Hillary wint, maar niet volgens de aanhangers van Trump

Het is een bijna onmogelijke zaak een debat met Trump te winnen. Dat kan alleen als The Donald Hillary veel te onbeschoft zou aanpakken. Maar hij slaagde er niet in een nieuwe groep te beledigen. De lat lag erg laag voor Trump en hij slaagde daarom met glans deze te nemen.

Bij Clinton lag de lat erg hoog, maar ook zij slaagde hier boven uit te komen. Kijk naar wat Clinton presteerde: ze kon op tal van punten haar veel betere voorbereiding uitbuiten met aanvallen, betere antwoorden. Ze was ‘smart but not wonky ‘. Ze kwetste Trump met haar onderbouwing dat Trump niet zo’n goede zakenman was, mensen niet betaalde, vaak failliet ging, rijk werd door zijn vader en het niet betalen van belasting en dat als dit zijn enige claim was dat hij een goede president kon zijn, hij niet verdiende te winnen. Ze stak daarmee terwijl hij het niet zag aankomen een dolk door het hart van de Trump campagne. Ze verloor haar waardigheid niet bij de denigrerende opmerkingen van Trump. Hij kon haar niet echt raken, miste heel wat mogelijkheden. Hij was niet ineens presidentieel, hij bleef de straatvechter, maar ontspoorde nergens echt. Technisch heeft Hillary extreem goed gepresteerd, maar The Donald leek zijn kansen toch licht te hebben verbeterd volgens sommige wedkantoren, maar even later was Clinton weer op voorsprong. Het spel is nog niet gespeeld.

Hillary heeft de ervaring, maar die is in en in slecht en via dit soort politici is Amerika in zo’n slechte positie geraakt, aldus Trump en dit blijft hangen.

De beurs kon er toch iets van omhoog, omdat het ook goed mis zou hebben kunnen gaan met Clinton. De Mexicaanse peso verzwakte niet nog verder. De valutamarkten zien Hillary als duidelijke winnaar.

Brad Heath

✔ @bradheath

For 4 hours, more people were searching for info on our future leaders on Google than for porn. We did it, America. (via IEX)

Het plaatje geeft aan dat Trump een veel grotere mediamagneet is dan Hillary. Heel even trok zij meer aandacht dan Trump. Misschien weet zij toch meer te profiteren van het debat dan Trump. Het lijkt een beetje op het zoeken naar wat Europa is op de dag na de brexitstemming. De gedragsverandering richting minder porno kijken was uiteraard slechts zeer kortstondig, moeder natuur laat niet met zich sollen.

http://www.businessinsider.com/mexican-peso-clinton-trump-debate-2016-9

(Daalder) https://www.bespokepremium.com/think-big-blog/clinton-and-trump-odds-ahead-of-first-debate/

De beurs raakt een beetje af van het idee dat de beurs instort als Trump wint.

De echte aanhangers van Trump vinden dat trump gewonnen heeft, ondanks zijn kapotte microfoon. https://mishtalk.com/2016/09/27/who-won-the-debate-my-view-and-some-surprising-polls/

Volgens een peiling van Time was Trump met 62% de duidelijke winnaar mmet 800.000 stemmen.

bron: Tweet van donald trump

Het is nog steeds niet duidelijk of Trump zo erg verloren heeft als de analyses aangeven. Deze analyses worden steeds negatiever, dus het kan een belangrijke reden worden waarom hij de slag om het presidentschap verliest. Jongeren geloven niet dat Clinton meer zal doen tegen climate change dan Trump, zij geloven Sanders dat Clinton volstrekt onbetrouwbaar is en alles doet en laat doen om president te worden. Zonder voldoende stemmen van de jongeren kan Hillary haast niet winnen.

Woningmarktseminar van VBA

Er waren vier sprekers, twee onderzoekers en twee beleggers.

De inzichten waren meestal niet heel erg verrassend. Grote steden waar iets te beleven valt, dat is in trek. Amsterdam doet het geweldig met 15% prijsstijging, ex amsterdam gaan de huizenprijzen 3,7% omhoog (en ex grote steden 2,7%). De uitleg was goed gepresenteerd, met enthousiasme en soms zelfs een beetje zelfkritiek.

Wel hoe gemakkelijk je met beleggen in huurwoningen geld had kunnen verdienen, meer dan water.

Dan moest je natuurlijk wel wat slimme dingen doen (4000 woningen in Amsterdam kopen op het dieptepunt van de markt, een goedkope financiering regelen en optimaal profiteren van uitponden). Gewoon mensen verleiden weg te gaan uit hun huurwoning (op een nette manier wegpesten, een goed alternatief als koopwoning voor starters bieden). Je verbouwt voor een paar centen je appartement als het vrijkomt, zodat het in de vrije sector komt. En presto, de huur stijgt van € 400 naar € 1200. Je verricht een goede daad door het aantal scheefwoners te verminderen. Het aantal van 60% huurwoningen in Amsterdam is veel te hoog vergeleken met de 45% die te weinig verdient om in de vrije sector/koophuis te wonen.

De politiek gaat niet tegen dit uitponden, omzetten van sociale huurwoningen in. Toen ik begon met werken was uitponden not done voor een pensioenfonds. Je verminderde daardoor de huurmogelijkheden voor de mensen en je maakte de wachtrij voor een betaalbare huurwoning nog langer dan deze toch al was (en is). 

De man van de Rabo (de Vries) gaf een genuanceerd beeld aan die voorkeur voor de grote steden en de Randstad. Maar ook in die gebieden zijn er wijken die niet meedoen aan de prijsstijging. Hij haalde Urk aan als de ideale belegging, daar waren ze ongevoelig voor de crisis. Na 2008 daalden de huizenprijzen met 20% en nog steeds zitten we landelijk 14% onder de top. Hij verwacht een waardestijging van 5% in de komende twee jaar. Daarna ziet hij een afvlakking voor zo ver je zoiets kunt voorzien. 10% van de daling komt door de hervormingen op de huizenmarkt ( lagere hypotheekaftrek, meer eigen geld nodig, meer aflossen etc.). De betaalbaarheid van woningen met 17% landelijk is laag, lager dan de 29% van 2007. Daarom kan het verder omhoog.

De andere trend is naar meer eenpersoonshuishoudens door de vergrijzing (en studenten die ineens een studentenwoning moeten krijgen in plaats van een gewone kamer). Mensen van 75+ zeggen dat ze een andere woning moeten krijgen, maar dat dit niet lukt.

Ponds van de atlas van Nederlandse gemeenten vertelde enthousiast over waarom de waardestijging in sommige gemeenten zo veel hoger was dan elders. Werk nabij en veel te beleven (via vele factoren). Hij gaf als voorbeeld de Kanaleneilanden in Utrecht, met veel werk dichtbij en verbetering van de andere factoren. Stijging van hoog opgeleiden in je gemeenten en een monumentale grote stad staan borg voor veel waardestijging in de afgelopen jaren. Veel jongeren is ook een plus, zij verhuizen meer. Zoetermeer was slecht door de andere factoren dan werk.

Hij gaf goed aan dat het erom draait of de factoren verbeteren of niet, zelfs als dit van een laag niveau komt (Kanaleneilanden). Verbetert de locatie, koop dan. Zo denk ik al jaren. Eens dus.

Bouwinvest hield een goed verhaal. Zij hebben een benijdenswaardige allocatie over alleen de goede gebieden (Randstad 84%, Brabantse steden en Zwolle/Nijmegen). Veel aandacht voor ouderenwoningen natuurlijk, maar ook voor allerlei andere zaken. Enkele slides hierover werden naarstig gefotografeerd met de smartphone.

En zo ongeveer afsluitend vroeg Philip Menco aan de presentatoren wat er de komende vijf tot tien jaar wel eens heel anders gaat worden. Daar kwamen geen bevredigende antwoorden op. Ik zou zeggen rentestijging door hogere inflatie vanwege populisme (protectionisme, te hoge overheidsuitgaven aan niet-investeringen). Overheidsregulering (stoppen van uitponding, huurstop, lagere hypotheekaftrek etc.). Te veel bouwen (niet waarschijnlijk, maar vaak een reden) .

Verder zie ik als mogelijke tegenvaller dat men de koopkracht van de mensen die de komende jaren met pensioen gaan wordt overschat.Bij defined benefits heb je een goed pensioen in veel gevallen, maar als je nu via defined contribution spaarkapitaal een pensioen moet kopen, dan wordt het nu vaak sappelen. Met € 1 miljoen koop je nu een aanvullend pensioen van ongeveer € 36.000. Daarmee ga je geen superduur appartement huren geschikt voor bejaarde wensen. 

financieel economisch nieuws van de afgelopen week

We zitten in het meest negatieve deel van de jaarcyclus, het meest negatieve deel van de gemiddeld slechtste beursmaand september. Daar tegen afgezet was het een veel betere beursweek dan verwacht.

Dat lag natuurlijk aan de centrale banken. Eerst was er de Bank of Japan die (naast beloftes een ruim monetair beleid te voeren totdat de inflatieverwachtingen 2% zijn) met rentedoelen voor de lange rente kwam (onduidelijk hoe men dit gaat uitvoeren; nu dreigt men alle staatsleningen met een kortere looptijd dan tien jaar te moeten opkopen) en zo de rentecurve wat steiler zal houden. Dat doet men, omdat men in Japan meer naar de noden van de banken en de verzekeraars kijkt. Financials hadden daardoor een goede week, ook buiten Japan want goed voorbeeld doet volgen. De zorgen om de kapitaalspositie van Deutsche bank nemen toe, dat moet toch ook een zorg voor de ECB zijn.

Dan was er de FED die de rente niet verhoogde terwijl men toch een beetje benauwd was voor een onverwachte verhoging en vooral voor een extreem hawkishe toelichting op o.a. de persconferentie. Er blijken drie FED-gouverneurs te zijn en niet twee die de rente zo ongeveer nooit meer willen verhogen en drie die de smaak van verhoging te pakken hebben. Al met al waren de beurzen blij met de behoorlijk lagere ‘dots’ van de FED. Een en ander wordt uitgelegd als een moeilijk klimaat om de rente meer dan één keer per jaar te verhogen. Men zal zich enorme moeite moeten getroosten voor twee verhogingen om zo’n woeste renteverhoging voor elkaar te krijgen. In Duitsland en Japan zakte de tienjaarrente na een opleving weer duidelijk onder het nulpunt. In de VS is volgens Gundlach de range van de 10 jaar rente verlegd van rondom 1,55% naar 1,70% als nieuw normaal.

De hele stijging van de beurs kwam onmiddellijk na het rentebesluit van de FED (zoals zo vaak, hierop inspelen blijft gemiddeld zo ongeveer het meest lucratieve spelletje op de beurs)

In de VS waren de vastgoedmarktcijfers tegenvallend (Architecture Billing Index, verkopen, starts) met uitzondering van het sentiment van de huizenbouwers NAHBMI. Nog geen breuk in de opgaande trend. Idem bij de 0,2% daling van de leading indicators.Flash PMI 0,6 omlaag, maar boven 50. Muddle through dus, 2% groei vierde kwartaal op zij best aangevend. Initial claims voor werkloosheid extreem laag op 252.000.

In Europa vielen de flash PMI's veelal iets mee. Idem voor Japan.

Export orders van Taiwan flink omhoog en dat is een leading indicator voor investeringen in de wereld.Het herstel van de koperprijzen eveneens. Het gaat beter in China.

Over enkele dagen begint het nieuwe kwartaal en daarmee de regen aan bedrijfsresultaten. Normaal is dat analisten dan pas echt capituleren voor hun winstvoorspelling voor het huidige jaar 2016 en en passant de schattingen van 2017 zuidwaarts nemen. Dat lijkt dit jaar niet zo nodig. 

De economische  groei in het derde kwartaal was meevallend en de verwachtingen voor 2017 zijn al laag (maar net als altijd als de ISM onder 55 staat aan erosie onderhevig, nu gelukkig iets minder dan normaal).

Technologie trekt de winstkar, gezondheidszorg, consumer discretionary, materials, industrials zijn vooralsnog redelijk.

Komende week kijkt men vooral naar het debat tussen Clinton en Trump, dat meer kijkers dreigt te trekken dan de superbowl. Clinton heeft de debatervaring, Trump de kunst de media te bespelen. Men verwacht vuurwerk, is bang voor ineenstorting van Hillary als klagende heks die geen antwoord heeft op emailbeschuldigingen. Kan Trump door blijven liegen of wordt hij eindelijk eens een keer daarop aangepakt? Verbazend blijft hoe uiteenlopend de berekeningen voor het aantal kiesmannen op 8 november zijn: van een grote overwinning van Clinton tot een duidelijke overwinning van Trump. De opiniepeilers zitten nog met de brexitkater en blijven daardoor onzekerder dan normaal.

dottologie

Bij de FED-vergadering ging het er niet om of de FED de rente ging verhogen. Dat was duidelijk: dat zou niet gaan gebeuren. Waar het wel om ging was hoe de FED tot een hawkish niets doen zou komen.
Daarom was er veel aandacht voor de 'dots', de rentevoorspellingen van de FED, of althans wat de rente zou moeten gaan worden in de ogen van de FED-gouverneurs.

