Het
commentaar van Fred Bunker die het plaatje maakte is dat loongroei
nog wel ongeveer gaat als in de jaren negentig. In 1991 was er bij een gelijke
participatiegraad van 25-54 eenzelfde loongroei.
Wat
wel verschillend is, is dat het verband tussen loongroei en inflatie totaal
verdwenen is na 1995 1998).
Voor een belangrijk deel komt een en ander door langdurig te lage investeringen zoals Bas Jacobs uitlegde, door de invloeden van Secular Stagnation (d.w.z. loonvorming nu wel anders dan in 1991).
In
die periode na 1998 bleef de kerninflatie wat er ook gebeurde ongeveer 2% en werden uitschieters
in inflatie voornamelijk veroorzaakt door stijging/ daling grondstoffenprijzen
(olie).
[merkwaardig
is dat nu die kerninflatie ongebruikelijk ver onder 2% is gekomen, misschien
als vertraagd effect van lagere olieprijzen en de sterke dollar of misschien
door Death by Amazon. De daling komt overigens vooral door daling
internetprijzen, minder huurstijging en minder stijging medische kosten. Dit
lijkt allemaal tijdelijk (huurstijging even omlaag door minder druk vanuit te
lage leegstand, maar bij meer optimistische blik van millennials gaat de
stijging van het aantal huishoudens accelereren, ook mede door vergrijzing
(grote stijging ouderen die vaak huishoudens van 1 zijn). Een en ander klopt
met de theorie van Minack dat kerninflatie iets achter loopt op stijging BNP (die te laag
was recentelijk)].
Niet
alleen leidt de lage werkloosheid niet tot hogere lonen, maar hogere lonen
leiden ook nog eens niet tot hogere inflatie. Gooi dat geloof in de Phillipscurve in de prullenbak zeggen steeds meer economen (en FED's KAshkari).
Dat
zou komen doordat er overvloed is aan arbeid onder 25 en boven 55-60 (gedwongen doorwerken o.a.).
En
de participatiegraad van 25-54 is nog steeds aan de lage kant, zo vertelt
Yellen, 78 nu en pas boven 80 gaat dit de lonen beïnvloeden lijkt het bovenstaande vorige plaatje 1 te suggereren.
Cardiff
Garcia van FT Alphaville denkt dat de FED met een te hoge schatting van de
natuurlijke werkloosheid (NAIRU) zit (dat denk ik ook) en daarom de rente nodeloos te hoog houdt
en zelfs verhoogt (hiermee ben ik het oneens) en dit zal zich wreken in nodeloos te hoge werkloosheid, te
lage loonstijging, te veel hinder van economische groei.
Ik
denk dat bovenstaande plaatjes duidelijk maken dat inflatie nu Goldilocks is.
De trend van lagere werkloosheid zal leiden tot voorlopig verrassend weinig
extra loongroei en al helemaal niet tot extra inflatie van betekenis daardoor en
daardoor kunnen die gunstige trends van iets lagere werkloosheid bij iets meer
loongroei en lage inflatie nog een tijdje voortduren.
De
FED hoeft de rente niet te verhogen vanwege inflatiedreiging, maar om andere
redenen. Het kan nu en daarom moeten ze de rente verhogen naar niveaus die de
markten minder verstoren, zodat er meer geïnvesteerd wordt in hoog risico en
minder in laag risico.
De
FED gelooft in de Phillipscurve en in financiële instabiliteit als de rente
anders is dan de marktkrachten zouden hebben bewerkt zonder manipulatie door
centrale banken. Nu zit men met een te lage rente en daardoor wordt er te veel
geïnvesteerd in projecten met laag risico en te weinig in hoog risico. Men leveraget
die laag risico projecten en dat maakt de situatie nog erger. Het risico van
verkeerde (over)investeringen met laag risico/ laag rendement en verkeerde
onderinvesteringen in hoog risico/hoog rendement is aan het toenemen. Dat gaat
fout als het risico van projecten met laag risico gaat toenemen. Dat is dan weer wel de reden waarom de rente
maar heel weinig verhoogd kan worden zonder een economisch drama te
veroorzaken. Als je eenmaal in een situatie terecht bent gekomen van te lage
rente, dan moet je die rente wel gaan verhogen als de financial conditions het
toelaten. Dus wat de FED doet is OK, maar ze kunnen de rente waarschijnlijk niet
zo veel verhogen als hun ‘dots’ aangeven. De markt gaat hier van uit en de
duiven van de FED ook. De ECB graat zich nu verder in de valkuil van te lage
rentes. Dat is heel slecht nu de economie in de EU boven trend groeit. De overheid moet nu risico nemen
aantrekkelijker maken, de prikkels hiertoe verstrekken (het stokpaardje van
rechtse partijen), de animal spirits aanwakkeren om te gaan investeren in de
overvloed aan riskante projecten met hoge opbrengst. Dat kan het economische
groeigat goed maken dat minder investeren in projecten met laag risico gaat
slaan.
Alle
hoop op Trump, Abe, Xi en Macron, misschien dat die de animal spirits wakker
maken/houden. Gaat dat lukken zonder recessie? Weinig kans leert de historie.
.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten