Breekt S&P500 overtuigend door 3000 (en AEX boven 540)?

De S&P500 is aanbeland bij de bovenkant van mijn verwachte range van 2600-3000 tot ongeveer september. De stijging is gebaseerd op enorm doorkopen van centrale banken en onverwacht groot optimisme over economisch herstel vanwege heropening van de economie al dan niet ondersteund door goed coronanieuws.

Het belangrijkste voor koersstijging zijn de FED en de ECB die zo veel kopen dat er schaarste aan beleggingen is ontstaan ondanks enorme stijging van schulden bij staten en bedrijven, terwijl het geld van institutionele beleggers en rijke particulieren nog maar nauwelijks is aangetast. De inkomenssteun uit fiscale steunpakketten lijkt nog voldoende voor economische groei, alhoewel gedwongen fiscale kuisheid en hogere werkloosheid dat lijken te gaan beëindigen.

Naar het zich laat aanzien gaan de centrale banken in de komende maanden relatief (ten opzichte van accelererende overheidstekorten en verliezen in bedrijfsleven) minder te veel kopen, al suggereren enkele leden van de ECB van niet.

Er beginnen steeds meer cijfers door te sijpelen dat het dieptepunt van veel economische cijfers rond 1 mei lag. Een en ander komt niet meer overwegend slechter binnen dan de fors neerwaarts bijgestelde verwachtingen. Ik zie wat anecdotal evidence dat de verwachtingen over het opleven van de economie weer iets naar beneden worden bijgesteld (zoals vertrouwen in Frankrijk).

Ik zie wat meer reserves over de waarderingen van o.a. technologieaandelen en wat meer belangstelling voor cyclische aandelen. Als dat doorzet gaan de beurzen niet naar boven uitbreken vanwege de lage beurskapitalisatie van cyclische bedrijven vergeleken met de huidige beurslievelingen.

Er is erg veel optimisme over het coronanieuws, terwijl steeds meer anecdotal evidence vanwege op steeds meer plaatsen steeds meer zondigen tegen social distancing (doorgeven van zoutvaatjes in restaurants, kerkdiensten (met gezang), mensenmassa’s in parken en stranden, besloten feestjes, zingen op terrassen) steeds duidelijker wijst op aankomende nieuwe besmettingsgolven, misschien niet zo sterk in de zomer en met doorgaand bemoedigend nieuws over vaccins. Maar de kans op nieuwe lockdowns daarna is in mijn ogen meer dan 50% en dat is niet verdisconteerd in de huidige koersen gebaseerd op hoop (op vaccins onder kerstboom, centrale banken, heropening economie, oplossing ruzie tussen VS/China en bekering vrekkige vier in EU etc.)

Beurzen varen omhoog over de corona-baren. Dat lijkt onmogelijk, maar je ziet het voor je ogen gebeuren. Heropening van de economie en centrale banken die zeggen dat ze nog veel meer kunnen doen (laatste dagen vooral ECB, maar ook veel centrale banken van Emerging Markets inclusief enkele met wankele financiële positie mengen zich in de strijd wie het meeste kan verruimen).

En men lijkt maar steeds meer van dezelfde aandelen te willen hebben. Adyen 114* de winst? Misschien is het dan geen buy meer, maar een hold, echt geen sell(…) zo schrijft men bij IEX/KBC.

Als men gelooft in een cyclische wederopstanding dan moet je waarde-aandelen kopen. De meeste actieve beleggers beginnen dan zo ongeveer te braken, want dit is al zo lang zo verliezend. Je wet op de zwakke paarden en fallen angels, bedrijven met kwalen waar nog geen geneesmiddel tegen is gevonden. Je ziet steeds nieuwe oprispingen bij die goedkope aandelen, nu bijvoorbeeld een poging bij Unibail Rodamco Westfield. 70-80% van top en toch niet failliet [geen garantie, maar onwaarschijnlijk], dat was in vorige crises een koopmoment. 

Deze keer is vast anders (?),

want nu lijkt het maatschappelijk verantwoord om de huur niet meer te betalen en huurverlaging te vragen, deels terecht omdat winkelcentra nog meer last krijgen van online aankopen.

Ali Baba had het gezien: spreek de juiste woorden (Sesam open u) en onmetelijke schatten liggen voor het grijpen. Mondkapjes, rollen toiletpapier en nog veel meer. Draghi wist wat die magische woorden waren: whatever it takes. En Powell weet het ook: QE, QE, economie heropen u: QE,QE en nog eens triljarden QE die geen QE mag heten, we kopen gegarandeerd nog meer dan nodig is, dat opent de schatkamer met zijn glinsterende schatten van aandelen Amazon, Nvidia.

Ondertussen zien we een kredietmarkt die dankzij de centrale banken nog steeds liquide is, maar qua fundamentals totaal door de grond aan het zakken is. Het lijkt erger dan de kredietcrisis van 2008/2009, tenzij er wonderbaarlijk economisch herstel komt (niet uitgesloten, want het wordt door de aandelenbeurs eigenlijk aangegeven).