Waren er drie of meer gouverneurs die de rente niet wilden verhogen in 2016? ja, dat was het geval en dat werd aangegrepen als belangrijke hindernis om de rente te verhogen in december.Er waren drie tegenstemmers, die de rente nu al wilden verhogen.
De 'dots'moeten ingeleverd worden voor de vergadering begint. Er was er één die vond dat de rente drie keer verhoogd moest worden, waarbij ook die van de afgelopen vergadering. Dat gebeurde niet, maar er zin vier gouverneurs die de rente volgens hun dots de komende twee vergaderingen elk keer de rente willen verhogen. Dat is een meer dan de garde die niets meer wil in 2016.
Een gouverneur heeft zich aangesloten bij Bullard die in 2017 de rente niet wil verhogen. Bullard heeft overigens geen dot afgegeven vor de lange termijn. Hij vindt die dots onzin, hij heeft al een keer uitgelegd dat het volgens hem niet zo werkt: de economie met al zijn schulden en leverage kan helemaal geen hogere rente verdragen en pas als de markt aangeeft dat dit wel kan, moet je de rente verhogen. Dat kan nog heel lang duren, je komt in geen tijden op de oude normale evenwichtsrentes. Je zult al eerder in een recessie zitten.
De voorspellingen voor 2017 zijn fors afgekomen enlijken niet langer veel te enthousiast. Twee keer moet kunnen, al zeggen de marktvorsers dat de FED maar één keer hooguit stout mag zijn en onaardig mag zijn voor de markt. Ze moeten dat goed van te voren aangeven en dan mogen ze één keer per jaar met iets als een renteverhoging aankomen.

Een en ander verandert pas als het inflatieplaatje gaat veranderen of als de fiancial conditions in het honderd lopen.

De dots voor de evenwichtsrente zijn iets lager geworden, van 3% naar 2,875%. Dat had Bernanke al aangegeven en de beweging is slechts marginaal. Er zijn toch wat inflatiezorgen en zorgen over een te lage werkloosheid, zoals vooral Williams (San Francisco net als Yellen vroeger) verwoordde en bijvoorbeeld ook uit het FED spelletje komt dat ik van de week al behandelde.

Plaatjes zijn van Jim Bianco die als zo vaak de dots weer het beste behandelde.

de grootste pensioenfondsen van Nederland

bron IPE

Het GAK had toen ik daar begon te werken fonds 5,11,23,24,26,35,37,42,46,76,83, 101, 103, 105,118 samen goed voor nu € 85 miljard

Toen ik begon te werken was er f 7,7 miljard ofwel € 3,5 miljard vermogen en dat verdubbelde elke vijf jaar. Dat tempo is niet doorgegaan, anders was het vermogen € 350 miljard geweest

Maar de groei is enorm geweest van de pensioenvermogens. en toch zijn ze arm. dankzij de financiële terroristen van de centrale banken zoals Draghi.

havikachtig niets doen: precies wat van de FED verwacht werd

Er was enige angst dat Fischer Yellen zou ophitsen om zich niet langer als muppet van de markt te gedragen en tegen de wil van de markt in de rente zou verhogen.
Nee dus. Er waren drie tegenstemmers, die wel de rente wilden verhogen. Eentje wilde vooraf de rente nog drie keer in 2016 verhogen.
De dots gingen omlaag, die van de lange termijn van 3% naar 2,9%. Twee verhogingen in 2017. De ervaring van de afgelopen jaren is dat het er minder zullen zijn. Maar misschien gebeurt het deze keer wel.
Er is ondertussen iets veranderd. We zijn van top tot teen nu op secular stagnation ingesteld. We nemen nu aan dat dit jaren zo blijft en centrale banken als echte zombies tegen elke prijs obligaties blijven kopen en wat de inflatie ook doet en de economische groei, dat de rente op nul of onder nul gehouden zal worden tot bijna lengte van dagen.
De markt rekent er vast op dat de greater fool lange leningen blijft kopen tegen elke prijs.
Daardoor is de termijnpremie volgens de mij bekende modellen negatief is geworden. D.w.z. je wordt naar rationele verwachting gestraft voor het nemen van duratierisico.

Goldman Sachs berekent dan dat bij normale termijnpremies, die rekening houden met 15 basispunten risicopremie voor duratierisco, de gecorrigeerde impliciete ingeprijsde rente inhoudt dat de FED de rente meer gaat verhogen dan de forward curve nu inprijst. Wie weet.

http://www.themoneyillusion.com/?p=31938

Dit verhaal probeert uit te leggen dat het niet meevalt te bepalen of het monetaire beleid wel zo ruim is. Plaatje van Vasco Cordia. Het lijkt op wat Yellen presenteerde op Jackson Hole. Zelfs het verleden is omzeker en sinds Lehman zelfs extra onzeker. De toekomst is uiteraard nog onzekerder en vandaar een ruime range. Dit soort berekeningen worden vaak gemaakt en steeds was er convergentie naar een reële rente van 2%. Alleen wanneer die convergentie moest beginnen schoof elk jaar een jaar verder naar de toekomst. Nu misschien niet.

De markt houdt helemaal geen rekening ermee dat centrale banken ineens heel anders over de rente kunnen gaan nadenken en de rente veel meer kunnen verhogen dan men nu denkt.
Andersom kan ook, als er een recessie komt kan de rente verder onder nul zakken dan je nu denkt.
Overigens, het begint er op te lijken dat bij een recessie sommige centrale banken de rente zullen moeten verhogen om de banken en verzekeraars te redden.

En wat deed de Bank of Japan?

Geen al te nare dingen. Geen nog negatievere rente, doorgaan met QQE, maar niet extra en het inzicht dat de 10-jaar rente 0 moet zijn op het ogenblik om richting een inflatie van 2% te gaan. 

Dat viel tegen, maar de rest niet.

Totdat de inflatie 2% is, mag de geldhoeveelheid flink groeien en een hogere inflatie mag ook (al weet niemand hoe men boven de 2% moet komen, als zelfs 0% nauwelijks haalbaar lijkt).

Die guidance voor de tienjaarrente is verreweg het belangrijkste van wat de BoJ heeft besloten. Daarop reageert de beurs. 

Het roept herinneringen wakker aan de garanties die de FED gaf na de Tweede Wereldoorlog over de lange rente. In 1951 moest men dit loslaten, omdat er inflatie dreigde.

Een en ander betekent dat het bedrag aan QQE niet langer heilig is en aangepast zal worden als de rentedoelen hiertoe nopen.

De bankaandelen waren omhoog en de verzekeraars ook, ook in Europa, omdat Kuroda zijn oren zo liet hangen naar de noden van de banken en verzekeraars. Een steilere rentecurve en niet een nog negatievere rente. Goed voorbeeld doet volgen, nu moet de ECB ook over de brug komen om de banken te helpen en vooral ook de pensioenfondsen.

Japanse bankaandelen zijn goedkoop geworden versus de boekwaarde door die vermaledijde negatieve rente (plaatje Morgan Stanley)

Het geeft wel aan dat centrale banken zo ongeveer aan het einde van hun Latijn zijn om verder te verruimen. De bijwerkingen van het medicijn kunnen erger worden dan de oorspronkelijke genezende werking.

Yellen go, republicans want it so

Sinds vele decennia heeft de FED de rente niet verhoogd tegen de wil van de markt in. Als het niet ingeprijsd was, dan kwam er nooit, maar ook nooit een renteverhoging.
Daarom is een renteverhoging van de FED morgen iets met weinig kans.
Toch zijn er enkele economen die Yellen de rente zien verhogen in opdracht van Fischer. De FED moet niet langer een muppet van de markt zijn en de campagne van de democraten steunen.
De werkloosheid is dicht bij de natuurlijke werkloosheid, de inflatie stijgt en de financial conditions zijn goed genoeg. Niet verhogen is alleen te verdedigen uit verdedigen van het eigen hagje. trump heeft iets te duidelijk gezegd dat hij die landverraders bij de FED met een grote schop eruit zal trappen, en 'believe me', hij is heel goed in mensen ontslaan. "It can so much better!"
Een beurskrach zou de kansen van Trump flink helpen en een beurscorrectie is niet uitgesloten als de FED de rente tegen de wil van de markt in verhoogt, dat is een forse onverwachte schok die niet in de prijzen zit.

De FED heeft on line een spelletje gezet, waarbij je kunt solliciteren voor de baan van baas van de FED http://sffed-education.org/chairthefed/WebGamePlay.html. Het valt niet mee werkloosheid en inflatie in toom te houden. Daarvoor moet de rente onvoorstelbaar veel verhoogd worden en toch zou de dollar zwak zijn. Aandelenbubbels komen en gaan in de simulaties. Meestal lukt het niet om aangesteld te worden als FED chair vanwege het resultaat op het spel.

Een collega uit Londen dacht dat je het spel nooit kon winnen, maar dat is niet zo. Te lage werkloosheid is erg slecht volgens de FED en als je dat weet, dan is het spelletje niet zo moeilijk.

Het geeft wel behoorlijk extra inzicht over de FED: men gelooft heilig dat te lage werkloosheid heel veel inflatie gaat maken en dat moet vermeden worden. En de FED-rente kan veel hoger worden dan je denkt. 7% is goed mogelijk. 4% is al best laag in het spel. Het lijkt er meer op dat dit de centrale bank van Indonesië is, maar dat is toch echt niet zo.

plaatje Wall Street Journal. Niet een artikel van Hilsenrath (die de mening van de FED met hun censuur moet verkondigen), maar toch: het is een groeiend inzicht van de FED dat je een ernstige recessie krijgt als je de werkloosheid te ver onder de natuurlijke graad van werkloosheid duwt.

Recessies kwamen pas nadat de werkloosheid onder die barrière was gekomen, niet eerder.

Recessies zijn nodig om het kaf van het bedrijfsleven met te laag en te risicovol rendement op eigen vermogen te scheiden van het koren. Je moet creatieve vernietiging toelaten voordat de werkloosheid te laag is. Zonder creatieve vernietiging wordt het niets met het herstel van de productiviteit en daarmee inkomensgroei.

Williams van San Francisco en de berekeningen van de natuurlijke FED rate heeft dit verhaal luid verkondigd: verhoog de rente, want de ellende is niet te overzien als de werkloosheid te ver onder natuurlijke werkloosheid zakt. Precies zoals je ondervindt in het spelletje en zoals mijn collega ondervond. De te lage werkloosheid was reden genoeg je te ontslaan als FED gouverneur, want je moet de inflatie-ellende die dan gaat komen met bijbehorende recessie niet onderschatten.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De markt maakt zich zorgen over de rente, vooral dat de FED gaat verrassen met een renteverhoging. Na de sussende woorden van Brainard en de tegenvallende detailhandelsverkopen en daling industriële productie, lijkt dit onwaarschijnlijk. De laatste dagen gaat de rente daarom weer een beetje naar beneden, men prijst de kansen op een verhoging in september weer uit.
De inflatiecijfers waren niet goed in de VS, kerninflatie +0,3% door o.a. meer stijging van medische kosten dan gedacht. De FED kan daarom samen met de lage werkloosheid een renteverhoging verdedigen.Kleine kans dus voor september.
De beurs maakt zich ook zorgen over de slinkende kans dat Clinton wint, maar men is minder bang dat Trump een recessie zal veroorzaken. De beurszorgen zijn buiten de VS groter (de koersstijging van Apple helpt). Biotech vloog omhoog op de lagere kans van een overwinning van Hillary.
De Bank of England verruimde niet verder, want brexit heeft nog niet gezorgd voor lagere groei, tegen de verwachtingen in. De brexitstimulering van centrale banken staat op de tocht en dat voedt de angst voor een nieuw taper tantrum van centrale banken.

Het vertrouwen van midden- en kleinbedrijf nam fractioneel af (NFIB). Initial claims voor werkloosheid blijven zeer laag. De Phillyfed herstelde, een (broodnodig) hogere ISM signalerend.

In China trokken geldgroei, detailhandelsverkopen en industriële groei weer wat aan.

Weinig nieuws in Europa, iets betere groei industriële productie in Italië. ZEW verwachtingen  in Duitsland stabiel. Inflatie bleef 0.

 Olieprijzen kregen een knauw op meer productie van Libië, Nigeria en Iran.
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

overpeinzingen

De walls of worry zijn hoog. Wat gaan de centrale banken doen? Zijn die negatieve rentes wel goed voor investeringsgroei? De spaarder wordt erdoor getroffen, maar daar zitten centrale bankiers totaal niet mee. Ze pompen aandelenkoersen en vastgoedprijzen op, dus de totale beleggingsopbrengsten zijn goed. Kleine spaarders hebben pech gehad, maar zo hoort dat volgens centrale bankiers. Ze moeten maar langer doorwerken, dat is beter voor de economie. Banken gaan natuurlijk minder krediet geven als de rentes negatiever worden en dat is niet de bedoeling, maar tot dit inzicht weigeren de centrale bankiers te komen. Het wordt tijd voor een demonstratie voor de burelen van de ECB dat dit echt niet kan, het leidt tot haat zaaien tussen ouderen (het verwacht rendement is hoger dan de rekenrente en daardoor gaat het niet verkeerd met pensioenfondsen) en jongeren (negatieve rentes geven aan dat pensioenfondsen steeds armer worden). Een hogere korte rente doet wonderen voor de dekkingsgraad en de jongeren en ouderen voelen zich dan een stuk beter, in ieder geval in Nederland. Het bedrijfsleven investeert bij een hogere rente echt wel door, het zet allen het mes in terugkoop eigen aandelen en dividendverhogingen. Men ziet gewoon dat huishoudens meer sparen en bedrijven minder investeren bij negatieve rentes, maar toch gaat men ermee door en zijn er geen protestdemonstraties tegen zo’n oneerlijk rentebeleid.

Gaat de Bank of Japan echt de rente nog negatiever maken en nog meer kopen via QE, al slaat men de langlopende leningen over? De FED is er uit: ze doen gewoon niets in september en verhogen in december. De inflatie loopt eigenlijk te veel op in de VS, maar het gaat niet goed met de detailhandelsverkopen. Die strong patch van het derde kwartaal is weg aan het ebben, al zijn leading indicators weer pico bello, zowel voor de betrekkelijk korte termijn als de middellange termijn. Men volgt Brainard. Die wil de rente verhogen in het tempo van de slak die af aan het remmen is voor de bocht.

Ondertussen zijn er ook geluiden dat de rente de bodem heeft bereikt en nooit meer nog lager zal worden dan we net gezien hebben. Overheden gaan massaal fiscaal stimuleren, al kan de VS dat niet na een verkiezingsjaar zonder recessie. Er komt echt meer inflatie in de VS, de bevolking groeit terwijl er al jaren te weinig is gebouwd en dus huurstijging, de medische kosten gaan exploderen. Iets beleven is een prijzige zaak, toerisme groeit te hard.  Computers etc. dalen niet meer zo hard in prijs als vroeger.

De FED kijkt meer naar de arbeidsmarkt en inflatie dan naar de groei van het BNP. Die groei van het BNP geeft steeds minder goed aan, hoe het gaat met de gemiddelde mens. Het BNP is geconstrueerd op basis van industriële productie en via politieke druk moesten de overheidsuitgaven ook zwaar meegenomen worden (anders kon men geen keynesiaans stimuleringsbeleid verkopen). Nu de economie voor 88% uit diensten bestaat (inclusief die van de overheid) en 12% uit productie, begint het duidelijk te worden dat er iets mis is met de berekening van de cijfers. Armoede van pensioenfondsen die tot meer sparen nopen zit niet in de cijfers. Centrale banken stimuleren liever die 12% en niet die 88%. Zo denken we stiekem ook bijna allemaal: alleen produceren is echte groei, de rest is creatieve boekhouding, nodeloze franje (misschien met uitzondering van zorg).

Goed dus, die arbeidsmarkt en oplopende inflatie is reden genoeg om de rente te verhogen. Van mij moet dat niet alleen vanwege groeiende tekorten van pensioenfondsen, maar vooral ook om zombiebedrijven die geen normaal rendement behalen creatief te vernietigen en in te ruilen voor bedrijven met een voldoende rendement. Anders krijg je nooit meer groei van betekenis (secular stagnation dus) en als je de rente verder verlaagt, onder nul brengt, dan creëer je steeds meer zombiebedrijven.

 De consument in de VS heeft wel erg zijn best gedaan, terwijl de rest van de economie kromp. Dat kwam door de lage inflatie, maar ook door herstel van MEW, mortgage equity withdrawal.

 Er is een groeiend vertrouwen dat de waarde van een huis verder gaat stijgen. Daardoor gaat MEW verder stijgen en dat is een stut onder de groei van de consumptie (zo lang de rente niet te veel stijgt). De FED zou misschien MEW willen beperken om een bubbel à la 2006 te voorkomen. Wie weet.

Is dat slecht voor beurzen? Niet als de renteverhoging langzaam gaat bij minder deflatiegevaar en meer beloftes van fiscale stimulering. De wall of worry is hoog en na de presidentsverkiezingen gaat de amerikaanse beurs meestal eerst omhoog (totdat het duidelijk is dat men te veel fiscaal gestimuleerd heeft, maar dat lijkt deze keer niet het geval).

Amerikaanse inflatie stijgt, behalve die van de FED

De kerninflatie stijgt door de huren en afgelopen maand vooral medische kosten (plaatje Strategas)

Per groep is de inflatie totaal anders

FED bibbers+ oliebibbers + september+ kuchje Hillary= correctie?

De beurzen lijken de opgaande weg kwijt te zijn. Dat gebeurt wel vaker in september. Je kunt de naderende herfst deze keer niet bepaald de schuld geven. Climate change is een 'hoax' volgens Trump, maar hij beschermt zijn eigen golfbanen wel met extra hoge dijken om voorbereid te zijn op die 'hoax' van een climate change. http://econbrowser.com/archives/2016/08/two-pictures-of-a-hoax

elke maand dit jaar record warm, +2 graden te warm

De bibbers gaan vooral om de veilige aandelen, vaak aandelen met een veilig goed dividend.
Cyclische aandelen met een hoge bèta zetten hun opmars voort in de correctie (na een lange periode van slecht presteren overigens)

(plaatje Strategas)
Op 21 september houdt de wereld op te bestaan volgens sommigen. Dan gaat Kuroda uitleggen dat negatieve rentes slecht zijn, dat hij te erg met de mattenklopper heeft gekregen van de nodige bankdirecteuren. Hij wil een steilere rentecurve en bij geen negatievere rente betekent dit een hogere lange rente.
Op dezelfde dag een paar uur later mag Yellen gaan uitleggen wat ze gaat doen met de rente. Ze heeft al aan Hilsenrath laten weten de rente in september niet te gaan verhogen.
Maar misschien gebeurt het toch, de FED moet haar tanden laten zien, de rente verhogen als ze het kan. En het kan, de arbeidsmarkt is steil genoeg en de internationale financial conditions zijn goed genoeg, de dollar is niet te sterk.
De FED neigt meer naar risicomanagement. Al die QE, een te lage rente is te riskant, zorgt voor bubbels. Oververhitting via te lage werkloosheid is een kwalijke zaak aldus Williams/Fischer.
D.w.z. als de rente niet in september verhoogd wordt, dan toch in elk geval in december en maart is leuk om de rente nog eens te verhogen.

en de angst voor de FED zakte weer weg: S&P omhoog rente staat stil

De laatste apostelen van de FED gaven aan dat een rustig tempo van verhogen van de rente het beste is. Dus geen duidelijke hint meer voor verhoging in september. S&P omhoog.
Het inflatiecijfer wordt nog secuur bestudeerd straks, maar men verwacht gen gekke dingen.

maar er zijn wel redenen om de rente te verhogen. De leverage neemt te veel toe.
Financial conditions zijn goed genoeg voor een renteverhoging.
de arbeidsmarkt is sterk genoeg.
Ik vond dat je uit Jackson Hole kon concluderen dat men niet enthousiast was over negatieve rentes en nog meer QE terwijl de liquide leningen opdrogen. Misschien is er een smeekbede van Draghi en kuroda geweest aan Fischer om de rente te verhogen, dan worden de problemen van ECB en BOJ minder. De rente kan tomeloos omhoog in het plaatje van yellen. Andere collega's vonden dat Yellen wel gezegd had negatieve rentes te overwegen in geval van recessie.
Veel hangt af van wat de Bank of Japan gaat doen op 21 september. Men knijpt hem zeer.

