

 We raken er aan gewend: stijgende beurzen met lievelingen die veel te duur worden maar meestal wel leveren, een rente die onbegrijpelijk laag is gezien de kracht van het economische herstel en de uitlatingen van de FED dat ze echt ooit gaan beginnen met verlagen QE, met het oplaaien van de deltavariant van COVID (maar dat was al tijden geen goede aanwijzing voor wat met beurs gebeurde, na 50 dagen lijkt delta in de meeste landen over top te geraken).

Van corona komen we kennelijk maar niet goed af. We hebben minstens 85% vaccinatiegraad nodig en die haal je niet zonder draconische maatregelen. Die kunnen overigens komen. Als je de verkiezingen wilt winnen, dan kun je mar beter streng zijn met corona. Dat leerden de republikeinen in 2020 en zag je aa bijvoorbeeld Nieuw Zeeland. Nu ziet Macron het ook en daar komen zijn mandaten dus. In steeds meer landen ziet men dat vaccinatiedwang de weg is naar stembuswinst voor grote partijen. De republikeinen in de VS zijn nog niet zo veer, maar dat zou best wel eens komen op straffe van het verlies van veel oudere stemmers. De republikeinen leken op weg naar een forse stembuswinst in 2022 (zij zijn niet zo veel naar rechts uitgeweken en de democraten zijn in sommige gevallen te ver naar links gegaan volgens vele gezaghebbende commentatoren). Gerrymandering helpt de republikeinen waarschijnlijk enorm, maar tegen het coronavirusje kan niets op.

De rente is te ver doorgeschoten. In de VS denkt men dat dit komt door cash manipulaties van Tresury vooruitlopend op gedoe over het schuldenplafond en vooral ook vanwege verondertselde komende zwakte van de Amerikaanse economie. Inflatie is kennelijk niet belangrijk, die mag te hoog zijn, gaat ongetwijfeld later dit jaar dalen, maar blijft hoger dan voor corona (vooral door meer huurstijging en hogere lage lonen). Veel hogere inflatie lijkt er nog niet in te zitten vanwege de druk van prijzen op internet (nog steeds aan kracht winnend), lagere kosten voor onderwijs en gezondheidszorg door Zoom etc. Let wel, zo lang er op grote schaal QE is, moet de rente lager staan dan je op economische gronden beredeneert. Maar QE gaat geleidelijk in de vuilnisbak bij verder herstel van de economie en iets te hoog blijvende inflatie in o.a. de VS (maar niet in EU ex Duitsland). Vorige maand had men een verhoging van de FED-rente eind vorig jaar 100% ineprijsd en nu 0%. Verwachtingen over wat de FED gaat doen, kunnen nog steeds snel veranderen. Voorlopig zou je denken dat na verhoging schuldenplafond de FED echt menens zal worden om QE af te bouwen, want zo bouwen ze nooit middelen op om bij een volgende economische inzinking voldoende te kunnen helpen, zorgen ze voor bubbels en een net wat te hoge inflatie (verwachtingen naar 3% op langere termijn zonder dappere verhalen over reductie QE).. De goudprijs lijkt aan te geven dat er een taper aankomt en de reële rente gaat stijgen. 

Kredietgroei neemt af, maar bedrijven hebben nog steeds te veel geld en dat gaat uiteindelijk nu dan toch naar meer investeringen. Men durfde nog niet, maar langzaam aan wel en men heeft het geld. De neergang van de kredietimpuls hoeft daarom geen rampspoed voor economische groei te betekenen. Consumentenkrediet groeit weer erg hard in de VS. Voorraden zijn te laag. Maar inderdaad, de Amerikaanse overheid smijt niet meer met geld. Men wil meer investeren, maar republikeinen gaan dat flink afzwakken.

Groei in China lijkt af te zwakken,  de PMI trends gaan tegen die van de rest van de wereld in omlaag. Maar niet erg veel. Men komt met meer regulering voor tech en dat lijkt me hoogst noodzakelijk, meestal zeer verstandig. Corona toch een probleem kennelijk met hun wat minder goed vaccin.

(via Robinson). Hogere vaccinatiegraad correleert met hogere PMI. Nederland liep zo achter met vaccineren, maar niet meer, ook al loopt het vaccinatietempo terug. Een en ander suggereert dat Europa het economisch relatief beter gaat doen dan de VS

 

.

het lijkt steeds meer op 1999-2000

 De koersbeegingen dit jaar gaan ongeveer precies twee keer zo snel als in een normaal jaar. Dat zou een pauze betekenen tot ongeveer september en daarna een nieuwe stijging. De ontwikkelingen van de laatste weken lijken op een nog beter scenario, dat van 1999-2000 op korte termijn. Het lijkt ook op 1987, maar voor nog meer gelijkenis zou augustus een slechte beursmaand moeten worden en de FED zou moeten gaan aankondigen QE toch echt snel af te gaan afbouwen in oktober om een echte schok te maken 

Net als in 1999-2000 ging het erg goed met technologie en nieuwe disruptors die het vertikten winst te maken. Koersen stegen al de nodige jaren hard en na een schok in 1998 (nu 2020) kwam er krachtig herstel. Het monetaire beleid was zeer royaal, het kon niet op want volgens maestro Greenspan zou er geen inflatie van betekenis komen vanwege hoge stijging van de productiviteit. 

De stijgingen hielden maar niet op en de directeuren beleggingen die te pessimistisch waren geweest, vortdurend zaten af te dekken, werden en masse ontslagen richting functie elders.

We zaten in een vritueuze cirkel die niet neatief doorbroken kon worden, aldus toonaangevende goeoes. De nieuwe tijd lonkte (new era). Y2k was niet iets om je zorgen te maken.

Nu zitten we dus weer met torenhoge waarderingen, tech gorilla's die onbegrijpelijk veel meer winst maken en de nodige sectoren die nauwelijks meedoen in al dat positieve beursgeweld. Productiviteit is weer geweldig. Winstgroei is onbegrijpelijk goed, zelfs bij zo'n tegenvallende groei van 6,.5% in de VS )8,6% verwacht, het zat even niet mee met voorraden, overheidsuitgaven en de huizenbouw en netto export). Recessie lijkt ver weg (net als in 1987 en 1999). Geen boekhouscrisis zoals in 2000 (hopelijk). China blijft doorgroeien en doet geen vervelende dingen (Taiwan annexeren, tech afknijpen). Schulden blijven geen probleem. De FED brengt quantitative easing gematigd en voorspelbaar terug. 

Tja, het kan nog best wel even goed gaan voordat we à la 2000 in een dalende trend komen richting meer normale waarderingen. Ondertussen is buy the dip de hoogste wijshied, totdat dit fout gaat natuurlijk, 

We weten het niet meer hoe het gaat met de macro. Enrome uitslagen. De FED weet het ook niet mer. Tja, toch veel meer infatie dan gedacht en langduriger. Die aanbodproblemen toch. Wat te doen als Bden te veel fiscaal stimuleert Ach, dat zal toch niet gebeuren hoor je Powell denken. Die linkse gluiperds weten de republikeinen toch wel kalt te zu stellen. Geen cent aan stumulering meer, En dat kun je zien aan de rente. Record negatieve reële rente, wat wil je nog meer voor aandelen en schulden.

covid, groei angsten, inflatie en bitcoins in verdrukking

 Covid-19 is niet weg te krijgen, in Israël krijgen ze de deltavariant ook als ze ingeënt zijn. Minder vaak, maar toch veel vaker dan gedacht. Niet 20* minder zoals Pfizer ons voor houdt, maar 2 tot 5 keer minder. En de kans dat je in het ziekenhuis komt is na vaccinatie gelukkig wel minstens 10 keer kleiner. Maar toch, de besmettingen lopen zo hard op dat niet zo maar alles ongestraft open kan gaan. Dat zagen we in Nederland (besmettingen *20 in twee weken), dat zullen we in Engeland gaan zien. 

De VS heeft als probleem dat je als goede Breitbart republikein je je niet mag laten inenten, nergens meer tegen overigens, want bijna alle vaccinaties zijn nog gevaarlijker dan die tegen Covid. In de republikeinse staten ligt de vaccinatiegraad nu tientallen procenten lager dan in de meeste democratische staten en dat lijkt voorlopig zo te blijven. Dat gaat druk geven in de VS om toch maatregelen te treffen tegen te snel oplopende delta corona. Men schrijft de huidige daling op de beurzen daaraan toe, dat zat echt niet in de prijzen, maar de meeste mensen betwijfelen dit als oorzaak van de tot nog toe kleine dalingen op de beurs.

Plotseling is er door de kelderende rente grote angst voor verder ecoomisch herstel ontstaan. De rente geeft steeds overduidelijker aan dat er geen roei en geen inflatie komt op langere termijn. De monetaire kreidietimpuls wordt buitengewoon negatoief en de fiscale impuls waarschijnlijk ook. Republikeinen weten dat ze geen enkele nieuwe fiscale impuls moeten toestaan op straffe van verlies tussentijdse verkiezingen en het linker deel van de democraten wil veel meer en krijgen dus veel min der dan wat Biden probeert. Gerrymandering, een om de toien jaar terugkerend feest voor republikeinen om de kiesdistricten gunstiger in te delen en de te krachtige ruk naar links maakt de republikeinen favoriet om de tussentijdse verkiezingen te winnen. Meestal verliest de partij van de zittende president, maar dat is deze keer niet zo zeker als Biden nog meer fiscale stimulering erdoor weet te drukken.

Maar goed, of eigenlijk niet goed, die fiscale en monetaire impuls zijn voldoende negatief om flink lagere groei te gaan voorspellen. Daarbij komt nog de hoge inflatie die een rem op de consumptie gaat zetten, vooral als de olieprijs verder op gaat lopen, zoals plausibel lijkt.

Dat negativisme deel ik niet helemaal, omdat de besparingen nog flink kunnen dalen en daarmee nog een tijdje de consumptie kunnen aanwakkeren en bovendien zie ik een nieuwe trend naar meer investeren in andere zaken dan zakelijk onroerend goed, net als in de tweede helft van de jaren negentig. En net als toen zie ik veel mogelijkheden voor een onverwacht hard stijgende productiviteit en daarmee goede winstgroei en een rem op de inflatie.

De Chinese kredietimpuls was zeer negatief, maar de rem is weer weg, de PBOC verruimt weer. De prijzen van koper (en lumber, timmerhout in de VS) zijn voldoende gecrasht. De wereldhandel lijkt verder te herstellen en zo zullen de aanbodproblemen snel verdwijnen.

Een en ander zou kunnen betekenen dat er toch nog voldoende liquiditeit in de wereld blijft en de bubbel of everything gaande te houden. Charles Napier noemt dat financiële repressie, waarbij regeringen de centrale banken dwingen ruimer te blijven dan de inflatie aangeeft (er zijn te veel schulden). Net als na 1929 en uiteindelijk leidt dat dan tot stagflatie. Maar eerst dus betere tijden voor alles (behalve bitcoin misschien) . Niet precies Goldilocks, maar meer Oldilocks.

Totdat de centrale banken toch ingrijpen, net als in Japan in 1990. De schulden ineens een loden last worden, ook al is er inflatie. Dan komt de Chaotische Neergang, maar dat zou pas rond 2024 moeten gebeuren zo schreven we in ons boek. Ondertussen is geheel onverwacht voor mij, de reële S&P500 bijna aangeland op het bovenste stijgingskanaal van onze lange trend op onze beleggingskaart. Het duurde iets langer dan we dachten (in 2009 dachten we dat dit rond 2018-2020 zou gebeuren) en in 2019 dacht ik dat we de reële top gezien hadden. Allemaal niet precies goed, maar ach, de toekomst is nu eenmaal anders dan je denkt en dat is de enige voorspelling die altijd uitkomt zo ongeveer. Maar voor onze voorspellingen voor de beurs in 2009 hoeven we ons beslist niet te schamen. Bijna niemand schonk er aandacht aan, maar ze waren verrassend goed: een dikke tien jaar met prachtige stijging van de reële S&P500. 

seizoen, China, 1987, 1999

 Even niet geblogd. het enthousiasme was even weg. Ik ben niet de enige. Overal meldt men minder reacties op wat er aan de hand is op de beurs. Robinhood, Wallstreet  bets of hier de stroom aan prietpraat n.a.v. technische analyse, het is allemaal veel minder dan eerder dit jaar. Het enthousiasme is weg, de beren strijden niet meer en de bulls hebben ook niets nieuws meer te vertellen. Met bitcoins gaat het even wat minder, maar een 50% terugslag is toch veel minder dan men gewend is en zou een sterke onderstroom aan kooplustige grote beleggers verraden. Bitcoins zijn er maar een zeer beperkt aantal van en van fiat-munten veel meer en cryptomunten zijn nu eenmaal super handig als je geld wil overboeken naar El Salvador. Binnenlandse overboekingen gaan goedkoper via de bank, maar dat is bijzaak voor wie gelooft in blockchain technologie.

In 2021 zijn de stijgingen op de beurs vrijwel precies twee maal zo snel gegaan als het jaarlijkse seizoenpatroon aangeeft. Half juli is dan even een top bereikt en na een pauze stijgt het dan weer vanaf ergens in september.

Het is betrekkelijk lang geleden sinds de laatste 5% correctie op de beurzen en zoiets kan hel goed, ook in een bull markt. 10% ook. Voor meer dan 20% moet er iets meer aan de hand zijn. Grenzeloos optimisme zoals in 1987 terwijl er toch problemen met de rente en de dollar waren. Of grenzeloos optimisme zoals in 1999-2000. Alle eren waren al lang verbrand en ontslagen . Men legde zich er bij neer dat een nieuwe tijd was aangebroken met technologie die zo goed was dat dit sort bedrijven zeer veel waard moetsen zijn, ook al maakten ze geen winst.

Anno 2021 zien we wel enige trekjes die lijken op 1987 of 1999/2000. De waarderingen zijn veel hoger dan wat men gewend was. er lijkt absoluut zeker geen recessie in aantocht. Centrale banken dreigen wat minder lief te worden, maar men blijft overtuigd dat de FED de markt gaat redden bij beursdalingen van meer dan 10%, laat staan 20%. Het gaat fantastisch met de winstverwachtingen. There is no alternative voor aandelen, met obligaties ga je (door de centrale banken vele malen bevestigd) gegarandeerd geld verliezen in reële termen. 

Er waren zorgen over inflatie, maar door China worden de hogere grondstoffenprijzen zo fanatiek bestreden dat dit geen extra inflatie meer geeft over enkele maanden. Ingeprijsde inflatieverwachtingen zijn flink gedaald. Piek economische groei is achter de rug. Dat had men niet ingeprisd in obligaties en de rente is daarop flink afgekomen. Men zat veelal fout gepositioneerd op een hogere rente en haalt nu snel bakzeil. De tien jaar rente in de VS kan naar 1-1,1%. Ja dat kan, maar de huidige rente is al veel te laag bij een bijna gegaranderd straks minder kopende FED en doorgaande economische groei en inflatie die niet echt lager kan worden dan 2,5% door hogere huurstijgingen (in de VS vooral ook door owneres equivalant rent).Dalingen van beurzen of stijgingen voorspellen is moeilijk, zelfs het naderhand uitleggen hiervan is vaak moeilijk. Nee, corona was vaak niet de reden waarom beurzen maar bleven dalen of stijgen. En d huidige voorlopig nog mini correctie die door lagere rente zou komen? Men was er juist van overtuigd geraakt dat een stijgende rente slecht zou zijn voor de beurs en een dalende goed. China? Dat klinkt al beter, maar ook dat is vaak niet goed genoeg om alles uit te leggen.  

FED verandert niets, maar dot plot en talking about talking about tapering zet rente en dollar hoger

De FED hield de korte rente op nul en gaat door met Qe, met kopen van $80 miljard minstens aan staatsleningen per maand en minstens $ 40 miljard aan hypotheekleningen.

Toch kwam er een behoorlijke rentereactie. Het lijkt erop dat we de laagste rente voorlopig gezien hebben. De aandelenbeurzen waren hierdoor maar miniem ontdaan voorlopig en na de eerste rentestijgingen brokkelde de rente ook weer ietsje af.

En dat allemaal door de dot plot, de rentevoorspellingen van de individuele leden van de FED. In maart zagen er nog maar 7 van de 18 een renteverhoging in 2023 (en geen in 2021 en 2022), maar nu zijn er dat 13. Dat was erger dan verwacht en Powell deed erg weinig in de persconferentie om uit te leggen dat die 13 fout zaten.

Het gaat immers goed met eht bereiken van de doelstellingen van de FED: een dikke 2% inflatie voor een tijdje en dalende, straks weer lage werkloosheid. De nieuwe voorspellingen van de FED zien hogere groei en inflatie in 2021, maar daarna weer afzwakking tot vertrouwde niveaus voor de FED. Men voorspelde geen lagere werkloosheid dan in maart. Er zijn wat extra veel mensen met pensioen gegaan en dat kan betekenen dat de participatiegraad wat lager blijft. En dat zou lagere werkloosheid betekenen dan de voorspellingen nu aangeven (en dan zijn de rapen gaar voor rentestijgingen).

Powell beloofde uitgebreid te gaan communiceren over hoe de tapering zal gaan. Het jaarlijkse zomeruitje van de centrale banken in Jackson Hole zal daar waarschijnlijk voor worden aangegrepen denkt men.

Maar hij zei ook dat ook al kwamen er fikse reacties op de plannen oom te taperen, de QE te verminderen, dat de FED er toch aan zou beginnen. 

Zoals gewoonlijk bij Powell gingen de koersen wat omlaag bij zijn persconferentie, het lukt hem niet de koersen omhoog te parten zoals vooral Bernanke heel goed kon. Misschien is Powell te duidelijk, loopt hij te weinig om de vervelende zaken heen, kijkt hij niet zo opgewekt als Bernanke da alles straks beter zal gaan.

De logica van goeroes als El Erian wijst erop dat de rente meer gaat stijgen dan de FED belooft, dat de FED te laat zal zijn (behind the curve) met renteverhogingen, eigenlijk dat zelfs beloofd heeft. Powell c.s. moeten tot inkeer komen en zien dat alles veel te goed gaat en dapper op de rem trappen met QE en de rente langzaam gaan verhogen, al in 2022, naar niveaus die een positieve reële rente mogelijk maken.

Voorlopig geeft de markt Powell c.s. het voordeel van de twijfel: de ingeprijsde inflatieverwachting daalt weer en men ziet beslist niet te hoge economische groei in de komende jaren. Volgend jaar komen de republikeinen weer aan de macht, dankzij gerrymandering (verandering van kiesdistricten zodat de partij van de gouverneur meer zetels wint) kunnen republikeinen in het uiterste geval 175 extra zetels in het congres winnen (de democraten 75 als zij de grenzen van de kiesdistricten zo gunstig mogelijk voor hen weten te veranderen) . Zo reg zal men niet gaan gerrymanderen, maar de republikeinen hebben erg veel goeverneurs en dat gaat ze flink helpen. 

goede tijden kennelijk nog niet op

Hoger dan verwachte inflatiecijfers hebben de stemming op de beurzen niet gekeerd. Sinds mei loopt de ingeprijsde inflatieverwachting weer terug. De rente daalt, ook nog eens omdat men lagere economische groei in het verschiet ziet. Biden is nu al een lame duck president, die nauwelijks nog iets door senaat kan krijgen, nu de democratische senator van West Virginia hem behoorlijk in de steek laat. Geen nieuwe fiscale stimulering van betekenis dus. De gestegen olie- en voedselprijzen gaan de consumptie flink afremmen. Men vindt auto's te duur om nu nog te kopen, idem voor huizen. Republikeinen verliezen al hun vertrouwen. Niet goed voor economische groei.  De FED moet gaan waarschuwen dat ze over enige tijd gaan praten om toch de QE te gaan verminderen. De Chinese centrale bank verkrapt verder, waardoor diverse prijzen van grondstoffen verder zullen kelderen (lumber is al bijna 40% van top).

Ondertussen worden de chartisten weer nog wat meer opgetogen. ARKK, het wonder tech fonds van Cathie Wood, lijkt weer te herstellen na de nodige klappen dit jaar. Financials toch goed ondanks de lagere rente, oliefondsen omhoog op hogere olieprijs. Tech herstelt. 

Men is meer aan het schrijven dat productiviteitsgroei erg gaat meevallen, dat men meer gaat investeren. Monetair beleid is voorlopig nog soepel genoeg voor stijgende koersen.

Wat bedreigender voor de lange termijn is dat men meer aan het schrijven gaat dat ongelijkheid van inkomens de groei drukt. De rijkste 1% spaart te veel en investeert te weinig, zorgt alleen maar voor financiering van armste 90% en overheid die daardoor te veel schulden krijgen. D.w.z. belastingen omhoog voor de rijken via vooral verminderen van loopholes, verschuiven van inkomen naar buitenland etc. Nog meer geld naar de rijkste 1% is niet meer productief, iets dat bijna een dogma is en was voor republikeinen, reden waarom ze zo in Trump geloofden. De tijdgeest gaat echter onverbiddelijk naar hogere belastingen voor de rijken, hogere lonen en een groetere overheid. Voorlopig zet dit de koersen nog niet onder druk. Maar volgens ons boek gaat een en ander rond 2024 fout. Te veel schulden, onrust. China groeiet onvoldoende en annexeert Taiwan. Onregelmatigheden vanwege de klimaatcrisis. Socialistische Marxistische agenda plotseling te doldriest ingevoerd in diverse landen . 

donkere wolken boven de aandelenmarkt: de goede tijden lijken even op

 Het wil al eventjes niet meer met de Nasdaq en ook de S&P500 lijkt niet vooruit te braden.

Angst voor inflatie krijgt de schuld. Echt groot is die angst nog niet op de obligatiemarkt en de volgens de inflatie swaps. Maar voor de consument ziet het er toch wat slechter uit: vooral in de VS schieten de benzineprijzen toch echt wat te ver omhoog en wereldwijd beginnen de hogere voedselprijzen toch wel wat ellende te veroorzaken. Huren in de VS beginnen nu toch ook flink te stijgen en dat is een indicatie voor langdurig hogere inflatie (niet voor hyperinflatie). Reden genoeg om de voortekenen te gaan geloven dat de FED zal gaan praten over het verminderen van het QE-tempo, tapering van de aankopen.