De rating bureaus maken overuren met hun downgrades (met typisch coronawoord “unprecedented” in aantal) en leveraged loans beginnen zo zoetjes aan aan lager wal te geraken, lager dan in 2009.

 De verslechtering van de kredietkwaliteit was al zeer problematisch (in lijn met zeer laat in de economische cyclus) voordat corona op het toneel verscheen, maar nu is het dramatisch slecht. Dat raakt de wonderaandelen met hun ijzersterke balansen niet zo erg, maar het belemmert economisch herstel nog voor jaren.

Voorlopig lijkt het coronanieuws nog goed, omdat iedereen naar buiten gaat, elkaar niet zo meer belaagt in bedompte kotten, maar de voorzichtigheid van social distancing is aan het verdwijnen. Dat maakt nieuwe ernstige uitbraken van corona bijna onvermijdelijk, zij het nu nog niet, waarschijnlijk pas in de herfst als men weer naar binnen moet.

Dat moet genoeg zijn om winstverwachtingen voor 2021 en 2022 te dempen. En dat remt verdere stijging van de beurzen zou je zeggen, vooral bij veel minder inkoop eigen aandelen. En als er een vaccin komt? Dat wordt een ramp voor de beurs, want dan gaat de FED verkrappen uit angst voor hogere inflatie door aanbodproblemen.  

Vooralsnog denk ik dat de koersen in een range blijven omdat centrale banken niet langer veel te veel kopen, het coronanieuws niet nog beter wordt en het optimisme over economische groei iets te groot is. Technologie is te duur geworden en cyclische aandelen te goedkoop. Dat wijst op een correctie, geen crash. een crash krijg je pas bij nieuwe lockdowns of een vaccin (door enorme verkrapping centrale banken, minder fiscale stimulering)

Hoop op vaccin, vertrouwen in FED zet beurzen nog flink verder omhoog

Als babyboomer hoor je pessimistisch te zijn en de bullishe zielenroerselen over te laten aan de millennials.
De afgelopen dagen heeft men uitgebreid bericht over de vooruitgang van de vele vaccinontwikkelaars. Oxford leek het verste, maar Moderna bevestigde met voorlopige resultaten waarom het in de voorhoede wordt gedacht. Barron's had ook bemoedigende woorden over wat Pfizer en Johnson & Johnson (ons Crucell) o.a. aan het doen zijn.

Een enigszins bedrukte beurs afgelopen week, misschien was men bedremmeld door het negatieve verhaal van Powell. Het gaat helemaal niet zo goed met de Amerikaanse economie en er is meer fiscale stimulering nodig. Hij leek te suggereren dat de monetaire kogels op waren of niet meer zo doeltreffend zullen zijn.
Dat moest beter en Powell greep zondag zijn herkansing aan. Powell verscheen op TV in het populairste financieel economische interviewprogramma en waarschuwde dat het nog wel even zou duren voor de Amerikaanse economie volledig hersteld zou zijn. Er is echter herstel dat kan doorzetten zonder tweede ernstige besmettingsgolf. Zonder vaccin kan het vertrouwen echter niet helemaal herstellen. Maar het meeste bleef hangen dat hij de Amerikaanse economie sterk en veerkrachtig vond: don’t fight the American economy

(in lijn met het spreekwoord don’t fight the FED, zoals de markt sinds 23 maart weer eens duidelijk maakte).

Sommigen legden het uit dat de FED de punchbowl in 2018 weghaalde, maar door het zo verwerpelijke, weerzinwekkend inverteren van de rentecurve gedwongen werd hem weer terug te zetten in 2019. In februari 2020 is de punchbowl helaas plotseling, volkomen onverwacht, kapot gevallen, de rondvliegende scherven hebben onmetelijke pijn veroorzaakt en men heeft provisorisch in grote haast een ongelooflijk veel grotere in elkaar geflanst, maar tot overmaat van ramp heeft er iemand flink in staan te pissen. De FED heeft toen heel veel punch bijgeschonken en zegt dat de punch nu echt wel weer drinkbaar is en beter drinkbaar wordt, zo lang men er niet opnieuw in gaat pissen. Powell beloofde dat de FED nog bijna ongelimiteerd verder kan gaan met bijschenken en nog ongelooflijk veel monetaire kogels heeft. Ze zijn whatever it takes aan het sparen voor een nieuwe punchbowl, maar die komt er waarschijnlijk pas over een tot anderhalf jaar. Powell meldde verder dat de overheid ook volop nog meer wijn moet gaan schenken, in de oude zakken want die kunnen het nog echt nog steeds goed doen. Hij gruwelt nog steeds van negatieve rente, dat biedt nog minder bescherming dan mondkapjes, ook al zijn er centrale banken die hier wel een heilzame werking in zien.

Het coronanieuws is nog steeds goed, de FED durft niet anders dan overmatig te stimuleren, de olieprijs vliegt weer omhoog, de yuan lijkt weer sterk. 

Wat kan er nog mis gaan? 

Naast collateral damage in de vorm van voorlopig depressieachtige werkloosheid, faillissementen, torenhoge waarderingen voor technologie/ healthcare is er nog het wederoplaaien van de handelsoorlog China/VS.

 TSMC mag van Trump en consorten geen chips meer leveren aan Huawei (in de (valse) hoop hun opmars in 5G te stuiten), na Apple hun grootste klant. China moet dit vergelden en zo gaat de koude technologieoorlog verder. 

Waarom blijven de beurzen zo tegen alle economische logica in zo goed liggen?

Ik ben erg verbaasd over het krachtige herstel sinds 23 maart. Met mij zeer velen. Inclusief de nodige biljoenairs die het bij het rechte end plachten te hebben zoals Druckenmiller, El Erian, Tepper etc. Hun bearishe oprispingen deden de koersen zo waar een dagje dalen, maar daarna krabbelden de beurzen toch weer op.

Kennelijk is er te veel pessimisme in de markt, te veel cash bij beleggers, kopen de centrale banken voldoende en is het coronanieuws voldoende positief. Ondertussen daalt de volatiliteit (en meer daling lijkt mogelijk), begint men steeds meer te vertrouwen op langdurig laag blijvende rentes en daarmee op TINA, there is no alternative voor aandelen met hun relatief torenhoge dividend en ziet men toch nog wel aardig overeind blijvende winsten in diverse sectoren, beter dan normaal in een recessie. De economic surprises zijn niet langer overwegend negatief, maar in de VS al even meer positief en nu lijkt dat in Europa ook te gaan gebeuren.

Scott Grannis wordt al maar positiever over de macro van de VS en zo waar, ook deze keer lijken de markten hem gelijk te geven.  

Het verkeer wordt weer drukker. 

De huizenmarkt trekt weer flink aan. 

Men blijft investeren in technologie, men moet meer investeren in gezondheidszorg, de inkomens worden nog redelijk gestut door de overheid en geld stroomt grotendeels richting de producten en diensten die beursgenoteerd zijn. Grote bedrijven kunnen nog steeds veel goedkoop lenen. Het kleinbedrijf wordt vermorzeld, maar dit lijkt veel grote bedrijven nauwelijks te deren.

De beurs probeert vooruit te kijken. Dat lukt niet zo best in coronatijden (men zag de neergang nog geen maand van tevoren aankomen), maar men probeert het. Die slechte economie en winsten in het eerste half jaar van 2020 liggen dadelijk achter ons. Herstel is gegarandeerd tenzij er ernstige lockdowns komen. De economische neergang bij zware lockdowns is niet langer te verteren en men zal zeggen dat men er maar het beste van hoopt en op hoop van zegen dan maar voor het Zweedse model gaat. Heropening van de Amerikaanse economie is noodzakelijk voor de herverkiezing van Trump en daarom durven beurzen wel in te zetten op verdere opening van de economie. 

Herstel tot het niveau van voor de coronacrisis zal nog wel de nodige tijd duren. Zelfs met een vaccin rond kerstmis 2020, zal men minstens tot half 2021 nog te maken krijgen met social distancing. Of zo’n vaccin voor iedereen werkt, valt te bezien, maar er zal waarschijnlijk wel behoorlijk wat vooruitgang geboekt worden in geneeswijzen voor corona.

Beurzen hebben wel redelijk coronanieuws nodig in de vorm van hoop op verdere heropening van de economie nodig en die lijkt reëel tot de herfst, totdat men weer veelal binnen moet gaan zitten in bedompte ruimtes waarin hard gepraat, gehijgd of gezongen wordt en men geleidelijk weer te dicht op elkaar gepakt gaat zitten in het openbaar vervoer.

Beurzen hebben een lange horizon nodig, dat het allemaal weer redelijk goed komt na een vaccin/ uitstekende geneeswijzen en dat de rente langdurig laag blijft. Dat lijken niet zo’n rare aannames.

Er is ongeloof over een voldoende economisch herstel na half 2020 of in 2021. Er is enorme economische schade, een fors deel van midden- en kleinbedrijf zal failliet gaan en ook de nodige grote bedrijven (maar met kleine marktwaarde) zullen sneuvelen. Daardoor gaat het momentum van de economie, dat na 2020 zorgde voor een mooie, langdurige daling van de werkloosheid, de groei tegenwerken in plaats van stimuleren zoals we gewend waren. Er zal langdurig meer gespaard moeten worden, slecht voor groei consumptie en investeringen. Particulieren voor hun pensioen (lijfrentes door lage rente zwaar aangetast) en bedrijven om hun extra schulden weg te werken, terwijl er meer voorraden aangehouden moeten worden. Belastingen moeten verhoogd worden in de VS. Dat gebeurt bijna altijd na presidentsverkiezingen en deze keer zou dat nog meer moeten, al lijken de economen, die een gat in de hand van de overheid voorstaan, de strijd gewonnen te hebben dat je niet moet bezuinigen. Deze keer lijken ook belastingverhogingen nodig om de klimaatcrisis enigszins in te dammen en de gezondheidszorg enigszins pandemie-proof te maken.

De uitweg is duidelijk: een zee aan investeringen in infrastructuur, klimaat, gezondheidszorg, nieuwe technologie gefinancierd tegen lage, eventueel negatieve, rente. Men zorgt voor een hogere arbeidsparticipatie van vrouwen in Italië en presto, hun schuldenlast wordt via een weer stijgend BNP houdbaar.

Centrale banken blijken veel meer te kunnen stimuleren dan gedacht. Als je dat doet bij te lage economische groei, grote vraaguitval, dan komt er alleen minder deflatie, maar geen inflatie. Als je leent voor productieve investeringen, dan hoort inflatie geen probleem te zijn. Dit is de grootste steun voor de markten gebleken. Zo’n economische ravage en toch zo’n lage credit spreads dat er nog steeds onwaarschijnlijk goedkoop geleend kan worden.

Er liggen natuurlijk heel wat gevaren op de loer die over enige tijd, de markt pest altijd, net als iedereen denkt dat het herstel houdbaar is, voor veel lagere koersen kunnen zorgen.

We weten bijna niets over corona, hoe erg het op lange termijn is inclusief bijwerkingen van falende nieren, Kawasaki bij kinderen, hoe het misschien wel jaarlijks muteert.

We weten niet wat er gebeurt als de dienstensector totaal door de grond gaat zoals nu. Dit is niet eerder vertoond. Faillissementen zijn daardoor talrijker en niet een lagging indicator.

We weten niet wat de gevolgen van de buffereconomie zijn op inflatie en winstmarges (niet gunstig).

We weten niet hoe veel men de belastingen moet gaan verhogen
We weten niet in hoeverre deglobalisering snel doorzet via een handelsoorlog China/VS
We weten niet of er een eurocrisis komt, een harde Brexit

We weten niet in hoeverre de politiek er in slaagt het bedrijfsleven te veel mensen in dienst te laten houden in ruil voor loonsubsidies (desalniettemin slecht voor winstmarges). Komt er een wederopstanding van de vakbonden (hard nodig o.a. voor economische groei, maar slecht voor winstmarges en inflatie)?

We weten eigenlijk niets meer. Zoals ze in de VS zeggen: het is unprecented. 

Nog nooit was het zo unprecedented.

Samenvatting financieel economisch nieuws

De aandelenkoersen stoven omhoog op prachtige berichten over heropening van de economie, meevallende werkgelegenheidskrimp in de VS (slechts 20,5 miljoen, veel minder dan de initial claims aangaven, werkloosheid slechts 14,5% hierdoor), hoge, accelererende loongroei (minder ontslagen veelverdieners), een prachtige, zeer meevallende ISM manufacturing van boven de 40, bijna geen land hoger dan de VS, ISM non manufacturing ook (weliswaar vertekend door aanbodverstoringen die leiden tot langere delivery tijden en daardoor hoog cijfer voor die deelindex van de ISM’s), een majeure meevaller en veel beter dan die rond 10 of nog lager bij onze genadeloos getroffen  spaghettivreters en sangriadrinkers. Dit moet dan (met enige fantasie) leiden tot glorieuze herverkiezing van Trump, gedragen door nog steeds een verrassend sterke beurs, verder stijgende huizenprijzen en ook nu weer een veel sterkere economie dan in andere landen, de Trump-economie is immers legendarisch van kracht en de economie zal na het tweede kwartaal waarschijnlijk gaan loeien in de VS, een kracht laten zien als nooit eerder vertoond (na een daling die nooit eerder was vertoond). Slecht coronanieuws zal heropening vermoedelijk niet erg tegenhouden, het bovenmatig sneuvelen van het zwarte volksdeel dat toch hoofdzakelijk democratisch stemt komt Trump eigenlijk wel goed uit, al noemt hij het zo te zien wel gemeend tragisch. Het verzet tegen lockdown groeit snel. Elon Musk noemt het zelfs fascistisch en dreigt te vertrekken uit Californië. Er moet weer meer geld verdiend worden aan hijgerige jeugd ook als dat ten koste gaat van dikke opa’s.

De winsten over het eerste kwartaal van de S&P500 vielen iets mee met de neerwaarts gemanipuleerde verwachtingen. Iets minder dan normaal, maar geenszins het bloedbad dat je normaal hebt bij zo’n grote krimp van de economie. De mega lievelingsaandelen deden het opnieuw ongelooflijk goed en de NASDAQ staat weer dicht bij all time highs, zoals het hoort bij een Trump-economie, want deze lievelingsaandelen hebben nauwelijks last van dat onnozele griepje dat corona heet. Overigens dreigen nu ook Trump/ Pence via hun uitgebreid mijden van social distancing besmet te raken.

Er was een minieme stijging van de hypotheken om een huis te kopen in de VS. De productiviteitsstijging in de VS was -2,5% (bij -5,5% verwacht).

 De economische ravage begint overduidelijk te worden. In de VS eindelijk niet langer nog slechter dan de slechte verwachtingen. In Europa is het nog steeds record erger dan de al record slechte verwachtingen. In Japan was de service PMI ook extreem laag, 21, ondanks de minder erge verspreiding van corona. Andere cijfers waren eveneens zeer zwak (net als in de rest van de wereld, alleen China doet het wat beter). Diverse valuta’s van Emerging Markets zakken als een pudding in elkaar zoals de Braziliaanse real (=lagere prijs sojabonen) en de Turkse lira. Bitcoin straalt even en lijkt de 10.000 weer te gaan aantikken (weerstandsniveau).

 In Nederland is een en ander nog wel toegedekt door loonsubsidies voor 1,8 miljoen mensen volgens UWV en rekening houdend daarmee is de werkloosheid in Nederland boven het niveau in de VS gekomen, ondanks de intelligente lockdown. De Nederlandse PMI was daardoor wel hoog naar Europese maatstaven.

Jeff Miller ging deze week om van aandelenvisie neutraal naar negatief https://www.dashofinsight.com/weighing-the-week-ahead-roadblocks-to-recovery/. Hij is de afgelopen tien jaar terecht vrijwel steeds een honkvaste optimist geweest, maar hij ziet nu ineens beren op de weg, omdat het coronanieuws aan het verslechteren is in diverse staten die de lockdownmaatregelen flink aan het versoepelen zijn (zoals Texas en Georgia). Hij geeft aan dat de verwachte winst een jaar vooruit van de S&P500 in rap tempo verslechtert, maar geeft ook ruim baan aan Brian Gilmartin die uitgebreid behandeld dat het momentum van verslechtering behoorlijk snel aan het afnemen (=verbeteren) is.

visie

Tegen alle fundamentele visies in dat deze recessie ernstiger is dan die van 2008/2009 en daarom de beurzen meer zouden moeten dalen is de beurs sinds 23 maart krachtig gestegen. Een (te grote en daardoor contraire) meerderheid denkt dat dit een rally in een bear markt is. Ik ook, maar de rally zou nog even kunnen aanhouden en tot ongeveer september zouden we in een range voor de S&P500 van 2600-3000 kunnen zitten. Boven 3000 zal men al snel wel iets te gortig vinden. 

Op korte termijn zal men zich vastklampen aan verdere heropening van de economie, de enorme liquiditeitsverschaffing door de FED, hoop op een vaccin rond kerstmis en een flink deel van de marktkapitalisatie dat tot op heden weinig last had van corona (en daardoor nog steviger gewaardeerd is). En velen hopen dat Trump via fiscale stimulering de beurzen nog hoger kan zetten samen met gewiekste tweets en persconferenties en gepruts van sleepy Joe Biden met zijn af en toe onduidelijk zeer ernstig verwerpelijk gedrag tegenover vrouwen. Het coronanieuws is in ongeveer 20 staten nog danig verontrustend, maar men lijkt heropening door te willen zetten met vergelijking met het Zweedse model. Verwachte winst één jaar vooruit zal na het horror tweede kwartaal weer stijgen. America First, nog steeds, met zijn meevallende daling van de ISM manufacturing en vooral ISM non manufacturing. De huizenmarkt blijft voorlopig verrassend goed overeind.

Daarna zal het nieuws moeten uitwijzen of de koersen nog zo hoog kunnen blijven of bij onverwacht goed nieuws nog wat verder kunnen stijgen. Ik denk dat de kans op een nieuwe vervelende schok groter is dan onverwacht goed nieuws (zoals een vaccin, alhoewel Moderna al in fase 2 zit en men in Oxford al flink ander vaccin aan het produceren is). Het economisch momentum is nu slopend en dat werkt vanzelf door in nieuwe moeilijkheden. De 80 of 90% economie (in Nederland 1,5 meter economie) gaat ook andere delen dan toerisme, transport, bepaalde andere diensten verzwakken. Talrijke kleine zelfstandigen blijven in problemen zitten, komen er niet uit. Schulden zijn overmatig gestegen. Investeringen staan nog langdurig onder druk. Particulieren blijven meer sparen dan voorheen, o.a. omdat hun pensioenvooruitzichten (opnieuw) zijn aangetast (door de lage rente vooral). Overheden moeten wat van hun fiscale stimulering terugnemen, het is te onbetaalbaar, men moet de blijvende ravage selectief gaan steunen in plaats van iedereen te willen helpen. Winsten staan waarschijnlijk meer onder druk, herstellen minder dan nu voorspeld wordt. Er zijn toeleveringsproblemen die tot enige inflatie zullen leiden, maar de vraaguitval is voorlopig voldoende om de inflatie te doen dalen (even deflatie).

Net als eind 2019 toen ik dacht dat de Amerikaanse economie in recessie zou komen door een schok, waarschijnlijk een onverwachte, verwacht ik dat eind 2020 (en misschien ook 2021) een nieuwe schok komt, eveneens waarschijnlijk iets dat nu nog onvoldoende aandacht krijgt. D.w.z. een W-recessie en mogelijk zelfs een WW-recessie (die drie jaar zou kunnen duren, beginnend maart 2020; dit zou het Chaotisch Neergangscenario zijn dat ik eigenlijk pas rond 2024 verwacht had). The Great Reset zal dan echt op gang komen.

Buy in May, en spoel je zorgen door de plee: Nieuwe bull markt meer gehaat dan ergst gehate bull markt tot nog toe

Men heeft de afgelopen jaren vaak de grote stijging van de S&P500 sinds 2009 de meest gehate bull markt ooit genoemd. Het huidige herstel sinds 23 maart lijkt zelfs nog meer gehaat. Zo erg dat de bear markt toch even verder lijkt te pauzeren, tot er nieuw erg slecht nieuws komt. 

Bij zo veel pessimisme, een wel erg gedeelde visie dat we bezig zijn met een rally in een bear markt, wint de contraire visie vaak, zij het niet altijd en niet altijd voor lang.  Als er geen nieuw erg slecht nieuws komt, lijkt 23 maart zelfs de bodem van de coronacrisis te zijn geweest.

Let wel, er wordt weer heel veel goeds verwacht: zeer beperkte markt gewogen) winstdaling vergeleken met de BNP-daling, doorgaand herstel via reopening van de economie, een vaccin rond kerstmis, geen nieuwe erge lockdown bij hoge groei COVID-19 besmettingen (Zweeds model), geen al te slopende faillissementen (daar wordt men niet erg onrustig van, want het is altijd maar dan ook altijd sinds 1935 (na verwerken failliet grootste Oostenrijkse bank) een lagging indicator geweest, een teken dat de slechte tijden achter ons liggen, nu echter niet, voorspelt het meer ellende), er blijft uitstekende liquiditeit op de credit markten dankzij centrale banken (niet zeuren over solvabiliteit, zo iets van tijden uit het verleden waarin je je schulden moest aflossen, hoe dom kun je zijn, in wat voor universum leefde men toen), doorgaande enorme fiscale en monetaire stimulering, vele jaren met erg lage rente, hoge groei in 2021, geen aanhalen van de fiscale broekriem na 2021 (tegen de normale presidentscyclus van de VS in), geen erge handelsoorlog tussen China en de VS, een niet al te schadelijke Brexit, deze keer weinig last van overheidsschuld boven 90% van het BNP, erg weinig last van de extra schulden van het bedrijfsleven door de coronacrisis in de komende jaren, weinig last van o.a. maatregelen overheid om vermogensposities te versterken ten koste van inkoop eigen aandelen, het blijft goed gaan met de huizenmarkt vanwege gebrek aan verkopers, er komt geen erge sociale onrust die overheidsingrijpen noodzakelijk maakt/ Europese samenwerking verstoort/ geen vernietigende opstanden in Emerging Markets, doorgaande Goldilocks inflatie, etc.

Als je de opsomming bekijkt, zou je misschien zo maar het gevoel kunnen bekruipen dat er misschien toch iets tegen kan gaan vallen in de komende tijd.  

De doorgezomerde bull (vroeger doorgewinterd, maar nu is het buy in May en spoel je zorgen door de plee) zegt dat er van alles gaat meevallen, record hoge waarderingen omdat iedereen zich te pletter gaat beleggen voor zijn pensioen en er groeiende schaarste aan beleggingen zal zijn door onverzadigbare aankopen van centrale banken. Je ziet met de dag meer green shoots, ontwikkelingen die verbeteren vanaf dieptepunt. 

The only way is up voor de winsten van de overlevende bedrijven. De yield curve wordt weer flink steiler in de VS, dat voorspelt aantrekkende groei [PV: in ieder geval van de overheidsschuld].

Recessie voorbij, maar don’t fight the FED. Arend Jan Kamp: green shoots

We hebben de diepste recessie ooit alweer achter de rug. Het was de kortste recessie ooit, maar via ongekende monetaire en fiscale stimulering en vooral het geleidelijk weer openen van de economie is het herstel de afgelopen week weer begonnen. De goeroes van Morgan Stanley en Goldman Sachs bevestigen het. Scott Grannis http://scottgrannis.blogspot.com/2020/04/the-crisis-is-over-but-at-terrible-cost.html had het al iets eerder gezien. Er komt weer groei, zij het dat het niveau van voor de coronacrisis nog een tijd uit zicht is. Die groei kan doorzetten totdat nieuwe lockdowns noodzakelijk blijken. 

