De ramp voor Rio Tinto in Mozambique

De Australische kranten en tv reppen niet over Europa of de VS/ Afrika, tenzij er echt iets ergs gebeurt zoals het opstappen van de paus of 19 toeristen die uit een ballon kukelen.
Ze hebben het alleen over Australie en de rampen aldaar.

De financi"ele ramp van Rio Tinto in Mozambique werd vorige week uitgebreid beschreven in The Australian Financial Review: Sold Down the River).
Rio Tinto is onverwachts tegen een afboeking van $3 miljard aangelopen en dat zit de Australiers natuurlijk behoorlijk dwars. Wat een sukkels, natuurlijk moest er bloed vloeien aan de top.
Rio Tinto dacht machtig genoeg te zijn om een en ander te kunnen regelen in Mozambique en bovendien was hun voorstel winstgevender dan dat van de concurrentie.
Maar een en ander pakte heel anders uit dan gedacht. De elektriciteitscentrale die nodig was, was al vergeven aan de Chinezen en uit politieke overwegingen was dat beter dan het voorstel van Rio Tinto.
Het belangrijkste was hoe je de gewonnen kolen etc naar de kust zou kunnen vervoeren. Rio Tinto had hiervoor een goedkoop plan: gewoon over de Zambezi na die bevaarbaar te hebben gemaakt. Een blik op de kaart van Mozambique en waar de mijnen zijn, maakte dat een zeer overtuigend voorstel, maar uiteindelijk mocht het niet.
Tot overmaat van ramp was de kolenreserve die men gekocht had van inferieure kwaliteit (niet geschikt voor cokes, ijzer en staal). Dat was misschien nog wel het minste van de fouten die Rio Tinto maakte (maar ook onvergeeflijk).
De grootste fout was dat ze dachten dat de politiek zou buigen voor Rio Tinto. Zo ging het vroeger kennelijk altijd.
Mozambique was echter betere maatjes met het Braziliaanse Vale (een stelletje onbelangrojke prutsers kennelijk in de ogen van Rio Tinto). Dat verderfelijke Vale had al een mijnconcessie en zij beloofden een en ander per spoor dwars door ook Malawi te gaan vervoeren. Dat is om en schepen zijn goedkoper, maar zo was een en ander tot tevredenheid van Mozambique en Malawi geregeld.
Bij Vale spreekt men Portugees, net als in Mozambique. De oude band met Portugal was een belangrijke bindende factor en Brazili"e moet tot vriend gehoduen worden, bijna net zo erg als China.

Dat transport over de Zambezi mocht niet van Malawi (dan ook geen spoorweg), want het water van de Zambezi inclusief zijstromen was te hard nodig. Milieutechnisch zouden de plannen van Rio Tinto een drama zijn. En zowaar, deze keer won het milieu het: de regering van Mozambique koos voor het plan van China en Brazilie, niet voor de oude koloniale machten Engeland en Australie. Rio Tinot zag in dat ze enorme fouten hadden gemaakt, ze zijn politiek machteloos ten opzichte van Brazilie en vooral China.

koeien geen last meer van vliegen

En zo waar, het dippen van de koeien hielp: er zijn geen vliegen meer te zien op de koeien en de staarten zijn naar beneden, niet nodig om de vliegen te verjagen

bijna overstroming op boerderij Murwillumbah

Terug op de boerderij na enkele zeer zonnige dagen in Tamworth was het waterpeil door al die regenbuien rond Murwilumbah flink gestegen. Iets zuidelijker hadden de slagregens overigens heel wat meer toegeslagen. 80 Km zuidelijker in Ballina konden we op onze terugreis geen koffie meer drinken, de wegen waren afegesloten vanwege de wateroverlast. De dag erna werd een flink stuk van de Pacific Highway afgesloten.

Voor de regenbuien was de stony creek die over het land van de boerderij stroomt meer als dit

Een paar dagen verschil.

De cycloon die vanuit Queensland overwaaide naar New South Wales zorgde voor lage temperaturen. 22 graden maximum en dat is genoeg om de open haard aan te steken (je had natuurlijk ook iets warmers dan alleen een T-shirt aan kunnen doen). Het haardvuur was overigens vooral om het vocht te verdrijven.  De was kan dan haast niet drogen.

Ik was juist het boek Moesson van Robert Kaplan uit aan het lezen. Dat tartte het lot kennelijk. Kaplan denkt dat de Indische Oceaan de wereld van de 21ste eeuw gaat domineren, zoals Europa dat deed in de 20ste eeuw. Het is een interessant boek dat in vogevlucht de geschiedenis van heel wat landen rond de Indische Oceaan de revu laat passeren en uitlegt waarom de politiek zo welvaart in de weg staat in de meeste landen ex India, Oman en Indonesi"e. Het treurige verhaal van al die mislukte saten zoals Somali"e, Pakistan, Bangadesh, Birma, Sri Lanka met al hun vertrapte minderheden.
De Nederlanders komen er slecht af bij de geschiedschrijvig, zij waren het meest verschrikkelijk uitscot, veel erger dan de engelsen of Amerikanen. Hier waren twee redenen voor: de Nederlanders waren eerder en toen had je weinig kans heelhuids terug te keren vanuit Indi"e, terwijl Engelsen en Amerikane dat wel mochten verwachten. De tweede reden was dat Nederlanders voor het gewin van aandeelhouders werkten en dat brengt het slechtste boven volgens Kaplan (en enigszins ook Geert Mak, die hij citeert).

magic mushrooms in Murwillumbah

De kenner van de magische paddenstoelen weet al dat op een warme plek vol met koeien het welig moet tieren van de magic mushrooms. De koeien eten met het gras namelijk de sporen van de paddenstoelen op en met hun flatsen komt het weer naar buiten en daaruit groeien de paddenstoelen volop.

Op de weiden rond de boerderij staan duizenden van deze paddenstoelen met hun hallucinerende werking. Je hebt hier de blauwe sterke variant en de minder vervaarlijke goldtopvariant (foto).

