Doet GPIF weer wat het plant?

Alle hoop van de beleggers in Japanse aandelen is gezet op het enorme staatspensioenfonds GPIF (ongeveer € 1200 miljard groot). Na grote verliezen (in het tweede kwartaal maakte men ongeveer € 50 miljard verlies) op aandelen en valuta’s is de omvang van de binnenlandse obligaties relatief te groot geworden en lijkt men meer in met name Japanse aandelen te moeten gaan beleggen. Ambtelijke fondsen luisteren behoorlijk goed naar de plannen opgedragen door de instanties van de staat in Japan.

(FT Alphaville)
Gaat hierdoor de Japanse beurs omhoog tegen de slechte trend van de winstverwachtingen in? De historie leert dat de buitenlanders het goede voorbeeld moeten geven en hun massieve onderweging van Japanse aandelen moeten gaan verlagen. Ze moeten weer verlekkerd gaan kijken naar de relatief goedkope Japanse kwaliteitsaandelen, net als men wereldwijd meer naar cyclisch brandhout gaat kijken. Het dividendargument is heel sterk bij Japanse aandelen. Maar doorslaggevend zal de yen wel weer zijn. Na te grote sterkte in de ogen van de Japanse regering moet die er weer als een dweil bij gaan liggen 100 lijkt de streep in het zand. In Amerika ziet men liever 90, maar Kuroda lijkt niet te willen luisteren. Meer en meer moet er met QQE, opkopen aandelen, de deflatie is terug. Helikoptergeld staat nog niet in zijn woordenboek, maar iets doen aan die ergerlijk hoge yen versus de yuan, dat lijkt toch wel een opdracht te worden van MOF aan BOJ.
Die buitenlanders zijn zich blauw aan het kopen aan bescherming van hun aandelenportefeuille, de VIX staat laag en de zorgen zijn hoog. Een beetje minder mag ook wel en dat geeft de beleggende burger moed, maar iedereen wacht op doorbraak van de S&P tot duidelijk boven de 2200 (inclusief de FED)..  

Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Het financiële nieuws stond vooral in het teken van wat Yellen zou gaan zeggen op het congres van de Kansas FED in Jackson Hole. Geen verrassing, geen pleidooi voor nieuwerwetse dingen als helikoptergeld of negatieve rente, nee gewoon meer QE als de economie wegzinkt. Fischer maakte duidelijk dat hij echt de rente in 2016 wil verhogen en er is nu een goede kans dat zijn gebed verhoord wordt in december. Uiteindelijk steeg de korte rente duidelijk, maar de lange rente haast niet. Beurzen waren blij met Yellen, maar niet met Fischer. Per saldo een kleine daling van de S&P. In Europa ging het beter met de beurzen. De banken hadden de wind mee op de verhalen dat de FED wel eens ooit de rente zou kunnen verhogen in bescheiden mate weliswaar, maar toch.

De olieprijzen waren lager op tegenvallende groei van de voorraden in de VS en geruzie binnen de OPEC aan de vooravond van besprekingen over productiebeperking in Algiers (niet onmogelijk overigens, Iran wil nu wel meewerken).

Het macronieuws in de VS bevestigde het weer aantrekken van de groei in het derde kwartaal via een meevallende groei van de orders (duurzame goederen +4,4% na -4% in de maand ervoor; tot nog toe was er een kleine krimp van de investeringen in het Westen in 2016, in tegenstelling tot het investeringsherstel in Emerging Markets, de orders wijzen eindelijk op verbetering in de VS), goed nieuws voor de huizenmarkt zoals enorm hard (+12,4% t.o.v. vorige maand)  stijgende verkopen van nieuwe huizen (bestaande huizen viel tegen).

De groei van het BNP over het tweede kwartaal werd met 0,1% naar beneden bijgesteld naar 1,1%. Initial claims voor werkloosheid daalden iets en bleven zeer laag. De markit PMI daalde tegenvallend van 52,9 naar 52,1.

In de eurozone gingen de flash PMI’s licht omhoog door een onverwachte stijging in Frankrijk. Het VK was slecht, maar niet erger dan gevreesd. In Duitsland waren IFO en ZEW wat zwakker dan gedacht, mede door brexit. Tot op heden is de gedachte dat de gevolgen van brexit maar heel klein zijn, zelfs in het VK niet zo groot als eerst gevreesd.  Het blijft een negatieve factor, vooral voor investeringen in het VK en voor export naar het VK vanuit de eurozone, maar er lijkt enige compensatie uit andere hoeken (de industriële cyclus trekt iets aan in de wereld).

In Japan steeg de flah PMI van 49,3 naar 49,6. De kerninflatie bleef -0,4% op jaarbasis, genoeg voor wat extra zweetdruppels bij Kuroda, nog meer druk om nog meer voor sinterklaas te spelen.

Jackson Hole en Hartnett

Al weken is men aan het speculeren wat yellen zou gaan vertellen op het symposium van Jackson Hole. Wat voor nieuws zou de nieuwe toolkit van de FED gaan worden, vooral in geval van recessie. Negatieve rentes? Helikoptergeld? Meer QE?

Zoals verwacht hield zij zich op de vlakte,

(“I should stress...that the Fed policy committee is not actively considering additional tools and policy frameworks, although they are important subjects for research,” )

maar daarmee gaf ze eigenlijk goed aan dat ze het met Fischer dat negatieve rentes uit den boze zijn en er een geleidelijke normalisatie van de FED-rente moet komen naar een neutrale FED-rente die lager ligt dan vroeger. Liever de suggesties van haar goede vriend Williams (haar opvolger als baas van FED San Francisco) om te streven naar een hoger inflatiedoel en hogere groei van het nominale BNP. Als de groei in de VS afzwakt, kan dat voldoende door de FED bestreden worden met de huidige, degelijk ouderwets wordende, toolkit van meer QE, lagere rente en forward guidance dat ze héél lang de rente niet gaan verhogen. Op dat verhaal ging de beurs omhoog.

De wandelgangen waren belangrijk en daar hadden de opmerkingen van Fischer, zoals hij enige dagen eerder ook al had verkondigd, de boventoon en ook kon je goed zien dat Yellen heel dikke maatjes is met Fischer.  Daarop ging de beurs omlaag, meer dan Yellen de beurs omhoog had gepraat. Na die eerste instinctieve daling ging de beurs weer wat omhoog, kennelijk is dat de primaire trend (een watering winstherstel met een ultra ruim monetair beleid in een omgeving waarin de verwachtingen laag zijn, de wall of worry is hoog, terwijl Yellen aangaf dat haar wall of worry juist lager aan het worden is).

Naast Yellen hielden ook andere mensen verhalen. Om dat te mogen moet je wel wat in je mars hebben (qua wetenschappelijk talent, marketing en positie in de financiële wereld).

Negatieve rentes werden behandeld http://www.marketwatch.com/story/negative-rates-are-best-stimulus-option-fed-officials-told-at-jackson-hole-2016-08-26 door professor Goodwin, hij is er een groot voorstander van, maar dan moet je de rente wel flink negatief kunnen maken, -1 of liever nog -2%. Dat is niet eenvoudig in tijden waarin bankbiljette hun waarde behouden. Aan die kwalijke zaak moet daarom snel iets gedaan worden volgens hem. Geld moet zijn waarde kunnen verliezen in hetzelfde tempo als de officiële rente negatief is. Niet eenvoudig, electoraal niet populair en terecht. Maar goed, om duistere redenen zou -2% rente de economie uit een recessie kunnen helpen. Wie weet heeft hij gelijk, gepensioneerden moeten dan en masse weer gaan werken en dat levert extra inkomen en uitgaven op in het BNP. Geen Goldilocksscenario.

Goodwin vindt negatieve rente superieur aan QE en helikoptergeld omdat het de kredietmarkt minder verstoort. Ik zie toch geen businessplan waarbij een bank zegt tegen de ondernemer: ik ga u geld lenen tegen een flink negatieve rente, nu u een businessplan hebt gemaakt waaruit een behoorlijk zeker (met weinig fluctatie) bescheiden negatief rendement rolt, hoger dan ons renteaanbod aan u.

-2% kan dodelijk zijn voor banken en verzekeraars en zij worden dan wel gedwongen iets te doen, meer risico nemen dan ze life is en misschien niet al te onverantwoord is. Toch bepaald marktverstorend die negatieve rente. Weg ermee, prutswerk meneer Goodwin zo lang bankbiljetten niet nominaal afgestempeld worden, elke normaal denkende gepensioneerde en vele anderen zullen  het daarmee eens zijn.  

Geen opmars van helikoptergeld op Jackson Hole, maar de Bank of Japan zei "there is no doubt that there is ample space for additional easing in each of the three dimensions,” (asset buying, monetary-base guidance, and negative interest rates.) al zal helikoptergeld uit de mond van de Japanse regering gaan komen, niet vrijwillig door een centrale bank worden ingevoerd. De nood is nog niet hoog genoeg.

En waarom ook. Overheden kunnen goedkoper dan ooit in de geschiedenis zeer lang lenen, dat is voldoende om overheidsinvesteringen aan te wakkeren, als men die onzin van 3% begrotingstekorten als maximum inruilt voor de oude gedachte dat je nuttige overheidsinvesteringen niet als tekort moet behandelen (de oude gouden regel voor het begrotingstekort: niet hoger dan de overheidsinvesteringen).

Hartnett http://www.marketwatch.com/story/buy-these-stocks-and-pity-the-fools-fighting-the-fed-2016-08-26

Op het ogenblik is er een soort strong patch voor de economische data, economic surprises zijn positief en stijgend. Jackson Hole wijst op een FED die de rente wil verhogen en niet met helikoptergeld wil komen. Dit moet bevestigd worden door op zijn minst een sterke groei van de werkgelegenheid/ daling van de werkloosheid. Dan zit je in het kwadrant rechtsboven.

Als de dollar dan te sterk wordt, ga je richting linksonder. Eigenlijk lonkt het kwadrant rechtsonder al, de korte rente stijgt meer dan de lange, maar het ongeloof in de strong patch van de economie voert nog de boventoon denk ik. Je kunt een tijdje in het kwadrant rechtsboven blijven, maar zo lang secular stagnation het basisscenario is, kan dit niet lang duren. Politici durven nog niet met geld te smijten naar infrastructuur en de animal spirits van het bedrijfsleven zijn nog niet plotseling aan het ontwaken, misschien wel juist door de negatieve rentes.

Yellen in de ban van Fischer

Federal Reserve Chairwoman Janet Yellen and Vice Chairman Stanley Fischer talk during the Jackson Hole, Wyo., economic symposium on Friday. Photo: David Paul Morris/Bloomberg News

Het is geen groot geheim dat Yellen graag haar oortjes te luisteren legt bij haar nog capabeler compaan bij de FED, Stanley Fischer.
De laatste maanden leek het erop dat ze meer richting de echte duiven als Brainard, Tarullo en recentelijk Bullard aan het gaan was, maar het centraal gezag (het trio Yellen, Fischer, Dudley) is toch uit een ander potje aan het tappen. 
Op haar speech waarin Yellen zei dat de rente alle kanten op kon,  ze het niet zo goed wist en de markt dacht, o dan weten wij het wel: omlaag, ging de beurs omhoog.
"The FED cries wolf", alweer repte men over rentestijging en de markt schoof het schamper terzijde.
http://www.wsj.com/articles/yellen-cries-wolf-1472225816

In de wandelgangen bleek echter dat Fischer niet uit is op één renteverhoging dit jaar, maar op diverse.
Samen met bovenstaande foto trokken de beleggers toch een beetje bleek weg, want uiteindelijk kwam de wolf wel, toen niemand het meer verwachtte.
Fischer zit het kennelijk dwars dat de FED niet meer serieus genomen wordt, slechts naar de pijpen van de markt danst (niet zo raar als je zegt dat het beleid data dependent is, dat is de beurs ook).
Dat vergroot de kans dat de FED de rente verhoogt tegen de zin van de markt in. De bescherming daartegen is long dollar, al lijkt die niet van zijn plaats te krijgen recentelijk en zegt bijvoorbeeld Jim Rogers op Business Insider dat de dollar ook niet alles is, al zit hij stijf vol met dollars.

Yellen liet bovenstaand plaatje zien over de rentevisie. Een enorme range en maar 70% kans dat die rente binnen die enorme range blijft, ook dat nog.
Men putte hoop uit dat gemiddelde dat aanzienlijk onder 3% blijft: er is hoop dat de schatting voor de neutrale FED rente verder onder 3% wegkwijnt.
Je kunt er ook een afkeer van negatieve rentes in zien.En in behoorlijke kans op meer dan 4,5% rente eind 2018.
De markt vond het verhaal van Yellen minder havikachtig dan verwacht, maar toch, ze zei dat haar zorgen zo ongeveer weg waren, dat het goed ging met de arbeidsmarkt, de inflatie, de dollar en volatiliteit in het buitenland, ofwel het evangelie van Stanley Fischer.
Afijn, daar komt die renteverhoging in december dus (september speelt in de kaart van Trump die niets leuker vindt dan mensen ontslaan, de FED voorop). Dat zit al redelijk verdisconteerd in de rente. De interbancaire rente is al gestegen, al is dit vooral door andere regelgeving voor geldmarktfondsen. Aandelenbeurzen zijn er misschien niet zo blij mee, maar het zorgt niet voor monetaire verkrapping, no way zo veel als bij de eerste verhoging waarbij extra ruimte vanwege QE uit de weg geruimd moest worden. Nog een beetje 'strong patch' en de beurs vindt het helemaal niet erg, maar dan moet het wel beter gaan met de winstverwachtingen dan nu het geval is.

vix te laag?

http://www.seeitmarket.com/vix-shorts-near-extremes-time-protect-investments-15995/
Over het algemeen is de volatiliteit die ingeprijsd is in opties  duidelijk hoger dan de volatiliteit die er gaat komen. Diverse hedge funds hebben dit als strategie. Vooral als centrale banken royaer worden kun je er donder op zeggen dat de volatiliteit daalt.
Nu gokt kennelijk iedereen op dat Yellen morgen weer zo duifachtig mogelijk is en belooft het monetaire beleid nog royaler te maken. Misschien houdt zij zich in maar Japan, ECB, BOE die kunnen er ook wat van.
Vandaag waren grafieken populair waarbij je kon zien dat als de ECB zo doorgaat dat Italië van zijn verhandelbare staatsschuld af is in 13 jaar.
Centrale banken hebben een gat in hun hand waarin niet alleen alle staatsschulden van de wereld verdwijnen maar ook alle volatiliteit.
Ooit gaat dat mis. Zo dramatisch speculeren dat volatiliteit zeker weten alleen maar omlaag kan is een bear market signaal.