Onduidelijk is of er tot nieuwe lockdowns besloten zal worden door alle landen/ staten vanwege onduidelijke inzichten over de ernst en de noodzaak van economische groei om o.a. waar het in 2020 toch vooral om draait in de wereld, de herverkiezing van Trump, te vergemakkelijken. Onduidelijk is ook in hoeverre social distancing opgelegd zal blijven/ indien niet  desalniettemin vrijwillig zal plaatsvinden. In dat geval blijven de nodige sectoren in grote problemen. Dan komen er steeds meer faillissementen die de groei gaan drukken (in de dienstensector zijn faillissementen niet zo’n lagging indicator als in de industrie). Meer staatssteun en steeds duidelijkere contouren van hogere belastingen voor met name wie niet zo getroffen is.

Beurzen luisteren naar de FED en het coronanieuws en verdisconteren dat in hogere prijzen voor diverse bedrijven in vooral de grote technologiesector en lagere voor de zwaar getroffen maar klein geworden sectoren.

Men put hoop dat beurzen 6 tot 9 maanden leading zijn en dat het bijzonder krachtige herstel sinds 23 maart een bijzonder krachtige aanwijzing is voor bijzonder krachtige groei in 2021. Na half 2020 (het rampkwartaal van 2020 gaat dan uit de verwachtingen) zullen de verwachte winsten een jaar vooruit herstellen van de klappen die ze nu gekregen hebben.

Maar beurzen keken in de coronacrisis tot op heden nauwelijks vooruit. Op 19 februari begon de beurs te signaleren dat er slechte tijden aankwamen en half maart waren die een feit, minder dan een maand vooruit. Vanaf 23 maart begon de beurs te signaleren dat de FED-maatregelen voldoende waren om de volatiliteit te drukken en het dieptepunt van de economie was misschien/ voorlopig rond 1 mei.   Ook weer slechts één maand vooruit. In lijn met het coronanieuws dat het aantal nieuwe besmettingen aan het afnemen was in diverse landen.

Ja, er zijn nu green shoots (altijd een kwestie van het spel: ik zie, ik zie wat jij niet ziet), zoals Arend Jan Kamp van IEX meldt: de olieprijs is al vijf dagen aan het stijgen, de genoemde goeroes die betere tijden in het verschiet zien. 

Vooral is het ingegeven door het weer geleidelijk openen van de economie in landen als China, Oostenrijk, Duitsland, Nieuw Zeeland, grote delen van de VS en zelfs Italië en Spanje en straks zelfs New Wuhan (vroeger New York en Nieuw Amsterdam geheten).

Het aantal besmettingen stijgt nog steeds in veel landen zoals Rusland en India en zo’n 20 staten van de VS. De voorspellingen voor het aantal coronadoden in de VS in de komende maanden lijkt weer te stijgen door de heropening van de economie enigszins te verdisconteren. De daling van het aantal besmettingen/doden per week gaat in veel landen teleurstellend langzaam, al zijn er wel steeds meer succesverhalen en wordt het zomer op het noordelijke halfgrond (dit zou 40% minder besmettingen betekenen volgens oncontroleerbare cijfers).

Er zullen geneesmiddelen komen die enigszins helpen, zoals Remdesivir (de prijs van een behandeling zou volgens geruchten tussen de $500 en 5000 zijn, niet iets dat iedereen kan betalen).

Dan is er China. Herstel, maar de yuan is naar beneden aan het uitbreken. Traditioneel een slecht economisch teken, dat erop wijst dat het huidige herstel gesignaleerd in de green shoots broos is, door nieuwe schokken opnieuw dreigt te ontsporen. We dreigen snel weer in een nieuwe recessie te komen.

En dan de FED. Die is haar inkoopprogramma iets aan het afzwakken en dat gaat tegen de grote stijging van het begrotingstekort in, Treasury gaat $3000 miljard lenen in de komende paar maanden, meer dan de FED koopt vooralsnog althans (als beurzen voldoende dalen wordt dat uiteraard anders). Don’t fight the FED en wacht tot ze weer meer kopen, want met een armzalige $200 miljard per maand gaan de beurzen het niet redden, al het geweldige coronanieuws ten spijt. .

Per saldo reden genoeg om bij de huidige record hoge waarderingen voor verwachte winst een jaar vooruit en ten opzichte van de sales voorzichtig te blijven. Ik weet uiteraard ook niet wat er gebeurt, er zijn erg veel pessimisten, maar het verhaal op korte en lange termijn is erg slecht.

overpeinzingen: korte termijn riskant, lange termijn: de bordjes zijn verhangen

 1

1.      