Naar men mij verteld heeft, krijg je behoorlijk last van je nieren als je een omeletje met magic mushrooms eet. Daarom is er niemand aan verslaafd in Australie. Pubers proberen het uit. In Amsterdam verkoopt men de Mexicaanse variant van magic mushrooms die minder zwaar op de maag schijnt te liggen.

het dippen van de koeien op de boerderij in Murwillumbah

Het dippen van de koeien van de boerderij is altijd een heel gedoe. Ongeveer elke maand moeten de koeien een behandeling krijgen tegen teken en ander ongedierte. Als de plaatselijke Gezondheidsdienst voor Dieren teken etc aantreft dan zwaait er wat, dan gaat de hele omgeving in quarentaine.
De koeien moeten uit de gewone wei naar de dip-yard gedreven worden. Dat gaat niet meer met paarden, maar met de quad tegenwoordig.

Een stukje over de straat (dit was heel vroeger de Pacific Highway, nu een eind verder gelegd en 6 tot 8-baans). Het verkeer wacht geduldig (niet altijd, soms denken ze dat toeteren en foeteren helpt), gewaarschuwd door klaargezette verkeersborden door Mary.

Meestal moeten de koeien naar een nauwe gang geleid worden en dan naar beneden geduwd worden zodat ze in een plas met dip tegen teken vallen.

Daar houden ze niet van. Vandaag was het de behandeling tegen o.a. de Buffalo-vlieg, ge"importeerd vanuit Azi"e. Daar hadden ze niet zo'n schrik voor. Elke koe/kalf/stier kreeg de volle laag met het goedje dat Steven koe per koe uitspoot.

Bovenstaande kalfjes/onderstaande koe hadden heel wat vliegen.

correlaties niet meer bijna 1

Delaatste tijd zijn we er gewend aan geraakt dat alles bijna +1 of -1 correleert met risk on/risk off.
Daar lijkt wat verandering in te zijn gekomen. We zagen het vorig jaar al in de sterke stijging van de beurzen terwijl de rente nauwelijks iets deed.Apple was een ongeleid projectiel, had niets te maken met risk off.
Het ijzersterke verband tussen de yen en de lange rente in de VS is ineens een stuk zwakker.
Grondstoffen correleren weer veel minder met risk on (meer met China).
Credit spreads kunnen stijgen en toch kan de beurs omhoog.
Europa kan op eigen kracht omlaag.
In de VS gingen de aandelen niet omlaag met de negative economic surprises (van Citigroup bijvoorbeeld). Koerswinstverhoudingen liepen uit de pas met de ISM (en dat hoort niet).

QE van de FED wordt nu ontregeld door het nieuwe lid Stein die bang is voor een credit bubbel. De goede oude tijden van 1981 lijken te herleven waar men in angst de wekelijke cijfers van de groei van M1 en M2 afwacht. Te hoge cijfers betekent een voortijdig einde van QE en daar houden aandelenbeurzen niet van, maar misschien alleen de Amerikaanse.

Actief beleid lijkt nu wat kansrijker. Heftigere themaroulatie ook.

aankomst Australi"e

De spuitbussen werden deze keer niet uitgebreid leeggespoten in het vliegtuig. Men is in Australi"e erg benauwd voor vreemde insecten etc.
De stewardessen van Qantas hadden nieuwe uniformen met een soort camouflagekleuren zoals de aboriginal kunst.
De douane was zoals gewoonlijk streng doch bureaucratisch (dat merkten we al bij het inchecken: dat lukte niet elektronisch, omdat het visum gecontroleerd moest worden). Na een dringende blik luidde het vonnis: " Australia " en ik mocht door naar Australi"e.
De douane was minder onbeschoft, het werd minder als een gunst gezien het land binnen te treden. Misschien kwam dat ook door het meer multi culti karakter van de douane daar tegenwoordig, uit meer landen en in alle soorten en maten.
Via een aantal nieuwe tunnels het eerste bezoek aan mijn schoonzus in Brisbane, een zwaar ondertunnelde stad dus tegenwoordig, vol tolwegen.
De eerste indrukken waren dat men er welvarender is geworden in de afgelopen jaren (al vond men van niet)en dat alles er verschrikkelijk duur is geworden (de vorige keer dat we er waren stond de euro 2 tegen de Australische dollar nu 1,30 en men heeft daar gewoon meer inflatie dan bij ons).

Singapore

Even bloggen op de vrije internetcomputers op Chiangi bij de overstap naar Brisbane. Elke keer dat ik ib Singapore kom lijkt het groter, me nog meer winkels te worden. Zoals gewoonlijk krijg je bij het uitstappen uit het vliegtuig die warme deken over je heen. Binnen ruikt het ineens zo typisch Singaporees-Aziatisch. Op de WC kun je kiezen hoe de spray de lucht moet verfrissen en ze hebben de nieuwste handendroogblazers (met terugkaatsing).

Singapore is het Westen snel vooruit aan het streven. Het is het koopparadijs voor de Chinezen en de Indi"ers.
Ze proberen goed in de digitale revolutie mee te kmen. Er is hier nog geld te over voor onderzoek met big data. Alles richt zich voolopig om mobieltjes te bombarderen met de laatste beste koopjes als je dat wilt. Want kopen, dat doen ze hier. Dat shop until you drop is niet meer zo Amerikaans, het is meer weggelegd voor rijke Aziaten en daar komen er snel meer van.

Naar Australië

Ik ga een paar weken naar Australië en zal daarom wel niet veel bloggen.

Ik heb een vakantieplaatje bij de ingang van de oprijlaan naar de boerderij van mijn schoonouders in Australië geplaatst (van een tijd geleden toen ik nog blond was), met op de achtergrond Mount Warning.
Oppassen voor de bulls moest je toen zeker, want de koeien die ze toen hadden (speciaal geïmporteerd omdat ze goed tegen hitte konden en groot (=veel vlees) ) waren, waren erg wild en hadden flinke hoorns (ja ook de dames). Als je alles van de zonnige kant ziet en dat was natuurlijk het geval toen de foto genomen werd dan moet je oppassen: mooier kan het niet worden, dus...

financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Meer van hetzelfde. Moeizaam oplopende koersen, waarbij credits iets tegenstribbelen en uit Zuid-Europa soms ook dissonante geluiden komen (Rajoy & corruptie; Berlusconi die gouden bergen belooft, minder door Europa opgelegde bezuinigingen en daardoor een sterke opmars in de opiniepeilingen maakt; Draghi lette even niet op bij het toezicht op de oudste Italiaanse bank Monte Paschi; algemene malaise uit Frankrijk etc.). Draghi en Frankrijk moperden over de te dure euro en dat hielp zo waar de opmars van de euro (even?) te stoppen.
QE stuwt alles omhoog, zo verkondigt men (is er nog iemand die dit niet weet, dat de FED QE uitvoert?), men ziet geen eind komen aan QE in het eerste half jaar door de lage verwachte groei in de VS die de werkloosheid niet doet dalen.

In de VS begint het gesteggel over de sequestration van veel overheidsuitgaven per 1 maart meer aandacht te krijgen. Inclusief het reces na de State of the Union is er nu waarschijnlijk te weinig tijd om tot een compromis te komen voor 1 maart.

De PMI's non manufacturing waren over het algemeen degelijk (VS, in China waren ze prachtig, in Frankrijk stabiel, Duitsland/VK beter, Italië slechter). De verhalen voor het aantrekken van de groei in de wereld worden steeds sterker, afgezien van enkele sequester- zorgen in de VS en post-verkiezingsprobleempjes in Frankrijk.

Veel indicatoren wijzen op een markt die overbought is, zelfs Roubini ziet hogere koersen. Insiders echter zijn in de VS ijverig hun aandelen op veel grotere schaal dan normaal aan het verkopen. Winstmarges staan onder druk en dat maakt het moeilijk om tot winststijging te komen in 2013 bij 2% groei in de VS. Goldman Sachs is vermoedelijk nog iets te optimistisch, zie plaatje. Maar 2014 moet goed worden voor de winsten.

De groeivoorspellingen in de VS staan onder opwaartse druk voor het eerste kwartaal (1,5%?) en neerwaarts voor het tweede kwartaal (1%? door sequester en hogere benzineprijzen). De sterk meevallende handelscijfers zorgen waarschijnlijk voor een opwaartse herziening van het vierde kwartaal 2012 de plus in. De productiviteitsgroei over het vierde kwartaal was -2% (slecht), maar zullen ook wel iets opwaarts herzien worden. Orders voor duurzame goederen stegen, maar minder dan verwacht.

In Japan stegen de leading indicators. De baas van de Bank of Japan stapte eerder op dan gedacht, weggepest door Abe c.s. Het vertrouwen in Abenomics met bijbehorende inflatie en gaten op de begroting is zo groot dat het Japanse overheidspensioenfonds Japanse staatsleningen wil wegdoen. Diverse artikelen waren er afgelopen week dat Japan binnen vijf jaar failliet is. Dat is bij een dalende yen iets te snel (want dan komt er geen tekort op de lopende rekening) denk ik en Japanners lijken weinig moeite te hebben met doorwerken tot hun 75ste.

goed nieuws van de afgelopen week

Het optimisme over groeiherstel in de tweede helft van het jaar en zeer royale centrale banken neemt nog steeds toe. Tot hoe veel hogere koerswinstverhoudingen dit moet leiden is onduidelijk. De modelonzekerheid voor wat die PE moet zijn is groot en daardoor zet de tren omhoog door totdat meer duidelijkheid hierover is of dat het duidelijk is dat de PE te hoog is geworden.

De cijfers uit China gaven weer aan dat de groei aantrekt, meer geldgroei, geen extra inflatie, meer export, meer infrastructuurinvesteringen. De nieuwe leiders zit het mee, meer mensen geloven hun verhalen dat ze iets doen aan corruptie, hervormingen en maatregelen die de beurskoersen omhoog brengen.

In de VS zal het groeicijfer over het vierde kwartaal tot iets positiefs herzien worden, nu het handelstekort zo veel meeviel (meer export en minder import van olie), meer dan in de Q4-berekening was verondersteld.
De prijzen van huizen waren volgens Corelogic 8,3% gestegen over het afgelopen jaar, meer dan de consensus dacht. Dit helpt het vertrouwen, net wealth, huizenbouw, kleine ondernemers kunen meer lenen op hun vastgoed.
Het bedrijfsleven wordt ineens achter de vodden gezeten iets te doen met overtollige cash, investeren bijvoorbeld, anders komen activistische aandeelhouders ze wel van hun cash verlossen. Daar alle duurzame consumptiegoederen en veel kapitaalgoederen veel ouder zijn dan normaal moet dat leiden tot meer investeringen en consumptie (spaarquote gaat omlaag).
De kredietgroei trekt aan en een en ander betekent dat de groei in de tweede helft van dit jaar gaat versnellen.

Technologische ontwikkeling schrijdt voort en dat zal de groei helpen. We moeten nu mobieltjes/ tablets krijgen waar je tegelijk naar twee schermen kunt kijken. De Apple TV komt ook dit jaar. Dat gaat allemaal zijn invloed hebben op de sociale media.

Joachim Fels van Morgan Stanley had zijn zonnige muts op voor de groei in de wereld: het jaar van de slang valt samen met de keer naar meer groei in de wereld. Duitsland profiteert van een lage rente en een aantrekkende huizenmarkt, Spanje is een soort tweede Duitsland aan het woren met goedkope arbeidskrachten, hervormingen die arbeid goedkoper maken en een fabelachtig exportherstel.

Volgens Matejka zijn de analisten veel te pessimistisch over de winsten van Europese banken.

energierevolutie VS

enkele plaatjes van de Amerikaanse fracking revolutie
de komende en gerealiseerde stijging van de olie- en gasproductie in Amerika indrukwekkend.

