James Montier probeert uit te leggen
dat populisme onafwendbaar is geworden en dat heel wat dogma’s van de
economische theorie in de vuilnisbak thuis horen. Een lang verhaal met heel wat
food for thought.
Hij komt met nieuwe theorieën waarvan
de SP en Spekman van smullen. Inflatie komt helemaal niet door te lage
werkloosheid, te hoge minimumlonen of te veel aanhangers van vakbonden maar
door hogere olieprijzen. Sinds de kerninflatie zeer stabiel is, klopt die
constatering inderdaad. Maar zijn stelling dat er pas echt veel inflatie kwam
door de oliecrises, is dubieus. Sinds de loonexplosie in de jaren zestig schoot
de inflatie omhoog. Dat gebeurde zonder olieprijsexplosie. Vanaf 1965 werd de
inflatie te hoog, vanaf de oliecrises problematisch hoog. De olieprijs ging zo
veel omhoog omdat de oliesjeiks het niet meer pikten dat de olieprijs zo laag
bleef, terwijl in het rapport van Rome haarfijn was uitgelegd dat olie schaars
werd.
Overigens heeft hij denk ik een punt
dat economische dogma’s als hogere minimumlonen helemaal niet duidelijk tot
hogere werkloosheid leidden en een hoger percentage vakbondslid wijst eerder op
lagere werkloosheid dan hogere werkloosheid in de jaren erna.
Winst is vies, ja het is terug. Alle
ellende van de laatste decennia is veroorzaakt door dat volgens hem net zoals
ik dat leerde in de jaren 70 op de universiteit verwerpelijke streven naar
winstmaximalisatie. Daardoor moet per definitie de arbeidsinkomensquote terug.
Geen speld tussen te krijgen, maar het zorgt niet voor lagere werkloosheid.
Integendeel, de zeer lage winstquote was in 1981 reden dat de werkloosheid zo
hoog bleef en het akkoord van Wassenaar met loonmatiging oafwendbaar werd.
Daarna herstelde de winstquote en daalde de werkloosheid.
Interessant is zijn stelling dat na
1965 de politiek streefde naar lagere inflatie en niet naar lagere werkloosheid
en dat men ten onrechte geloofde dat lagere werkloosheid zo inflatoir zou zijn.
Hij komt daarin een heel eind, maar grote schaarste aan arbeid veroorzaakt toch
echt meer loongroei.
Dan is er nog de teloorgang van goed
betaalde banen in de industrie. Dat zou komen door globalisatie. Nee, dat komt
door automatisering, productievere machines.
De theorieën van Montier rammelen aan
alle kanten, maar de dogmatische uitleg van sommige economische theorieën die
hij aanvalt ook.
Meer globalisatie zou stijgende
handelstekorten van de VS betekenen. Ik geloof er niets van, dit komt door de
aantrekkelijkheid van Amerikaanse beleggingen. Door veel hierin te beleggen
forceert men een tekort op de Amerikaanse lopende rekening.
Grotere inkomensongelijkheid. Ook dat komt
volgens mij maar zeer ten dele door globalisatie. Door technologische
vooruitgang wordt de wereld steeds complexer. Dat betekent meer vraag naar hoog
opgeleiden/ slimme mensen. Het is een economisch dogma dat in bedrijven er maar
een paar mensen ertoe doen, zorgen voor het succes van de onderneming. Die
moeten goed beloond worden, dat is onvermijdelijk. Goed is excessief geworden,
daar ben ik het (ook) eens met Montier. Om als bedrijf goed te presteren is het
niet goed om alleen te belonen naar bepaalde prestaties. De mindere goden
zorgen voor de sfeer, stabiliteit, lagere risico’s, zorgen voor lagere
inkomensaanvullende subsidies door overheid en familie.
Hoge inflatie is echt een groot probleem en
dat is een iets hogere werkloosheid waard. In de jaren zeventig werd het
duidelijk dat je niets had aan die hogere lonen, want in reële termen ging je
er niet meer op vooruit. De hoge rente zorgde voor allerlei problemen.
De werkloosheid is overigens helemaal
niet gestegen sinds men echt werk ging maken van bestrijden van inflatie, na
1981. Maar Montier heeft wel een punt dat men na 1981 de inflatie te hard
bestreden heeft met als gevolg allerlei neveneffecten.
Globalisatie heeft gezorgd voor hoge
groei in Emerging Markets, vooral China. Daar heeft men het enorm veel beter
gekregen en dat ging echt niet ten koste van het reële inkomen in het westen.
Het is wel zo dat de gemiddelde inkomens in het Westen daardoor niet harder stegen
dan in Emerging Markets, iets dat sinds 1800 wel het geval was. Het herstel van
Emerging Markets is heel rechtvaardig. Alleen de oudere witte kiezer denkt daar
heel anders over. En die heeft het tegenwoordig voor het zeggen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten