overpeinzingen

Het beleggingssentiment is slecht, maar niet zo slecht dat je van capitulatie kunt spreken. Wel is het zo dat bijna niemand gelooft in koersstijgingen van betekenis op korte termijn en dat terwijl dat toch best weleens zou kunnen.

Iedereen is druk aan het prakkiseren of de daling van de koersen in oktober alleen iets technisch was of toch meer fundamenteel.

Technisch als reactie van hedge fuds, all weather fondsen op de afgenomen diversificatiekracht van obligaties. Samen met hogere volatiliteit voor aandelen (VIX etc.) is dat een krachtig recept voor derisken, risk off.

Er zit een fundamentele reen achter en dat is meer geloof in een FED die maar blijft verhogen, de punch bowl weg aan het halen is en geen ontzag heeft voor dalingen op de beurs (in tegenstelling tot Trump). Dat maakt daling van de rente een moeilijke zaak. Het is nog asymmetrisch ook: bij een stijgende beurs rentestijging (zij het wat minder dan in vorige jaren) en bij een daling van de beurs nauwelijks of helemaal geen rentedaling. Minder vertrouwen in liquiditeit. Dat is meer volatiliteit. En dat leidt tot meer derisken. Dit maakt de markten onstabiel.

Dan de fundamentals. De tweede afgeleide van groei is negatief. Het groeitempo neemt af, vooral buiten de VS. Een deel lijkt tijdelijk (extreem weer in Japan, diesels in de versukkeling voor Duitsland), maar als Trump zijn handelsoorlogen doorzet dan kan deze afzwakking doorzetten. De groei van de investeringen valt tegen en dat hoort niet zo vlug in de investeringscyclus.

En die angst dat de cyclus op zijn eind loopt veroorzaakt druk op de koerswinstverhoudingen. Het al nog wel snor zitten met die winstverwachtingen voor 2019 maar is dat de piekwinst van de cyclus? Met enige jaren dezelfde winst of een duikeling als de recessie onverhoopt plotseling inzet?

Dat is angst genoeg om te beredeneren dat de koerswinstverhoudingen op basis van de 2019 verwachtingen niet al te veel kunnen stijgen.

Tenzij die angst voor piekwinst afneemt. Daarvoor is nodig dat zowel de handelsoorlog met China niet uit de hand loopt als dat er iets gedaan wordt aan meer infrastructuurinvesteringen.

Die staan op de politieke agenda voor na de verkiezingen, beide partijen willen het, maar hoe dat gefinancierd wordt is een probleem. Republikeinen willen een soort infrastructuurbank creëren en democraten willen gewoon meer overheidsuitgaven hieraan.

Ook nog eens moet de FED niet al te noest de rente gaan verhogen, anders komt die recessie rap na half 2019. Pauzeren ergens rond half 2019 is ook al zo’n noodzaak en daarna niet meer dan twee keer verhogen tot minder dan 3,5%. Dat kan alleen als de inflatie maar heel weinig of niet oploopt.

Dat moet dus allemaal gebeuren en dat is nogal veel gevraagd, maar toch mijn basisscenario.