De grootste stijging in een jaar sinds historie in de VS

liever convertibles dan high yield

Met High Yield gaat het ineens niet meer zo best, dat hoge rendement is verdwenen en het hoge risico rest slechts, geenn junk bonds meer maar jank bonds dus. Men ontvlucht de ETF's ineens en je kunt in het plaatje van Hartet (via Business Insider) zien dat de aanpassing via ETF's gebeurt tegenwoordig. Die voor high yield lijken me niet liquide genoeg (2,5% van HY index) voor zo iets overigens, dat leidt tot kleerscheuren.

Het komt maar zelden voor dat het earnings yield van aandelen hoger is dan de coupon van high yield.

Dan maar liever convertibles, die hebben vrijwel geen last van rentestijgingen en de lijdensweg van dalende volatiliteit lijkt ook achter de rug.

Ach als de beurzen gaan dalen, dan hebben convertibles daar natuurlijk ook last van. D.w.z. geen garanties natuurlijk dat convertibles goed opbrengen, al waren de opbrengsten in het verleden van de F&C convertibles van Anja c.s. gemiddeld heel mooi, beter dan die van aandelen gemiddeld (en de benchmark van convertibles).

als de euro wordt afgeschaft wat is de waarde van D mark gulden etc (WSJ MS)

Het is populair aan het worden wat de landelijke valuta zou moeten staan tegen de euro volgens Morgan Stanley. De gulden zou weinig waard zijn en de belgische frank nog minder. Het enorme overschot op de lopende rekening van Nederland is kennelijk geen signaal dat de gulden wat sterker moet zijn. Andere zaken als de grote hypotheekschuld zijn kennelijk belangrijker.

Sequestration: de poison pill staat klaar per 1 maart

Ik sta helemaal perplex hoe luchtig men doet over de sequestration van de overheidsuitgaven in Amerika. In de zomer van 2011 heeft Obama toegestemd in een wet die er geforceerd voor moet zorgen dat de komende tien jaar voor $ 1000 miljard bezuinigingen worden gevonden om het begrotingstekort nog enigszins binnen de perken te houden. Als die bezuinigingen niet gevonden worden dan treedt sequestration in werking: er gaat gewoon een bedrag af van een hele reeks overheidsuitgaven. De nodige zaken worden niet geraakt, maar als een categorie wel geraakt wordt dan zijn de rapen gaar, daar wordt dan extreem in bezuinigd.

Op 1 maart moet er voor $ 85 miljard bezuinigd worden en als er niet een plan ligt, dan wordt een flink deel van de overheid geamputeerd, kreupel. Er zal dan een opstand komen tegen de wrede bezuinigingen. De democraten hopen dat de republikeinen nog een keer nederig hun verkiezingsnederlaag zullen accepteren en met een redelijk voorstel zullen komen.

Paul Ryan heeft gezegd dat de sequestration een probleem van de president is, die wilde in 2011 zo graag die wet  (want als beloning werd de debt ceiling verhoogd tot een bedrag dat voor de verkiezingen niet geraakt zou worden). De president moet maar met een goed voorstel komen met hervormingen waarbij de troetelkindjes van de democraten eens flink klappen krijgen via gedurfde bezuinigingen. De democraten vinden dit geen geweldig goed plan en weten geen oplossing te vinden.

 Om de een of andere reden denkt iedereen dat rond 1 maart een soort deus ex machina neerdaalt op het kapitool en het probleem weg is.

Economen geven toe dat ze sequestration niet verwerkt hebben in hun groeivoorspellingen. Het is immers onduidelijk hoe groot de ravage zal zijn en hoe lang het gaat duren (niet lang, dat is duidelijk gezien de herrie die een en ander zal veroorzaken)

Hierboven de inschatting van Goldman Sachs vorige maand.

Dus de democraten proberen wanhopig de belastingen te verhogen en de republikeinen zeggen: no more new taxes. Oliewinsten niet wegbelasten, geen Buffett tax, corporate jets worden niet extra belast. Republikeinen willen niet dat de krenten uit de belastingverhogingspap worden gehaald, maar dat er een geheel omvattend hervormingsplan voor belastingen komt. Geen bezuinigingen à la de SP met steeds hogere overheidsuitgaven gecompenseerd met steeds hogere belastingen. En die Grand Bargain moet voor 1 maart geregeld zijn, terwijl republikeinen en democraten het nog in niets met elkaar eens zijn.

 Nee, die sequester wordt geen probleem roept iedereen. Ik denk dat dat geherrie om het sequester een heel gedoe gaat worden, een domper voor de groei in de VS in het tweede en derde kwartaal. Geen recessie, maar de 3,5% die ik in gedachten had voor Q3 kan ik beter maar in de prullenbak gooien en vervangen door iets van 2%. In het vierde kwartaal moet dan de victorie voor de bulls komen.

wat is er goedkoper dan Canadese olie

Canada heeft last van de enorm stijgende olieproductie in Noord Dakota. Die moet vervoerd worden naar Cushing en ddor het overaanbod aldaar is de olieprijs in Cushing te laag.

M1 trekt aan in europa straks ook economie

De groei van M1 was volgens Benderly / Valgreen de beste leading indicator voor groei in Europa. Barclays schijnt hetzelfde te denken

Bankiers hebben het gedaan, maar God wilde dat zo

Niet alleen in Nederland is men een kruistocht tegen bankiers begonnen die aangemoedigd en beloond met grote bonussen steeds driestere daden begingen die na tijden van crisis dramatisch uitpakten.

Het onderstaande publiceerde MarketWatch, toch een promotor van het kapitalisme:

MarketWatch – So God made a banker:

http://www.marketwatch.com/story/so-god-made-a-banker-2013-02-06

And on the eighth day God looked down on his planned paradise and said, “I need someone who can flip this for a quick buck.” So God made a banker.

God said, “I need someone who doesn’t grow anything or make anything but who will borrow money from the public at 0% interest and then lend it back to the public at 2% or 5% or 10% and pay himself a bonus for doing so.” So God made a banker.

