Olieprijs overbought: er gaat minstens 10% vanaf tenzij

Door alle ellende in Libië is de olieprijs veel te veel opgelopen. Eigenlijk hoort de olieprijs nu ongeveer 15% te dalen tot de groene rechte trendlijn, tot onder $100 voor Brent en tot onder $ 90 voor West Texas Intermediate.
Het blog Bespoke had een (ander dan bovenstaand) plaatje, waarbij de olieprijs 3 sigma boven de 50daags trend staat, iets dat de laatste tien jaar nog niet is gebeurd.
Het momentum van de olieprijs is nu zo extreem, dat met hoge kans de olieprijs terugmoet. Dat zal waarschijnlijk gebeuren tenzij Saoedi-Arabië in brand komt te staan (niet bepaald het basisscenario, maar dat was de opstand in Libië ook niet).
De structurele trend van de olieprijs is echter nog wel omhoog, dus de prijsdaling van olie zal niet lang duren, zo is de verwachting.

1907=2009

The Big Picture (Ritholtz) had bovenstaand plaatje van the Chartstore (Ron Griess), waarin je kunt zien dat het koersverloop vanaf de paniek van 1907 heel erg lijkt op het koersverloop sinds het faillissement van Lehman Brothers.
Dat het herstel vanaf 2009 aanvankelijk zou gaan als de paniek van 1907 was het basisscenario (achter) in ons boek.
We denken dat het koersverloop in de komende jaren beter zal zijn dan na 1909.
Die daling van 27% die we volgens bovenstaande grafiek zouden kunnen krijgen lijkt nu tamelijk onwaarschijnlijk (maar als Saoedi-Arabië instort kan het natuurlijk wel)

Buiters groeilijst: Nigeria op 1, India grootste economie in 2050

Buiter is bij Citicorp bekeerd tot het groeievangelie van de opkomende landen.
Hij gelooft in 3 G's: global growth generators.
In de komende 40 jaar ziet hij uiteindelijk de hoogste groei in Afrika, niet Azië. Voorlopig blijft de groei in Azië wel het hoogste, maar de slechte demografie van China en de minder makkelijke inhaalslagen die nog te maken zijn door China zorgen voor een groei van slechts 5%, veel lager dan de huidige 10%.
Op korte termijn is Mongolië de ster met de opening van tal van mijnen. Dit moet vooral landen als Irak, Indonesië en Nigeria vooruithelpen. De komende decnnia hoopt Buiter dat deze landen nu eens niet getroffen worden door de Dutch disease.
Human capital kan enorm verbeteren, men spaart veel in de 3G landen.
De instituties zijn veelal erg zwak, de regeringen corrupt, maar Buiter ziet dat allemaal flink verbeteren.
Hij denkt dat de recente omwenteling in Egypte goed gaat uitpakken en nieuw elan zal geven aan een industrialisatiepolitiek.
Nigeria kan het geod gaan doen vanwege zijn rijkdom aan grondstoffen (ook qua vervangbare grondstoffen), een duidelijk verbeterend politiek stelsel (politici pikken minder van de olie-inkomsten in etc), de goede demografie. Het gaat ineens veel beter met de efficiiëntie van het bedrijfsleven. Door het grote aantal inwoners is er een grote dynamiek mogelijk voor het bedrijfsleven. Nigeria moet de winnaar van de Groene Revolutie worden. Er is veel laag hangend fruit dat geoogst kan worden. De middenklasse van Nigeria is nog erg klein, dat moet veranderen.

Opvallend is dat Buiter Brazilië en Rusland niet opneemt in zijn groeilanden. Daar spaart men te weinig en verbetert men de instituties niet voldoende.

Ter Veer en ik zijn veel somberder over Afrika, omdat het in hun aard zit de leider corruptie toe te staan in ruil voor gunsten aan de stam waar hij uitkomt. In veel landen zal het niet meevallen goede instituties op te bouwen, meisjes een goede schoolopleiding te geven.
Maar ik denk dat Buiter wel gelijk heeft dat Afrika het veel beter gaat doen dan we de afgelopen vijftig jaar gezien hebben na hun onafhankelijkheid. Ze zien dat het oude systeem niet werkt en men zal nieuwe wel werkende systemen steunen en snel na-apen. De laatste jaren zijn er diverse landen, die als permanente losers opgevat waren, succesvol geweest qua groei, zoals Ethiopië (maar ook de groei van Egypte was goed en toch...).

De opkomst van India onderschrijven we wel. Ik zie India als leider van de volgende Kondratieffgolf na circa 2035 (China is de leider van de huidige vijfde Kondratieffgolf en krijgt net als Japan nu last van het leiderschap in de vorige Kondratieffgolf).

BCA: geen stagflatie, opkomende landen hebben inflatieprobleem waar westen ook last van heeft

BCA had afgelopen week een special over inflatie. De economische wetenschap is er niet uitgekomen of de huidige situatie van excessieve geldgroei, hoge stijging van de grondstoffenprijzen en hoge output gap moet leiden tot meer inflatie.

Het verband tussen geldgroei en inflatie is al meer dan twintig jaar weg in o.a. de VS en daarom schenkt de FED weinig aandacht aan geldgroei. De omloopsnelheid van geld gedraagt zich verraderlijk, niet voorspelbaar. In de VS is verband tussen geldgroei en kredietgroei niet sterk (in Europa wel, o.a. omdat de korte rente van de ECB niet zo ver onder normaal ligt denk ik).
Centrale banken worden pas wakker als de kredietgroei flink aantrekt (op zeker momentkomt er een plotselinge versnelling als het vertrouwen in het bedrijfsleven groot geneog is om het geld te laten rollen: als men ziet dat de concurrentie dapper is, volgt men meestal snel). Dan zal men de rente gaan verhogen, vermoedelijk te laat, maar misschien valt dat mee.

De stijging van de voedselprijzen leidt maar tot heel weinig extra inflatie in de VS in de CPI. Een 10% stijging van de grondstoffenprijzen voor voedsel leidt tot 4,3% doorrekening in de producentenprijzen en uiteindelijk tot 1,8% hogere prijzen voor voedseleindproducten in de VS en dat leidt tot 0,7% hogere prijzen voor voedsel in de supermarkt en dat leidt tot slechts 0,1% stijging van de CPI in de VS.

De output gap is nog steeds heel groot in het Westen en daarom blijft de loonstijging zeer laag, men durft geen extra loonstijgng te vragen vanwege hogere voedselprijzen. Daarom komt er geen stagflatie. De onderliggende productivitetstijging is heel goed en dat zorgt ook voor weinig inflatie. Daar de ontwikkeling van arbeidskosten per eenheid product wat achterloopt op de inflatie, moet men niet te veel vertrouwen op de huidige lage stijging (of daling) van de arbeidskosten per eenheid product.

Per saldo zegt BCA dat inflatie in het Westen niet veel zal oplopen, vooral niet als de kerninflatie (inflatie zonder voedsel en energie) tussen 1 en 2% blijft, zoals voorlopig waarschijnlijk is.

In opkomende landen ligt de inflatie heel anders. Daar is wel een inflatieprobleem. Daar leidt de te hoge geldgroei wel tot inflatie (onstopbaar zo lang ze hun munten koppelen aan de dollar en zo een enorme groei van de valutareserves veroorzaken). De voedselprijzen zijn wel een probleem, want die hebben een veel groter gewicht en stijgen veel sterker mee dan in het Westen (het is basisvoedsel, geen luxe toetjes waar veel marketingkosten etc in zitten). Omdat er in de opkoemnde landen hde output gap negatief is, komen er wel flinke looneisen vanwege de hogere voedselprijzen.
Dat zal uiteindelijk leiden tot hogere exportprijzen, nog hogere grondstoffenprijzen en uiteindelijk tot meer inflatie in de wereld.

Mijn mening: voorlopig zal inflatie gematigd blijven, omdat de productivitetsstijging overal, vooral in opkomende landen, groot is en de loonstijgingen beperkt blijven. Maar er zijn diverse mechanismes die de boel kunnen laten ontsporen. Tot bepaalde niveaus leidt geldgroei niet tot extra inflatie, leidt bij grote output gaps economische groei niet tot inflatie en valt de inflatie door stijging grondstoffenprijzen mee. Maar als die niveaus worden overschreden kan het hard gaan. Dan vliegen de lonen omhoog om de hogere benzine- en voedselprijzen te compenseren, dan explodeert de kredietgroei. De steeds sterkere tweedeling in de westerse maatschappij in een ondermiddenklasse die geen loonstijging krijgt en een bovenklasse die steeds meer loonstijging krijgt kan ook verrassend inflatoir zijn (vooral als de ondermiddenklasse het ineens niet meer neemt).

Christie maakt vakbonden en ambtenaren het leven zuur in New Jersey

De New York Times had een uitgebreide rapportage over hoe de goeverneur van de Ameikaanse staat New Jersey zo populair is geworden door ambtenaren en vakbonden af te zeiken (http://www.nytimes.com/2011/02/27/magazine/27christie-t.html?pagewanted=1&_r=1&ref=homepage&src=me How Chris Christie Did His Homework). Republikeinen zien hem als de nieuwe Reagan, al zag die het belang van vakbonden wel in (hij is lang baas van de vakbond voor filmsterren geweest, al maakte hij het als president de vakbonden moeilijk door die vliegverkeersleiders na hun werkweigering te ontslaan, waardoor de macht van de vakbonden een onrepareerbare knauw kreeg).
Op zich is het al bijzonder dat de New York Times, het uithangbord van de Amerikaanse linkse kerk, zo'n rechtse rakker niet meteen tot de grond toe afbreekt als hij vakbonden en ambtenaren aanvalt. Men vindt het begrijpelijk dat hij zo'n steun krijgt als hij de privileges van ambtenaren afbreekt, nu deze te veel in gunstige zin afwijken van het bedrijfsleven. Ook ambtenaren zullen moeten gaan betalen voor hun gezondheidszorg en hun pensioerechten zijn niet meer onaantastbaar.
Vakbonden zijn begrijpelijkerwijs zeer boos over het ontnemen van rechten aan leraren en brandweerlieden. Maar de steun van het volk voor deze punten is verdwenen: slechts 27% staat achter de ambtenaren/ vakbonden in New Jersey.

Een vakbondman grapte dat vorig jaar zijn favoriete acteur (Sweezey) was overleden en zijn favoriete actrice (Fawcett) en zanger (Jackson) en hij meldde aan God dat zijn favoriete goeverneur Christie was. Christie reageerde dat hij vond dat betreffende man ontslagen moest worden en werd boos toen dit niet gebeurde.

Christie scoort zo goed met zijn simpele uitleg waarom de tekorten van de staat New Jersey teruggebracht moeten worden, dat ambtenaren te veel gunsten krijgen, dat aanzuivering van de pensioentekorten onhaalbaar is, dat hij als de ideale republikeinse presidentskandidaat gezien wordt.

Vakbonden hebben het zeer zwaar te verduren in de VS. In de staat Wisconsin probeert goeverneur Walker collectieve arbeidsovereenkomsten voor ambtenaren te verbieden.
In Nederland krijgen de allochtonen overal de schuld van en de laatste tijd verschuift dat een pietsje richting babyboomers, maar in de VS krijgen vakbonden en ambtenaren overal de schuld van.

Men luistert in Amerika: de middenklasse krijgt nooit meer loonsverhoging, de vakbonden worden officieel verguisd door de republikeinen en vooral de Tea Party, de staten ontslaan nu ambtenaren bij de vleet om hun tekkorten terug te dringen (om van te watertanden zou ons kabinet zeggen) en in het vierde kwartaal zorgde de lokale overheid voor een krimp van de economie van 0,3% in de VS (door de invloed van de niet ambtenaren was de groei toch 2,8%).

Rijstprijs daalt eindelijk, regen in droge graanschuur China

Aan het plaatje van Watling van Longview kun je zien dat de rijstprijs na een enorme stijging aan het dalen is. De afgelopen dagen is er ook ongeveer 10 mm regen/ sneeuw gevallen in de belangrijke graanprovincies waar het zo lang niet geregend had.
Kortom het gaat weer wat beter met de betaalbaarheid van voedsel.

voedselprijzen en outperformance opkomende landen

ASR (Absolute Strategy Research) had een aardig plaatje over het verband tussen de outperformance van aandelen opkomende landen en de relatieve voedselprijzen ten opzichte van andere grondstoffen (industriële).
Pas als d voedselprijzen enigszins bedaren kan de outperformance van aandelen opkomende landen terugkomen.
Dat kan overigens al zijn begonnen, gezien de winstnemingen op diverse bubbelgrondstoffen als cacao en katoen.
China wil voorkomen dat ze net als in de Mingdynastie het hele volk over zich heen krijgen als ze in tijden van nood de voorraden granen etc. niet aanbreken om de nood van het volk te lenigen, zo zeggen sommige officials op het ogenblik. D.w.z. in het kader van de price controls kan men zo maar ineens wat voedselvoorraden aanbreken.

Bij de huidige groei van het wereld BNP moet de graanproductie overigens wel flink stijgen om de prijsstijging een halt toe te roepn als men in het plaatje van BCA gelooft.

Libië een Irakees Joegoslavië?

Misurata (derde stad Libië) staat op deze kaart als gevallen voor de rebellen. Maar zoonlief Saaf Gadhafi is vandaag deze grap, zoals hij zegt, ongedaan aan het maken en vermoedelijk flink wat demonstranten zijn hemelwaarts gezonden. Toch blijft Bloomberg c.s. volhouden dat Misurata helemaal Kaddafhivrij is. Pas voorbij Sirte (de machtsbasis van de Khadafistam) lijken de rebellen te kunnen winnen. Tobroek en de rest van het oosten viel heel wat makkelijker dan in de Tweede Wereldoorlog. Maar voor Tripoli ligt dat anders. Daar is Kaddafi en zijn trawanten aan het uitzoeken hoe je de slechte kanten van de oorlogen in Joegoslavië, Irak en Afghanistan kunt combineren. Gaddafi beschikt over een hoeveelheid chemische wapens waar Saddam Hoessein zijn vingers bij zou aflikken. Je hebt maar liefst 20 stammen in Libië die elkaar best wel het leven zuur willen maken in ruil voor wat meer olierijkdom.
Ik lees ook niet over de geldkraan dichtdraaien (alleen dat het moet, maar geen actie), al helemaal niet om Ridderkerk, waar volgens de Volkskrant een groot deel van de Libische rijkdom bestuurd wordt, te bezetten.
Duitsland piept al dat sancties tegen Libië niet zo goed zijn voor hun export en trawanten van Berlusconi waarschuwen tegen Ali Baba en zijn miljoen rovers in Benghazi.
Totdat alle buitenlanders hebben kunnen wegvluchten, iets dat Khadaffi begrijpelijkerwijs moet saboteren, wil het buitenland nog geen maatregelen nemen.
Maar Fidel Castro meldt zeker te weten dat (als er voldoende weinig Amerikanen over zijn in Libië) Amerika binnen 24 uur ingrijpt om de Libische olievelden in te palmen. Ik hoop deze keer dat Fidel een beetje gelijk heeft en dat er niet eerst honderdduizenden mensen in Tripoli aan moeten gaan voordat men à la Kosovo ingrijpt.
Och, volgens wedkantoor Intrade is er 82% kans dat Khaddafi voor het eind van het jaar is verdreven. Volgens de leer van Bianco betekent >80% dat het vrijwel zeker is dat Qaddafi valt. Volgens Statfor zijn er genoeg militairen die de macht willen overnemen en als ze de luchtmacht maar meekrijgen dan kan men ook Tripoli innemen zonder plat gebombardeerd te worden.
De kans is groot dat Khadaffi op korte termijn martelaar wordt die elke dag door 72 lelijke daardoor maagd gebleven heksen belaagd wordt.

S&P 1300 fatalisme

Er is bij chartisten angst dat 1300 als bodem voor de S&P500 niet houdt en dan duidelijk lagere niveaus opgezocht worden. Ik heb het plaatje logaritmisch weergegeven en dan is de stijgende lijn al doorbroken. Bij gewone schaal breekt de S&P500 pas bij 1300. Tal van technische signalen schreeuwen nu sell. Ik heb plaatje van een RSI genomen (26 dagen, maar iedereen neemt hier iets anders voor). Die moet wat terug, maar niet helemaal naar het onderste niveau hoop ik (en verwacht ik).

Hogere olieprijzen drukken economische groei nauwelijks

De olieprijzen zijn flink aan het stijgen en dat lokt allerlei verhalen uit over hoe erg dat is voor de economische groei. Veelal roept men dat een 10% stijging van de olieprijzen de economische groei met 0,2 tot 0,5% drukt. Een 20% stijging van de voedselprijzen richt ongeveer een zelfde schade aan (maar in arme landen is het veel erger).

Het plaatje is van Stehn/Hatzius van Goldman Sachs. Zij zien maar 0,2% in het eerste jaar en nog eens 0,2% in het volgende jaar.

De schade aan de groei is minder groot dan vroeger, omdat hogere olieprijzen leiden tot hogere inkomsten in de olieproducerende landen die in tegenstelling tot in de jaren 70 nu wel weg weten met de extra inkomsten. Saudi-Arabië kondigde $37 miljard extra overheidsuitgaven aan om de bevolking rustig te houden. In Iran leven dezelfde ideeën. De olieproductie in Nigeria is flink gestegen, daar weet men ook wel weg met de extra inkomsten. Dus hogere olieprijzen leiden niet meer automatisch tot een hoog spaaroverschot in OPEC-landen die het geld niet weten uit te geven. Nu is het een extra aansporing om meer in alternatieve energie te investeren.

N.B. wanneer de olieprijs alleen maar stijgt omdat de olieproductie in diverse landen is gestopt, een aanbodschok, dan is de economische schade groter geweest in het verleden. In Libië is dit nu het geval, maar zo lang het daarbij blijft is het overkomelijk (Saudi Arabië c.s. moet wat extra's doen om die $37 miljard extra te kunnen stimuleren).

koperprijs geeft aarzeling economie aan

De plaatjes geven aan dat de koperprijs de laatste tijd even wat zwakker is, vermoedelijk in reactie op wat er gebeurt in Noord Afrika.De koperprijs volgt de laatste tijd niet meer de sterkte van de Australische dollar versus de Zwitserse frank of de olieprijs. Als dit doorzet, dan gaat de ISM dalen (koper/olieprijs loopt nogal eens wat voor op ISM).

Niet het jaar van het konijn maar van het tablet in China

Iedereen wil ineens tablets maken sinds Apple met de iPad zo veel succes heeft. Die tablets zorgen voor heel veel producten en diensten en daarmee werk in allerlei sectoren. Morgan Stanley had enkele aardige tabellen waaruit je kunt zien dat tablets het bedrijfsleven gaan veroveren en vooral in China aan een ongekende opmars bezig zijn.

Er wordt ook gewaarschuwd tegen de komende overvloed aan tablets.
The coming Tablet glut (http://blogs.forbes.com/ericsavitz/2011/02/17/the-coming-tablet-glut/)
De iPad van Apple had eerst het alleenrecht en nu zijn er al 80 tot 100 nieuwe modellen in ontwikkeling van iPads. Alle PC-makers, mobieltjesfabrikanten, netwerkbouwers en TVproducenten zijn nieuwe tablets aan het verzinnen. Er komt daardoor een overvloed aan tablets, veel verkeerde investeringen en overtollige voorraden. Prijsoorlogen, bloedbaden moeten de bedrijven dit afleren. Voorlopig zitten we aan de kant dat iedereen droomt van fantastische omzetten van tablets. Maar er zullen veel verliezers komen en weinig winnaars. Voor de sectoren die toeleveren kan het misschien gemakkelijker een bonanza worden. Apple is erg in het voordeel met zijn merknaam, is de first-mover, is dominant met apps.

De tabellen van Morgan Stanley laat heel wat kansen zien. De ICT-Revolutie is beslist nog niet uitgeïnnoveerd.

Foreign & Colonial Investment Trust veel meer dan een miljoen procent omhoog?!

IEX profs meldde een rendement van 1 miljoen % op de belegging in het beleggingsfonds Pioneer Investments sinds 1928 bij herbelegging dividenden.
(http://us.pioneerinvestments.com/misc/pdfs/press_releases/pfund_milestone.pdf)

Het vlaggenschip van F&C, de F&C Trust heeft sinds 1868 vermoedelijk veel meer opgebracht.
Ik veronderstel van 1868-1928 ongeveer 6% rendement; dat lijkt me conservatief gezien de voorkeur in de startdecennia voor leningen van opkomende landen en de belegging in aandelen in de jaren twintig; 1928-heden geen 11,85% van Pioneer rendement maar eerder 8% (duidelijk lager dan de markt): dan kom je uit op ruim 18.000 keer de startinleg.
F&C heeft de cijfers helaas nooit zo ver terug uitgerekend (een mooi werkje voor een stagiar zou ik zo zeggen), men heeft cijfers van na 1945.

Nog meer helaas is mijn overgrootvader in 1868 (hij was toen 28 en had er ruim genoeg geld voor) niet op het idee gekomen om 50 pond (dat kostte toen één participatie) te beleggen in het eerste beleggingsfonds van Groot Brittannië dat de F&C Trust werd. Het mooiste zo droom ik dan zou dan zijn geweest als hij een soort stichting à la Coelombie had gemaakt (zoals we in ons boek beschreven; Coelombie had het langst beheerde vermogen in de wereld) die de waarde van de belegging na een enorme tijd , zeg 100 jaar en niet de 200 van Coelombie, na zijn dood aan zijn nazaten zou hebben uitgekeerd. Dan hadden zijn (talrijke) nazaten nu 1 miljoen pond gehad (als ze alle inkomsten herbelegd hadden en nooit belasting over de dividenden hadden betaald).

Dat resultaat van F&C Trust is veel beter geweest dan dat van de stichting van Coelombie: dat werd maar 575 keer zo groot. Bij de F&C Trust heb je een enorme survivalship bias: het fonds bestaat niet voor niets als enige zo lang. Het is nooit tegen een enorme ramp aangelopen. Het heeft zeer lange perioden van zeer goede opbrengsten gekend. Ook was het fonds betrouwbaar en niet beheerd door boeven, waardoor veel mensen in Groot Brittannië die in de 19de eeuw in beleggingsfondsen belegden getroffen werden (het gebeurde na 1870 zo vaak dat men beleggingsfondsen wilde verbieden in het VK).

update vierjaarscyclus

Maart 2009 was het dieptepunt van de bear markt van de kredietcrisis. Daarna kregen we prachtige fases AB en CD, zoals normaal is na een grote bear markt met schokken, een voorraadcrisis (Kitchin) en een forse daling van de vaste investeringen (juglar).

De eerste correctie was heftiger dan normaal, zoals we ook zagen in ongeveer vergelijkbare periodes na zware recessies zoals 1976 en 1984. In die fase slaat de angst toe voor de dubbele recessie en deze keer was die heftiger dan normaal.

De fase EF was/is erg goed en zoals gewoonlijk is men verbaasd dat de beurs zo veel stijgt gezien alle zorgen zoals nu de Eurocrisis en de alom geaccepteerde theorie van het Nieuwe Normaal.
In de fases AB en EF gaan de koerswinstverhoudingen (PE's) flink omhoog, terwijl je een daling van de koerswinstverhoudingen ziet in de fases BC en vooral DE.

We zitten nu vermoedelijk aan het eind van de fase EF(misschien was F afgelopen week) en komen we in de fase FG die een half jaar hoort te duren, misschien nu wel drie kwartalen. In die fase gaan de koerswinstverhoudingen wat omlaag en stijgen de winsten behoorlijk. De beurs heeft dan een ongeveer horizontale trend (alleen als de winsten geweldig veel meer stijgen dan men nu denkt komt er een redelijke stijging zoals in 1994 en 2005) waarin het optimisme over de winsten normaliseert van het huidige hoge niveau.

Brokers verhogen inflatieverwachtingen voor VS met de handrem

Goldman Sachs had al eerder bericht dat de hogere grondstoffenrpijzen nog lang niet waren verwerkt in de consumptieprijsindex in de VS. Gisteren verhoogde men as officieel de inflatieverwachtingen. GS gelooft nog heilig in zeer lage kerninflatie, maar de 0,5% is verlaten en ingeruild voor 0,75%-1%.
Dat heilige geloof is gebasserd op de lage bezettingsgraad, hoge ouput gap, hoge werkloosheid die lonen laag houden. GS is iets voorzichtiger geworden door een iets hogere structurele werkloosheid aan te houden van 6,25% (maar dat wordt lager vinden ze en is nog steeds enorm veel lager dan de huidige werkloosheid).
Ik zie meer inflatie. De huurinflatie gaat weer snel normaal worden (minstens 2%, eerder 3% en niet de 0 van de laatste tijd) en dat is 40% van de CPI. Ook zie ik iets meer invloed van de grondstoffenprijsstijging.

Spectaculaire verbetering koopgeneigdheid: Amerikanen willen ineens allemaal een huis en nieuwe auto

Meestal zeggen die indexen voor het consumentenvertrouwen niets nieuws over het reilen en zeilen van de economie. Het is gewoon de verwerking van wat de aandelenkoersen deden, de stijging van de benzineprijs en de trend van de initial claims voor werkloosheid.

Deze keer hadden de subindexen van de index voor het Michigan Consumer Confidence wel een verrassing, zie plaatje hierboven. Dit plaatje wil zeggen dat 14% van de ondervraagden een nieuwe auto wil kopen in de komende zes maanden en 5% een nieuw huis (dit zijn ongeveer all time highs voor de reeksen).

Die huizenkopers kunnen dan trachten te profiteren van de 15-25% daling van de huizenprijzen in 2011 die Shiller vandaag op Bloomberg meldde te zien aankomen (daar durf ik wel en fles wijn op in te zetten dat dit niet gaat gebeuren).

Afijn, mijn 4% groeivoorspelling voor het tweede en derde kwartaal 2011 in de VS kan ik beter verruilen voor 5%.

Reële dekkingsgraden krijgen knauw

Men rapporteert nu allemaal wel dat de dekkingsgraden van de Nederlandse pensioenfondsen flink gestegen zijn, maar in reële termen is het huilen geblazen: de 30-jaar inflatieverwachting zoals de inflatieswap aangeeft steeg van 2% naar 2,5%. Bij een duratie van 16 tel uit je verlies: 8% daling reële dekkingsgraad.

uiflatie (2); voedselinflatie raakt India, China en Indonesië

Ook Morgan Stanley is de uiencrisis opgevallen, naast andere crises in de regio: gepeperde prijzen in Indonesië en China is solidair met de knoflooklanden in Europa die zo’n problemen hebben nog meer te lenen. Nu goud zo duur is geworden is men uien, specerijen en knoflook op aan het potten. D.w.z. de problemen bij de uienprijzen etc. zijn volgens Morgan Stanley flink verergerd omdat de centrale bank de rente niet genoeg verhoogden. Uien in India was de beste belegging: in korte tijd ging het 13* over de kop. De tulpenhandel was er niets bij. De gevoelsinflatie is daardoor heel hoog, de inflatieverwachtingen lopen op.
Een daling van de uienprijzen is een absolute must voor outperformance van de Indiase beurs (en eenvoudig voor elkaar te krijgen).

Na 100% stijging winstnemen?

De S&P500 is nu 100% gestegen vanaf het dieptepunt. In de grafiek hierboven heb ik de koersstijging sinds het laagste punt van de voorgaande drie jaar afgezet. Een stijging van meer dan 100% kwam zelden voor na de Tweede Wereldoorlog: in 1956 (niet in de grafiek), 1998, 2000 en nu. 110% werd dan nog gehaald, maar dan kwam een correctie. Je kunt daar niet op bouwen, want je hebt veel te weinig data om er iets statistisch verantwoord over te kunnen zeggen. Bij opkomende landen zie je vaker 100% stijgingen. Die kunnen zelfs 500% worden, maar nogal eens zie je winstnemingen na 100% stijging.

de 4 hoofdgrafieken volgens Goldman Sachs voor de aandelenmarkt

Goldman Sachs vindt bovenstaande vier grafieken het belangrijkst (dubbelclicken maat plaatje wat groter).
Twee staan op groen: het momentum van de wereld leading indicators (GLI) en de trend van de stress in de wereld.
De berekende risicopremie van aandelen staat op oranje: het laagste niveau sinds de kredietcrisis, maar waarom moet de risicopremie hoger/ vergelijkbaar zijn dan in 2003, de Golfoorlog?
Het meeste zorgen baart de risicopremie van credits. Dat is te hard gegaan volgens GS.Als de centrale banken de handelsbanken dwingen voorzichtiger te worden met credits kan dat problemen gaan geven, maar voorlopig vind ik het heel logisch dat het kredietrisico nu extreem laag is gezien de overmatige prudentie van het bedrijfsleven sinds de kredietcrisis en de heel krachtige opdracht aan de CIO's uit de tang van de banken te blijven.

3D printer: van stradivarius tot organen

De afgelopen weken waren er diverse artikelen over 3D printing. Afgelopen zaterdag zag het Parool een 3D printer straks op elk bureau in het artikel: De toekomst wordt geprint in 3D.
Op het internet kun je al diverse 3D printers kopen, bijvoorbeeld MakerBot, waar je voor € 675 al wat zou hebben dat samen met een pot plasticpoeder dingen van 6 centimeter kan in elkaar prutsen.
Het maakt de wereld helemaal plat: je bestelt een model in de VS en laat het dichtbij uitprinten. Eindhoven is present met Shapeways.
Massaproductie wordt weer vervagen door individueel maakwerk.

The economist had 3D printen op de voorkant met het artikel: print me a stradivarius How a new manufacturing technology will change the world(http://www.economist.com/node/18114327).
De vorm krijg je wel, maar het juiste materiaal nog niet.
Voorlopig is een 3D printer nog duur, kun je nog maar met weinig materialen printen, gaat alles erg traag en is het zeer ingewikkeld.
Maar het is vermoedelijk wel de toekomst. Men ontwikkelt een en ander in reuzesnelheid en een 3D printer is heel wat goedkoper dan de eerste laserprinter. Als er voldoende toepassingen gevoden worden, dan kan het ineens hard gaan.
Zelf vond ik de bioprinter interessant: binnen vijf jaar hoopt men organen te kunnen printen die met eigen lichaamscellen die daardoor lichaamseigen zijn (http://www.3dprinter.nu/bio_printer.php)
Voorlopig zijn het vooral de knutselaars die de blits maken met de meest onmogelijke zaken voor de inrichting van huizen.

Ik heb al eerder geblogd over 3D printing: http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2010/09/nieuwe-technologie-rukt-op-3d-printing.html

Gundlach door Barrons gebombardeerd als nieuwe koning van de obligatiemarkt

Jeffrey Gundlach kreeg van Barron's de titel: new king of the bond markets. ( http://online.barrons.com/article/SB50001424052970204442204576144662301971254.html?mod=BOL_article_full_popview#articleTabs_panel_article%3D1). Het omslagartikel rept van de King of Bonds. Bill Gross is afgezet door een controversieel figuur dat door zijn vorige werkegever allerlei processen aan de broek kreeg voor te veel laten slingeren van pornoblaadjes, het roken van marihuana en waar het natuurlijk om draait het te veel benutten van de klantenlijst.
Daardoor is de inflow in de fondsen van Double Line veel lager dan de voortreffelijke performance doet vermoeden.
Als zo veel grote beleggers in obligaties is Gundlach structureel negatief op aandelen (maar in maart 2009 werd hij positief op aandelen) en ziet hij slechte economische tijden. De huizenprijzen zullen meer dan 10% verder dalen. Het zal misgaan met heel wat municipality bonds, hij verwacht beleggingsfondsen in gemeenteleningen volgend jaar of iets later op te kunnen kopen op 40% van de waarde.
Hij ziet duidelijk het meeste in asset backed securities, vooral van hogere investment grade. Hij heeft geen trek in opgekalefaterde subprime hypotheekfondsen.
Ach, dat is een populaire visie en dat is in ieder geval prudent en heeft een behoorlijke kans tot een beter resultaat dan beleggen in alleen staatsleningen te geven.
Hij is heel voorzichtig met zijn exposure naar high yield. Qua volatility moet je high yield met 20 jaar Treasuries vergelijken en dan krijg je bij high yield maar 300 bp meer, niet genoeg volgens Gundlach.

Bij een tienjaars rente van 4,5% ziet hij de economische groei te veel terugvallen. Dan kan de rente flink omlaag, al ziet hij geen tienjaars rentes meer beneden 3%.

Houdt die rentestijging op, nu iedereen pessimistisch op rente is?

Zo zoetjes aan is het iedereen opgevallen dat de rente aan het stijgen is. In tegenstelling met vroeger zijn we nu heel blij met al die koersverliezen op obligaties (want de pensioenuitkeringen lopen minder gevaar).

ASR (Absolute Strategy Research) heeft een aantal polls waarbij ze het sentiment tonen, o.a. van Amerikaanse staatsleningen. Dat sentiment is al enkele weken extreem pessimistisch. De contraire belegger gaat nu op basis daarvan denken of hij moet kopen.
De onderste twee plaatjes laten zien dat men misschien nog even moet wachten, want men zegt wel ontzettend pessimistisch te zijn, maar zo zit men nog niet gepositioneerd volgens de surveys van JP Morgan. De trend vliegt wel in die richting, maar men zit nog echt niet extreem kort met de duratie.

Waarschuwing: in een vorige post heb ik al behandeld dat handelen op basis van sentimentsindicatoren vaak mis kan gaan. Het sentiment kan heel lang extreem zijn en zelfs nog extremer worden. In de kredietcrisis zou men op basis van negatief sentiment veel te vroeg aandelen gekocht hebben. De laatste maanden roept men voortdurend dat aandelen extreem overbought zijn. Misschien is dat wel zo, maar ondertussen zijn aandelen wel gewoon doorgestegen.
Gelukkig voor de pessimisten kan de beurs niet alleen maar omhoog en zal deze echt wel een keer gaan dalen. De kans dat de rente gaat dalen is misschien nog wel groter op korte termijn, maar ik denk dat het verstandiger is de top van de ISM af te wachten voordat het echt goed zal gaan met Nederlandse of Amerikaanse staatsobligaties. Maar de rente zit niet meer op een zo laag niveau dat je als pensioenfonds de rentematch eens flink moet afbouwen: op tijd tevreden zijn met de gestegen rente kan prudent zijn voor een pensioenfonds.

De draagbare revolutie van Turkle en de macht individuen van Ter Veer en Vermeulen

Dit weekend staat in het NRC een interview "de draagbare revolutie" met Sherry Turkle naar aanleiding van haar boek "Alone Together".
Mensen, wat wij in ons boek de macht individuen noemen, veranderen door mobiele telefoons en computers.

In het eerste deel van de ICT-Revolutie is alleen het accent gelegd op de technologie (bedrijven als Microsoft komen op). Bij het tweede deel kwam er veel aandacht voor de individuele netwerken maar dan wel vooral op de kracht ervan als ze groter worden, de explosie van ideeën die dat genereert, hoe je via internet zaken verkoopt, diensten verleent (de Google tijd).
Nu zitten we in de derde fase van de ICT-Revolutie en die gaat over de sociale gevolgen (de Facebook tijd).
Het eerste deel liep uit op een geloof in een "new era" en de Nasdaqcrash.
In het tweede deel werd de wereld plat, de kenniswerker kreeg het steeds beter en de relatieve neergang van de Amerikaanse middenklasse kreeg vaart.

In het derde deel zien we dat de ICT-Revolutie echt doordringt in de maatschappij en de politiek. De privacy gaat eraan, maar er zijn ook positieve zaken: na de Tweede Wereldoorlog vinden de westerse landen dat je voor meer welvaart niet langer het land van de buurman militair moet veroveren, maar economisch. Maar pas de opkomst van het mobieltje waarmee gefilmd kon worden deed regiems wankelen. Wreed onderdrukken wordt steeds moeilijker, de hele wereld is met een click op de hoogte. Dit jaar zien we de Jasmijnrevolutie die eindelijk de patstelling van dictaturen in Noord Afrika gedoogd door het Westen doorbreekt.
Het veroorzaakt waarschijnlijk ook de opkomst van populistische politici.

Uit NRC: Turkle beschreef in 1995 [toen kwam de sprong in de productiviteit in de VS door de ICT-Revolutie] al dat de grens tussen de alledaagse en de virtuele wereld begon te vervagen.
Nu zitten we in een tijd dat we de digitale wereld overal met ons mee naartoe dragen.
Ze interviewde honderden pubers/jongeren/ volwassenen over hun leven met internet, computers, mobieltjes. Opgroeien onder permanent bereik valt niet mee. Men voelt zich gevangen in het Facebook-profiel, men voelt zich slaaf van e-mail, sms-en etc. We zijn extreme multi-taskers geworden. We krijgen steeds minder echte vrienden. We zetten iedereen digitaal in de wacht in plaats dat we met mensen spreken ("real life gesprekken"). Kinderen voelen daardoor angst, verlatenheid.