Korte termijn: de risico’s blijven erg hoog, vooral door de hoge waarderingen

Beurzen waren eind van de week in mineur in de VS. De winstcijfers van de grote technologiebedrijven waren heel erg goed, maar konden toch niet genoeg bekoren. De verwachtingen waren te hoog geworden. 

Ondertussen is Trump een nieuwe twist met China begonnen dat zij de schuld zijn van de coronacrisis en dat het dus niet aan Trump ligt (maar aan onverantwoorde experimenten in het virologische laboratorium in Woehan). Weg vooruitgang in de handelsoorlog, onrust over terugbetaling van staatsschuld in handen van China. 

Er is toch iets meer ongerustheid aan het kruipen in de coronacrisisvorsers over een tweede (nog hogere) besmettingsgolf en vooral over een veel langere periode van social distancing. 

Er is wel meer hoop dat het vaccin van Oxford snel beschikbaar zal komen en dat dit voor een deel van de mensen resistentie zou kunnen bieden. Remdesivir werd toegestaan om corona te behandelen.

Technisch kroop de S&P500 net boven de range 2700-2900 uit, maar dat lijkt tijdelijk met de veronderstelling dat de range wat groter is (bijvoorbeeld 2600-3000). Uitbraak uit die range zou kunnen gebeuren via onverwacht goed nieuws (niet zo waarschijnlijk) of onverwacht slecht nieuws (waarschijnlijker volgens mij).  

De economische ravage is groot en nu redelijk bekend. De beurs consensus zegt al even dat die val er eigenlijk niet toe doet, als er maar goed herstel komt daarna. The Great Reset. Als de coronamist opgetrokken is, de fiscale en monetaire stimulering enorm blijft, dan moet het wel haast goed gaan met flink winstherstel en de beurs moet dan record hoge waarderingen kunnen blijven houden zoals nu al het geval is. Winsten in 2021 hoger dan in 2019 [uiterst onwaarschijnlijk in mijn ogen] en uitzicht op doorgaande winstgroei daarna [maar lager dan we in de VS zagen na 2010, eerder als in Europa na 2010, d.w.z. laag en vaak negatief]. Deze keer geen enorme bezuinigingen door de overheid, want daardoor ontstaat deflatie met een moeilijker te dragen te hoge schuldenlast. De hoge schuldenlast maakt een hoge rente onmogelijk.

2

2.       De wat langere termijn: de bordjes van de machten zijn verhangen

In ons boek “Beleggen op de golven” hebben Ter Veer en ik beschreven hoe er een lange termijn patroon  is van verschuiving van machten en krachten in de samenleving. Die verschuivingen zijn van grote invloed op beurzen, rente en zichtbaar in de tijdgeest. Ze zijn langdurig en zijn daarom bij uitstek geschikt voor een visie voor de lange termijn (bijvoorbeeld secular stagnation, the great moderation, new normal, depressie, voorspoed etc.).

 De beurzen hebben in mijn ogen onvoldoende verdisconteerd dat de bordjes van de machten (toch nog plotseling) zijn verhangen: alleen de overheid staat nu sterk, de rest veelal zwak. Bedrijfsleven staat minder sterk en vaak zelfs zwak door de vaak te hoge schuldenlast en afhankelijkheid van de overheid [=werknemers nu langer vasthouden dan winstgevend is, hogere belastingen], deglobalisering [=lagere winstmarge], aanleggen buffervoorraden [=lagere winstmarge, minder inkopen eigen aandelen]. Werknemers staan zwak door de hoge werkloosheid [=herstel vakbonden, anders sta je als werknemer te machteloos, vergelijk jaren 30]. Individuen staan minder sterk omdat de hoge inkomens volgens de tijdgeest in de eerste plaats moeten gaan betalen om de crisis te boven te komen, d.w.z. een grotere aanslag op de bonuscultuur dan in 2008/2009. Het is nu veel meer vanzelfsprekend dat de baas van KLM loonsverlaging krijgt [en een grotere dan de rest van het personeel] en geen bonus. Zorgelijk is het openbreken van cao’s voor loonsverlaging (bijvoorbeeld Signify). Dat gaat nu veel sneller, vaker en met grotere loondalingen dan in 2008/2009. Een behoorlijk deel van het bedrijfsleven ziet helemaal geen snel herstel van de economie, maar een langere periode met slechte tijden voor het eigen bedrijf.

Die verhangen bordjes moeten resulteren in lagere winstverwachtingen voor de lange termijn en ook voor de middellange termijn van de komende circa twee jaar vanwege uitstraaleffecten van langdurige vraaguitval in sommige sectoren (zoals toerisme) en in bepaalde landen (denk aan de olielanden die hun Sovereign Wealth Fund gaan plunderen om niet helemaal in een erge recessie/depressie te geraken zoals Noorwegen, Saoedi-Arabië, UAE, Koeweit etc.). Geen kopers van aandelen uit die hoek, ook veel minder via inkoop eigen aandelen en minder uit bonussen.