Shiller: huizenprijzen terug naar rond 2002, nog geen bodem in VS (?)

De maandelijkse cijfers van Case Shiller voor de huizenprijzen in de grootste 10 en 20 steden in de VS daalde in november en op jaarbasis nam de daling weer ietsje toe tot -3,6%.
Dat is tegenvallend en de pessimisten vinden dat er geen bodem zit in de prijzen. In nominale termen zijn de huizenprijzen aan het uitbodemen sinds 2009 en zit men nu al bijna drie jaar op de bodem. Daar kan nog best twee jaar bijkomen, maar ik denk dat de huizenprijzen al dit jaar beginnen met een bescheiden stijging. Leegstanden dalen, de affordability is record goed, huishoudens groeien met de werkgelegenheid mee en er komt hulp van Obama.

Groeiverlies ten opzichte van trend sinds de kredietcrisis

Het plaatje van The Big Picture laat zien hoe veel de groei beneden trend is gekomen sinds de kredietcrisis losbarstte per onderdeel van het BNP in de VS en het is de vraag of dat gat gedicht gaat worden. Eerst kan dit gebeuren bij export, dan bij investeringen (hier is veel groei voor nodig, maar dit kan, zowel door de bouw als door software & equipment) maar consumptie beweegt zich nog steeds verder van de trend af (zoals ook moet, als consumptie meer dan 70% van het BNP is).

Het plaatje van Citigroup laat zien dat de schuldopbouw en deleveraging in de VS braaf volgens het normale boekje van "the New Normal" van Reinhart/Rogoff gaat. Dat is niet het geval in het VK en de Eurozone, waar men nog steeds veel erger in de puree zit en het leed nog lang niet geleden is (in de VS lijkt dit wel grotendeels het geval)

De drie technologische revoluties, doorbraken van 2012: big data, smart manufacturing en communicatie

In de Wall Street Journal stond een aardig artikel over de drie technologische revoluties van 2012: The Coming Tech-led Boom (http://online.wsj.com/article/SB10001424052970203471004577140413041646048.html?mod=WSJ_hp_MIDDLTopStories).

Men vergelijkt de huidige tijd met 1912, waarin ook allerlei revoluties gaande waren: de massaproductie (Henry Ford's autootje), roestvrij staal, elektriciteit en telefonie/ radio. De invloed hiervan werd in 1912 schromelijk onderschat.

Wat zien Millsand en Ottino in de WSJ als de huidige revoluties?

1. Big data, werken met de cloud:
Er zijn enorme hoeveelheden data die bijna gratis opgeslagen worden waaruit allerlei nieuwe diensten ontstaan, revolutionair onderzoek.
Allerlei (inter)netwerken worden aan elkaar geknoopt, inclusief de sociale medianetwerken en dit wordt via oneindige data crunching worden dit nieuwe markten. Een medische revolutie hoort hieruit o.a. te ontspruiten.

2. Smart manufacturing
Massaproductie wordt vervangen door productie op maat met tal van nieuwe materialen. Steeds meer zal moleculair geproduceerd worden. 3-D printing zal een hoge vlucht nemen (hierover heb ik geblogd: http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2011/02/3d-printer-van-stradivarius-tot-organen.html en
http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2010/09/nieuwe-technologie-rukt-op-3d-printing.html ). Het gaat hard met nieuwe materialen zoals grafeen, allerlei nieuwe legeringen etc. Materialen krijgen eigenschappen die in de natuur niet voorkomen (er is nogal wat ophef over onzichtbaar worden van dingen in bepaalde experimenten).

3. de communicatierevolutie via smartphones etc
Miljarden mensen communiceren/ handelen/ socialiseren eenvoudiger, sneller en goedkoper dan ooit via mobieltjes met elkaar. Die mobieltjes kunnen steeds meer.
Michio Kaku stelt dat in de toekomst er overal internet is en dat mensen chips hebben bij de oogleden waar ze met een knipoog allerlei informatie kunnen opvragen en taken kunnen laten uitvoeren.

De combinatie van die drie revoluties zal zorgen voor snelle technologische vooruitgang en dat moet dan tot hoge economische groei leiden. De maatschappij moet zich aanpassen aan al die veranderingen en zal van tijd tot tijd op de rem trappen. De veranderingen zijn niet tegen te houden zo leert bijvoorbeeld de Arabische lente.

De schrijvers van het artikel zien net als Obama dat alleen Amerika deze revoluties kan, wil en moet leiden. Dat is een beetje kortzichtig, al heeft Amerika tot op heden wel geleid in de genoemde revoluties en ook is de demografie van Amerika beter (=meer jonge uitvinders) dan die van Europa, China en Japan. Maar de wereld is groter dan Amerika en de genoemde landen: India (ICT) en Afrika/ Indonesië (communicatie) zouden wel eens kunnen gaan verrassen.
Opvallend is dat in het artikel geen goedkope schone energie wordt genoemd. We zijn de afgelopen dagen bestookt met verhalen dat zonnecollectoren nu 80% goedkoper zijn dan enkele jaren geleden en elektriciteit opwekken tegen 21 cent per kwh, wat concurrerend is met elektriciteit uit het stopcontact.
Ook de komende medische revolutie via toepassingen van gentechnologie had men wel wat prominenter kunnen noemen.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week (22-29 januari)

De FED kreeg de meeste aandacht met zijn nieuwe manier van communiceren waarbij elk lid jaren vooruit moest aangeven wat de FED-rente zou zijn. Er kwam ineens een inflatiedoel van 2% uit de hoed van Bernanke met de plechtige belofte de rente niet voor eind 2014 te verhogen (uitlaatklep: te hoge inflatie, maar Amerika zit nu in een Japantraject voor de korte rente) en hij dacht aan een nieuwe ronde van quantitative easing.
Een en ander hielp de beurzen vooruit en de dollar achteruit.

In Europa tobde men voort over Griekenland waar Private Sector Involvement in de vorm van zeer fiks afstempelen van de Griekse schulden de gemoederen blijft bezighouden, met op de achtergrond groeiende besognes over Portugal. De tienjaars rente in Italië daalde voorspoedig tot onder 6% en in Spanje onder 5%.

In Duitsland was de IFO zeer goed, de groei in het eerste kwartaal is in Duitsland waarschijnlijk positief, maar in Frankrijk viel de INSEE tegen. In Spanje steeg de werkloosheid tegenvallend naar 22,9% (reden voor verlaging rating door Fitch).
De groei van M3 is met 1,6% te ver beneden oude BUBA-normen en eigenlijk zou de ECB dat moeten repareren via quantitative easing, maar getuige de sterkere euro tegen de dollar gelooft de markt hier niet in.

In de VS stegen de orders voor duurzame goederen 3% en samen met de hogere Richmont Fed Manufacturing index wijst dat op een sterkere ISM komende week. De nieuwe leading indicators stegen met 0,4% en de Chicago Activity index (een vergaarbak van bijna 80 surveys) werd weer positief, hetgeen op trendgroei of iets beter wijst. De huizenmarkt indicatoren waren iets zwakker afgelopen week.
De groei van het BNP in het vierde kwartaal was met 2,8% zwakker dan gedacht (o.a. door lagere bijdrage defensie-uitgaven -0,7%) en 1,95% kwam door voorraden wat niet goed viel in de markt.

Heel wat centrale banken van de Opkomende Landen waren in een stemming om het beleid te verruimen: Thailand verlaagde rente, India de reserve requirement ratio, Brazilië gaf aan te gaan verlagen etc.

Het winstseizoen verloopt iets tegenvallend in de VS (door de sterke dollar), maar de cijfers zijn niet slecht (vooral technologie en industrials en in mindere mate materials verrasten zeer positief, energy, staples, telecom, utilities negatief). De guidance laat te wensen over. Idem voor Europa, waar ondanks de sterke euro ook iets te veel tegenvallers waren.
Allerlei sentimentsindicatoren beginnen in de hoerazone te komen.

Business Insider: rapport PVV over euro zorgt voor val kabinet: weg met zelfmoordpact van de eurolanden

Zoals aan een blog als Business Insider wel is toevertrouwd had men wel een pakkende kop klaar liggen over het rapport dat Lombard Street voor de PVV heeft geschreven over de euro: The report that will blow up the Eurozone (http://www.businessinsider.com/the-report-that-will-blow-up-the-eurozone-2012-1).
Er begint al een en ander uit te lekken van dit rapport (o.a. in het Algemeen Dagblad). Gaat dit rapport de onderhandelingen over de eurocrisis ondermijnen?

De onderhandelingen over het kwijtschelden van Griekse schulden, verlenging van looptijden tot 30 jaar met rentes van 3,6% maken vorderingen, zo lezen we elke dag. Portugal is zich warm aan het lopen om ook zo iets moois uit te onderhandelen.

Ondertussen begint het geduld van o.a. Duitsland op te raken. De budgettsaar van de EU moet er nu echt komen en de Grieken hebben het recht om hun overheidsuitgaven te bepalen verloren aan Brussel. Elke keer blijkt weer dat Griekenland meer geld nodig heeft om hun overheidsschulden naar 120% van het BNP in 2020 terug te dringen, nog steeds een veel te hoge schuld.

Wat weet Charles Dumas van Lombard Street te voorschijn te toveren dat ons de stuipen op het lijf moet jagen?
1. Zuid Europa heeft een permanente steun van 5% van het Euro BNP nodig, ofwel € 150 miljard, om de situatie te stabiliseren. Duitsland moet dan elk jaar € 60 miljard extra ophoesten, Frankrijk € 50 miljard en Nederland € 15 miljard (niet eenmalig, maar elk jaar!)
2. De euro is een soort zelfmoordpact dat alleen maar ellende en geen welvaart heeft gebracht aan Duitsland en Nederland. Door voortdurend lonen te matigen heeft het Duitse (en de laatste tijd ook Nederlandse) bedrijfsleven flink marktaandeel gewonnen, maar de mensen zijn geen steek wijzer geworden. In Zuid Europa stegen de lonen veel beter en daar heeft men wel geprofiteerd van de euro via hogere lonen, lagere rentes en hogere overheidsuitgaven.
3. Henk en Ingrid hebben sinds de invoering duizenden euro’s aan koopkracht ingeleverd vanwege het euro-avontuur.

Kortom, volgens Charles Dumas moeten Duitsland en Nederland zo snel mogelijk de Eurozone verlaten. De PVV heeft hier een wervende taak te verrichten en samen met de in de peilingen de grootste partij in Nederland, de SP, begint er zich bijna een meerderheid af te tekenen om de euro in de vuilnisbak te stoppen. (Een en ander doortrekkend betekent dit: Nederland moet eens ophouden te veel te exporteren, het overschot op de lopende rekening terugbrengen via een niet zo concurrerende gulden en grote verhoging van de overheidsuitgaven aan zorg en uitkeringen).

Business Insider dicht de PVV goede kansen toe het rapport van Lombard Street voldoende breed uit te meten in de pers en dat zullen ze zo voortvarend doen dat men het kabinet dat de euro nog wel wil handhaven niet meer kan steunen. Dan zit men wel in een moeilijke situatie, want behalve de SP zit niemand te wachten op nieuwe verkiezingen. Wim Kan zou zingen dat er dan weer volop gelijmd moet worden door Mark.
De ogen van de Duitsers worden dan geopend, zo denkt men dan en weg is de euro.

Gingrich wil ten ondergaan als wild schaap

De race bij de republikeinen blijft enorme fluctuaties in de populariteit te zien geven. Dan weer staat Romney ver voor, ineens is hij voorbijgestreefd door Gingrich en even later staat Gingrich weer op achterstand. Wie dit allemaal goed kan voorspellen kan schatten verdienen bij Intrade. De schommelingen zijn groter dan normaal. Zie bijvoorbeeld de kansen om Florida te winnen volgens wedkantoor Intrade (zie plaatje, voor de kansen moet je met tien vermenigvuldigen).

Romney wist in de laatste debatten flinke tikken uit te delen aan Gingrich en het establishment van de partij heeft zich nog wat duidelijker achter Romney opgesteld (Gingrich heeft last van de sabotageacties die hij tegen Bush senior ondernam waardoor deze niet herkozen werd, zeker in een staat waar Bush junior aan de macht is; Gingrich krijgt alleen steun van mevrouw Palin)

Gingrich belooft dat de race tussen hem en Romney "wild and woolly" blijft, zoals verwilderde schapen die niet geschoren kunnen worden zich onbeheerst gedragen. Dat is nu net waarom hij niet erg kansrijk is om de verkiezingen te winnen (de gestegen populariteit van Romney in de laatste dagen vertaalde zich meteen bij Intrade in lagere kansen op herverkiezing voor Obama).

Groei vierde kwartaal in VS 2,8%: ex voorraden slechts 0,85%

Het plaatje van Ecompic laat goed zien waar de groei van het BNP per kwartaal in de VS vandaan kwam.
Gisteren publiceerde men de vierde kwartaalcijfers: 2,8%. Dat is op zich een goed cijfer, maar omdat de bijdrage van de voorraden 1,94% was, had de markt er geen goed woord voor over. Volgend kwartaal gaan voorraden weer van de groei aftrekken.
Meestal wordt een deel van van de voorraadbijdrage ongedaan gemaakt door de netto export, zo ook in het vierde kwartaal.
De overheid drukte de groei alweer met ongeveer 1%. Vooral lagere uitgaven aan defensie drukten de groei (die druk wordt vermoedelijk minder in 2012, al zal men gelukkig wel ook in 2012 minder zal uitgeven aan bommen en granaten als Iran zich koest houdt), maar ook de lokale overheden bezuinigden er flink op los (na het tweede kwartaal dit jaar zal dit minder worden).
De groei van de consumptie bleef redelijk op peil (dat zal ook in het eerste kwartaal zo zijn, zo lijkt het), dit viel iets tegen omdat men zoveel dingen (goods) had gekocht.
Bij de investeringsgroei is het opbeurend dat de huizenbouw (residential investment) weer goed bijdroeg, maar de bouw was toch niet blij omdat structures weer diep negatief was. Investeringen in software & equipment hobbelden door, dat was eigenlijk tegenvallend vanwege de belastingvoordelen die eind 2011 afliepen (maar de geaccelereerde kredietgroei in december geeft aan dat men toch in het bedrijfsleven flink aan het kopen is geslagen en dat zullen we terugzien in hogere investeringen in het eerste kwartaal van 2011).

Nieuwe leading indicators in VS: 2% groei en afzwakking groei industriële productie

Van tijd tot tijd vindt men dat de leading indicators het niet meer goed genoeg doen. Er waren klachten over geldgroei als leading indicator en men miste kredietindicatoren. Afijn, men heeft wat zitten schudden met variabelen en een nieuwe set is er uit gekomen.
Die nieuwe set geeft aan dat de leading indicators ineens lang niet zo hoog staan als de oude (zie plaatje van Strategas).
De nieuwe set leading indicators verklaarde economische groei twee kwaralen vooruit nog steeds niet al te best. Ik heb een plaatje gegeven voor het verband tussen leading indicators en economische groei respectievelijk groei van de industriële productie. Sinds 1995 werd 32% van de fluctuaties van de economische groei verklaard en 52% van de veranderingen van de groei van de industriële productie.
Je hebt hele tijden dat de leading indicator structureel te weinig en te veel groei aangeeft.
Op het ogenblik lijken de nieuwe leading indicators een BNP groei van 2% aan te geven in de VS (maar recentelijk was de groei lager dan de leading indicators aangaven) en ook lijkt er een terugval van de groei van de industriële productie te komen.

IFO wijst weer op duidelijke groei in Duitsland

Zelfs SocGen jubelde: de IFO index (de beste Duitse barometer voor het economische wel en wee) is zo veel gestegen dat de recessie in Duitsland voorbij is (alhoewel: recessie, zo erg was het toch niet?).
De gewone IFO gaf nog steeds aan dat er niet veel met de groei in Duitsland aan de hand was, maar met de IFO expectations ging het hard bergaf: dat wees wel op negatieve groei. Maar de ellende is weer voorbij (tenminste als de ECB de koers van de euro niet te veel laat oplopen onder al het QE geweld van de FED) en de groei gaat weer richting 2% geannualiseerd in Duitsland volgens de IFO.

FED: inflatie onder nieuwe doelstelling, QE in de maak, rente LT naar 4%

De vergadering van de FED gisteren had een nieuwe manier van communiceren. Elk lid van de FED moest zijn voorspelling doen voor de FED rate op termijn. Daarmee hoopt men dat men meer geloof krijgt dat de rente nog lang bij 0 blijft. De FED zei officieel dat het tot 2014 zou duren voor men de rente gaat verhogen, niet half 2013 als tot nu toe werd aangenomen en uit de individuele voorspellingen kun je zelfs afleiden dat als die voorspellingen zouden kloppen pas in 2015 de rente verhoogd wordt.

De FED vertelde ineens dat ze een ander inflatiedoel hadden: 2% voor PCE (personal consumption expenditures zoals gemeten in het BNP) en men voorspelde tevens dat de komende jaren de PCE onder die 2% zal blijven (zie plaatje ABN AMRO).
Ondertussen denkt men dat de werkloosheid veel te hoog blijft, veel hoger dan de 5-6% die je als evenwichtig zou kunnen noemen.
Dat samen (en de angst je baantje te verliezen) noopte Bernanke om aan te kondigen dat hij wel wat zag in een nieuw rondje quantitative easing (QE).

De voorspellingen van de individuele leden van de FED zijn in het plaatje met stippen aangegeven door Calculated Risk. Er is een Albanese meerderheid dat de korte rente niet snel omhoog gaat, maar ook dat de FED rente op lange termijn 4% hoort te zijn.

Strategas en de rente: risico 10-jaars Treasuries niet meer beloond

Wat zegt de markt na de openbaringen van de visies van leden van de FED, waaruit valt af te leiden dat men de eerste renteverhoging pas in 2015 verwacht op basis van de verwachtingen nu, en de belofte van Bernanke dat QE weer erg interessant is?

1. Al eind 2013 wordt een eerste verhoging ingeprijsd (de historie leert dat de markt vaak te veel en ook vaak te snel verhogingen inprijst)
2. Half 2014 gaat het tempo omhoog (de historie leert dat dit eerste tempo vaak onderschat wordt)
3. Uiteindelijk over heel veel jaren, als ik al lang met pensioen hoor te zijn, gaat de rente zoals de FED-leden aangeven richting 4%

Verder zegt Strategas dat beleggers in 10-jaars staatsleningen volkomen mesjogge zijn.
In de komende drie jaar, de periode waarin men kan hopen dat de FED –leden hun rug recht houden en niet aan het verhogen slaan, nemen beleggers genoegen met een rendement van 0,94% per jaar op hun 10-jaar papiertjes. Wil je voor die armzalige 0,94% echt al dat koersrisico lopen? Nee, natuurlijk, maar te veel kopers, zoals de FED met QE en bepaalde centrale banken die hun valuta niet te veel willen laten stijgen, kopen tegen elke prijs. Zo lang het geloof dat er te veel kopers zijn tegen elke prijs dan verkopers met gezond verstand, durven hedge funds en andere vastrentende piraten nog steeds long te gaan in lange staatsleningen.
N.B. voor beleggers in 5 jaar Treasuries is de komende drie een “holding period return” van 0,96% ingeprijsd, d.w.z. je risico van een langere looptijd dan 5 jaar wordt niet beloond.

Maar kunnen die centrale banken maar doorkopen en hun balansen eindeloos vergroten?
Op zeker moment (nog wel meer dan een, twee jaar weg denk ik) zeggen de vigilantes dat er een Minsky moment is geweest dat die centrale banken te ver zijn gegaan en zo snel mogelijk hun balansen moeten verkorten, wat niet kan want dan lijden ze schier onmetelijke verliezen.

Saunders: Japanscenario te hoog gegrepen voor Europa, het is erger dan jaren 30

Vandaag kwam Michael Saunders van Citi langs. Over de VS was hij niet zo somber, maar voor Europa is hij negatief. -1,5% groei voor Europa (inclusief Duitsland) in 2012 en in 2013 nog eens negatieve groei (-0,4%) (mede geholpen door de VS waar eindelijk fiscal austerity zal toeslaan). Hij had wat plaatjes waarbij hij landen vergeleek die in een diepe financiële crisis geraakt waren. Je ziet dat Japan het eigenlijk hardstikke goed gedaan heeft en dat de VS het ook goed doen.
In Europa moet men op zijn knieën gaan smeken dat de economische groei net zo hoog wordt als in het Japanscenario na 1990. Er is minstens 10% groei definitief weg door de kredietcrisis en er komt geen eind aan het lijden in Zuid Europa in de komende jaren, omdat men nog geen vooruitgang heeft geboekt met deleveraging van banken, huishoudens en de huizenmarkt. De overheidsschulden lopen al helemaal te veel op.

Centrale banken hebben enorme balansen: China 1, ECB 2

In 2006 moest de Bank of Japan in het stof bijten voor de Peoples Bank of China, terwijl de ECB goed in het spoor van de Chinezen blijft. De laatste paar jaar haakte de FED weer een beetje aan , maar nu doet vooral de ECB weer reuze zijn best.

(plaatje Bianco)

Obama's State of the Union: Justice is belangrijk, niet Freedom

De State of the Union is de jaarlijkse troonrede in de VS. Het geeft vaak de tijdgeest treffend aan. In de tijden van Bush draaide het allemaal om freedom, dat gebruikte hij tig keer in zijn troonredes. Bij Obama draaide het om Justice, fairness.
Dat is belangrijk, ook voor de beurzen (freedom helpt, care en justice staan voor hogere inflatie, overheidsbemoeienis en lagere winsten door te veel stijgende lonen). In ons boek hebben we drie domeinen van de tijdgeest onderscheiden (in navolging van Van Staveren en McCluskey): freedom, care en justice.

De republikeinen vinden freedom het belangrijkste: vrijheid, vrije meningsuiting, de mogelijkheid om veel winst te maken, het recht om huis en haard met wapens te verdedigen en zo min mogelijk overheidsbemoeienis.

De democraten zetten meer in op justice (het is onrechtvaardig dat de secretaresse van Warren Buffett een hoger percentage belasting moet afdragen dan haar baas; iets dat gedeeltelijk recht gezet werd door haar speciale gast te maken bij de plechtigheden als Obama's Ingrid) en care (Obamacare waarbij iedereen medische zorg kan krijgen, maar ook zorg voor een beter milieu/ schone energie e.d.; dat kwam wel voor in de State of the Union, maar niet erg prominent).

Er werden geen schokkende plannen afgekondigd die de beurs in rep en roer brachten. Over enkele dagen hintte hij overigens wel dat hij met met een groot hypothekenplan komt, hoe e.e.a. beter te herfinancieren is tegen de huidige lage rente. ("I'm sending this Congress a plan that gives every responsible homeowner the chance to save about $3,000 a year on their mortgage, by refinancing at historically low rates. No more red tape. No more runaround from the banks. A small fee on the largest financial institutions will ensure that it won't add to the deficit and will give those banks that were rescued by taxpayers a chance to repay a deficit of trust”. )

Het voorstel om een Buffett belasting te heffen op de rijken, zodat ze minstens 30% belasting gaat betalen is onhaalbaar en afgedaan als verkiezingspropaganda.

De republikeinen vonden uiteraard dat het gewauwel van Obama over justice de plank totaal missloeg: Daniels zei: "We do not accept that ours will ever be a nation of haves and have nots; we must always be a nation of haves and soon to haves."

(cartoon van conservativebyte.com)

koperprijs gaat stijgen (Watling)

Chris Watling van Longview is ervan overtuigd dat de koperprijs verder gaat stijgen.
De vraag naar koper vanuit China gaat verder omhoog, omdat China een soft landing krijgt en omdat de centrale banken zo veel liquiditeit op de markt smijten dat beleggers nominale waarden maar wat graag willen inruilen voor reële waarden, vooral omdat de centrale banken de economie overeind houden.

China is nog steeds doorslaggevend voor de koperprijzen. Het afgelopen jaar heeft men voorraden stevig afgebouwd in reactie op het strengere monetaire beleid en de lagere economische groei. De voorraden zijn nu voldoende afgebouwd in China (de kopervoorraden zijn recordlaag vergeleken met de koperconsumptie). In Korea zijn de voorraden extreem laag.
Ook wereldwijd zijn de voorraden laag genoeg geworden en de cancelled warrants, vaak een goede leading indicator, geven ook aan dat men weer zit te denken aan uitbreiding van de voorraden.

Watling waarschuwt overigens wel dat op korte termijn enkele technische indicatoren ongunstig voor koper zijn, maar de gunstige fundamentals zullen de overhand krijgen zo denkt hij (en dat is goed nieuws voor de economie en de aandelenbeurzen)

(N.B. je blaast de warrant die je krijgt bij belegging in termijncontracten als koperkoper af als je fysieke levering wilt).

The Economst: jaar van de draak gemiddeld goed voor aandelen

In de daily chart van The Economist (http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2012/01/daily-chart-9) gaf aan wat sinds 1900 de gemiddelde koersstijging van de Dow Jones was per jaar van de Chinese astrologische kalender.
Er is een flink verschil tussen de 12 dieren die op tijd bij Boeddha kwamen opdraven om geëerd te worden met een speciaal jaar in de 12-jarige cyclus. Het konijn staat bovenaan en dat komt overeen met het geloof dat mensen die in het jaar van het konijn gebioren zijn goed in financiële affaires zijn. We komen uit het jaar van het konijn, dus deze keer klopte het niet erg. Nu krijgen we het jaar van de draak en dat is gemiddeld ook heel goed geweest.
De regelmaat klopt een beetje met de vierjaarscyclus en de Juglar van de vaste investeringen, maar het lijkt wel erg op data mining.

Rente Italië en Spanje daalt nu ook aan lange kant

De enorme monetaire stimulering door de ECB en FED begint zijn vruchten af te werpen. Aanvankelijk leekt het of de drie jaars deposito's van de ECB alleen de rente korter dan drie jaar omlaag kon krijgen, de laatstedagen is nu ook de lange rente flink aan het dalen geslagen. Zowel kortlopende als langlopende leningen van Italië gaan erin als koek.
Of dat zo blijft, valt te bezien als Griekenland failliet is (geplande datum voorlopig 20 maart) en Portugal in zijn val meesleept.

Hedge funds hadden negatief jaar in 2011

Actief beleggingsbeleid om de index te verslaan was record onsuccesvol bij aandelen in 2011.
Hedgefunds hadden hun derde negatieve jaar ooit (plaatje van Strategas). in 2011.
Vorig jaar waren de opbrengsten knudde, alleen lange veilige staatsleningen en lange renteswaps brachten veel op.
Actief beleid bracht juist in de slechte tijden slecht op. het lijkt wel of actieve beleggers in meerderheid maar een kunstje kennen: de benchmark verlslaan door zo veel mogelijk risico te nemen.
2012 is beter gestart dan 2011 en ja hoor, actief beleid lijkt weer positief bij te dragen aan het resultaat.
Dat zijn allemaal trends die pleiten voor passief beleggen, terwijl er al zo veel passief belegd wordt dat je toch zou veronderstellen dat actief management waarde moet kunnen toevoegen.

Romney krijgt klappen van Gingrich, Obama is de winnaar

De verrassend ruime overwinning van Gingrich in South Carolina doet de kansen van Romney volgens Intrade (plaatjes Bianco) ineenzijgen.

Gingrich is boos en dat is de kiezer ook en daarom zou hij een betere presidentskandidaat zijn dan Romney.
Gingrich kan ook veel beter liegen. Dat afzetten tegen Romney omdat hij bij de verkeerde 1% hoort is merkwaardig. Hij hoort zelf ook tot de verkeerde 1% en heeft zijn geld bedenkelijk verdiend (met lobbieën voor oa.a. Fannie Mae, bedragen van $ 40 miljoen in totaal worden genoemd). Bovendien is heel het belastingstelsel met het voortrekken van die 1% gebaseerd op de Amerikaanse droom: men accepteert die ongelijkheid, omdat men zelf hoopt ooit tot die 1% te gaan horen.
Voige week stond romney nog mijlenver voor in de peilingen om Florida te winnne, volgens IOntrade vandaag gaat Gingrich daar winnen. En als Gingrich Florida wint, dan ligge de kaarten voor Romney ineens heel slecht.

Dat geldt niet voor Obama, zijn kansen vliegen omhoog. Veel kiezers en experts denken ineens dat Gingrich meer electable is dan Romney,omdat zo veel kiezers boos zijn, maar bij Intrade wedt men de andere kant op: hoe meer Gingrich stijgt, des te harder dalen de kansen van de republikeinen om Obama te verslaan.

samenvatting financieel economisch nieuws van vorige week (15-22 januari)

Beleggers keken wat minder droevig aan tegen de eurocrisis toen de staatsleningen van Italië gretig aftrek vonden en er geruchten opstaken dat bij de komende belening bij de ECB er vraag voor € 1000 miljard aan driejaars deposito's zou loskomen. Er lijkt bij Griekenland dat aan de rand van de afgrond staat op 20 maart een belangrijke stap voorwaarts te worden gemaakt, men is minder benauwd voor een Lehman moment. De situatie in Portugal wordt steeds hachelijker, ook al nam de regering belangrijke maatregelen om het tekort terug te dringen (volgens plan 4,5% overheidstekort in 2012) via o.a. het flink afknijpen van ambtenarensalarissen.

In de VS ging het verkiezingscircus voort en verloor Romney de voorverkiezing van Gingrich, waardoor de kansen van Obama op herverkiezing stijgen omdat de republikeinen druk modder naar elkaar aan het gooien blijven.
De initial claims voor werkloosheid daalden enorm en dat wijst op redelijke groei in het eerste kwartaal. Het nieuws over de huizenmarkt was redelijk positief. De Phillyfed verbeterde, wwat wijst op een hogere ISM, de barometer voor het bedrijfsleven.
De NAHBMI, barometer voor de huizenbouwers, steeg van 21 naar 25. De hypotheekaanvragen voor een nieuw huis stegen voor de tweede week fors. Het aantal housing starts nam wel af. De inflatie daalde (met uitzondering van de huren en de voedselprijzen) op jaarbasis van 3,4 naar 3% en in april kan dit onder 2% komen. De producentenprijzen stegen veel minder hard, de daling was groter dan bij de consumentenprijzen. De inflatieverwachtingen namen flink af, o.a. daardoor.

In China bleef de PMI onder de 50 en de yuan was erg zwak tegen de dollar, uit angst voor te grote afzwakking van de groei in China. De retail sales vielen wel mee (en door de lagere inflatie helemaal in reële termen), maar +18,1% wordt niet als erg sterk gezien(!).

De groeivoorspellingen voor Europa gingen verder omlaag door pessimisme over Duitsland (wel positieve groei dit kwartaal). De sentimentsindicator ZEW verbeterde wel sterk.
De inflatie daalt nu overal, zelfs in het VK daalt deze eindelijk behoorlijk.

In Japan daalde de industriële productie voor de tweede maand behoorlijk.

Romneybut kreeg tegenwind: mormonen zijn dat gewend

Romneybut deed het slecht in de voorverkiezingen van South Carolina. het ongeleide projectiel Newt Gingrich hakte Romneybut in de pan na twee voortreffelijke debates op tv. Romneybut was niet slecht in die debates, maar Newt (dat betekent salamander, wat een rare naam toch) was beter. Ron Paul en Santorum bakten er niets van in die debates en dat zagen ze terug in hun resultaten. Gingrich maakt ineens een goede kans om alle conservatieve stemmen, en nog belangrijker, de conservatieve geldelijke steun, te veroveren. Newt maakte duidelijk dat hij één van de mensen in het born again evangelical South Crolina was, waar de tea Party zeer grote aanhang heeft. Newt is iemand van de 99% en Mitt een van die 1%. Romneybut won alleen in de niet zo conservatieve districten aan de kust.
Ineens vindt men dat Gingrich electable is en vooral wil men de debatten tussen Obama en Gingrich gaan bekijken, dat leidt tot veel meer vuurwerk dan tussen Romneybut en Obama. Dat leidt dan wel tot een smadelijke nederlaag bij de verkiezingen à la Goldwater, maar men is dan wel recht in de leer gebleven.

De conservatieve leiding van de republikeinen zit met de handen in het haar, zo dreigt men een uitstekende kans om Obama te verslaan te verspelen aan die wildeman van een Gingrich die net zo goed als wilders zijn tegenstanders onder het tapijt kan schoffelen.

De verrassend grote winst van Gingrich deden de kansen van Romney om de republikeinse kandidaat te worden duikelen van even geleden nog bijna 90% naar 72,5% vandaag. Men denkt dat Romney het uiteindelijk wel haalt, omdat er meer gewone staten à la Florida zijn dan bible-belt-kiezers à la South Carolina, maar Romney moet wel tot op het bot gaan om de kandidatuur binnen te halen.

Dat harde werken zit hem in de genen en is een van de bekendste eigenschappen (naast veelwijverij) die aan mormonen wordt toegeschreven.
Brooks schreef in de New York Times (The wealth issue - Money didn’t make Mitt Romney. A legacy of persistence and dogged
determination did – NYT http://nyti.ms/wPZj7W
) dat generaties problemen van mormonen de Romneys gemaakt heeft wat ze zijn: ongelooflijk hard werkende, ongelooflijk hard doorzettende schatrijke mensen. Na tal van nederlagen bij verkiezingen blijft Romney het proberen en van tijd tot tijd boekt hij daarom grote successen, want hij weet dat je gemakkelijk tegenslagen kunt krijgen, vooral als mormoon, en dat je die via hard werken die meestal weer kunt te boven komen.

Mormonen zijn behoorlijk vervolgd in de VS, veel erger dan bijvoorbeeld de Joden. De betovergrootvader van Romney Miles bleef aanvankelijk in de buurt van Chicago wonen, ook toen de grote leider Joseph Smith was omgebracht. Miles Romney bouwde zijn grote kerk in zijn stadje, maar die werd in 1844 platgebrand. Hij moest vluchten maar was te arm om, zoals gebruikelijk bij mormonen, naar het enige veilige toevluchtsoord Salt Lake City te gaan en deed uiteindelijk er vier jaar over om in de buurt te komen. De overgrootvader van Romney werd gedwongen na zijn huwelijk eerst even missionaris te spelen in Engeland om in 1867 weer terug te keren bij zijn eerste vrouw, die ondertussen als wasvrouw de kost had verdiend. Romeny kreeg het bevel meerdere vrouwen te nemen en te gaan emigreren naar een of ander gehucht 500 km buiten salt Lake City. Ze werden snel welvarend, maar krgen een nieuw bevel om 600 km verderop te gaan wonen met achterlating van de bezittingen. Ze leefden in bittere armoede en werden door de plaatselijke bevolking vervolgd vanwege de veelwijverij (Miles jr had drie vrouwen). Om aan de doodstraf te ontkomen vluchtten ze weer en zo kwamen ze in Mexico terecht in 1885. Daar was het leven aanvankelijk nog zwaarder voor het grote gezin. De lemen huizen werden vervangen door stenen huizen en de gemeenschap kreeg het zo goed dat het hele gezin Romney, met alle 21 kinderen kon worden verenigd. Toen de vader van Romney 5 was, in 1912, legde de Mexicaanse regering beslag op alle bezittingen en werd het weer eens tijd volkomen berooid ergens anders naartoe te vluchten. Via Californië, Idaho kwam men in Utah en bouwde men een fortuin op. Dit fortuin is intact gebleven en Mitt Romney heeft het kapitaal enorm uitgebreid. Maar eht is hem niet aan komen waaien, hij heeft er hard voor gewerkt en eerst twee zware studies moeten voltooien. Om president te worden zal hij opnieuw heel hard moeten gaan werken.

Is de lange rente uitgedaald? Maar het moet toch eerst slechter worden..

Het financiële systeem moets de afgelopen vier jaar twee enorme schokken verhapstukken.
Bij de eerste schok kwam men er ineens achter (een Minsky moment) dat al die leningen met hypotheekconstructies helemaal niet veilig waren, omdat huizenprijzen toch ineens bleken te kunnen dalen over heel het land. Mortgage backed securities zijn nog steeds zo eng dat er gezien hun ratings idiote rendementen op te behalen zijn. Je kunt pensioenfondsbesturen desalniettemin niet warm krijgen om hierin te beleggen (al is er wel een groeiende belangstelling (terecht denk ik) om in Nederlandse particuliere hypotheken te beleggen). Heel het op mortgage backed securities gebaseerde bankstelsel stortte plotseling ineen, toen Lehman failliet ging en alles waarvoor lehman garant stond, al het door Lehman gegeven onderpand werd tegen ramsj prijzen verkocht. Die ramsj prijzen werden aangezien voor de echte prijzen en het bankwezen leek failliet. De Amerikaanse regering sprong in met TARP en het bankwezen werd met $ 800 miljard geherkapitaliseerd.
Via quantitative easing werd daarna de boel verder gerepareerd. Na die enorme eerste schok schoot de rente omhoog.

Al erg snel na de schok van de rommelhypotheken kwam de volgende grote schok: staatsleningen van heel wat landen in Europa zijn in geen velden of wegen te vertrouwen. Banken die deze dingen als risicoloos zagen en er geen kapitaal voor reserveerden werden gezien als zwakke banken.
Er kwam een nog grotere massa liquiditeitssteun los van de centrale banken dan bij de eerste schok. De herkapitalisatie van de Europese banken is pietluttig met zo'n € 115 miljard gepland en dat extra kapitaal komt maar niet los (wat een prutsers zijn we toch in Europa), maar de ECB doet onder het bewind van Super Mario ineens geweldig zijn best met drie jaars deposito's in onmetelijke hoeveelheden.
Je ziet diverse beren al vertwijfeld roepen dat een paar weken geleden Europa helemaal toast was, door de grond gezakt, totaal failliet en dat het de bulls nu in de bol is geslagen. Misschien krijgen de bren straks weer gelijk, als men zo blijft treuzelen met extra bankkapitaal.

De rentedaling in de tweede schok is bijna even groot geweest als bij de eerste schok. Dat lijkt nu wel voldoende te zijn geweest. de rente is veel te hard gedaald en de daling duurt bij zo'n schok kennelijk niet zo erg lang. De trend op iets langere termijn is nu wel omlaag geweest en dat kan de stijging nog enigszins tegenhouden. Maar als het in Europa ex de PIGS niet eerst veel erger moet worden voor er een oplossing kan komen, omdat de ECB/EFSF/ESM/IMF voldoende hun best aan het doen zijn. Men staat ineens te dringen om Italië te herfinancieren tegen veel te hoge rentes zo lang als het duurt. Dat was niet voorzien, er zou niemand zo gek zijn om ook maar een cent nieuw geld in Italië te steken, het kan verkeren. Hedge funds denken met de hulp van banken en hun drie jaars deposito's ineens heel anders over.

Het plaatje laat zien dat de rentedaling groot genoeg is geweest, er is alleen steun van de dalende trend , maar die kan ineens voorbij zijn (nog niet erg waarschijnlijk voorlopig) en er komt straks ook nog steun van de minicycle die naar beneden gaat, waardoor de FED QE3 gaat organiseren (maar dan gaat de lange rente toch stijgen).
Enige tijd terug had je allerlei profeten (zoals Pimco) dat je toch wel helemaal van je lotje getikt was als je lange staatsleningen kocht. Die zijn ineens helemaal om en vinden de 30-jaars rente veel te hoog ten opzichte van de 10-jaars rente. Het zou zo maar eens kunen dat diezelfde profeten nog eens om moeten gaan en opnieuw gaan zeggen dat beleggen in 30-jaars leningen niet zo'n geweldig idee is.

Schuldafbouw huishoudens VS op goede weg, dat geldt niet voor het VK en Spanje

McKinsey had een verhaal over deleverage, schuldafbouw, van huishoudens in diverse landen.

Half 2013 wordt de trendlijn bereikt aldus McKinsey als men zich braaf aan het stippelpad houdt.
Het laatste stukje afbouw is verrassend, omdat de spaarquote afnam. Arme banken, er is heel wat hypotheekschuld afgeschreven.

De VS is al aardig op weg, maar in het VK en Spanje (en Nederland) is men nog maar net begonnen. Men verglijkt altijd graag met de crisis in Scandinavië in de jaren 90 waarbij men na veel pijn uit de ellende kwam. Als je dat doortrekt is de VS pas over vijf jaar uit de problemen, niet half 2013. Die vijf jaar lijkt een normale termijn voor Spanje. Het VK heeft zijn eigen schuldentraject. Misschien kan men leven met de huidige hoge schulden, vooral zo lang de korte rente erg laag blijft en de inflatie behoorlijk.

Grieks failliet geen Lehman: daarvoor zijn er veel te weinig CDS-en

Het plaatje laat zien dat er op Griekse staatsleningen betrekkelijk weinig bescherming via CDS-en is gekocht, s;lechts voor € 3 miljard netto. Dat is en peulenschilletje vergeleken met wat er allemaal door Lehman was geschreven. De afwikkeling van een faillissement van Griekenland is daardoor niet zo ingewikkeld als bij Lehman.
Al dat gedonder over private Sector Involvement en vrijwillig schulden kwijt schelden heeft ervoor gezorgd dat men het nut van bescherming met CDS-en als niet zo nuttig zag. Men wikkelde daarom de bescherming met cds-en voor een flink deel af.

Een en ander is nu goed doorgedrongen tot de onderhandelaars over Private Sector Involvement. Men is niet meer zo bang dat banken niet meer vrijwillig afzien van hun rechten. Men gaat de Griekse schulden herschikken op zo'n manier dat men dit ziet als een gebeurtenis waarbij cds-en uitgeoefend gaan worden.
Hoe men tot een akkoord gaat komen over Griekse schuldverlichting is onduidelijk. Er lijkt eenduidigheid over de verliezen (70%), maar dat cijfer varieerde in de tijd op duistere wijze. Het si duidelijk dat op de schulden moet worden afgeboekt, de rente moet worden verlaagd en de looptijd tot sint juttemis moet worden verlengd met een lekkertje als het weer beter gaat met het BNP van Griekenland.
Het begint ook duidelijkt e worden dat de Europese landen die krediet aan Griekenland hebben verleend net als de banken kunnen fluiten naar hun geld.