Wat trekt iedereen naar internet, zorgt ervoor dat de snelst groeiende groep facebookgebruikers 35-44 jarigen zijn? Dat is hoop volgens Turkle: online kan je leven zo maar veranderen: je krijgt plotseling opdrachten, je kunt opzoeken hoe het met je hobby-onderwerpen gaat: "Online is where the good things will come". Men wil emoties delen en sms'/twittert er steeds erger op los. Dat moet met onmiddellijk antwoord, anders slaat eenzaamheid toe.
Turkle denkt dat 9/11 ook sterk heeft bijgedragen aan de eis om voortdurend bereikbaar te zijn: de kinderen in de VS werden op 9/11 uren vastgehouden, opgesloten op scholen en dat heeft grote indruk gemaakt op de kinderen van toen.

Privacy is een groot probleem aan het worden. Zuckerberg van Facebook noemt privacy "een niet langer relevante sociale norm". Turkle waarschuwt: "Als alle informatie is verzameld, dan kan iedereen een informant worden". D.w.z. iedereen is een potentiële Stasi-agent/ KGB informant. De jeugd leert voorzichtig te zijn met informatie op Facebook etc te zetten en probeert voortdurend op te schonen door te deleten en te erasen, maar dat werkt niet goed genoeg om gerust op je privacy te kunnen zijn.
Turkle is een stuk negatiever geworden op de ICT-Revolutie dan ze in 1995 was, toen ze nog door de technologie op handen werd gedragen (ze was/is de techno-Freud), nu wordt ze meer en meer als een verrader gezien die de donkere kanten van de ICT-Revolutie onderzoekt en bekend maakt.

Kortom: ik twitter, dus ik besta zou de moderne Descartes zeggen.

China: 8% groei en banken moeten elke maand meer reserves aanhouden

RBS vindt het maar raar dat groei in China zo hoog is. Nu is die circa 8% zegt RBS, meer kan het niet zijn gezien de groei van het elektriciteitsverbruik en de geldgroei. Als ze toch met hogere cijfers voor de dag komen (de regering belooft immers 9,8%), dan komt dat door creatief boekhouden.

De Peoples Bank of China vond vandaag dat banken weer een half procentje extra reserves moesten hebben om al die leningen te blijven verstrekken.
Elke maand is het nu raak en verhoogt de PBOC de Reserve Requirement Ratio (RRR) en
nu ook de korte rente af en toe. In januari hebben de banken in China namelijk te goed hun best gedaan en 1040 miljard yuan aan nieuwe kredieten verstrekt tegen 480 miljard in december.
In maart zal de PBOC ons niet verrassen en de RRR weer verhogen, maar met een redelijke kans zullen ze te lui zijn om ook de korte rente te verhogen omdat de inflatie niet al te akelige dingen lijkt te doen.

Vraag naar goud stijgt snel, productie niet: India en China kopen zich lam

De Wall Street Journal had een artikel dat de vraag naar goud zo hard stijgt in China (China Gold Demand Skyrockets
http://online.wsj.com/article/SB10001424052748704657704576149650272085270.html?mod=WSJASIA_hps).
Het artikel suggereert dat China India hard aan het inhalen is qua vraag naar goud door consumenten (juwelen), de tabel geeft anders aan. India is nog dominanter dan vroeger aan het worden voor de goudprijs. China is daarbij vergeleken een leuke sideshow. De rest van de wereld is onbelangrijk geworden voor de consumentenvraag naar goud.
De goudmodellen gaan uit van stijging van de goudprijs als de reéle rent in de VS te laag is. Die modellen zijn duidelijk verouderd: het draait er meer om of de reële rente in China en India te laag is en de inkomensgroei hoog, vooral in US $.
Voor de beleggingsvraag is de VS nog steeds heel belangrijk: de groei van goud ETF's (bijna alles van het deel precious metals in de middelste grafiek) is heel sterk. we hebben een korte periode van beperkte liquidatie gezien, nu gaat het weer omhoog op inflatieangst.

De wereldgoudproductie per jaar staat in de onderste grafiek (in miljoenen ounces van zo'n 30,1 gram)(bron: http://www.goldsheetlinks.com/production.htm). Die is wel aan het stijgen, maar niet genoeg vergeleken met de sterk stijgende vraag. Men verwacht een verdubbeling van de goudvraag van China in de komende tien jaar. Dat lijkt me een factor drie te laag. Voor India zal de groei niet zo veel lager zijn. Dat is niet mogelijk, omdat de productie te laag is, d.w.z. de prijs moet omhoog. Ergo de goudbeleggers wrijven zich in de handen en hebben al de meest prachtige bubbeldromen.

CIO's bij Morgan Stanley somber over China: koopsignaal?!

Dit is een deel van de jaarlijkse poll van Morgan Stanley in hun decadente vergaderoord Aspen. Amerikanen zijn begrijpelijk net als altijd somber op Europa, maar waarom ze zo veel ellende zien komen uit China getuigt in de termen van Sweder van Wijnbergen van een wereldvreemde onwetendheid op financieel gebied die alleen maar als verbijsterend incompetent omschreven kan worden.
Voor een deel heeft de suggestieve vraagstelling het pessimisme over China aangewakkerd. Nee, echt niet met meer dan 50% kans komt de volgende financiële crisis uit China als je horizon korter is dan vijf jaar.
41%, de grootste groep, ziet een huilperformance voor Chinese aandelen, dat biedt goede mogelijkheden om contrair te gaan.

Ik zou de kans dat China het in de eerste helft van dit jaar heel goed doet en daarna minder beslist niet op nul zetten. Ik hoor bij de lieden die outperformance van China in heel 2011 zien. Uiteraard had men de laatste tijd beter in Mongolië (plaatje MSE top 20) kunnen beleggen. Ook in 2011 zijn de koersen al weer meer dan 100% omhoog. Nu lijkt me beleggen in Mongolië wat te riskant te worden, maar wellicht kan het wat meer omhoog, een verzesvoudiging binnen 1-2 jaar van de koersen in een EM land is de nodige keren voorgekomen (en dan kan het natuurlijk makkelijk 50% omlaag).