Men gelooft niet meer in 2% inflatie in Japan (ook niet in de eurozone overigens). Dat verhindert drastische verkrappig van centrale banken, de Bank of Japan gaat niet met al te kwaadaardige plannen kome.

Vrijdag gaf men de moed op, was de correctie gegarandeerd (zoals El Erian maandag beschreef in de FRT bijvoorbeeld, monetair beleid is niet meer effectief en zeer riskant), op maandag denken we alweer aan all time highs van de S&P.
Trump slecht voor de beurs? Wie weet zelfs goed, zo zegt men ineens.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De trend van een ontzettend langzame stijging van de beurs bij een extreem lage rente brak op vrijdag: na maanden weer een daling van meer dan 1% (Technologie was slechter, SOX -5% vorige week, je had beter in Hongkong aandelen kunnen zitten) en tegelijk brak de rente naar boven uit. De 10-jaar rente Duitsland (even?) boven nul.
Havikachtige uitingen van FED-duiven werd als aanleiding gemeld. Dat kwam na de tegenvaller op donderdag dat Draghi niets extra's in petto had, geen luchtspiegelingen voortoverde wat hij in de toekomst nog meer aan mooie verruiming zou kunnen gaan doen. Volgende week mag de Bank of Japan zeggen hoe ze het schaarsteprobleem van liquide Japanse leningen kunnen omzeilen of dat ze sneue maatregelen voor ogen hebben en onverwachts QQE gaan verminderen. Dat laatste begint men meer te vrezen. Alice verlaat Wonderland, de koningin ziet geen zes onmogelijke dingen meer om het monetaire beleid te verruimen.. De markt gelooft overigens nog steeds niet dat de FED de rente gaat verhogen in september.
Het economisch nieuws had ook een aanleiding kunnen zijn voor de 2%+ daling van de S&P op vrijdag, maar dan zou men pas na een paar dagen zich gerealiseerd hebben dat de ISM non manufacturing toch wel veel gedaald was (slechts 1% BNP groei aangevend in de VS). Of dat de olieprijs weer even daalde. Niet overtuigend voorlopig, het kan nog gewoon een oprisping van de markt zijn, reactie op technische signalen waarbij algoritmehandel de boel verder verstoort.
De call put ratio wijst overigens al op een te negatief sentiment bij beleggers.

Er is steeds meer geloof dat brexit een non event is. In het VK steeg de PMI manufacturing+ non manufacturing samen van 47,6 naar 53,6, niet bepaald een recessie aangevend.
In Duitsland daalde de totale PMI wel maar bleef met 53,3 redelijk. De industriële productie daalde met 1,5% waar een stijging werd verwacht.
De groei van het Japanse BNP met 0,7% in het tweede kwartaal was hoger dan verwacht.
Export en import van China kwamen duidelijk beter binnen dan verwacht. De CPI daalde en de PPI steeg opnieuw (maar bleef negatief op jaarbasis)

In de VS daalden de initial claims voor werkloosheid iets naar een zeer lage 259.000. Het jolts-rapport over de arbeidsmarkt liet een verdere groei van vacatures zien en meer animo om naar een nieuwe, betere baan te zoeken (voluntary quits).
Orders voor duurzame goederen herstelden met 4,4% van vorige zwakte.
Consumentenkrediet steeg flink, maar de groei is uit de belangrijkste besteding, autoverkopen.
Trump stijgt langzaam in de peilingen, maar wedkantoren zien een afbrokkelende, maar toch hoge 70% kans van een overwinning van Hillary.
In Duitsland won rechtse protestpartij AFD spectaculair ten koste van Merkel's partij CDU en de zegereeks lijkt zich voort te zetten.

sinds vrijdag vreest men weer een correctie op de beurzen: keert de trend in de rente en termijnpremie?

De maandenlange minuscule dagelijkse koersbewegingen van de aandelenbeurzen werden vrijdag wreed verstoord door een behoorlijke daling. Het begon bescheiden, maar via het doorbreken van technische steunniveaus begonnen de algoritmes de daling te versterken (vroeger zeiden we dat het aanbod groter dan de vraag was). Die dekselse Rosengren kreeg de schuld, hij blijkt een havik in duivenkleren te zijn. Dadelijk blijkt Brainard ook al zo’n duiven/havik-travestiet te zijn, dan zijn de rapen helemaal gaar volgens receptuur van Gundlach en Cashin (er kan 1000 punten af van de Dow als de FED vermetel is en de rente in september verhoogt) . Al eerder deze week liet Draghi de beleggers in de steek, geen nieuwe cadeautjes. De Duitse 10-jaar rente werd na lange tijd zelfs weer positief. Is dit een niet te versmaden buitenkansje, in geen jaren vertoond?  Gegarandeerd geen opbrengst van betekenis in de komende tien jaar en na de fiscus een gegarandeerd verlies voor de rijke Nederlandse particulier? Slaan de stoppen door en gaan de pensioenfondsen met gezwinde spoed nu hun renterisico dicht zetten? Of geloven ze de berekeningen dat de termijnpremie voor staatsleningen volgens de meeste modellen negatief is tegen behoorlijk positief in normale tijden (maar this time is different, net als altijd).

 Via Bianco's newsclips:

§  AQA – Peter Forbes: Fed’s Evans Rethinking Term Premium
Chicago Fed President Charles Evans commented Wednesday on a potential shift in real money investors’ long run expectations for interest rates. Insurers and pension funds are expecting low short term rates to persist for longer, which may be at odds with assumptions about mean reverting tendencies in term premium. We find that our preferred measure of term premium still conforms to stationarity assumptions. But we do note some shifts in term premium’s relationships with key markets and some of our models. Renewed declines in term premium would be bearish for risk assets and bullish for gold.