Toch is de markt heel opgewekt onder al die onderhandelingen, omdat men meer vertrouwen begint te krijgen over een ordelijke afwikkeling van het Griekse faillissement. Als datum voor het faillissment begint men nu steeds vaker 20 maart aan te houden. Griekenland hoeft dan overigens de eurozoe nog niet te verlaten, maar een einde van Griekenland in de eurozone lijkt wel dichterbij te komen. Al dat politiek kapitaal geïnvesteerd in de euro en tegenstribblende Griekse burgers houdt overigens zo'n uittreden voorlopig nog wel tegen.


Bij Portugal is de situatie enigszins vergelijkbaar. De hoeveelheid netto gekochte cds-bescherming is eveneens niet zo heel groot(€ 4,6 miljard).

bron: FT ALphaville/Reuters/Thomson http://ftalphaville.ft.com/blog/2012/01/19/840851/greek-lessons-for-portugal/

China (3): Demografie sterker dan verstedelijking

Het plaatje van de dag van The Economist was de verstedelijking in de wereld. De reden voor het plaatje was dat de verstedelijking in China boven de 50% is gekomen, enkele jaren eerder dan verwacht. Dat Chinese cijfer wordt enigszins obscuur bepaald via of je wel of niet toegewezen bent aan een stedelijke commissie. Op basis van cijfers die in de rest van de wereld gebruikelijk zijn schat men de verstedelijking eerder richting 70%.
Curieus is dat de heel grote dun bevolkte landen zoals de VS en Brazilië (maar bijvoorbeeld ook Canada en Australië) een veel hogere verstedelijking kennen dan dichtbevolkte landen als China en India.
De toename van de verstedelijking wordt gezien als een motor voor de industrialisatie. China heeft dan nog wat te gaan (maar minder dan het cijfer van 51,7% suggereert). Dat zou gunstig zijn voor de productiviteitsstijging en economische groei.

Precies tegen de trend van de verstelijking in gaat de demografie. Die is enorm verslechterd in de afgelopen paar jaar in China. Van 2000 tot 2010 kwamen er nog 110 miljoen mensen bij in de beroepsbevolking, maar in 2010 was dit maar 3,5 miljoen. Het percentage van de bevolking tussen 15 en 64 daalde voor het eerst in 2010, van 74,5% naar 74,4%. Die daling gaat in de komende jaren doorzetten. De trek van het platteland naar de steden wordt een stuk minder. Dat gaat ten koste van de economische groei.

De som van dalende beroepsbevolking en trek naar de steden wordt veel ongunstiger. Dat betekent minder economische groei in China. Ook het percentage dat investeringen uitmaakt van het BNP kan niet meer omhoog en daardoor wordt de groei ook minder. China moet binnenkort gaan wennen dat 9% groei niet meer haalbaar is gemiddeld en dat 6-7% ook al heel mooi is.

Bronnen: The Economist en The View from Shanghai

China (2) groeit minder snel: staalproductie hard omlaag

Het gaat niet best in de staalindustrie in China. De productie gaat achteruit en veel staalfabrieken sluiten.
Veel ophef maakte het plaatje van de parkeerplaats van een groot staalbedrijf in China: die is bijna leeg.
(het is iets minder erg dan wat het plaatje suggereert: het seizoenspatroon zit tegen).

Amerikanen reageerden sceptisch dat de foto leek op de parkeerplaats van Bethlehem Steel voor het een casino werd en dat het plaatje suggereert dat de doorsnee staalarbeider al met de auto naar het werk gaat in China in plaats van de elektrische fiets.

bron: Zhu van ANZ bank via http://ftalphaville.ft.com/blog/2012/01/17/837421/a-picture-tells-a-thousand-words-chinese-steel-edition/

Romney interessante presidentskandidaat

The Economist, Schumpter, had als artkel: Romney the revolutionary.

Romney is helemaal niet de saaie piet (of saaie Mitt) die niet te rechts, conservatief is maar wel conservatief genoeg om republikeinen te kunnnen behagen. Het klinkt een beetje als Al Gore: kleurloos en saai met een sterke asset die hij niet goed uitspeelde (door zijn campagnemanagers werd milieu te extreem bevonden, zodat hij nergens enthousiast overkwam).
Romney heeft diverse assets: succes met Private Equity/ van een ramp maakte hij een succes van de Olympische winterspelen in Salt Lake City/ republikein in Massachusetts is sterk, niet zwak: hij staat voor nieuw economisch elan, herstellen van de American dream.

Romney staat voor drie revoluties in management na 1970.
De eerste was waar de oude garde al sigarenrokend en de golf handicap verbeterend andere vaardigheden moest aanleren: je moest gaan leren cijferen, alles met cijfers onderbouwen. In de jaren 50 en 60 moest de bazen "well rounded men" zijn, goede bedrijvers van common sense. Daarna moest je "facts and figures" beheersen, liefst rocket scientist worden. Volg de raad van de Boston Consulting Group, zoals Weijers deed en Romney.
Bedrijven als BCG huurden (en huren) slimmeriken zoals Romney (bij de top 5% studenten van Harvard)
Revolutie 2 was Romney bij Bain: bedrijven moesten winst maken voor aandeelhouders, winst was niet langer vies na 1984, het ging er niet langer om de managers te plezieren met hun hobby’s.
Je moest niet langer business modellen schrijven voor bedrijven, maar ze zelf gaan managen/ kopen, laat de nieuwe bedrijven runnen door je jonge top consultants: 1984-1999.
Revolutie 3: van manufacturing naar diensten. Pa Romney maakte "solid things". De jeugd nu maakt geen dingen meer, maar doet aan reengineering richting diensten.

Hoe onscrupuleus willen de kiezers zijn in de verkiezingen van 2012 van de community organsier Obama versus de corpporate trouble shooter Romney?
Emoties zullen het ook nu weer van feiten winnen.
Wint Obama die de excessen van het kapitalisme wil inbannen of Romney die de Amerikaanse idealen van het vrije kapitalisme wil hoog houden als “economic freedom” ”America ideals”

Romney is niet de kleurloze middenfiguur tussen al die wilde idioten als Bachmann, Paul, Gingrich, Santorum en klunzen als Perry en misgokkers als Huntsman.
Opvallend waren de peilingen (CNN Wolf Blitzer) hoe al die kandidaten het nu zouden doen tegen Obama. Alleen Romney zou winnen (50 tegen 48%), maar de verschillen waren niet groot. Ron Paul is ook een verrassend sterke kandidaat waarvan Obama niet zonder meer wint (46% versus 48%). Het verschil wordt al groter bij Santorum (betrekkelijk kansloos (45 tegen 50%)) en Gingrich (volstrekt kansloos tegen Obama (43 versus 52%)). De rest van het veld is te onbelangrijk geworden om te gaan peilen.

BCA ziet groei in China nog verder afzwakken (1)

Het plaatje van BCA laat zien dat de infrastructuurinvesteringen wat minder snel aan het groeien zijn en die trend zou kunnen doorzetten.
De investeringen in onroerend goed zijn nu maximaal sterk en gaan afzwakken.
Die twee dingen bij elkaar betekenen lagere groei, ook al gaat het wat beter met de consumptie (en daardoor is de soft landing nog niet in gevaar).

Goudprijs in lijn met Amerikaanse schulden

De goudprijs loopt keurig in de pas met de omvang van de Amerikaanse staatsschuld, vooral met de debt ceiling. Het schuldenplafond is weer bereikt in Amerika en dat gaat weer met de nodige schermutselingen verhoogd worden. Het plaatje van Zeohedge suggereert dat de goudprijs niet verder stijgt als de Amerikaanse schulden niet verder stijgen. Het verband met de reéle rente en de wereldvalutareserves met goud is sterker.

Het gaat weer beter in China

De Chinese beurs is eindelijk weer flink aan het stijgen. Voor een deel is dit het januarieffect: de verliezers van het vorige jaar zijn in het begin van het volgende jaar vaak winnaars.
Bij China zijn er op het ogenblik allerlei positieve factoren die voor een beter beursklimaat zouden moeten zorgen.
De economische groei zwakt af, zonder dat er een harde landing komt maar hard genoeg dat het monetaire beleid flink versoepeld moet worden. De groei was 9,9% in het vierde kwartaal, 0,2% meer dan men dacht en genoeg om de trend van neergang te onderbreken. De industriële productie groeide 12,8%, 0,7% meer dan de consensus hoopte. De retail sales waren met +18,1% sterk, 0,9% beter dan consensus. De elektriciteitsproductie steeg met 13% vergeleken met vorig jaar.
De inflatie daalt flink, de kerninflatie wordt negatief en daarom verwacht men ineens weer wel een cadeautje van de Peoples Bank of China met nieuwjaar (23 januari).