En zoals Puru Saxena al zei, dat hoort goed te zijn voor een 18-20% correctie.

Misschien nog wel erger is dat Elon Musk gebroken heeft met bitcoin. Het is uit tussen hen. De jeugdige speculanten weten niet goed meer wat ze nu met flinke leverage moeten kopen. Meme aandelen, maar dat gaat toch wel heel snel fout, zo zullen velen al gemerkt hebben.

De VIX lijkt even op te lopen e dat mag even niet. China is boos op Biden en de yuan lijkt te verzwakken tegen de dollar. Rampspoed dus voor beleggers in aantocht, vooral voor grondstoffen, als Xi echt doorzet. 

De sterrenwichelaars hadden er al voor gewaarschuwd. Volgens Gann komt er een correctie rond ongever juli. Dat gebeurt nu eenmaal om de zo veel tijd en nu lijkt het weer de tijd voor een stapje terug. Sell in May, herstel ju8ni. Zo zegt ook Avi Gilbert van Sentimen Trader maar niet al te veel, want de S&P500 moet naar 6000 voor de grote afmars begint (het Chaotisch Neergangscenario in mijn boek met Ter Veer, ongeveer voorspeld rond 2024). 

winstgroei volgt hogere koersen. Bidenomics komt

 De opwaartse bijstellingen van de verwachte winst voor 2021/22 zijn enorm en nog steeds gaande. Men (inclusief ik) is verbaasd over de kracht van het V-herstel op de winsten. Nu al all time highs. Er zijn ineens overal knelpunten in de productie, dat lokt investeringen uit. Voorraden te laag, besparingen te hoog. Enorme groei dus.

Met die enorme groei komen ook de inflatiezorgen. Grondstoffenprijzen omhoog door op China lijkende groei in het Westen. De negatieve kredietimpuls wordt momenteel ongedaan gemaakt door de hoge westerse groei en daardoor storten de grondstoffenprijzen niet in.

De contouren van Bidenomics worden steeds duidelijker. Hij wil $6000 miljard extra gaan uitgeven aan grote investeringen in onderwijs, infrastructuur, klimaat, geld geven aan failliete meestal democratische staten. Prominent toont hij de negatieve bijdrage van de reële rente op de schuldenlast bij grootscheepse investeringen. Je moet als overheid investeren als de reële rente negatief is. Niet nog meer geld geven aan productieve bedrijven want die hebben al geld genoeg om te investeren. [dat is precies het omgekeerde van wat Reagan deed: de overheid had te veel geld weggehaald van productieve bedrijven en rijken en dat moest recht gezet worden. Dit recht zetten is doorgeschoten en nu roept de tijdgeest voor Bidenomics. Klimaatcrisis. Slechte Amerikaanse infrastructuur. Beter onderwijs.]

Bidenomics gaat leiden tot hogere lonen en belastingen voor het bedrijven en dat gaat in de winstverwachtingen van na 2021 komen. Nu nog even verdere stijging in 2021, maar dan minder hosanna. Minder subsidie van winsten dan nu het geval is. Koerswinstverhoudingen dalen daarom en dat lijkt to te blijven totdat men geruster is geworden om een niet verder verkrappen van het monetaire beleid en als men er meer van overtuigd is dat Bidenomics in de winsten voldoende is verdisconteerd.

De macrocijfers zijn nu wild, maar uiteindelijk toch bijzonder goed. Er is minder angst voor inflatie hoger dan 2,5% volgens de optiemarkt. Men vertrouwt op een terugval van de economische groei in 2022 en 2023 en daarmee zal inflatie weer normaliseren. Of dat gaat gebeuren bij zo veel fiscale stimulering en een FED die beloofd te veel en te lang door te gaan met stimuleren is de vraag.

Op korte termijn zien de beurzenminder inflatierisico, vindt men dat de Nasdaq even genoeg is gedaald en loopt men arm voor meevallende winstcijfers over het tweede kwartaal

overpeinzingen

 De rust is weder aan het keren op de beurzen. De inflatieverwachtingen lijken voorlopig te zijn uitgestegen en daarmee de rente ook. De rente was overigens al wat langer aan het stabiliseren. De aandelenbeurzen doen het ook steeds meer rustig aan. Ze zijn wat benauwder geworden over inflatie maar hebben meer vertrouwen in sterk economisch herstel en het succes van vaccinaties om het virus klein te krijgen, in ieder geval om de bezetting van het ziekenhuis te doen verminderen. De winstcijfers waren buitengewoon goed en de koerswinstverhoudingen zijn nu aan het dalen nu de koersen nauwelijks nog stijgen. Dat is normaal in de grote herstelfase van de recessie. 

De zorgen over inflatie zijn hoger dan we gewend waren. Biden wordt gezien als de anti-Reagan, strevend naar een grotere overheid en sterkere vakbonden. De uitkeringen zijn zo hoog dat men moeite heeft om slecht betaalde werkers te vinden. Er is een ongewone schaarste in deze fase van de cyclus aan werkers met de gevraagde capaciteiten, vaardigheden. Dat wijst op langdurig hogere loonstijging dan we gewend zijn geraakt.  Dat zorgt voor structureel meer inflatie, maar niet veel meer vanwege de verbeterde verwachtingen voor de productiviteitsstijging (er is veel groei in nieuwe sectoren met veel productiviteitsstijging). De huidige stijging van de inflatie lijkt daarom tijdelijk, durend tot minstens eind dit jaar. Hogere grondstoffenprijzen maken de inflatie erger, maar ook hier lijkt de grootste stijging achter de rug. China pikt het iet meer dat zo  erg te veel (in hun ogen) is gespeculeerd, vooruitgelopen door speculanten, op hogere grondstoffenprijzen. Uiteindelijk gaat men echt wel meer produceren en vallen de prijzen vast wel weer wat terug. De koperprijs en de hout (lumber) prijs lijkt even te veel te zijn gestegen.

De vooruitzichten voor langdurig hogere groei zijn danig verbeterd. De oude garde van Yellen en Biden zijn niet te stoppen in hun drang om zo veel mogelijk geld uit te geven aan straks infrastructuur. De consument spaart veel te veel en gaat straks minder sparen (maar nog een hele tijd meer sparen dan gemiddeld). De voorraden zijn uitzonderlijk laag vergeleken met de verkopen. Groei in de VS over het tweede kwartaal is door Goldman Sachs verlaagd tot slechts 10%. Barraud verwacht 6% groei voor Frankrijk in 2021. 

De centrale banken weten dat ze or stabiliteit moeten zorgen en voor een overmaat van liquiditeit op straffe van instorting van het financiële systeem onder de zware schuldenlasten die loodzwaar worden bij rentestijging. Dat zorgt voor twijfel aan de fiat munten en absurde stijging van crypto munten. Bitcoin zit in een voor bitcoin zeer nauwe range van $30.000-$42.000 maar kan daar makkelijk uitvallen als inflatie explodeert of Elon Musk voldoende twittert dan wel, meer waarschijnlijk, regelgeving komt die dollar en yuan als valuta waarmee je de financiële wereld controleert gaat handhaven. Amerika verbood het hebben van goud gedurende decennia in vorige eeuw, dat kan ook via regulering van crypto waanzin.

crypto correctie trekt beurzen omlaag

 Het rommelt bij de crypto munten. Elon Musk deed bitcoin in de ban vanwege het gigantische elektriciteitsverbruik en China maakt het extreem moeilijk om transacties te doen met crypto munten die zij niet als geld beschouwen, zeker niet als geld dat eenvoudig gecontroleerd kan worden. India denkt er ook ongeveer zo over.