Het andere verhaal is dat passief investeren uit de hand loopt, erger is dan marxisme. http://www.bloomberg.com/news/articles/2016-08-23/bernstein-passive-investing-is-worse-for-society-than-marxism?curator=thereformedbroker&utm_source=thereformedbroker

Er zijn nu meer indexen om in te investeren dan dat er aandelen genoteerd zijn op de Amerikaanse beurs.
Vreemd.

Samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

De S&P was ook deze week haast niet van zijn plaats te krijgen, terwijl men toch drie dagen met een flinke ‘gap’ naar beneden opende op Wall Street. De cyclische aandelen deden het goed, de dividendsectoren slecht. De rente steeg dan ook een beetje. Europa en japan deden het slechter vanwege een zwakkere dollar.

De olieprijs steeg opnieuw flink.

De industriële cyclus lijkt te verbeteren. De productie steeg vorige maand 0,7% in de VS, de bezettingsgraad steeg ook (dat betekent groei van de investeringen), de leading indicators met 0,4%. Het sentiment van de huizenbouwers, NAHB, steeg van 58 naar 60. Housing starts 2,1% omhoog, vergunningen stabiel. Initial claims voor werkloosheid bleven zeer laag.

Een en ander wijst op een einde van de winstrecessie in de VS in het tweede kwartaal en daarmee verdwijnt de belangrijkste recessie-indicator (overigens lijkt de recessiekans toch een pietsje toe te nemen, maar voor de komende negen maanden toch minder dan 10%). De Phillyfed ging omhoog en de Empire State Index omlaag, zodat we niet erg duidelijke voorsignalen van de ISM hebben.

De prijzen waren gemiddeld onveranderd vorige maand in de VS (0,9% op jaarbasis; de kerninflatie was 0,1% omhoog, 2,2% op jaarbasis)

.

Het sentiment van het bedrijfsleven in het VK zakt hard in en daarmee is een recessie aldaar via lagere investeringen en inzakken vacatures haast niet meer te voorkomen. De producentenprijsinflatie schiet omhoog door het zwakke pond.

FED-gouverneur Williams pleitte voor een hoger inflatiedoel dan 2% om zo het geloof in een ruim monetair beleid verder te vergroten. De dag erna zei hij wel dat de economische omstandigheden verbeterd waren en dat er toch een renteverhoging mogelijk is. De FED probeert krampachtig de markt te laten geloven dat ze misschien in september al de rente gaan verhogen, maar diezelfde markt zegt dat dit volstrekt kansloos is. De notulen van de FED lieten verdeeldheid zien, maar ook een niet uit te bannen wens om de rente minstens 1* per jaar te verhogen.

Yellen mag komende week gaan vertellen wat zij voor nieuwigheid in het monetaire beleid ziet, of ze negatieve rentes kan tolereren en of helikoptergeld uit den boze is dan wel de arbeidsmarkt sterk genoeg is om voldoende leden van de FED de stuipen op het lijf te doen jagen om naar het rentewapen te grijpen.

De Bank of Japan is bezig met een heroverweging van het monetaire beleid. De kerninflatie zakt flink weg, maar helikoptergeld vinden ze voorlopig een groter kwaad.

De werkloosheid ging 0,3% omlaag in Frankrijk en kwam zo net onder 10%. De ZEW ging weer omhoog, de Duitse beurs volgend zoals gewoonlijk.

Buitenlandse investeringen in China gingen flink omhoog. De industriële productie in Japan ook, maar de detailhandelsverkopen daalden 1,3% op jaarbasis.

de economische plannen van Hillary Clinton: bescheiden en afhankelijk van hervorming immigratiewetgeving

In tegenstelling tot Trump probeert Hillary Clinton het begrotingstekort binnen de perken te houden. Daar ze waarschijnlijk te maken zal krijgen met een republikeins congres, zit er ook niet zo veel anders op.
Dat zet wel een maximum op nieuwe politiek. Uitgaven voor infrastructuur mogen met $300 miljard toenemen in de komende vijf jaar (Trump denkt eerder aan een trijard).
Belastingverlagingen komen er niet, slechts belstingverhogingen voor de miljoenenverdieners (o.a. de Buffett Rule, dat je minsten 30% belasting betaalt als je meer dan $1 miljoen per jaar verdient).
Zij wil de die belastinginkomsten herverdelen naar de age inkomens. Ze wil vooral het minimumloon doen stijgen.

Clinton will veel meer geld uitgeven aan onderwijs. +$700 miljard in tien jaar. Als het zou mogen zou ze ook soepeler met studieschulden omgaan.

Volgens Zandi https://www.economy.com/mark-zandi/documents/2016-07-28-The-Macroeconomic-Consequences-of-Secretary-Clintons-Economic-Policies.pdf moet de winst aan economische groei vooral komen uit een ander immigratiebeleid. Zij wil veel werkende immigranten binnenhalen, heel anders dan Trump.

Clinton laat zich onduidelijk uit over handelsverdragen. Ze mogen niet ten koste gaan van Amerikaanse arbeiders, maar als dat niet het geval lijkt, dan mag er wat meer dan bij Trump.
Clinton is vaag, maakt regulering complexer als ze de kans krijgt Het is weinig ambitieus, bangelijk om te investeren bij een zo lage rente. Misschien heeft Konstam gelijk dat ze pas wakker wordt als Amerika in een flinke recessie zit en de aandelenkoersen flink gekelderd zijn. .

Gaat Yellen richting Dudley/Fischer of Williams/Bullard

De markt is zich enige zorgen aan het maken dat Yellen gaat bezwijken voor de lokroep van normalisering van de rente of gaat toegeven aan het dictaat van de markt voor eeuwig te zorgen voor het uitbannen van inkomen op staatsleningen.

Op het ogenblik ligt de FED geheel aan de leiband van de markt. Er wordt aan de ene kant meelijwekkend gereageerd op uitlatingen van Dudley dat de rente echt wel verhoogd kan woorden in september, nee dat kan echt niet, billenkoek voor deze stouterd.

Diverse mensen waren onthutst dat de rente in de VS niet zo zeer gedreven is door aankopen uit het buitenland om asociaal te profiteren van de nog positieve rente in de VS terwijl die thuis al in de verlieszone zit als wel door nijver opkopen van beleggers in de VS en hedgefunds die eindelijk hebben begrepen dat de rente echt alleen maar omlaag kan. Er is daardoor weer hoop dat ze het weer verkeerd hebben.

De flow of funds cijfers geven aan dat het buitenlands Amerikaanse staatsleningen verkocht, niet kocht. China schijnt voorop te lopen. Daar is men kennelijk niet zo onder de indruk van de hoge rente op Amerikaanse staatsleningen, of misschien meer nog, door gebrek aan middelen verkocht men maar wat vastrentend spul tegen een mooie prijs.

Op dinsdagochtend zat men zich nog te verlekkeren aan het verhaal van Williams dat de FED nog veel royaler moest worden een hogere inflatie dan 2% moest nastreven en een stevig doel moest stellen voor nominale groei van het BNP.

Daar Williams de rechterhand van Yellen was, grote invloed heft op haar, denkt men dat Yellen op Jackson Hole nu gaat kirren wat Williams haar voorkauwde. Of misschien dat ze meegaat met het evangelie van Bullard (rente niet verhogen totdat de nominale groei duidelijk hoger is dan nu, d.w.z we kunnen nog Jaren op de huidige rente zitten). Of met Brainard die doodsbenauwd is voor deflatie.

Zerohedge had een verhaal dat dit allemaal verschrikkelijk mis moet gaan (uiteraard) http://www.zerohedge.com/news/2016-08-15/feds-williams-calls-overhaul-monetary-and-fiscal-policy-there-problem

Hij haalt Konstam aan van Deutsche Bank dat de rente eigenlijk pas kan stijgen als de overheden enorm fiscaal gaan stimuleren. Dat gebeurt pas na een ineenstortig van de aandelenbeurs, anders zijn ze er te lui voor. Hij vergeet dat men  voor brexit en Trump stemde zonder dat de beurs was ingestort. Maar toch,  het gaat fout. ooit. 

Op dinsdagmiddag kwam men in een secular depression door Dudley die de rente in september wel eens zou willen verhogen. Op de achtergrond speelt nog Fischer die nog gelooft in de Phillipscurve, al lijkt die net zo min nog te bestaan als sinterklaas. Je moet kapitaalmarkten niet te veel verstoren, creatieve vernietiging niet te veel tegen.

D.w.z. er zijn nieuwe zombiekrachten ontketend in Engeland, maar die van China zijn toch minder groot dan gedacht. Als Yellen de wijze raad van Fischer opvolgt en onder bepaalde voorwaarden de rente verhoogt (in de eerste plaats S&P > 2250, economische groei derde kwartaal VS > 3%, Trump kansloos, de inflatie stijgend) dan kan de rente ooit gaan stijgen. Sommigen zeggen dat de rente al sinds half juli aan het stijgen is en de bear markt voor Treasuries al is begonnen. 

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Weer een week met bijna niet fluctuerende aandelenkoersen, waarbij de S&P wel een all time high aantikte.
Het positieve verband tussen beurzen en de rente ging opnieuw niet op, de huidige rally's komen steeds duidelijker door te veel verruiming van centrale banken, niet door de macro.
De rentes bleken weer lager te kunnen worden, maar niet met overtuiging. Het geloof in te veel verruimende centrale banken vooral in het VK en Japan maar ook de ECB is bijna grenzeloos. Vooral de rente in het VK is de laatste weken totaal door de grond aan het gaan. Engelse pensioenfondsen worden een stuk bezorgder:

(en dit gaat net zo mis tot op heden als de campagne van Trump om America great again te maken)
(en El Erian voor Amerika http://www.bloomberg.com/view/articles/2016-08-12/the-titanic-risks-of-the-retirement-system)

De olieprijs kon omhoog op geruchten over een productiebeperking van de OPEC af te spreken volgende maand in Algiers en op lagere voorraden benzine in de VS..

De detailhandelsverkopen stegen niet in de VS in juli, terwijl men op +0,4% had gerekend (dit cijfer wordt heel vaak herzien). Die over juni werden opwaarts herzien naar +0,8%.
Het consumentenvertrouwen University of Michigan bleef sterk. Loonstijgingen werden bij de jaarlijkse revisie flink naar beneden bijgesteld (lagere bonussen).
Producentenprijzen daalden meer dan verwacht. Initial claims voor werkloosheid bleven extreem laag. Het jolts-report let een gezonde vraag via nieuwe vacatures zien.
De productiviteitsgroei was -0,5%, erg slecht.
NFIB (vertrouwen midden- en kleinbedrijf) steeg 0,1% verder, de flinke stijging van de maand ervoor daarmee vasthoudend.

Over het tweede kwartaal groeide het BNP van Duitsland met 0,4% en Nederland zelfs met 0,6%, maar in Italië was er geen groei.

In China stegen op jaarbasis de detailhandelsverkopen met slechts 10,2% (maand ervoor: 10,6%), de industriële productie bleef 6% groeien en investeringen vielen terug van 9% naar 8,1%.

overpeinzingen: positief op beurzen dankzij brexit

De S&P hikt tegen de all time highs aan en die worden af en toe ook gezet, maar sinds april is er weinig stijging geweest.

De S&P reageert niet meer op de ondertussen veel betere kansen voor Hillary Clinton om de verkiezingen te winnen. Misschien ziet men het als negatief dat de republikeinen te erg dreigen te verliezen bij de verkiezingen.  

De liefhebbers van contraire nieuwscovers van vooral Time kunnen bang worden dat Trump zijn dieptepunt heeft bereikt, hoe hij ook zijn best doet om onverstandige uitlatingen te doen.  

Ondertussen lijkt de periode met te lage groei (onder 2%) achter de rug in de VS, eveneens de winstrecessie lijkt voorbij, het monetaire beleid is veel te royaal en dat blijft zo. Geen te hoge economische groei en inflatie. Voor winstgroei is het belangrijk dat de negatieve bijdrage van voorraden aan groei ophoudt (stellige verwachting), dat de olieprijs geen akelige dingen doet en investeringen een klein beetje aantrekken (meer zit er op korte termijn niet in).

Door de brexit kwamen er neerwaartse groeiherzieningen terwijl de data gewoon goed binnen bleven komen ex het VK. De centrale banken drukten weer op de paniekknop en dat was deze keer niet nodig. Dit is dus inflatoir, maar vrijwel alleen op de asset markets (er wordt overigens door sommige bedrijven en economen wel een fractie meer pricing power gesignaleerd).

De olieprijs kan voor druk op de koersen geven beneden $40 en vooral onder $35, dan raakt het de credit spreads. Voorlopig lijkt de olieprijs tamelijk stabiel en eerder te stijgen dan te dalen.

Verbanden met olie en winsten, dollar zijn ietsje anders geworden

De fikse neerwaartse bijstelling van de loongroei in de VS, ook al kwam het dor bonussen is een wolkje voor de inkomensgroei, helpt de kansen van Hillary niet, maar houdt Yellen wel in de verruimingsmode.

De economische groei in Duitsland en vooral Nederland viel mee in het tweede kwartaal. Goede exportgroei en dat bij een sterke euro. De kernlanden van de eurozone worden kennelijk concurrerender bij  een stabiele tot iets sterkere euro.

Er is discussie of je de dividendaandelen nog moet bijkopen, ze zijn al zo veel gestegen en kwetsbaar voor rentestijging. Zijn cyclische aandelen niet veel aantrekkelijker, ze zijn zo achter gebleven?

Kennelijk wil men allebei de categorieën bijkopen, men is niet bang voor rentestijging van betekenis en cyclische aandelen zijn relatief te goedkoop geworden.

Een beetje zorgelijk is de stijging van de TED-spread. Dat moet ophouden, omkeren, anders moeten de bulls hun biezen pakken.