Koperprijs stuit op weerstand? Komt M2 groei China te hulp?

De koperprijs zit op een niveau dat, als de koperprijs nog wat stijgt, er heel wat chartisten vreugdedansjes beginnen te doen samen met macro economen, die dan ineens licht willen zien in de donkere macrotunnel, waar de Eurocrisis het licht had uitgedaan.
Er is hoop dat de koperprijs die horde (de horizontale lijn in het plaatje) gaat nemen, omdat de geldgroei in China weer lijkt te versnellen. De banken luisteren naar de opdracht van den overheid om wat meer krediet te verstrekken.
Ook een sterke aanwijzing is dat de koperimporten van China sinds kort weer behoorlijk sterk aan het aantrekken zijn.

Maar eerst zien, dan geloven: het zou me niets verbazen als de koperprijs nog geruime tijd nodig heeft om het veertig weeks gemiddelde te boven te komen.

Niet downgrade Frankrijk, maar upgrade PSI van Griekenland is het probleem.

De downgrade van Frankrijk en allerlei andere landen in Europa hoort maar een storm in een glas water te zijn, iets van 2 bp toe te voegen aan de credit spreads volgens onderzoek. Het is wel sneu dat door die afwaarderingen het noodfonds EFSF niet meer AAA is, maar met Frankrijk mee is afgewaardeerd. Merkel zei al dat men daarmee moet leven en dat landen die er een beroep op doen nog steeds goedkoop uit zijn.

Wat is er aangericht door S&P?
* Het EFSF is gekleineerd, in nood nu nog maar 37% AAA is van de deelnemende landen.
* Italië is te dicht bij junk gekomen (2 notches down net als Spanje, Cyprus, Portugal). Voor inflatie geïndexeerde leningen dreigen uit allerlei indexen te vallen, wat kan leiden tot € 20 miljard verkopen.
* België. Nederland en Duitsland bleven deze ronde overeind, maar de Benelux zit wel met een negatieve outlook in de maag gesplitst, alleen Duitsland en Slowakije zijn stabiel
* Ierland is nu even goed als Italië, daar dacht de obligatiemarkt to voor kort toch heel anders over.
* Franse en andere banken krijgen downgrades
* Positie Sarko verzwakt t.o.v. Deutschland über alles, zelfs de Benelux moet een toontje lager zingen

De tabel is van Cailloux (RBS). Hij is verbolgen dat S&P niet alle landen in de Eurozone gelijkmatig heeft afgewaardeerd, nu krijgt Duitsland weer de hegemonie in ERuropa en dat is nou net waarom Mitterand vond dat de euro moest worden ingevoerd in ruil voor de eenwording van Duitsland. De Franse aard verloochent zich niet: allemaal naar beneden als Frankrijk wordt geschoren, maar dat is niet zo logisch: Duitsland is gewoon een stuk veiliger qua omvang schuld, begrotingstekort, handelsoverschot etc.
Ach, de eerste stap van het afzetten van Sarkozy door de kapitaalmarkt is gezet.

Is that all there is?
Nee, het Griekse drama is weer eens een keer aan het ontsporen. De onderhandelingen over het vrijwillig afstempelen van Griekse rommel lopen elke keer vast.
Zelfs van Rompuij begint zich zorgen te maken dat sinds november de Grieken niet meer van goede wille zijn om hun schulden terug te betalen en zelfs dat het onmogelijk is om dit te doen. Een en ander zorgt voor hoger risico op een chaotische afhandeling van een Grieks faillissement en misschien een eerder faillissement dan de politici voor ogen hebben.

De oudjes zetten het vaker op een zuipen dan de jongeren

Een artikel van Sheila Eldred(Senior Citizens Binge Drink Most Often) brengt aan het licht naar aanleiding van een CDC studie dat ouderen > 65 het vaker op een zuioen zetten dan jongeren, al is het drankgebruik van studenten nog steeds wat uitbundiger.
Die oudreen zijn niet vaker alcoholist, hebben vaker een inkomen van $75.000+. Kortom, ze hebben het zwitserlevengevoel ontdekt. De nieuwe generatie gepensioneerden heeft het maar wat goed.

Brouwer sust casinopensioenangst en kortingen op pensioenen worden wel weggepraat

Sinds Brouwer weg is bij De Nederlandsche Bank en het brood van het ABP eet, is hij niet meer zo recht in de leer hoe je conservatief verplichtingen moet waarderen.
Hij hoort nu bij de rekkelijken, zo liet hij in het FD merken (http://fd.nl/ondernemen/602025-1201/abp-voorzitter-brouwer-sust-onrust): als straks de pensioenfondsen met verwachte rendementen gaan werken (=men gaat werken met hogere verwachte rendementen dan de rente op risicoloze leningen= men waardeert de verplichtingen lager), dan zullen pensioenfondsen niet risicovoller gaan beleggen zo denkt hij.

Mijn commentaar: Als je, net als Brouwer opmerkt, ervan uitgaat dat het pensioen ook in nominale termen niet gegarandeerd is, dan kun je gaan foezelen met rendementseisen en rekenrentes (die hoeven dan ook niet meer afgestemd zijn op de risicovrije rentevoet).

Wanneer ga je indexeren in het nieuwe systeem? Bij verwachte rendementen moet je behoorlijk wat vermogen hebben, omdat je inflatie (zeg 2%) mee moet rekenen in je verplichtingen. D.w.z. de eerste 2% extra verondersteld rendement gaat teloor aan inflatiewensen. Bij dat veronderstelde extra rendement hoort extra risico van beleggen in andere dingen dan swaps en Duits/Nederlandse staatsleningen en daarvoor moet je een extra buffer berekenen. Per saldo ben je na die exercities ook op papier niet erg veel rijker geworden. D.w.z. er is geen reden om eens flink extra risico te nemen.

Je hebt in het verleden gezien dat rendementen van 6-7% betrekkelijk moeiteloos over lange periodes behaald konden worden, ongeveer 4% in reële termen. Waarom zou je nu nog maar 2% nominaal kunnen halen?
Dat lijkt nodeloos te conservatief. Maar wat dan wel?
Bij vastgoed kun je stellen dat de demografie niet meer goed genoeg is om de oude resultaten te kunnen behalen en de ontschulding is ook al zo’n bom naast het nieuwe werken waardoor minder kantoren nodig zijn/ internet shoppen. Maar 4-5% moet toch wel mogelijk zijn.
Bij aandelen kun je stellen dat de nominale BNP groei, het ijkpunt voor de prijsstijging van aandelen en de winstgroei, lager is dan vroeger in Europa. Winsten kunnen niet langdurig meer stijgen (= 2% inflatie + 1,5% reële BNP groei- /- achterblijven winst bij BNP van 1%), bovendien zijn de huidige winstmarges boven het gemiddelde/ waarderingen onder het gemiddelde. D.w.z. het verwacht rendement kan iets zijn als dividendrendement + 2,5%. Dat zou zo'n 6% kunnen zijn, conservatief berekend.

Uitgaand van dit soort veronderstellingen kan een pensioenfonds zich rijker rekenen, zonder al te veel verweten te worden dat ze de centjes van de jongeren aan het verkwanslen zijn. Als je met 2% rekenrente rekent en je behaalt 6%, dan ga je toch echt veel te weinig pensioen uitkeren aan de ouderen.

Daar het ABP, vakbonden en werkgevers er zo overdenken is er een enorm sterke lobbie ontstaan om te voorkomen dat de pensioenen in 2013 gekort worden. velen denken daarom dat dit korten bij de grote pensioenfondsen niet door zal gaan. Dat zou zo maar eens kunnen, vooral als de aandelenkoersen wat herstellen en de 30-jaarsrentte weer naar 3-3,5% kruipt dit jaar.

samenvatting financieel economisch nieuws van afgelopen week

Het winstseizoen is niet erg overtuigend begonnen in de VS. Desondanks lijkt de dalende trend van de winsten een jaar vooruit omhoog te zijn omgebogen, dat is wel heel positief (en onderbelicht, daarom noem ik het eerst). In Europa is dit (nog?) niet het geval.

Het economisch nieuws viel afgelopen week voor het eerst in tijden wat tegen in de VS (retail sales stegen maar 0,1%, handelscijfers, initial claims voor werkloosheid stegen van 375 naar 397.000 en de groeivoorspellingen voor het vierde kwartaal gingen daardoor omlaag (3% is al mooi, terwijl iedereen vorige week nog aan 3,5%+ zat te denken). Niet al het economische nieuws was slecht: het optimisme van het midden en kleinbedrijf (NFIB) steeg, de kredietgroei trok aan.

De inflatie in China ging behoorlijk omlaag, zowel de consumptieprijzen als de producentenprijzen. Men had nog iets meer daling verwacht bij de consumptieprijsstijging, maar hogere voedselprijzen dwarsboomden dat. De geldgroei accelereerde weer een beetje en daardoor verminderde de angst voor een hard landing.

Heel wat centrale banken vergaderden zich de afgelopen week suf, maar met uitzondering van Chili verlaagde niemand de rente. De ECB had zich de vorige keer iets te veel uitgesloofd en hield zich nu even in.
In Europa verbeterde het overschot op de lopende rekening, niet alleen dankzij Duitsland. De Eurozone heeft geen spaartekort, met hulp van jan en alleman moet men die druiloren in Zuid Europa toch kunnen financieren. In Italië daalde het overheidstekort en was de groei van de industriële productie positief, kortom, als hun nummer 1 bank, de mafia flink staatsleningen gaat kopen, dan kan het niet meer misgaan.

Het belangrijkste nieuws was de downgrade van Frankrijk van AAA naar AA+, maar dat was maar met één graadje en niet twee zoals men vreesde. Portugal is nu echt junk geworden. Wall Street raakte daarom vrijdag niet van de kook. Of we in Europa even dapper zijn, valt te bezien, vooral als de Griekse regering weer de bankschroeven aandraait voor de arme (bank)beleggers die zo dom waren in hun staatsleningen te beleggen. Komende week wordt waarschijnlijk duidelijk hoe veel beleggers vrijwillig mogen kwijtschelden van de Griekse schulden. De Grieken willen eigenlijk niet meer minder dan bijna 100% genoegen nemen, maar Merkozy zal toch aandringen dat ze iets terugbetalen.
Ondertussen is de rente in Italië ook deze week flink gedaald met dank aan de ECB en aan het korte eind ziet een en ander er weer beraalbaar uit voor Italië (zie tabel Strategas).

In Japan stegen de leading indicators van 92 naar 92,9.

In de VS deed Romneybut goede zaken (men heeft allemaal bezwaren tegen Romney "but electability is most important". Zijn rol als uitperser van ontslagen mensen bij zijn Private Equity bedrijf Bain werd breed uitgemeten, maar dit deed de vooruitzichten van onrepubikeinse haatzaaiers tegen het kapitalisme geen goed in de peilingen. Als Romneybut volgende week in South Carolina wint, zal men hel breed achter hem gaan staan en wordt het Romeny zonder but.

Eurocrisis ebt even weg, financials in trek in de VS

Als je de hoop zo ongeveer opgegeven hebt dat het ooit nog goed komt met de rente in Italië en dat de eurocrisis eerst erger moet worden voor er verbetering kan komen, dan begint er ineens verlichting te komen in Spanje en Italië, zelfs terwijl Griekenland maatregelen neemt om geordend failliet te gaan door eerst eens wat schulden weg te laten schelden want anders...

Draghi klopt zich al op de borst vanwege zijn succes en ontpopt zich tot een soort Super Mario, bijgestaan door het historisch gezien jong grut van bankpresidenten in Europa, allemaal uitgezocht op het zijn van een politiek dier in plaats van orthodox monetarist. Economische zaken is zelfs verkwanseld aan een niet-Duitser, een Belg die in Duitsland is geboren maar toch niet zo recht in de leer lijkt als Otmar (Issing).

In Amerika zijn ondertussen bankaandelen in de afgelopen drie weken met 20% gestegen en dat zonder winstcijfers te publiceren, die overigens in navolging van JP Morgan niet erg best lijken.
Bianco denkt dat dit komt, omdat er een oplossing met dertien nullen komt voor de huizencrisis. Obama gaat via Freddie Mac en Fannie Mae met geld smijten op recept van de FED, want dat is zo ongeveer het enige wat hij achter de rug van het congres om kan bekokstoven.
Die gunstige trend van financials in Amerika stemt hoopvol dat het met Europese financials ook wel beter zou kunnen gaan, alle afwaarderingen van de kredietwaardigheid van overheden ten spijt.
Maar rustig slapen is er nog niet bij zo lang het faillissement van Griekenland nog niet ordelijk is afgewerkt (laat staan als dit niet ordelijk gebeurt) en dat faillissement inclusief het verlaten van de eurozone zou nog wel even kunnen duren, wellicht nog 12 tot 18 maanden.

Big Mac: Zwitserse frank meest overgewaardeerd, Indiase rupee meest ondergewaardeerd

The Economist had weer een update van de koopkracht volgens de Big Mac index. Zwitserland is dan het duurste en India (met kip) het goedkoopste.
Ten opzichte van vorig jaar is de euro 15% mionder overgewaardeerd (nu nog maar 6%) tegen de dollar.
Vreemd blijft dat een Big Mac in vleeslanden als Brazilië, Argentinië en Australië zo duur is.

Never fight the FED and ECB

De ECB was zoals verwacht niet aardig vandaag en signaleerde eigenlijk dat ook de volgend vergadering de rente (ijs en weder dienende) gelijk blijft, maar heeft toch een poets met de beren uitgehaald via de drie jaars deposito's. Samen met de extra swaplijnen met de FED heeft dat voor een soort QE gezorgd en daar zijn de bulls mee in de wolken sinds ongeveer een maand.

De plaatjes van Bianco geven aan dat de FED aardig zijn zin heeft gekregen met operatie Twist: de lange rente is afgekomen en de hypotheekrente heeft een dreun gekregen. Never fight the FED, dat wisten we al.
De FED heeft de ECB enorm geholpen met de nieuwe swaplijnen. Bianco is (terecht denk ik) van mening dat je de stress in Europa het beste kunt aflezen aan de getoonde drie maands euroswap rente. Die is duidelijk afgenomen in de laatste maand dankzij de FED en de drie jaars deposito's.
Gaat dat verder in die richting? Ik hoop het, maar het is wel erg optimistisch gezien de financieringsbehoefte van Italië en Spanje en de banken. De centrale banken moeten enorm veel geld op tafel blijven leggen, anders is het geld ineens op. Ze zijn van goede wille, maar wonderen kunnen ze beter aan het Vaticaan overlaten.

Beren op toppunt macht in China

De inflatie daalt, al was het laatste cijfer van 4,1% 0,1% boven consensus (voedselprijzen stegen weer, maar ex voedsel en energie is er nu zelfs deflatie, die zelfs nog groter kan worden). Door die hogere voedselprijzen ontstond meteen (ten onrechte) twijfel aan een snelle grote versoepeling van het monetaire beleid. De yuan wordt geleidelijk sterker, is niet aan het pauzeren (zowel die voor binnenlands als buitenlands gebruik). De geldgroei is iets aan het versnellen, lijkt zijn dieptepunt gehad te hebben (M2 groeide 13,6% jaar op jaar in plaats van 12,7% in december). Voor Goldman Sachs was dit reden om uit te gaan van een boven consensus groei in China dit jaar. De consensus houdt volgens GS nog onvoldoende rekening met de versoepeling van het monetaire beleid (=meer kredietgroei).
Sommigen durven al iets minder negatief over Chinees vastgoed te schrijven, al zien velen een daling van 5-15% van de prijzen. De importgroei viel tegen (=afzwakking investeringsgroei, lagere ijzer en staal import), de exportgroei zwakte iets minder af.

The View from Shanghai (via Bianco) had een artikel dat men steeds meer moeite doet de statistische cijfers betrouwbaar te maken (hoe men de cijfers van provincies aanpast om hun overoptimistische cijfers in overeenstemming te brengen met hun eigen steekproef van 60% van de bedrijven. Daardoor zie je vaak dat de groei in China lager is dan het laagste wat elke provincie had aangegeven), men publiceert slechte bevindingen zoals slechte stofjes in melk (ja, dat is weer een probleem, nu zijn het kankerverwekkende stofjes) nu prominent, terwijl men dat vroeger uit schaamte verborg.

The View vindt verder dat de China Bear Case nu wel voldoende is doorgedrongen in de wereld. China probeert geloofwaardiger te worden door ook het slechte nieuws te publiceren, waardoor er plotseling meer slecht nieuws uit China lijkt te komen. De kracht van de China Bear Case zal gaan afnemen en men zal t.z.t. weer meer gaan schrijven over de China Bull Case. Sinds Wen Jiabao Wenzhou bezocht heeft en meldde dat het menens was om speculatie te onderdrukken en je daarvoor banken moest helpen met soepeler monetair beleid gelooft The View from Shanghai in de Bull Case.