Raoul Pal ziet dit als gezonde correctie, dat gedoe met die laser eyes gaf aan dat er hubris, overmoed was bij de kopers. Crypto werd de nummer een rage om te overwegen bij de asset allocatie. Hij ziet crypto nog steeds als de long term buy, maar velen zien het als de bubbel die moet barsten net als de Nasdaq in 2000 en de huizenmarkt in 2006 in de VS. De SPACS manie lijkt met de crypo munten naar beneden gezogen te worden samen met Tesla.

Waardedaling van de cryptomunten is een aanslag op de overliquiditeit en daarom een nieuw gevaar voor de beurzen (er is een steeds duidelijk positiever samenhang met aandelenkoersen bitcoin koersen). De aanslag op de liquiditeit moet vooral komen uit stijgende angst voor te veel inflatie die de FED aan moet gaan zetten tot het terugnemen van het tempo van QE (tapering). Die inflatie rijst even de pan uit, maar zal gaan terugvallen. Niet helemaal want er zijn wat nieuwe problemen: duurdere grondstoffen waarbij te weinig is geïnvesteerd voor extra productie, in sommige gevallen nodig voor het maken van elektrische auto's etc. Verder is er een groeiende mismatch van benodigde vaardigheden op de arbeidsmarkt die tot loonstijging gaat leiden. En ook proberen bedrijven de prijzen hoger te zetten om de verliezen uit de coronaperiode voor een deel goed te maken. maar of dit langdurig tot veel extra inflatie leidt? Het internet houdt de prijzen flink in toom.(zo ervaar ik nu ik diverse spullen op marktplaats probeer te verkopen. Is een ingebonden jaargang Katholieke Illustratie uit 1901 echt maar hooguit € 12 waard en dat met al die mooie foto's en mooie verzamelstripboeken van Lucky Luck echt minder dan € 3?)  

Er zijn een paar wolkjes aan de macro horizon vanuit China (de credit impulse, men knijpt krediet af nu de groei te hoog blijft) en dat zal af gaan stralen op de koperprijs, ijzerprijs. In de VS is de prijs voor lumber, timmerhout, zo ver opgelopen dat het de nieuwe productie van huizen hindert. En dus valt de prijs van luumber na een enorme stijging terug.

de week die was: correctie zet niet door want rente explodeerde niet verder

 De inflatiezorgen staan met stip op een. Hoe lang doet de FED of ze gek zijn en er geen inflatierisico is. Tijdelijk explodeert de inflatie en daarna valt die natuurlijk echt wel wat terug, maar het begint er naar uit te zien dat we op een structureel hoger inflatieniveau zitten. Niet veel hoger, eigenlijk op precies die 2% PCE core die de FED zo graag ziet zo is het meest plausibele scenario in mijn ogen.

Detailhandelsverkopen vielen ontzettend tegen (0 stijging) en ook de groei van de industriële  productie kon de voorspellers niet bekoren. Daardoor brak de rente niet naar boven uit. Dat was een pak van het hart voor de  bears en die zonden de aandelenkoersen donderdag en vrijdag in een mooi herstel.

Buy the dip van de tech lievelingen. Wie weet. De hypotheekrente blijft ontiegelijk laag. Men heeft te veel gespaard en men gaat langzaam weer aan de slag in de coronasectoren. het gaat goed in de VS, al is volgens de Trump aanhangers nu wel overduidelijk dat Biden Amerika zal doen laten instorten tot prehistorische niveaus met ongekende snelheid. 

Zelfs in Europa begint de economische groei flink aan te trekken. Idem in diverse Emerging Markets en daar moet en maar hopen op miljarden vaccins die door het Westen afgedankt worden. De groei in China dreigt flink te gaan afzwakken, maar toch wel hoog te blijven.

De VIX is flink afgekoeld, er is nog steeds volop monetaire stimulering en men moet nog beginnen met een discussie over hoe dat af te remmen via tapering. Na juni begint dat in volle hevigheid. Maar is dit alom bekende angstverhaal nu al reden genoeg voor lagere koersen?

tech is drek, goed nieuws is slecht nieuws en er is zo veel goed nieuws

 Ik heb een paar weken niet gepost. een goede vriend van me is overleden aan een overvloed aan kwalen en ik heb daar veel voor moeten regelen (crematie, ontruiming appartement etc.).

Vaccinaties zijn nu goed op stoom in veel rijke landen en dat begin je steeds beter te zien in de sterfgevallen en opnames op de IC, maar het aantal besmettingen is in veel landen nog te hoog en buiten de rijke landen vaak erg problematisch. Maar de economieën gaan steeds meer open, de wereldhandel herstelt. Er is te veel gespaard en er is volop fiscale en monetaire stimulering.  Die fiscale en monetaire stimulering is nu wel over de top. Men praat weer over een FED-rente van 4% over een paar jaar als de inflatiedreiging zo serieus blijft als die nu is. Bij ingeprijsde inflatieverwachtingen boven 2,3% begon men te praten over tapering, dat centrale banken minder leningen zouden gaan opkopen. Boven 2,6%, waar we dicht in de buurt aan het komen zijn, hoort de FED de inflatie niet extra te stimuleren en gaat men dus praten over tapering. 

De ISM's lijken hun top gezet te hebben en dat is meestal niet goed voor beurzen en risk appetite. Niet rampzalig overigens, zelden ontstaat dan een bera markt, maar wel vaak een correctie. Men neemt winst, nu dus op technologie, FOMO wordt ingeruild voor fear of going down. Kathie Wood is niet langer heilig. Dogecoins gaan op bevel van Elon Musk naar de maan. Bitcoins zijn te slome beleggingen, koop toch ethereum, anders krijg je die 90% daling nooit voor je kiezen. Die crypto coins gaan steeds meer op en neer met de beurzen en bieden dus niet de diversificatie waarmee geschermd wordt. Obligaties overigens ook niet meer. 

Iedereen ziet nu het inflatiegevaar. De koperprijs en andere grondstoffen zetten enorme nieuwe hoogtepunten. Meer inflatie op komst dus, maar het lijkt op tijdelijk veel meer inflatie. Wel lijkt er blijvend meer inflatie te komen dan we gehad hebben vanwege meer loonstijging, hogere belastingen en schaarste in bepaalde grondstoffen waarin de laatste jaren te weinig is geïnvesteerd en waarnaar de vraag is toegenomen.

Record flink lagere groei van de werkgelegenheid dan gedacht in de VS (maar toch torenhoog) zorgde voor hogere beurzen want dat betekent langdurigere fiscale en monetaire stimulering. Slecht nieuws is goed nieuws.