God said, “I need someone who will take money from the people who work and save, and use that money to create a dotcom bubble and a housing bubble and a stock bubble and an oil bubble and a commodities bubble and a bond bubble and another stock bubble, and then sell it to people in Poughkeepsie and Spokane and Bakersfield, and pay himself another bonus.” So God made a banker.

God said, “I need someone to build homes in the swamps and deserts using shoddy materials and other people’s money, and then use these homes as collateral for a Ponzi scheme he can sell to pensioners in California and Michigan and Sweden. I need someone who will then foreclose on those homes, kick out the occupants, and switch off the air conditioning and the plumbing, and watch the houses turn back into dirt. And then pay himself another bonus.”

God said, “I need someone to lend money to people with bad credit at 30% interest in order to get his stock price up, and then, just before the loans turn bad, cash out his stock and walk away. And who, when asked later, will, with a tearful eye, say the government made him do it.”

God said, “And I need somebody who will tell everyone else to stand on their own two feet, but who will then run to the government for a bailout as soon as he gets into trouble — and who will then use that bailout money to help elect a Congress that will look the other way. And then pay himself another bonus.” So God made a banker.

Brazilië

productiviteit is slecht in Brazilië, investeringen te laag, maar werkloosheid daalde, en men kon gemakkelijker krediet krijgen. De middenklasse groeide met 35 miljoen.

50plus manipulatie, jongeren zijn treurige pessimisten

Henk Krol wordt met de dag populairder. Hij raakt duidelijk een gevoelige snaar. Daar de meeste mensen op hun eigen portemonnee stemmen, heeft hij een enorm stemmenpotentieel (net zoals VVD, SP en PvdA). De vergrijzing zorgt voor een gouden toekomst voor zijn partij als deze niet ten onder gaat aan ruzies zoals de voorgangers van ouderenpartijen overkwam.
De ouderen worden relatief zwaar getroffen door de opstapeling van hogere zorgbijdragen, lagere pensioenen en extra hulp voor werkenden. Andere groepen worden ook getroffen en in enkele gevallen is een en ander nog schrijnender, zoals bijvoorbeeld de hogere bijdragen voor gehandicapten met eigen vermogen verkregen op basis van smartengeld.

Ze zijn gemiddeld rijker dan andere leeftijdsgroepen. Ze hebben inderdaad meer geldelijk vermogen dan jongeren, maar ze kunnen haast geen vermogen uit arbeid meer opbouwen (enkele uitzonderingen daar gelaten). D.w.z. hun human capital is laag. Bij jongeren is dat hoog. Als je ouder wordt, moet je afnemend human capital opbouwen via meer geldelijk kapitaal. Als je dat niet doet, kun je nooit met pensioen. Men heeft sparen voor de oude dag altijd verstandig gevonden. Het gevolg is uiteraard dat je rond je pensioen maximaal rijk bent in geldelijke zin. Maar inclusief human capital is het de vraag of de ouderen zo veel rijker zijn dan jongeren. Stel dat je sparen verder ontmoedigt, dan zul je bejaarden straks nog veel meer moeten subsidiëren dan nu e dat is niet op te brengen. Dus laten we maar doorgaan met flink sparen voor het pensioen (ook al ziet het kabinet liever dat er meer geconsumeerd wordt en vindt men een opbouw van 1,3% pensioenrechten per jaar in plaats van 1,75% fantastisch. Dat ruïneert het consumentenvertrouwen, maar daar zit de politiek niet mee, in de nodige gevallen levert dat stemmen op).

Dan is er nog de angst dat de ouderen de jongeren bestelen en zo voorkomen dat de jongeren straks ook nog maar een cent pensioen krijgen naast hun aow.  Die diefstal is goed zichtbaar in de UFR, de ultimate forward rate, de lange rente waartegen de lange verplichtingen berekend mogen worden. Die is opgekrikt tot een waanzinnig, onvoorstelbare hoogte van wel 3% ( je kunt je haast niet voorstellen dat de rente ooit zo hoog kan worden nu de centrale banken beloofd hebben de rente op 0 te houden net zo lang tot de groei weer aantrekt en dat zit er niet meer in voordat de huidige jongeren de tachtig gepasseerd zijn en zo juist met pensioen trachten te gaan). Er zijn voorstellen om de UFR naar 4,2% te brengen. Dat is volstrekt onaaanvaardbaar voor de jongeren, hoewel iedereen op zijn hypotheek meer dan 3% rente betaalt en op lange termijn in het verleden altijd meer dan 4% rendement is behaald. Maar dat was in het verleden toen er nog technische vooruitgang was en iedereen veel armer was dan vandaag. Er is nu een collectief pessimisme neergedaald dat men het in de toekomst slechter krijgt. Dat is natuurlijk hoogst onwaarschijnlijk, net zo onwaarschijnlijk als dat een pensioenfonds op lange termijn minder dan 4,2% rendement behaalt.
Henk Krol heeft voor een groot deel gelijk: pensioenen hoeven maar hoogst zelden gekort te worden, de maatregelen om om bejaarden meer te laten betalen uit eigen vermogen zijn veel te onbesuisd.

reden Great Rotation: lange obligaties veel gevaarlijker dan de nu gevaarlijke aandelen

De laatste weken is er een verwoede discussie of er een Great rotation richting aandelen gaande is in de VS.

De meesten denken dat het enthousiast beleggen in aandelenfondsen/ ETF's door particulieren in januari door herbelegging van de grote extra dividenduitkeringen en vervroegde bonusuitkeringen vanwege belastingredenen komt. Er wordt geld uit geldmarktfondsen herbelegd in aandelen en obligaties. De weg naar meer risicovolle obligaties is al een paar jaar gevonden, maar die naar aandelen nog niet overtuigend.

Een deel zoals the Reformed Broker Brown ziet echt een rotatie bij zijn klanten: zij weten van gekkigheid niet meer waar ze met hun zakken met geld moeten blijven, nu ze niet meer zo ontzettend bang zijn en de korte rente nul is. Zij zetten een volgend stapje uit credits naar aandelen.