Buttonwood maakte in The Economist de case dat Emerging Markets aan het begin kunnen staan van een lange rit naar boven

De rente stijgt, maar je kunt er toch niet zo zeker van zijn

Rente omhoog

Economisch nieuws valt mee, scenarioanalyse zegt dat secular stagnation stemmen gaat verliezen aan scenario’s waarin de rente hoger hoort te zijn, de S&P staat te hoog en stijgt verder met de dollar niet te sterk. Inflatietrend is iets omhoog op huren, gezondheidszorg, importprijzen, iets betere pricing power en inflatieverwachtingen zijn te ver gedaald. FED verhoogt rente in december, anders gaan ze af, kunnen ze de rente nooit meer verhogen (ongeveer zelfde motivatie als eind 2015 voor eerste verhoging). Er is groeiende aversie tegen negatieve rente (remt groei door hogere besparingen particulieren en minder investeringen bedrijfsleven, lagere pensioenen).

Er wordt te veel gespeculeerd op rentedaling door de portfoliomanagers (ongebruikelijk), er is capitulatie onder de economen (JP Morgan: vijf van de zeven indicatoren die we gebruiken wijzen op rentestijging, maar gezien hun afnemende voorspelkracht geloof ik ze niet meer. Met name voor Amerikaanse staatsleningen wijst alles op rentestijging in hun indicatoren).

Rente omlaag

Er komt geen renteverhoging in december, daarvoor is macro niet goed genoeg (geen 2%+ groei en geen PCE van 2%, zwakte in loonstijging na revisies, ook al komt dit vooral door lagere bonussen)

De Bank of Japan, ECB en BOE kopen meer leningen dan de overheden aan nieuwe schulden maken. Dit betekent aldaar druk op de rente en extra vraag naar Amerikaanse staatsleningen. De Amerikaanse rente moet lager zijn dan het ijzersterke traditionele verband met het voortschrijdend gemiddelde van de korte rente aangeeft.

De gecombineerde aankopen van de centrale banken wijzen volgens een zeer overtuigend plaatje van Bianco op duidelijk verder dalende rentes.

De markt dicteert al decennia de rente aan de FED. De markt wil geen hogere rente en de FED buigt zich in allerlei bochten om uit te eggen waarom ze de rente niet verhogen al hebben ze dat via hun ‘dots’ wel voorspeld.

Bernanke legt het uit met de echt nog niet afgelopen trend van dalende potentiële groei, dalende evenwichtswerkloosheid en dalende geschatte neutrale FED-rente. De neutrale FED-rente daalt hard en gaat volgens hem verder omlaag. Dat zet druk op de lange rente.

Eindgedachte

Ik geloof in een stijgende rente. Dat is rationeel, elke scenarioanalyse komt daar op uit. Maar de rente wordt steeds meer door andere factoren bepaald dan groei en inflatie in de VS. Institutionele vraag vanwege regelgeving, vraag door centrale banken, gewenste enorme valutavoorraden (tendens sinds de Aziëcrisis van 1998, dit verklaart voor een groot deel waarom de rente na 1998 zo gedaald is terwijl de inflatieverwachtingen en inflatietrend zo constant horizontaal bleven), het beïnvloedt de rente steeds erger. Vooralsnog zijn die andere krachten, die ik zombiekrachten noem, een zeer krachtige druk richting nog lagere rente.

Die zombiekrachten kunnen de andere kant op gaan, als er meer overtuigende studies komen dat negatieve rentes slecht zijn, te lage rentes de animal spirits uitblaast. Dat het niet goed is de markten zo erg te verstoren. Centrale banken kunnen op het idee komen om hun balansen te verkorten door aflossende leningen niet te herbeleggen. Dat zou een enorme rentestijging betekenen volgens Bianco (en mij). Zo ver is het nog niet. Zombiekrachten zijn tijdelijk overwinnelijk als het neerwaartse rentemomentum overdreven wordt, te veel capitulatie is voor een dalende rente. Dat lijkt tijdelijk het geval.

De grote draai in de rente is pas echt onvermijdelijk als de machtsposities BEGI keren, dus als bedrijfsleven (geen verdere daling winstbelasting, dichten van ergste belastingontwijking) en upper class individuen zwakker worden en overheid en employees (hogere minimumlonen, aow, uitkeringen) sterker worden.

Negatieve rente drukt economische groei meer dan Brexit

Het CPB verraste met een 0,5% neerwaartse bijstelling van de verwachte groei voor Nederland in 2017 naar 1,6%. Men gaf de schuld aan Brexit. Daarnaast noemde men de negatieve invloed van de verwachte korting op de pensioenen die voor lagere consumptie ouderen zal gaan zorgen. Dat lijkt voor 0,1-0,2% te zorgen. Het CPB zat verder gewoon aan de hoge kant en er was ook zonder Brexit een noodzaak de groeiverwachting te verlagen.

De negatieve rente zorgt niet alleen in neergang van onze pensioenen maar ook voor hogere spaarquotes van de werkenden. Zij zien dat ze meer moeten gaan sparen en doen dat dan ook. Zorgelijk is ook dat het bedrijfsleven door de negatieve rente vindt dat het minder moet gaan investeren. Voor Nederland zou dit een druk van 0,2-0,3% minstens moeten zijn, ongeveer de tegenvaller ex brexit en ex lagere gasproductie die het CPB moest rechtzetten.

negatieve rente werkt niet, het zorgt niet voor een steilere rentecurve en ook niet voor hogere inflatieverwachtingen, bedrijven gaan er niet meer door investeren en particulieren gaan hierdoor meer in plaats van minder sparen

Er is hoop dat overheden nu extreem lang gaan lenen en meer gaan investeren, maar in 2017 lijkt dit voor Nederland niet te gaan gebeuren.

De Wall Street Journal over negatieve rente Negative rates backfire - data from countries such as Germany, Japan, Denmark, Switzerland, and Sweden suggest the adoption of neg. rates is encouraging consumers to

save more and businesses to spend less (the opposite of what central bankers intended).

Economists think NIRP has reinforced a sense of caution and gloom, making consumers and

companies less optimistic about the future, while also raising doubts about the ability of

central bankers to manage the economy. WSJ http://goo.gl/cfnyT5

FED model geeft moeilijk stuur

Het winstrendement (1/koerswinstverhouding) zou gelijk moeten zijn aan de 10-jaar rente (in de VS).
Dat vond de FED volgens Yardeni. Op heel lange termijn zou dat best wel eens zo kunnen zijn. Dat is in lijn met het dividend discount model als het dividendrendement de risicopremie is en de discount rente gelijk is aan de nominale groei van het BNP (en dat is de groei van de winst).

Het plaatje hierboven laat zien dat er hele tijden zijn geweest dat het FED model redelijk aangaf wat het winstrendement zou moeten zijn (1960-1978 en 2003-2007). (zie onderste deel van de grafiek)
Van 1980 tot 2000 was het winstrendement te laag vergeleken met de rente. Eigenlijk kun je een stijgende trend zien van 1984-2008. Toch zag je sterk stijgende koersen.
Sinds 2008 is het winstrendement erg hoog vergeleken met de rente.
In het plaatje van Bloomberg wordt een hoge horizontale stippellijn getrokken. Dat zou nog even zo kunnen blijven. Als de rente stabiel blijft, dan zouden aandelen moeten stijgen met de winsten mee.

enige grafieken over olie, Amerikaanse kiezers

this time is different bij de olieprijsontwikkeling. De olieprijs daalde terwijl de dollar iet sterk werd en de marges van de raffinaderijen niet door de grond ging.  Dit wijst op een (niet erg groot) herstel van de olieprijs.

De interesse voor Emerging Markets lijkt terug. Vooral de schulden lijken om van te watertanden in het tijdperk van de negatieve rente.

De Amerikaanse kiezer voelt zich tegenwoordig geen democraat of republikein meer.
Trump heeft gelijk dat hij zich niets  van de partij moet aantrekken. Gewoon gouden bergen beloven waarvan de Tea Party uit zijn vel springt. Dat is zijn enige kans.

En natuurlijk de oproep van al die miljardairs ex Buffett die in navolging van trump roepen: verkoop alles, Amerika is verloren, plotseling onooglijk klein geworden. We gaan de afgrond in. Trump kan eigenlijk alleen maar winnen als het vertrouwen instort en dat lukt het beste via een instortende beurs.
Het is wel opvallend dat zo veel topbeleggers nu echt van het dak willen springen.
http://www.bloomberg.com/view/articles/2016-08-08/invest-like-a-billionaire-if-you-are-one

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Het grote stimuleringspakket van Abe (hoe groot het is, blijft in Japan meestal onduidelijk, maar Japan wil o.a. een Maglev-snelle trein) zorgde voor rentestijging (vanaf record lage rente) in Japan en nog niet tot helikoptergeld. Men rekent nog steeds op centrale banken bij tegenvallende groei. Die groei valt al jaren tegen en daarom komen de centrale banken al jaren met steeds verdere monetaire verruiming en dat leidt er weer toe dat beleggers verrast worden dat de rente kennelijk toch nog lager kan. Deze week niet dus.
Aandelenkoersen stegen in de VS iets, buiten de VS meestal niet of nauwelijks.

De Bank of England kwam na de verwachte klap in de PMI’s en 1% daling Halifax huizenprijzen in juli keurig met een renteverlaging en zorgde eveneens keurig met nog een extra positieve verrassing in de vorm van wat meer QE dan verwacht. Daar dus wel een record lage rente.

De opnieuw meevallende werkgelegenheidsgroei in de VS en angst voor fiscale verruiming zorgde voor een duidelijk hogere rente. De large speculators (commitment of futures trading analysis) lijken bovendien uitgekocht. Hogere rente door fiscale verruiming begint een thema te worden, ook al staan voor Amerika bezuinigingen gepland na de verkiezingen door het automatisme van de sequester, het kroonjuweel van de Tea Party en dat kennelijk naar de schroothoop gaat. De overheid moet investeren, niet bezuinigen, al helemaal niet bij record lage rentes.

Na een nieuwe reeks van onbesuisde uitlatingen door Trump loopt Clinton behoorlijk uit in de polls, de meerderheid in senaat en congres van de republikeinen op het spel zettend. Domme en oudere witte Amerikanen, de meerderheid van de kiezers dus, lijken nog steeds in meerderheid op Trump te gaan stemmen, dus een overwinning van Clinton is toch geenszins zeker. Trump komt terug op enige recente onbezonnenheden zoals spookverhalen over omkooppraktijken van Iran, geeft toch steun aan Ryan, maar blijft onaardig tegen die volgens hem sharia-advocaat papa van moslimkapitein die zo dom was te sneuvelen met die doos van een moeder die niks zou mogen zeggen (dit was terecht desastreus voor Trump in de peilingen). Er blijven nog genoeg stommiteiten over zoals zijn losse handjes voor het bedienen van de nucleaire knop en de belofte de Navo te verzwakken door niet zonder meer te hulp te komen.  

Het nieuws over de winsten blijft goed vergeleken met de lage verwachtingen, in de VS zijn de consensus winstverwachtingen een jaar vooruit nu duidelijk aan het stijgen. De omzetten beginnen te verbeteren (vooral bij de sectoren gezondheidszorg, technologie en de financiële sector), terwijl die in de veilige hoge dividendsectoren tegenvalt (nutsbedrijven, telecom). De winstrecessie lijkt in het tweede kwartaal geëindigd. De guidance lijkt toch iets te somber vergeleken met het aantrekken van de business sales (meer investeringen, geen negatieve voorraadbijdrage en doorgaande groei detailhandelsverkopen en autoverkopen). Daartoe moet de olieprijs wel boven de $40 blijven. Op korte termijn lijkt de olieprijs iets te laag volgens de modellen van Arbor Research, de slechte verhalen lijken nu wel voldoende bekend, daarom zou de olieprijs best weer wat (niet veel) kunnen stijgen.

 De ISM’s waren iets naar beneden (manufacturing van 53,2 naar 52,6 en diensten van 565 naar 55,5), maar dat drukte alleen aan het begin van de week de stemming. De recessiekansen in de VS binnen 3 tot 9 maanden volgens diverse bronnen daalden weer iets verder. Vanaf dinsdag hogere kaandelenoersen met vrijdag een positieve reactie op de opnieuw zeer meevallende cijfers over de werkgelegenheidsgroei van 255.000 (180.000 verwacht), stijging aantal gewerkte uren en gemiddeld loon, dus dit wijst op duidelijk hoger inkomen.  Mooie cijfers die Yellen niet doen vermurwen de rente in september te verhogen en die de roep om meer fiscale stimulering niet doet verstommen. Het officiële cijfer voor groei persoonlijk inkomen was maar 0,2% hoger in juni en uitgaven waren 0,4% hoger overigens.

Eind augustus mag ze op het congres van Jackson Hole vertellen hoe het verder moet, of ze in is voor helikoptergeld, tegen de markt in durft te gaan via vrees voor hogere lonen/ te hoge S&P of vooral bang is dat de wereld geen hogere rente en dollar kan verdragen.

De handelsbalans van de VS verslechterde iets meer dan verwacht in juni. Construction spending was -0,6% en nieuwe orders waren opnieuw omlaag (dit is de krachtigste indicator dat secular stagnation met niet meer dan 2% groei in de VS blijft voortduren, tegen de groei van de werkgelegenheid in). PCE inflatie bleef op 1,6%, te laag volgens veel leden van de FED.

In Europa China en Japan was er weinig beweging in de markit PMI’s. de Caixin PMI van de Chinese overheid steeg 2 punten.

En weer viel de groei van de werkgelegenheid in de VS mee

255.000 was flink meer dan de 180.000 die voorspeld was. Twee maanden geleden wisten we het nog zeker: de trend van de groei van de werkgelegenheid was afgezwakt van 200.000+ naar 100.000-. Misschien was de nieuwe trend 100-150.000, maar de afzwakking was zeker en groot, zorgend voor nieuwe problemen om ook maar tot een laag groeicijfer als 2% te komen. Die zorgen zijn verminderd, er lijkt nog steeds 150.000+ groei.

En de opwaartse herzieningen zijn terug. Loonstijging trekt iets aan, maar is nog steeds te laag om de angstvisioenen te verdrijven dat de inflatiedoelstelling van de FED gehaald gaat worden (en dan dus de rente met meer dan 0,25% per jaar, maar niet met veel meer, verhoogd moet worden).

De participatiegraad steeg iets, maar blijft laag.

 De werkloosheid bleef constant, maar de brede werkloosheid steeg iets.

de terugblik die een vooruitblik is

Het is weer tijd voor de beleggingsnota met de vooruitzichten voor 2017 en verder. Dat moet al in augustus gebeuren, anders komen de agenda’s van de pensioenfondsen te veel in het gedrang voor een rustige beslissing over de beleggingsplannen voor 2017.

Dat maakt een evaluatie van de voorspellingen van het vorige jaar moeilijk. Na het schrijven is er altijd eerst nog een tijd waar het niet over gaat, maar er wel van alles kan gebeuren. Het nieuwe jaar is op moment van schrijven nog niet afgelopen. Allemaal heel onplezierig om een goede terugblik te schrijven. Dat gaan we deze keer daarom gelukkig niet doen.

Nu is 2016 een jaar dat zich wel leent voor een terugblik. De belangrijke zaken waren niet zo zeer wat er gebeurde met de economische groei en inflatie (eigenlijk gebeurde er niets, gewoon dezelfde groei, dezelfde kerninflatie), ook was er weinig spektakel op de beurzen (ongeveer gemiddeld jaar, zo lijkt het) en met de rente (gewoon opnieuw te laag).

Maar er was veel beweging in de politieke arena’s. Heel lange trends worden ineens niet meer acceptabel gevonden. Er is enorme electorale rebellie. Nieuwe trends die nog lang kunnen duren lijken te zijn ontstaan. Daarom zou deze keer een terugblik een voorspellende waarde kunnen hebben.

Er is een omslag in het denken over globalisatie, de mening over migranten is ver rechts van het gedachtegoed van Pim Fortuin komen te liggen. Eerst vond men Merkel geweldig met haar vluchtelingenbeleid, nu wordt er gewed of ze 2017 wel haalt als bondskanselier vanwege vermeend rampzalig migrantenbeleid.

Vorig jaren hadden we het over problemen van de middenklasse, maar meer van ach dat is zo, maar wat moeten we ermee. In 2016 zie je dat je het niet meer weg kunt schuiven. De plotselinge opkomst van Trump en Sanders, de Brexit maken ineens heel andere analyses populair. Ineens heeft iedereen het erover dat men naar de boze, vaak oudere, minder opgeleide, meest witte kiezer moet luisteren.

Globalisatie/ de vrije markt is ineens slecht, terwijl dit een van de weinige onomstreden theorieën van economen was. Handel is goed, het zorgt voor meer groei, lagere prijzen, meer consumptie, meer winst.

Men had het niet over de nadelen. Nu heeft men het alleen maar over de nadelen. Globalisatie is slecht, oneerlijk.  Te veel mensen profiteren er niet van. Klakkeloos gelooft men nu dat het bestrijden van globalisatie oude, failliete industrie weer tot leven zal brengen en alle boze witte mannen aan een goed betaalde boterham zal helpen. Uitermate onwaarschijnlijk, maar omdat zo veel mensen er maar niet op vooruit zijn gegaan in de afgelopen decennia, moet er wat veranderen.

Er staan nu politici op die de onderbuikgevoelens veel beter weten te verwoorden dan de politici van de gevestigde orde. Experts stribbelen nog tegen, maar experts dat zijn de ergste collaborateurs van die gevestigde orde. We wisten het altijd al dacht de boze kiezer, vrijhandel is slecht, al die goedkope import maakt onze industrie kapot. Welvaart kan alleen uit productie komen. Landen die niets maken zijn verdoemd. Het geld wordt met diensten verdiend, maar toch, zonder productie zouden die diensten niet kunnen draaien. We moeten echt weer met verlies gaan produceren. Theresa May is daarom een nieuwe industriepolitiek aan het opstarten. Als een omgedraaide Thatcher gaat zij de mijnen weer openen, gaat men in Manchester weer T-shirtjes maken. Men gaat weer exporteren, want het pond is straks niets meer waard. Toeristen gaan zich verdringen om die pints van 10 pond, dan omgerekend een halve euro, naar binnen te slaan. Gewoon de export subsidiëren, de munt omlaag. Zo deden China en Japan het ook in hun goede dagen.

Ik had me altijd al afgevraagd, waarom na een lange tijd van meer globalisatie na de Industriële Revolutie er ineens een lange periode kwam van gelijkblijvende tot minder globalisatie. Dat was evident slecht voor de economische groei, zo zagen we in de jaren dertig. Toch gebeurde het. Dat leek irrationeel, maar ook toen was de lokroep van protectionisme te verleidelijk. Het gaat slecht, het nare buitenland is natuurlijk de zondebok. Electoraal is men er dan snel uit. Boekjes van economische theorie snel dicht, populistisch boekje mooi open maken en presto, je gaat protectionistisme verkopen. Globalisatie is slecht. Dit kan een tot twee decennia aanhouden. De ratio zegt dat vrijhandelsverdragen wel kunnen, maar dat er iets andere spelregels moeten komen. Meer volgens de regels van het kapitalisme, met correctie voor de zondes van bijvoorbeeld China (te veel exportsubsidies, diefstal intellectueel eigendom, te goedkope valuta)

 John Mauldin formuleerde het met de oude slogan: the future has arrived, but it is not evenly distributed yet.

Yet.

Secular Stagnation roept krachten op om dit in stand te houden. Men doet er alles aan om de groei niet op gang te krijgen.

Het gaat slecht, men gaat conservatief stemmen. Overheden gaan bezuinigen. Dat was niet goed voor economische groei.

Het blijft slecht gaan. Populisten weten waar het aan ligt. Maar ze hebben de oplossing niet. De crisis gaat echt niet weg als we Wilders zijn zin geven en voor minder Marokkanen zorgen. Afschaffing van de euro gaat ook niet de heilstaat binnen bereik brengen.

Dan maar oorlog. Er zijn nog genoeg mensen die de tweede wereldoorlog hebben overleefd en hun kinderen ervan overtuigd hebben dat oorlog geen grapje is. De volgende generatie zal daar minder overtuigd van zijn. Zo ver is het nog niet, dus deze oplossing gaat het voorlopig nog niet worden, behalve als Trump president wordt en de Navo bij het grof huisvuil zou zetten.

Brexit is economisch waarschijnlijk niet zo’n ramp. Misschien wel voor Engeland. Het is wel een politieke ramp. Men zag het niet aankomen, ook al gaven de opiniepeilingen steeds een nek aan nek race aan. Alle analisten kwamen uit de hogere middenklasse en daar stemde men en masse op remain, men hoorde het geluid van leave niet in die kringen en daarom zou het toch niet kunnen gebeuren. Dat wordt nu ook uitgelegd als reden waarom we verder moeten gaan op de weg van het populisme. Iedereen weet nu dat de gewone analyses de noden van de boze oude witte kiezers onvoldoende meenemen. 15% van de mensen is minder begaafd, daar helpt meer protectionisme geen hemeltje lief aan. Maar de analisten passen zich aan, bedienen zich nu meer van de logica van de minder begaafden.

En dan nog die Kuroda. Eventjes negatieve rente invoeren. Dramatisch voor een land met alleen maar spaarders en gebrek aan jeugdige schuldenmakers. Plotseling bleek negatieve rente een nieuwe kanker die een aanval doet op de werking van de invisible hand.

Monetaire stimulering lijkt moeizamer te gaan werken, zo lijkt het in 2016. Er is een totale verslaving aan monetaire verruiming. Meer en meer moet er. Rupsje nooit genoeg. Ineens stookt men Kuroda op om met helikoptergeld te gaan strooien. Banken hebben hem tot de orde geroepen: read my lips, geen nog negatievere rente. Sommigen suggereren een perfect vlakke rentecurve op 0%, het ideale islamitische bankieren.

Men heeft ontdekt dat men vroeger de econome stimuleerde met een combinatie van monetaire en fiscale stimulering. Fiscale stimulering is terug van weggeweest.

In 2016 is nogal wat op zijn kop gezet: de traditionele politiek krijgt klappen, de monetaire politiek is aan herbezinning toe en fiscale stimulering mag weer. en zo blijft het nog jaren.

overpeinzingen

Er is ongerustheid over wat de Bank van Japan aan het doen is. Zweren ze QE af, of komen ze toch met iets speciaals, zoals eeuwigdurende leningen of 50+ leningen tegen zeer lage rente.

Duidelijk is dat er meer fiscale stimulering gaat komen. Dit helpt de beurzen niet, misschien omdat daardoor de rente zou stijgen (tenzij monetair gefinancierd, maar misschien zelfs dan ook).

Grappig verhaal waarom Trump rare dingen kan blijven doen: zijn aanhangers staan verloren, zijn losers en willen daarom juist dat de boel opgeschud wordt, risico, volatiliteit, want misschien pakt het dan goed uit.

 Er zijn nieuwe risico’s/ onzekerheden

De markt heeft het langer ruimer blijven van de monetaire politiek kennelijk genoeg verdisconteerd. Erger nog, er is een risicoscenario aan het ontstaan dat de centrale banken succes hebben met hun beleid om de inflatie omhoog te krijgen. Dat zou toch vreselijk zijn!

Gaan de winstverwachtingen inderdaad omhoog op meevallend economisch nieuws/ eindelijk aantrekken van investeringen/ verbetering van de voorraadcyclus

Daalt de olieprijs te hard? Onder $40 gaat men zich weer zorgen maken, bij $35 gaat men meer debiteurenrisico zien en gaat de aandelenbeurs bij daling olieprijs mee omlaag (boven $45 is de olieprijs niet meer zo’n factor tot ongeveer $65-70).

GMO heeft zijn age verwachte reële opbrengsten verder verlaagd.

Ik ben bang dat het geen gekke verwachting is voor de komende zeven tot tien jaar

N.B. Trump is geduikeld in de opiniepeilingen na het debacle met goldstar vader van gesneuvelde moslimkapitein. De partij is woest dat hij Paul Ryan niet steunt, maar zijn tegenkandidaat in zijn district. In de wedkantoren is de kans van Hillary fors gestegen. Toch kan Trump nog steeds winnen. Hij had een 40% (!) voorsprong op Hillary bij de boze blanke middenklasse. Hillary moet het van de rijken en de minderheden hebben. Dat is misschien niet genoeg. Steeds meer boze blanken willen har echt in de gevangenis opsluiten.

Vergelijk de strijd van Corbyn in het VK om leider van Labour te blijven. De hele gevestigde orde is tegen, toch blijft Corbyn favoriet om de strijd om het leiderschap te winnen. Hij heeft de steun van de boze oudere kiezer. Zij stemmen, de rest kan het niet schelen en daarom is de stem van de boze oudere kiezer doorslaggevend. Het verschil in vertrouwen in de toekomst tussen jongeren en ouderen wordt steeds groter. Ouderen worden steeds pessimistischer. Zij zien een berooide, uitgestelde oude dag, al vele jaren geen stijgend inkomen, groeiende problemen op hun werk, geen kans om werk te krijgen als ze ontslagen worden.  .
Trump adviseert zijn rijke vrienden om zo snel mogelijk alles te verkopen, in lijn overigens met Gundlach. Dat is een verstandig plan van hem, want de regerende partij wint bijna altijd als de beurs in de laatste drie maanden voor de verkiezingen stijgt en verlies is normaal als de beurs daalt.

optimisme over groei neemt toe, centrale banken drukken toch op gelddrukknop

Na de brexit zijn de beurzen omhoog gestoven in plaats van tot as te vergaan.  Dat is achteraf goed te verklaren. Voor de brexit waren beleggers veel te negatief geworden, hadden ze bergen cash opgebouwd.  De centrale banken haalden de plannen uit de kast voor brexit, ook al zijn de gevolgen buiten het VK miniem. vreemd genoeg hield juist de Bank of England zich in, zij wilden bewijs zien dat het mis ging met de groei in het VK. Nu zien ze genoeg bewijs en dat betekent extra verruimen. Echt iedereen rekent hier op en daarom gaat het echt gebeuren. Buiten het VK is men door brexit ook allerlei liquiditeit de markt in aan het brengen, terwijl dat niet nodig is. Het is een beetje de reactie op het millenniumprobleem. Men zorgde voor enorme extra liquiditeit, maar er was geen millenniumprobleem. Het bedrijfsleven, de banken hadden voldoende maatregelen genomen.
Daarom zijn er nu opnieuw de nodige pessimisten die het net als na 2000 helemaal verkeerd zien gaan. Het  bullish sentiment staat weer onder druk en dat dicht bij all time highs in de S&P500. Gundlach heeft ook de paniekknop ingedrukt, hij raadt aan alles te verkopen, misschien alleen wat goud te bewaren. Gundlach is de winnende profeet van de laatste jaren, maar hij drukt denk ik iets te vroeg op de paniekknop. Ja, dividendaandelen zijn veel te duur, maar ze worden nog veel duurder. Cyclische aandelen profiteren van een plotseling groeiherstel van dik beneden trend naar een pietsje boven trend.
Ik geeft de grafieken van Gavyn davies uit de FT. http://blogs.ft.com/gavyndavies/2016/07/31/has-the-global-economy-finally-achieved-escape-velocity/

Alleen de boot van Engeland zinkt plotseling, maar overal elders gaat het beter. Niet overal erg overtuigend, maar in de VS is het wel overtuigend en dat telt.
Een en ander leidt tot een veel positiever verhaal voor investeringen in o.a. de VS volgens JP Morgan

En als het model uitkomt, dan gaan de winsten veel beter dan verwacht

winstgroei hangt enorm af van meevallende investeringsgroei.

JP Morgan denkt dat hetvertrouwen voldoende is. Een en ander heeft nog niet geleid tot hogere winstverwachtingen van JP Morgan. Optimisme over winstgroei is de laatste jaren zo afgestraft dat JP Morgan net als bijna iedereen nu verbeteringen in de winstgroei slechts met een flinke rem erop durft door te geven.
Bij Morgan Stanley drijven ze nog de spot met winstverwachtingen voor de komende een, twee jaar. We hebben geen winstgroei gezien in de afgelopen twee jaar. de economsiche groeivoorspellingen voor de komende twee jaar zijn meer van hetzelfde, misschien komt er een recessie. toch voorspelt men bottom up ineens 12% groei, wat een naïef optimisme aldus Morgan Stanley.
Normale winstgroei zal dus een enorme meevaller zijn voor de markt en als de centrale banken de paniekknop ingedrukt houden is dat goed nieuws voor aandleenbeurzen. Het wordt anders als ze hun paniekreacties willen rechtzetten. Dan gaat het mis met de financial conditiosn en worden ze afgeschilderd als onbetrouwbare sujetten, erger nog dan Hillaty Clinton volgens Trump. Lock them up, die centrale bankiers wordt het dan. .