Interessant is of overheden nu flink door gaan met stimuleren nu het goedkoop kan, de werkgelegenheid helpt en zo noodzakelijk is vanwege de klimaatcrisis en het risico van technologisch achterop raken. Durven ze dat, dan zal de economische groei structureel aantrekken, iets dat ik een paar jaar geleden absoluut niet gezien had. Maar logischer is dat overheden zich weer bang laten maken voor hoge tekorten en dan de investeringen terugdraaien, precies verkeerd als men in beproefde economische wijsheden gelooft (zie bijv. groei China).

beurzen verder omhoog maar alle speculatie gaat over crypto

 Wat ben ik toch een sufferd. De grote Elon zei het al, je moest dogecoin hebben. Nu dus 30* hoger. Er zijn nu teenagers die met pensioen kunnen vanwege hun crypto beleggingen. Ze zijn boos op de asset managers omdat ze niet voor vol worden aangezien terwijl ze toch voor minstens 50 jaar klant kunnen zijn. Die domme Biden had een paar miljard in dogecoin moeten beleggen dan had hij heel zijn extra fiscale stimulering kunnen betalen. Fiat currencies zijn immers niets waard, want niet zo goed ondersteund door echte waarde als crypto munten.  Toch kruipt goud weer omhoog, toch iets barbaars in de ogen van vrypto biljonairs. Er was vandaag een rimpeltje in de koers van bitcoin vanwege hash rates door stroomuitval in China of door een verkopertje van 7 miljard aan bitcoin. Buy the dip riepen de crypto miljonaits vertwijfeld, waarom ben ik niet wakker gebeld om van de enorme koopkans op $50,.000 te kunnen profiteren. Ontslaan die incompetente luitjes. 

Coinbase ging naar de beurs mar bleek toch veel minder waard dan gedroomd, al is het natuurlijk wel bijna even veel waard als Goldman Sachs. Die hebben de regering in hun zak, maar bij Coinbase kunnen ze zelfstandig cryptomunten drukken en dat is meer waard dan die luie FED kan doen of zo'n pruts fiscale stimulering van $1900 miljard.

Al die wardestijig van cryptomunten leidt natuurlijk ook tot stijging van aankoepn van van alles, waaronder aandelen, huizen, auto's, dure dingen, extra pizza's tegen woekerprijzen.

Die was overigens wel goed voor een stijging van de detailhandelsverkopen van 10% in de VS vorige maand. I(nitia claims voor werkloosheid omlaag. Iedereen koopt weer auto's, huzien, alles wat ze maar te pakken kunnen krijgen. En ook voor wat inflatie, maar die was eigenlijk niet zo hoog als gevreesd. Iedereen had van te voren al zijn obligaties verkocht en moest toezien dat de rente daalde toen dat verwerkt was.

Beurzen uiteraard blij. Winsten eerste kwartaal vallen erg mee, omzetten ook. Halleluja. Avi Gilbert met zijn tienduizenden kapitaalkrachtige volgers weet het zeker: dit jaar gaat de S&P500 naar 6000. Misschien duurt het iets langer of is de stijging wat meer, maar het is duidelijk: The only way is up. Iedereen koopt zich suf aan aandelen en erspit geen geld meer aan obligaties, die spreidende risico's toch niet meer. Buy the dip nu aandelen nog zo veel goedkoper zijn dan Japanse aandelen waren in 1989.

hoge groei werkgelegenheid, extreem hoge ISM, hogere verwachte winstgroei

 Ik had niet verwacht dat men op basis van de fundamentals zou kunnen gaan verdedigen waarom de S&P500 hoger dan 4000 zou mogen staan in 2021. Maar het gebeurt. De ISM geeft aan dat de winstgroeiverwachtingen nog hoger mogen worden. Biden heeft wilde plannen om de economische groei nog meer te stimuleren na de $1900 miljard. Duizenden miljarden naar infrastructuur en dat gaat waarschijnlijk nog lukken ook, want het is nodig en populair en te financieren bij de huidige lage rente. Biden heeft haast, veel meer dan andere presidenten omdat hij weet dat na de tussentijdse verkiezingen in 2022 hij niets meer voor elkaar gaat krijgen en hij te oud is voor een tweede termijn. Misschien lukt het daarna wel omdat veel Amerikanen het prachtig vinden dat door Biden de economie zo hard is gegroeid.

Er is ineens van alles mogelijk, beter onderwijs en betere Obamacare, betaalbaar misschien. Gezondheidszorg is twee maal zo duur in de VS als in West Europa en dat hoeft niet, kan anderhalf maal worden met de juiste regulering (en lagere prijzen voor medicijnen en medische hulp).

Verwachtingen voor omzetgroei vliegen omhoog, over de winstmarge is men onzekerder omdat Biden de belastingen wil verhogen. Maar per saldo gaat het beter dan verwacht met de winstverwachtingen.

Er blijft voorzichtigheid geboden voor de beurzen want verwachte opbrengsten zijn laag als de ISM op zijn top staat (zoals nu waarschijnlijk het geval is) en als de economische verrassingen minder goed worden. Er gaat voorlopig naar men denkt nog veel geld uit de fiscale stimulering en de torenhoge besparingen naar aandelen. Bedrijven kopen weer massaal eigen aandelen in. Maar als de rente verder stijgt en de inkomensgroei afneemt dan gaat er minder geld naar aandelen zo vreest men. D.w.z. misschien moeilijke tijden na juli of sell in May dit jaar. 

loongroei houdt productiviteitsgroei niet meer bij sinds jaren 70: waarom?

 John Mauldin had afgelopen week een hele analyse dat sinds 1971 de loongroei de productiviteitsgroei niet meer bij houdt, terwijl dat van 1945 tot 1971 wel gebeurde. Waarom dat zo is, daar zijn in mijn ogen nog geen geode verklaringen voor.

Piketty heeft uitgebreid laten zien dat het samenhing met zeer hoge economische groei. Alleen dan neemt de ongelijkheid niet toe en loopt de loongroei mee met de productiviteitsgroei. Op lange termijn neemt de ongelijkheid echter toe omdat het rendement op beleggingen hoger zou zijn dan de nominale BNP-groei. dat laatste wordt door velen betwijfeld, nu de rente zo laag is en een gespreide portefeuille van obligaties en dure aandelen naar verwachting niet zo heel veel gaat opbrengen.

Een ander probleem is dat hoge groei en daarmee lage werkloosheid de laatste decennia niet meer leidt tot hoge loongroei. De Phillipscurve gaat niet meer op. Dat wordt nu alom geaccepteerd, ook door centrale banken die nu doorstimuleren ondanks lage werkloosheid. 

Het is niet duidelijk waarom die Phillipscurve nu niet meer verklaart wat er gebeurt, terwijl het toch een vorm is van vraag en aanbod: stijgende vraag en minder aanbod van arbeid zou toch tot hogere loonstijging moeten leiden. Nee dus, dat gebeurde steeds minder na 1981. De factor arbeid stond ineens zwak en het bedrijfsleven sterk en dat is nog steeds het geval. 

Voor een deel komt dit door globalisatie, dat steeds meer geïmporteerd wordt en zo de kosten in het Westen laag gehouden kunnen worden door grootschalige goedkope arbeid uit arme landen. Arbeiders die concurreren met goedkope arbeid uit de arme landen staan zwak met hun looneisen. Na 1981 is de macht van vakbonden veel afgenomen, maar waarom is mij eigenlijk niet zoduidelijk. Wel dat het geeburde en dat het een extra zet kreeg door het optreden van Thatcher en Reagan.

Voor een deel komt het ook door het relatief steeds goedkoper worden van investeringen. De prijs daarvan stijgt meestal veel minder dan de consumptieprijsinflatie. Kapitaal kan zo kennelijk een groter deel van de BNP-koek opeisen.

Mauldin geeft Nixon en Johnson de schuld. Nixon via het afschaffen van de gouden standaard waardoor inflatie niet meer onder controle kon worden gehouden. Johnson via bepaalde wetten die mensen met universitaire opleiding bevoordeelden. Hoe dat allemaal langdurig tot achterblijvende loonstijging moest leiden is me niet zo duidelijk. Wel is duidelijk dat het monetaire beleid na 1981 leidde tot disinflatie en daarmee tot veel snellere stijging van de waarde van bezittingen, assets, dan van de nominale economie. Maar waarom dat ook samenging met steeds lagere belastingen voor het bedrijfsleven? Landen die hiermee vooropliepen zoals Ierland deden het relatief goed, dat wel.

Rond 1970 zagen we in de westerse landen dat de Kondratieff-wind-mee van na de Tweede wereldoorlog ging liggen. Na 1965 ging het ineens veel minder goed met productiviteitsstijging. De infrastructuurinvesteringen waren gedaan. De inhaalinnovaties die waren blijven liggen in de jaren dertig en veertig waren geïmplanteerd.  

 In Europa zagen we dat de textielindustrie werd weggeconcurreerd door lagelonenlanden. We haalden veel gastarbeiders binnen na vooral 1965. Slecht voor de lage lonen in he Westen uiteraard en ook voor de winstgevendheid in het westen en daarmee productiviteit kennelijk.

In 1973 namen de olie-exporterende landen het niet meer dat de olieprijs zo goedkoop bleef. Dat gaf een relatief koopkrachtverlies voor de andere landen en dat voelden de lage inkomens het meest.

Maar de laatste jaren zijn de olieprijzen door fracking relatief gedaald en toch blijft de loongroei achter. Maar misschien is dat niet meer zo. Als je de statistieken maar goed door elkaar schudt zou het best wel eens kunnen dat men meer reële loongroei gaat zien, vooral sinds de belastingverlagingen van Trump. De invloed van de klimaatcrisis is nog onduidelijk. Wie gaat dat betalen? Worden de loontrekkers ontzien of juist niet? Men gaat meer lokaal produceren, deglobalisatie. Zou dat gaan leiden tot relatief redelijke loongroei?

Ik weet het niet en dat maakt bestuderen van waarom loongroei wel of niet productiviteitsgroei gaat bijhouden interessant.

 

toch weer hogere koersen

 Het lijkt allemaal maar niet op te kunnen op de beurs. Weer nieuwe hoogtepunten en zelfs de AEX schurkt tegen het all time high van 2000 aan. De chippers stomen ongelooflijk door, vol verbazing zie ik hoe de koersen van ASML etc. nog verder exploderen. Nijpende schaarste aan chips. 

Eerst leek Wall Street nog enigszins geschrokken van de plannen van Biden om de belastingen voor bedrijven te gaan verhogen, wat volgens Goldman Sachs tot 9% lagere winsten in 2022 zou kunnen leiden (of in 2023), maar vrijdag aan het eind was het plotseling weer hosanna. Er is natuurlijk excessief veel spaargeld door corona en daar komt nog een hele smak bij door de cadeautjes van Biden en Yellen. Er zijn nog dappere plannen om duizenden miljarden dollars uit te gaan geven aan infrastructuur en onderwijs, maar de republikeinen zullen dit wel gaan afremmen. Infrastructuur is populair maar niet voor klimaat, men zit er graag warmpjes bij straks. Er is nog enig zendingswerk nodig om voldoende republikeinen te overtuigen dat er toch echt geïnvesteerd moet gaan worden voor de klimaatcrisis. 

Ondertussen hoopt men in de VS dat herd immunity ergens rond mei-juli bereikt gaat worden. Dat gaat leiden tot veel consumptie en dan zal de voorzichtige schatting van de FED van 5-6% groei voor 2021 nog naar boven moeten worden bijgesteld. Dat is nu bina zeker (en dat had ik eind 2020 absoluut niet gedacht).

Zelfs in Europa gaat het beter, de voor de EU zo belangrijke Duitse IFO springt omhoog, vooral de verwachtingen. In Europa gaat het slecht met corona maar er gloort natuurlijk zelfs in de EU licht vanwege vaccinaties ook al gaat het veel te traag.

De dollar is sterk door al die hoge verwachte groei in de VS en de yuan is betrekkelijk zwak ondanks de nog sterkere Chinese groei. Enorm hoge prijzen voor ijzer en staal. Olieprijs weer in herstel ook al gaat men weer veel meer produceren in de VS en waarschijnlijk ook OPEC (Iran etc.) en Rusland.

De rente lijkt wat te stabiliseren vanwege meer aankopen van de FED dan beloofd, maar bij groei boven 6% lijkt de rente uiteindelijk toch weer verder te gaan stijgen straks. Dat gaat natuurlijk ook leiden tot meer inflatie, maar alom prijst men in dat dit slechts tijdelijk zal zijn, iets van een of twee jaar. Voor de beurzen hoeft dat niet slecht te zijn, vooral als de inflatie lager blijft dan 5%.

overpeinzingen: Nederlandse kiezers stemmen dure linkse hobby's weg en beurzen in kalmer vaarwater

 Bij de Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer leden de linkse partijen gevoelige nederlagen.  De rechtse partijen en het midden wonnen. Waarom links zo erg verloor is nog niet zo duidelijk maar volgens mij ligt het eraan dat mensen met lage inkomens zich de prioriteiten van links (meer geld voor klimaat en immigratie en cultuur) niet kunnen permitteren in coronatijden, ook al betekent dit rampspoed voor hun kinderen en vluchtelingen. Rechtse partijen zijn net als linkse partijen erg gul met geld voor zorg en dat is het enige wat zwaar telt bij lage inkomens. De proteststem tegen corona leidde tot onverwacht grote winst voor Forum voor Democratie met haar abjecte standpunten over o.a. racisme.

Er werd meer gestemd op vrouwen en de grote winnares Sigrid Kaag van D66 werd daarom meteen verguisd in met name de rechtse pers, zij had de linkse partijen in de afgrond gestort en het land is verloren met meer invloed van haar, zo vrezen zij. Daarom o.a.  is dus een grotere stem van vrouwen nodig.

En de partijen die voor Europa zijn wonnen flink. Het was voor de kiezer duidelijk dat immigratie het beste geregeld kan worden via Europa en dat meer handel broodnodig is voor een exportland als Nederland. Geen gedoe over de euro, landen in Zuid-Europa doppen hun eigen boontjes met extra staatsleningen tegen absurd lage rentes (dankzij o.a. de vrekkige vier die de kredietwaardigheid van de EU onaantastbaar hoog houdt).

Powell meldde dat de FED zo lang mogelijk door zal gaan met monetaire stimulering ondanks veel optimistischere groeiverwachtingen maar mede dankzij inflatieverwachtingen die zo laag zijn op middellange termijn dat er eigenlijk nog meer monetaire stimulering mogelijk kan zijn. De lange rente steeg daarop verder door, maar er zijn nu toch wel veel tekenen dat obligaties oversold zijn en de economische verrassingen snel minder positief worden (het goede economische nieuws gaat minder meevallen).

Er is een nijpende schaarste aan chips voor auto's en de brand in een grote Japanse chipfabriek voor auto;s (Renesas) maakt dat nog erger. 

Beurzen krabbelden iets op na beperkte dalingen vanwege het rentegeweld. Volatiliteit lijkt wat af te nemen. Er is in o.a. de VS een record instroom van gelden naar aandelen. Dat gaat ongetwijfeld verminderen, maar millennials hebben de smaak te pakken van structureel meer beleggen in aandelen. 