 AQA raakt daar een teer punt: geloven beleggers in een voortzetting van de neergaande trend van de termijnpremie of is er toch weer mean reversion? Er is duidelijk modelonzekerheid bij het bepalen van de termijnpremie, maar iedereen heeft de trend gezien en nu is het de vraag: is de trend te ver gegaan, er is immers geen directe recessiedreiging in de VS en de Eurozone? Hernieuwd geloof in mean reversion kan de termijnpremie en daarmee de rente met 1% doen stijgen uiteindelijk. Ongedaan maken van de te grote daling van de termijnpremie in 1987 wordt als een belangrijke reden gezien voor de crash toen, maar voor herhaling moeten de aandelenkoersen dan eerst nog wel behoorlijk wat oplopen. In de huidige situatie zal dat moeilijk zijn, omdat de veilige dividendaandelen het zwaar te verduren krijgen bij rentestijging, maar het kan wel, technologie en banken en wie weet ook de industrials, consumer discretionary kunnen de S&P bij rentestijging omhoog krijgen.

Dan de daling van de beurzen op vrijdag als start van een correctie. Dat beeld hoort bij de normale zwakte van de beurzen in september. Men is net terug van vakantie en overdenkt de zondes van de vorige maanden. Men stelt de groeiverwachtingen bij voor het huidige jaar en meestal leidt dit ook tot neerwaartse bijstellingen voor het komende jaar. Volgens Brian Gilmartin deze keer overigens minder gemiddeld. Maar misschien is de veel grotere zonde het oneindige geloof in de helpende hand van centrale banken en het nut van negatieve rentes. Men voelt de dagen in maximaal tempo korten, de winter komt eraan, al moeten we eerst nog door enige tropisch aandoende dagen heen. Trump wordt misschien toch president, nu Hillary steekjes begint te laten vallen en Trump met de dag presidentiëler begint te lijken. Bij een flinke beurscrash moet het Trump kunnen lukken.

 

Het glas van renteverhoging zit kennelijk meer dan half vol

This time is different

of misschien is het toch business as usual

beurzen bang voor centrale banken

kleine rentestijgingen in Japan en Duitsland leiden tot massieve koersdalingen voor 30 jaar obligaties. Vroeger was de modified duration van een 30 jaar obligatie, de koersgevoeligheid voor een stijging van de rente met 1%, ongeveer 13. Nu de rente bijna nul is, ligt die modified duration in de buurt van 25+. Lange obligaties waren altijd al volatiel, maar nu twee maal zo erg.

Als de rente eindelijk gaat stijgen wordt het een slagveld voor beleggers in lange leningen.

De laatste dagen laten een beetje zien wat er gebeurt.30 jaar staatsleningen van Japan kletterden 15% omlaag. Duitse leningen deden het ook heel erg slecht.

https://mishtalk.com/2016/09/09/red-hot-junk-and-massive-bond-market-dislocations-equity-smash-coming-up/

Waar komt dit zo ineens vandaan? Gewoon uit onmacht van centrale banken om geloofwaardig verder te verruimen. De Bank of Japan gaf zelfs ronduit aan dat ze een steilere rentecurve willen hebben, wel met de geruststelling dat dit nodig is om bedrijven goedkoop middelkort te kunnen laten lenen.

Draghi deed ook niets. Boosheid alom, hij moet zijn super Mario status gaan inleveren. Hij kwam niet met plannen hoe de Bundesbank verder nog leningen zou moeten kopen nu de Duitse overheid het vertikt voldoende nieuwe overheidsschuld te gaan maken om aan de eisen van draghi te kunnen voldoen. In november kan de Bundesbank al uitgekocht zijn, als de voorschriften niet verruimd worden. Dat is dringend nodig en toch gebeurde het niet. Draghi begon helemaal niet de goeroes te volgen die riepen dat de ECB maar aandelen moet gaan kopen.

Dan de FED. De financiële pers steekt de draak met Stanley Fischer en zijn roep om de rente te verhogen. De markt is de baas, niet de FED. Dat raakte kennelijk een gevoelige snaar. In Jackson Hole zei Fischer al dat hij ernaar snakte om de rente de nodige malen, een keer was niet genoeg, te verhogen. Hij heeft kennelijk de FED-gouverneurs dringend geadviseerd te gaan zeggen dat ze haviken zijn en geen duiven. Eerst was er de coming out van Rosengren en nu staat die van Brainard op het programma en dat in de normale periode dat FED-gouverneurs hun mond dicht moeten houden omdat het te dicht bij de FED-vergadering is. Brainard is de ultieme duif. En dan toch….

Wat zit daar achter? De economische groei is nog steeds tegenvallend, al zal het derde kwartaal goed zijn. De productiviteitstijging is zelfs negatief. Inflatie is nog steeds te laag en dreigt echt niet te hard te gaan stijgen.

De groei van de werkgelegenheid viel iets tegen, de werkloosheid daalt al enige tijd niet meer. Loongroei is niet overtuigend aan aan het trekken.

We hadden wel een enorm sterk jolts report. Het aantal vacatures is enorm. De voluntary quits stijgen explosief, een belangrijke leading indicator voor de FED voor loongroei. Mensen durven het weer aan ontslag te nemen voor een betere baan. Bedrijven klagen ineens steen en been dat ze niet genoeg gekwalificeerde mensen kunnen aantrekken.

We hadden afgelopen weken enkele bedrijfsleningen met een negatieve rente in de eurozone. Er was medelijden met deze bedrijven: ze hadden nu zo veel cash deze tegen een veel negatievere rente moeten uitzetten dat ze flink verlies lijden op hun lening met negatieve rente. Wat een domoren toch, dat ze willen lenen tegen een negatieve rente!  

Je kon mooie koerswinsten maken op leningen met een negatieve rente. De greater fool kocht ze immers. Maar die greater fool is plotseling de kluts kwijt. Zowel de FED, de Bank of Japan als de ECB.

Ze zien wilde leningen op de kredietmarkt die getuigen van een enorme bubbel. Door nog meer leningen te kopen wordt het nog erger en de centrale banken weten het. Ze zijn in paniek geraakt door brexit, maar zien tot hun ontzetting dat brexit niet leidt tot lagere groei, misschien zelfs ook niet in het VK. De extra verruiming door brexit was even dom als die vanwege Y2K, de milleniumcrash die niet kwam.

Het lijkt erop dat de centrale banken ineens gevoelig zijn geworden om neergezet te worden als greater fools die geen seconde tegen de markt in mogen gaan.

Yellen die zo lief lachte tegen Fischer, ik dacht al: hier gaat iets volkomen mis en wie weet is dat zo. Gundlach is er bang voor en die zit zelden mis.

Sinds 1998 is er een positief verband tussen rente en aandelenbeurzen, maar dat is dit jaar plotseling weg. Beurzen stegen op rentedaling vanwege capriolen van de ECB en daalden vrijdag op angsten voor rentestijging. Want de huidige rentebewegingen op grond van veronderstelde acties van centrale banken hebben niets te maken met de macro. Hogere rente wordt niet veroorzaakt door betere economische groei, maar door bubbelangsten van centrale bankiers.