Institutionele beleggers zijn ook bezig hun asset allocatie te verleggen uit lange obligaties naar aandelen om een heel andere reden.
Het risico van lange obligaties is fors toegenomen door al die rentedalingen in de afgelopen jaren. Hoe lager de rente, des te hoger wordt de duratie van obligaties. Rentestijging leidt daarom nu tot veel grotere verliezen dan enkele jaren geleden.

Aandelen zijn nu minder riskant dan lange obligaties: dat zou de echte reden voor The Great Rotation voor institutionele beleggers (als ze met een vaste ultieme voorwaartse rekenrente werken) zijn.

 Het stuwmeer aan geld stroomt naar het laagste risico.

 De rotatie in obligaties uit aandelen is de afgelopen jaren uitgelegd met vergrijzing waarbij sinds 2011 in record grote getalen net 65 geworden bejaarde luitjes hun in waarde gedaalde aandeeltjes gedwongen zijn om te zetten in laagrentende obligaties, zodat zekerheid verkregen kan worden van een lage opbrengst. Al die babyboomers verkopen hun aandelen (en daarna obligaties) en dat zet door tot de laatste babyboomer ongeveer 80 wordt (2045).

 Een en ander hangt er van af hoe bang je bent voor aandelen en hoe bang je bent voor inflatie. Als je al nominale rechten hebt opgebouwd, dan loont het om bij te sparen voor het inflatierisico. Dat dwingt je nu in aandelen en onroerend goed etc te beleggen.

Het plaatje hierboven laat zien dat de laatste tijd de gerealiseerde sigma (standaarddeviatie) van de opbrengsten van de S&P500 hoger was dan die van 30 jaar Amerikaanse staatsleningen. D.w.z. aandelen zijn veiliger dan normaal en lange staatsleningen zijn gewoon enge dingen, zo eng dat de AFM eigenlijk de particulieren zou moeten waarschuwen hier niet meer in te brengen op gevaar af risico's te lopen die overeenkomen met diverse bij Harrie Mens aangeprezen beleggingen.

Niet dat aandelen nu zo veilig zijn. De VIX gelooft de gerealiseerde volatiliteit niet meer helemaal. De vorige keren dat de rode lijn onder de zwarte lag van de werkelijk gerealiseerde volaititeit had de VIX vaak gelijk, het risico werd onderschat.
(N.B. de gerealiseerde volatiliteit ligt vaak gemiddeld 30% lager dan de ingeprijsde volatiliteit. Wie schrijft die blijft, zo zegt men niet voor niets. Daarom staat er VIX/1.3 in het plaatje) 

politiek drukt groei in VS

In de VS zijn de republikeinen zich in aan het graven voor de sequester van de Amerikaanse uitgaven van de overheid. De kaassschaaf over alle uitgaven, inclusief de uitkeringen, defensie en infrastructuuruitgaven.
Obama en Reid proberen het congres over te halen meer geld uit te geven, maar de republikeinen lijken deze keer niet toe te geven. De meerderheid van de Amerikanen is voor fiscaal conservatisme (en lagere belastingen).
Sinds enkele dagen dalen de aandelenkoersen van de defensietoeleveraars behoorlijk, daar gelooft men er niet meer in. De defensieuitgaven dalen al enige tijd dankzij het wegtrekken uit Irak en Afghanistan en dit jaar voorspelt men een daling van de defensieuitgaven van 7%. Deze zitten niet in de consensus voor de groei in de VS (nog niet).

2 februari was het Groundhog Day en in de cartoon zien we de schaduw van het mormeltje (want de zon schijnt) en dat betekent zes weken extra winter, hier dus extra ruzie.

doorwerken na 65 wordt populairder

doorwerken na je 65ste is al een hele tijd poplairder aan het worden in de VS. Dat begon al ver voor de kredietcrisis.

Vooral in IJsland moet men kennelijk nog lang doorwerken. Men zegt wel dat alles weer goed gekomen is in IJsland, maar daar zet ik zo mijn vraagtekens bij.

bijstelling groei werkgelegenheid VS in 2012

Jaarlijks herzien de Amerikanen heel wat cijfers. Daardoor veranderen onder andere de cijfers van het BNP , de inflatie en de werkgelegenheidsgroei.
Over 2012 heeft men 335.000 banen bijgevonden (zie plaatje). Dit betekent normaal gesproken dat de groei van het BNP ook wel naar boven wordt herzien.

De werkloosheid daalt nu minder omdat er minder ontmoedigde werklozen zijn, meer mensen denken weer werk te kunnen vinden. 24% omlaag is veel. Ook de demografische invloeden zijn minder negatief, waardoor de groei van de beroepsbevolking weer behoorlijk is, de participatiegraad daalt niet meer.
.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De beurs kon verder stijgen op veelal goed economisch nieuws en minder zorgen over Europa.Het thema The Great Rotation (uit vastrentend naar aandelen, of beter, uit cash naar aandelen en riskantere credits) kreeg meer aanhangers.

De werkgelegenheid in de VS was redelijk, de werkloosheid steeg iets, maar dat ligt waarschijnlijk aan de fluctaties van het Household Survey. De beroepsbevolking groeit in de VS en de participatiegraad bleef constant op een lage 63.6.
De groei van het BNP van de VS in het vierde kwartaal viel bitter tegen, -0,1% op negatieve bijdrage voorraden, netto export en, dat was de echte tegenvaller, 22% dalende defensieuitgaven. De bulls legden dit cijfer naast zich neer, voorraden gaan wel weer groeien en defensie komt wel weer goed (niet waarschijnlijk, door de sequestration van kaasschaafmethode uitgaven gaan ook defensieuitgaven achteruit; het plaatje van Strategas laat zien dat men pas de afgelopen week in sequestration ging geloven)

 en met de netto export gaat het beter als men zo veel gas en olie gaat produceren. Consumptie was sterk en vaste investeringen ook, d.w.z. met de finale binnenlandse vraag zat het wel snor.
De huizenprijzen stegen verder en de bouw trok weer wat aan in de VS. Initial claims voor werkloosheid stegen 38.000 na de nodige weken van grote daling.
De indexen voor consumentenvertrouwen gaven een zeer wisselend beeld van fors aantrekkend tot fors dalend (vooral op de vraag of de beschikbare inkomens naar verwachting zouden stijgen in januari). Beschikbare inkomens stegen overigens in december zeer fors op extra dividenduitkeringen en vervroegde bonusuitkeringen (uit angst voor hogere belastingen; dit betekent een forse daling in januari)

De ISM viel mee met een stijging van 50,7 naar 53,1 met o.a. betere nieuwe orders. De PMI's van Japan, Europa (met name Duitsland) vielen mee, die van Frankrijk en China iets tegen. De Chinese cijfers kregen na analyse toch een voldoende, het herstel in China zet door. Gemiddeld stegen de PMI's in de wereld. Frankrijk is wel
 een beetje een zorgenkind aan het worden.

In Duitsland daalden de retail sales met 1,7%, een tegenvaller.
De Eurocrisis is nog niet voorbij, in Italië moest hun oudste bank Monte Paschi gesteund worden en in Nederland de SNS-bank genationaliseerd worden. De slechte schulden groeien nog steeds en de economie krimpt nog even, dus de last wordt groter.
 Maar Duitsland geeft aan dat Spanje en Portugal op de goede weg zijn, geen haast hoeven te maken met reductie van hun tekorten en Italië krijgt een schouderklopje vanwege de grote tekortreductie.
Sommige banken betaalden iets terug van hun LTRO-gelden, waardoor de balans van de ECB kromp. Daar de andere centrale banken hun balans laten groeien en hun valuta proberen waardeloos te maken, steeg de euro van de weersomstuit dwars door de barrière 1,355 heen naar tomeloze nieuwe hoogten zo lang de risk on periode lijkt te duren, daarmee de pijn van Frankrijk en Italië vergrotend.

goed nieuws van de afgelopen week

Het macroplaatje in de wereld is aan het verbeteren, zelfs terwijl overheden zo aan het bezuinigen zijn.
Die verbetering is er niet overal, maar hij toch wel breed verspreid over de aardbol: Het meest duidelijk is het aantrekken van de groei in Azië, in China, Japan en in mindere mate ook India, terwijl in de ASEAN-landen alles nog steeds behoorlijk goed gaat.
In Europa zie je dat Duitsland weer de locomotief gaat spelen, terwijl Spanje en Portugal voortgang maken in het concurrerend worden met de industrie.
In de VS gaat het ook beter volgens de ISM, al zit men daar wel in een groeiafzwakking.
Al met al groeit het vertrouwen in een goed wereldwijd economisch herstel in de tweede helft van 2013 en 2014 gestaag.

PMI's/ ISM zijn in de meeste landen van de bodem gekomen (in de VS steeg de ISM van 50,7 naar 53,1 en in Duitsland van 48.8 naar 49.8 en Japan van 45 naar 47.7) en signaleren dat de winsten in het derde kwartaal van 2012 op hun dieptepunt stonden qua groei. De winstgroei lijkt weer iets sneller te gaan zo denkt http://fundamentalis.com/?p=1209

Centrale banken zijn ongekend royaal en dat helpt ook, de rente op bedrijfsleningen is daardoor laag en door de lage inflatie kan een en ander nog wel een tijd zo blijven.

Het overheidstekort daalt in snel tempo tot aanvaardbare niveaus in de VS. Men hoeft eigenlijk niet zo drastisch de sequester over zich heen laten komen. Deze kaasschaafmethode van overheidstekorten gaat vermoedelijk plaatsvinden vanaf maart, maar men hoeft het tempo van bezuinigen helemaal niet te versnellen. De druk is nu zo groot dat je hervormingen kunt verwachten in de uitkeringen/ andere uitgaven en daarbij horen ook lagere defensieuitgaven (zoals je nu ineens in de koersen van defensietoeleveraars ziet).
De kentering van angst naar meer dapperheid door meer in aandelen te beleggen is op basis van cijfers over een paar weken prematuur, maar het verhaal dat de geldmarktfondsen door herstellend beleggingsvertrouwen verder leeg geschud worden richting obligaties en aandelen ziet er degelijk uit. Men koopt nu kennelijk niet alleen obligaties maar op bescheiden schaal ook aandelen.

The reformed broker (Joshua Brown) signaleert een overmaat aan geld bij zijn klanten die niet goed weten wat ermee te doen nu de korte rente zo laag is en het grote staartrisico weg lijkt. Credits levert ook al niet genoeg meer op en je ziet ze langzaam bekeerd worden tot aandeeln of iets anders riskants. http://www.thereformedbroker.com/2013/02/03/meanwhile-on-main-street/

De week ervoor besprak hij the Wall of Worry en waarom deze weer beklommen wordt. We zitten nu volgens hem bij de fase optimisme.
En hoe zit het met die Great rotation? Brown vat de opmerkingen van Ray Dalio (Bridgewater) samen: http://www.thereformedbroker.com/2013/02/02/ray-dalio-schools-you-on-the-great-rotation-debate/. Cah wordt leeg geschud in riskantere zaken, niet alleen door particulieren maar ook door institutionele beleggers en bedrijven. Er is een bubbel aan cash en die zak met geld loopt nu (geleidelijk?) leeg.

big mac koopkrachtpariteit

Er is weer een update van de koopkrachtpariteit in de wereld via de prijs van een big mac in The Economist.
Als je daarnaar kijkt is Scandinavië en Zwitserland veel te duur. Je moet ook nog een opslag maken voor de bediening en die is naarmate een land rijker is hoger. Als je daarvoor corrigeert zijn Venezuela en Brazilië het duurste en Hongkong het goedkoopste.
Door al die devaluaties tegen de dollar zijn bigmacs goedkoper geworden in Japan en Brazilië o.a.
De euro begint weer gevaarlijk overgewaardeerd te worden, net als de Australische dollar. Maar natuurlijk, Noorwegen en Zwitserland zijn erg duur.

De vergelijking met juli, zie ook post http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2011/07/big-mac-koopkrachtpariteit-braziliaanse.html?showComment=1359789864520

En http://www.bruegel.org/nc/blog/detail/article/1005-what-does-the-big-mac-say-about-euro-area-adjustment/ gaf een invulling in welke landen binenn de eurozone de prijsstijging van de Big Mac uit de pas loopt

The Economist heeft nu een interactieve invulling gemaakt van bigmackoopkracht.

http://www.economist.com/content/big-mac-index

Spam en ja of nee paniek

De laatste dagen komen er spamaanvallen op mijn blog. De spamfilter van Google houdt ineens niet alle spam meer tegen. Om de een of andere reden plaatst men ineens commentaren bij oude posten. Hoe meer commentaar, des te beter is normaal mijn devies, dat maakt de boel levendiger en als bonus word je dan ook nog beter gevonden door de zoekmachines.

Waarom ineens die posten populair worden weet ik niet. De spammers hebben het over hevige bloedingen en hoe die te voorkomen, dat is natuurlijk heel bruikbaar voor beleggers geweest. Of ze zien beleggen als een soort roulette en dat sluit dan weer aan bij hun chatroulette.

De paniek van 2011 (2). Ineens met reeksen commentaren die vroeger niet door de spamfilter van Google kwamen. Ik laat ze toch maar staan.

Vaak zegt die plotselinge populariteit iets over wat er aan de hand is in de wereld. Soms is dat onbelangrijk, zoals de populariteit van Octopus Paul berichten vlak voor zijn dood.
Wat zegt dit verhaal over  de paniek van 2011? Er is bijna het tegenovergestelde gaande in 2013.
In heel korte tijd was de beurs in 2011 totaal van slag geraakt met een enorme val van de risk appetite doordat men inzag dat de Eurocrisis een blijvertje zou worden met volstrekt onduidelijke maar niet goede gevolgen.
Men gaf de moed op, maar dat was niet nodig, want de centrale banken moesten te hulp komen.

 Nu dreigt het omgekeerde: men denkt dat alles economisch goed gaat en centrale banken nooit meer zullen stoppen met hun gulheid.

Eerst dacht men dat QE een afnemende meeropbrengst had op de beursstijging, er was steeds meer QE nodig om de beurs omhoog te krijgen, maar nu denkt men ineens dat re toenemende opbrengsten van QE zijn. De beurs stijgt veel harder dan evenredig met de QE in de VS. Flow of funds geven een waarschuwing volgens Bank of america, plaatje inn Business insider,

Tijd voor een rondje paniek? Of is men nog te ongelovig dat de beurzen herstellen? Beleggers weten het (nog) niet.

Goud lijdt onder Draghi's whatever it takes

Die verschrikkelijk lage reële rente en al die quantitative easing, dat moet toch goed zijn voor de goudprijs. Toch doet de goudprijs al een hele tijd niets.
Het geduld begint op te raken bij heel wat goeroes.

In Business Insider geeft Credit Suisse, Kendall en Deverall, http://www.businessinsider.com/credit-suisse-the-beginning-of-the-end-of-the-gold-era-2013-2?utm_source=Triggermail&utm_medium=email&utm_term=Financial%20Advisor%20Insights&utm_campaign=Post%20Blast%20%28moneygame%29%3A%20FINANCIAL%20ADVISOR%20INSIGHTS%3A%20Buying%20Into%20Fear%20And%20Uncertainty%20Is%20A%20Winning%20Strategy#
de schuld aan Draghi. Sinds die de verlossende woorden sprak whatever it takes de zuidelijken te redden heeft men het vertrouwen in goud opgezegd als dekking tegen staartrisico, want dat is verdwenen.

En er kan nog wel wat van de goudprijs af als de rente zijn onwaarschijnlijk lage niveaus gaat verlaten, zoals CS denkt dankzij Draghi.

Of misschien valt het nog wel mee, de overdrijvingsfase in de Minskycyclus is misschien nog lang niet voorbij.

Maar ze denken dat door Draghi de rente definitief naar boven is doorgebroken en dat de goudprijs daarom naar beneden doet. Bovenstaand plaatje laat zien dat dan de dollar verder zou moeten verzwakken, wat dan weer gunstig voor de goudprijs zou moeten zijn.

Ik zou toch eerder de schuld aan de Chinezen geven dan aan Draghi.

Sinds de valutareserves van China (en daarmee de valutareserves in de wereld) nauwelijks nog groeien na een enorme stijging, is de prijs van goud gestopt met stijgen. dat lijkt me het beste verband met de goudprijs en de overliquiditeit in de wereld. As de valutareserves niet meer snel gaan groeien in de komende tijd (en daar ziet het wel naar uit), dan zal de goudprijs niet veel stijgen. Dalen hoeft niet, daarvoor is er nog genoeg gedlgroei in de wereld en is de reële rente laag genoeg om de goudprijs te stutten.

fracking en flaring in VS en EU

Het Bakken-veld produceert 91% van de olie/gas in Noord Dakota via fracking.
Die methode van produceren is een behoorlijke aanslag op het milieu, alleen teerzanden is nog veel erger.
Flaring, het affakkelen van de gasbronnen, is door fracking enorm toegenomen. De VS produceerde tot voor kort redelijk schoon, maar het plaatje uit de FT laat zien dat de VS snel richting zondaren (nu vooral Rusland en Nigeria) aan het gaan is.

Volgens een artikel in de New York times http://www.nytimes.com/2013/02/03/magazine/north-dakota-went-boom.html?hp&pagewanted=all&_r=0 kan het Bakken-veld nog 100 jaar mee.

In Europa komt fracking erg moeilijk van de grond door al die milieurampen. Het is te dicht bevolkt en de grondbezitters delen niet in de opbrengst zoals in de VS wel het geval is.