Van cryptomunten weet ik weinig af, maar ik denk dat er meer gereguleerd gaat worden. De fiat valuta's moeten machtig genoeg blijven om fiscaal beleid machtig te houden. Er zijn problemen met de veiligheid en bijvoorbeeld vragen of cryptomunten als tether wel voldoende gedekt zijn met dollarreserves. Het idiote energieverbruik van bitcoin is ook iets dat moet afnemen. Er dreigen ongelukken met cryptomunten die door kunnen werken naar de beurzen, nu ze zo veel waard geworden zijn. Voorlopig groeit het geloof in blockchain nog steeds voortvarend en dat betekent structurele instroom van institutionele beleggers die de prijzen van bitcoins opstuwen (totdat reglering dat te gevaarlijk maakt denk ik)

De olieprijs kreeg klappen. Beperkt nog maar, maar als men weer volop de oliekraan gaat aanzetten in de VS en enkele OPEC-landen dan kan de olieprijs verder omlaag ondanks de aantrekkende economische groei. Uiteraard kunnen de olieprijzen ook omhoog, want er is weinig geinvesteerd in nieuwe productie. 

 

beurzen rente bitcoin inflatie omhoog

 De rente stijgt maar door, al zou het me niet verbazen als deze op de huidige niveaus ongeveer stabiliseert. De $1900 miljard extra stimulering in de VS is nu ondertekend als wet door Biden. Dit zorgt voor een smak geld in de economie en er zou zo'n $400 miljard van naar de beurzen vloeien. Biden haalde zijn vaccinatiedoel van 100 miljoen in 100 dagen zelfs in 60 dagen en elke week worden ruim 2 miljoen nieuwe vaccinaties gezet in de VS. 

70% van de Amerikanen staat achter de enorme extra steun, zelfs ruim 40% van de republikeinen (en 25% van de VS vindt het veel te weinig). Biden gaat met veel elan van start. Buttigieg staat klaar met ambitieuze investeringen in infrastructuur straks. Niet slecht voor zo'n demente bejaarde als Biden volgens Trump.

Bitcoins stijgen maar dor op volatiele wijze uiteraard, maar steeds meer institutionele beleggers steke toch een teentje i het crypto water. Je moet toch meedoen met blockchain technologie. Of je volop mee moet doen met de NFT (non-fungible token) gekte valt zeer te bezien. Er is extreem veel geld mee te verdienen zo bleek uit de verkoop van een NFT van Beeple voor $ 69 miljoen. Het werkt via blockchain en er wordt bijgehouden wat er steeds mee gebeurt, de oplage is beperkt of slechts 1. Maar het is allemaal virtueel en de kunstwerken zijn ook op andere wijze te zien. Dorsey verkoopt zijn eerste tweet als NFT voor $ 2,5 miljoen. Sportmomenten zijn plotseling als NFT meer dan goud waard. Of postzegels, al zie ik de opbrengsten van Nederlandse zegels op Catawiki betrekkelijk snel stijgen (na bijn 40 jaar daling, net als de rente).

De AEX steeg 3,5% afgelopen week, maar de winstverwachtingen nog meer. 

In China gaat het wat moeizamer met de beurzen. Wat gaat de regering doen met die oppermachtige techreuzen? en met de monetaire stimulering nu de economische groei zo sterk is? 

Deze week verkiezingen in Nederland met een rechtse VVD die te veel naar links lijkt te zijn afgegleden. De rechtse partijen spinnen daar garen bij, al klaagt de PVV dat ze niet mee mogen regeren ondanks de vele stemmen die ze krijgen vanwege extreme standpunten over de islam en koran. Nou de NSB (wel veel en veel erger dan de PVV) mocht voor de oorlog ook niet meeregeren en dat was maar goed ook. De linkse partijen doen het ook niet goed in de peilingen. Meer aandacht voor klimaat slaat aan en og meer geld voor zor uiteraard ook. Maar dat bezuinigen van de SP via meer geld uitgeven door overheid leidt wel tot meer ambtenaren en daardoor  groei, maar geen houdbare groei natuurlijk.

overpeinzing: rente VS even wel genoeg gestegen anders dollar te sterk. risk appetite erg hoog

 

de grootste toppen werden gevolgd door flink dalende koersen. Het was in mijn werkzame leven zo ongeveer de meest toonaangevende barometer voor risico.

De Amerikaanse obligatiemarkt is extreem oversold. De FED is aan een soort operatie Twist begonnen zonder het aan te kondigen: men koopt haast alleen maar lange leningen op het ogenblik. Deels is dit te verklaren omdat men hoopt dat de plaatsing van een nieuwe 10 jaar staatslening een succes gaat worden. Ondertussen zien we de dollar naar boven uitbreken door de steile yield curve. Want dit suggereert dat na afdekking van valutarisico Amerikaanse lange staatsleningen een hoger verwacht rendement hebben dan andere westerse staatsleningen. De Amerikaanse rente kan niet eindeloos stijgen zonder dat de dollar meegetrokken wordt. En dat zet een rem op de rentestijging in de VS voorlopig. Die rem kan onvoldoende krachtig zijn zoals 1983-1984 leerde (ook toen was de Amerikaanse rente relatief erg hoog en de dollar enorm sterk en de rente steeg toch maar door).

De huidige situatie heeft overeenkomsten met de eerste helft van 1984. Na een enorme recessie van 1980-1982 met vanaf 1981 een enorme rentedaling kwam er een even enorm krachtig herstel. Begin 984 leek er even 7-10% economische groei te komen en de rente steeg daarop explosief. Daar hadden de aandelenkoersen niet van terug na de adembenemende stijging van augustus 1982 begin 1984. Die stijging was even spectaculair en onverwacht als die na maart 2020. In 1982 had meen een periode achter de rug met per saldo geen stijgende koersen sinds 1966 ondanks torenhoge inflatie. Er was in 1982 geen geloof meer in aandelen. In 1984 geloofde juist iedereen weer in aandelen en dat werd afgestraft. Niet lang en niet erg, nieuwe highs kwamen na half 1984 weer in zicht/ werden bereikt.

Rond 1984 was de inflatie in de vorm van stagflatie overwonnen en er kwam disinflatie. Dat zou nu wel eens andersom kunnen zijn. De inflatoire krachten zijn nog steeds niet groot afgezien van tijdelijk bij coronaherstel. Men stelt nu meer looneisen die minder in gevaar komen door een rem op de wereldhandel en door de nu lagere werkloosheid (die was torenhoog geworden in de recessie van 1980-1982).

Nu hebben we overheen die niet meer letten op overheidstekorten en daardoor heeft het vertrouwen in fiat currencies een enorme deuk opgelopen en duikt men op crypto currencies. Papieren geld is straks nies meer waard waarschuwen de crypto speculanten. Aandelen zijn dan nog steeds wat waard en gemeten tegenover de crypto wereld zijn er genoeg aandelen koopwaardig en goedkoop.

Bitcoin zet nieuwe hoogtepunten, maar blijft zeer riskant. De correlatie met de beurzen is hoog geworden. D.w.z. je krijgt via bitcoins waarschijnlijk geen bescherming op het ogenblik tegen grote dalingen op de beurs.

De Chinese beurs is de laatste weken erg volatiel geworden, veel te veel dalingen van meer dan 2% per dag. De staat probeert het risico te verminderen (dingen over aandelen opzoeken op internet wordt bemoeilijkt). De yuan stijgt even niet meer tegend e dollar. China is weer een risicofactor voor de beurzen.

Voorlopig lijkt de instroom naar aandelen vanwege veel fiscale stimulering en QE erg groot en dat moet de beurzen op de been houden en wie weet wel naar mooie nieuwe hoogtepunten brewngen.