Heel erg hoort een en ander niet te worden, want centrale bankiers willen geen grote daling van de aandelenbeurzen. Maar daling mag ineens van Fischer.

Trump in de aanval: lock her up

Hillary Clinton is haar grote voorsprong in de polls aan het verspelen. Volgens de wedkantoren zijn de kansen van Trump weliswaar niet veel gestegen in de afgelopen week, maar hij heeft wel enkele grote klappen uitgedeeld. Dat gebeurt vooral door zijn nieuwe campagneteam dat uiterst bedreven is om mensen zwart te maken. Zij kunnen de publieke opinie zo ver krijgen dat ze zelfs mensen moeder Theresa achter tralies zouden moeten zetten. Bij Hillary is dat verrassend eenvoudig. Het e-mailschandaal is uit de hand aan het lopen.  https://www.washingtonpost.com/opinions/the-hillary-clinton-email-story-is-out-of-control/2016/09/08/692947d0-75fc-11e6-8149-b8d05321db62_story.html?utm_term=.3ece3c963f17

Commentaar van een potentiële stemmer op Trump:
“You have Donald Trump, who’s openly racist,” he said. Then, of Ms. Clinton: “I mean, we have a presidential candidate who’s deleted emails and done things illegally and is a presidential candidate. That doesn’t make sense to me, because if that was any other person, you’d be in prison.”
Clinton wilde zich eigenlijk niet zo uitgebreid laten interviewen, maar ze moet nu en het gaat dan meer dan de helft van de tijd over haar e-mails. Zij is een nieuwe Nixon die langzaam door het emailschandaal instort na een grote verkiezingswinst.

Een invloedrijke analist heeft uitvoerig beschreven dat de Clinton Foundation ' a fraud' is. Bill Clinton speelt volgens velen een bedenkelijke rol. Men vergeeft baantjes en grote bonussen aan familie en vrienden, terwijl men vorig jaar van de honderden miljoenen van de Clinton Foundation slechts 9 miljoen aan goede doelen zou hebben gegeven.
Kortom, het is bewezen dat Clinton een corrupte politica is, unfit voor president, net als Trump.,

N.B. Bij Trump ging het andersom. Hij kocht zelf een politica (attorney general Pam Bondi)  in Florida om zodat zij zou verhinderen dat de Trump University aangeklaagd zou worden. Toen dat niet gebeurde kreeg haar verkiezingskas binenn enkele dagen $25.000 bijgeschreven. Een postzegeltje voor Trump, van Reij zou het hiervoor niet doen, maar toch.

Trump scoorde in zijn aanpak van de Mexicaanse president, die daarna in eigen land voor onnozele hals is uitgemaakt, dat hij Trump zo presidentieel deed lijken terwijl hij zijn standpunt over Mexico verder verhardde. Als het aan hem ligt, gaat Mexico echt wel voor die muur betalen.
Hij houdt van betalen van anderen. Daar moet de NAVO maar aan wennen.
In het grote buitenlanddebat van de afgelopen week scoorde Trump opnieuw enorm. Net als de koningin van Alice in Wonderland suggereerde wist hij zes onmogelijke politieke ideeën te spuien. Poetin is een geweldige president, die Trump aanprijst. Amerikaanse generaals werden als slappe doetjes ten tonele gevoerd en ga zo maar door meer politieke stommiteiten, waar iedere kandidaat voor zou worden afgestraft, maar die bij Trump goed scoren. Zo goed zelfs dat conservatieve republikeinen geleidelijk toch weer Trump gaan steunen. Trump heeft overduidelijk gemaakt dat je het kan schudden als je Trump niet uitgebreid prijst. Mensen ontslaan blijft een grote hobby van hem.
Ondertussen lijkt Trump voor te staan in Ohio (je wordt bijna nooit president zonder Ohio te winnen) en volgens sommige polls staat hij nu voor op Clinton.

rente en nominale groei van het BNP VS

In het plaatje staat de 5 jaar swaprente 5 jaar vooruit afgebeeld van de VS en van de eurozone.
Volgens de theorie moet die rente ongeveer gelijk zijn aan de verwachte trendgroei van het nominale BNP.
Vaak veronderstelt men dat de rentecurve steil is en dat de tienjaarrente ongeveer 1% hoger is dan de normale korte rente. Dat zou de neutrale FED rente moeten zijn die de FED leden zo braaf invullen bij hun 'dots'. 1% plus de neutrale rente staat ingetekend met de grijze lijn.

(de markt houdt overigens een lagere neutrale FED rente aan van ongeveer 2,6-2,7%)

De blauwe pijl geeft het verval van de verwachte tredgroei van het nominale BNP aan volgens de pessimisten onder de aanhangers van secular stagnation scenario's. Dat lijkt overdreven negatief voor de rente.
Tot voor kort hoorde oppergoeroe, de obligatiekoning, Gundlach hierbij. Maar sinds kort tapt hij uit een ander vaatje.
Te veel commentatoren hebben de FED getreiterd dat ze aan het lijntje van de markt lopen en niet zelfstandig meer hun rentebesluit nemen. Ze verhogen al decennia nooit meer als het niet bijna volledig is ingeprijsd. Gundlach denkt dat de FED wel eens de markt een lesje wil leren en dat de kans op een renteverhoging in september helemaal niet zo denkbeeldig is, vooral niet als het voor 40-50% zou zijn ingeprijsd of hoger.
Trump dreigt Yellen en consorten zo snel mogelijk de laan uit te sturen als hij aan de macht komt. Zij zijn corrupte volgelingen van de democraten. Dus als Yellen de rente verhoogt, is dat goed voor haar baanzekerheid.
Vandaag raakte de beurs verder van slag door de havikachtige opmerkingen van Rosengren, een van de grote duiven van de FED.
Vooralsnog lijkt het op nog geen renteverhoging in september, maar wel in december. Na de tegenvallende cijfers over de ISM's en de groei van de werkgelegenheid had ik gedacht dat de kans op een renteverhoging in september ongeveer 0 was, maar door Gundlach en Rosengren weet ik het niet meer zo zeker.

rente wordt steeds erger naar beneden getrokken door korte rente

Bovenstaand plaatje van de rente die zo goed al decennia in de pas loopt met het modelletje laat zien dat de rente niet zo veel hoeft te stijgen dan twee maanden geleden gedacht (toen dacht ik aan 1,9%). De belangrijkste variabele is het tienjaars voortschrijdend gemiddelde van de korte rente (hier is de twee jaars rente gebruikt). Dat is aangevuld met de korte rente van het moment, een toefje ISM en een beperkte vaste stijging omdat je een steile rentecurve veronderstelt (de tienjaarrente moet in normale tijden toch duidelijk boven de tweejaarrente uitttorenen).