Bank of England bekeert zich tot rentestijging, ECB doet straks ook mee

De Bank of England bracht heel wat mensen aan het schrikken met hun brief aan de minister van financiën Osborne dat ze om de inflatieverwachtingen te beteugelen en weer een pad richting 2% op te laten gaan de rente in overeenstemming zouden brengen met de marktverwachtingen. Dat kon niet anders uitgelegd worden dan dat de rente in mei verhoogd wordt. Door de krimp van de Britse economie in het vierde kwartaal waren er veel mensen die dachten dat de BoE pas veel later de rente zouden verhogen, want je doet dan toch wel heel onaardig tegen huizenbezitters en dat is gevaarlijk bij de huidige broze groei.

Mervyn King schrok weer van die plotselinge duidelijk veranderde interpretatie door de markt van een rentebeleid richting verhogingen, want dat is nogal een omslag. Hij zei daarna dat hij het niet zo stellig bedoeld had, dat zijn mening niet zo veranderd was en dat hij maar één stem heeft in het kapittel. Daardoor raakte de markt nog meer overtuigd van een renteverhoging.
In het plaatje van ASR kun je zien dat de Bank of England de beleggers voor het lapje aan het houden is: volgens de Taylor rule is de rente veel te laag en streeft men naar 4% inflatie en niet naar 2% omdat ze van de centrale banken het meest de academische studies omarmen dat de schuldenproblematiek (zoals die van het VK) alleen maar onder controle komt bij flinke inflatie (liefst 5-6%). De “Bond Vigilantes” moeten de Bank of England op het rechte spoor brengen door de BoE te dwingen de rente zo flink te verhogen dat de snode plannen om 5-6% inflatie te creëren mislukken.

Die renteverhoging van de BoE plaveit de weg voor de ECB en daarna ook voor de FED.
De notulen van de vorige vergadering van de FED brachten aan het licht dat ze nog steeds echt die $ 600 miljard voor aankoop staatsleningen zullen uitgeven, dat ze optimistischer zijn geworden over de groei, nog niet benauwd zijn over inflatie en de werkloosheid niet voldoende zien dalen richting normale niveaus (= 5-5,5% terwijl < 8% al lang gaat duren), dat zou betekenen dat een renteverhoging pas rond half 2012 kan komen) en dat er meer onenigheid begint te komen hoe streng het monetaire beleid moet zijn als die $ 600 miljard is verkwanseld (=de renteverhogingen komen eerder dan half 2012). De FED volgt meestal uiteindelijk slaafs wat de kapitaalmarkten voor de korte termijn inprijzen en dat kan ze bij de Jackson Hole conferentie eind augustus 2011 al tot het inzicht brengen dat ze de rente maar beter kunnen verhogen om de wraak van de “Bond Vigilantes” wat uit te stellen.

Taoïsme op de high tech toer

In Hongkong is een nieuwe kelderzaal aan de taotempel toegevoegd met de nieuwste high- techsnufjes. De benedenzaal is voor US $ 13 miljoen verbouwd tot een bidparadijs. Het kost een paar centen, maar dan heb je ook wat. De Wong Tai Sin tempel is ook bedoeld als toeristische attractie en je mag voor een tempeltoegang flink dokken (US $13 en als je een gebed naar de goden verzendt US $ 50). Je kunt dan je wensen e-mailen.
Men heeft in 2009 daar het e-mailgebed uitgevonden. Maar je kunt je gebed ook nog op de traditionele geschreven manier in de juiste doos versturen.
De 60 goden doen nu extra hun best en lichten nu mooi (elektronisch) op en blazen zelfs rookgordijnen (men wilde van de wierooklucht af).
De LED-verlichting is milieuvriendelijker dan al dat gedoe met kaarsen.
Alles gaat nu sneller. Eerst was er dat gedoe met 100 buisjes met geluksbriefjes handmatig schudden om de toekomst te voorspellen, dat duurde een hele tijd. De elektronische versie kan het in 3 seconden. Of dat ten goede komt aan de in eeuwen opgebouwde reputatie van de toekomst voorspellen valt te bezien. Maar je moet wat overhebben om technologische vooruitgang mogelijk te maken. De echte fundamentalisten kunnen overigens nog in het oude deel van de tempel terecht om hun tig wierookstokjes aan te steken.
Zo houd je de tempel vol (alleen al in de twee weken rond het Chinese jaar worden er al een miljoen bezoekers verwacht), terwijl onze ouderwetse kerken leeglopen.
Bron: WSJ: Taoism Goes High Tech (http://blogs.wsj.com/hong-kong/2011/02/14/taoism-goes-high-tech/)

Wetenschap zet verwachte opbrengsten aandelen steeds lager, brokers volgen

De beren zijn nog overweldigend in de meerderheid vooral als men wetenschappelijke berekeningen loslaat. Door de cijfers te kwellen van de laatste 110 jaar worden mensen als Dimson, Arnott en Asness nogal moedeloos voor de toekomst (om deze tijd van het jaar wordt er weer een jaar bij geüpdated en volgen brokers als Barcap en Credit Suisse de bijbehorende sombere analyses uitgebreid met demografische ellende als in de komende jaren die babyboomers eindelijk eens hun aandelen gaan verkopen). Developed world returns set to weaken was de kop en de conclusie van het artikel in de Financial Times (http://www.ft.com/cms/s/0/f3770702-3614-11e0-9b3b-00144feabdc0.html#ixzz1Dx1CnCC1) op basis van 110 jaar ellende in cijfers berekend door Dimson, Marsh en Staunton voor Barcap. 3% risicopremie voor aandelen zou al heel mooi zijn volgens Barcap. Credit Suisse is wat optimistischer met 3 tot 3,5%. Dat is maar een schim van wat het moet zijn volgens de constante van Siegel van 6 tot 7%.
De redenatie achter al die ellende is dat inflatie dicht bij nul zal liggen, groei BNP ook en daarmee winstgroei ook. O.a. Arnott zegt dat winstgroei altijd al minstens 2% achterblijft bij de groei van het BNP en dat door de uitzonderlijk hoge winstmarges dit verschil nu veel groter moet worden. Dat betekent dat de koerswinstverhoudingen ver onder het historisch gemiddelde moeten liggen. Koersen moeten daarom flink omlaag om aangepast te zijn aan de nieuwe realiteit (van het nieuwe normaal).
De bulls hebben een minder goed verhaal: het kan niet in een streep 100 jaar omhoog, dus ze verkopen kletskoek. Bullish zijn is eigenlijk een beetje dom, getuigt van weinig historische kennis. De laatste tweehonderd jaren gingen aandelen weliswaar flink omhoog, met opbrengsten als de constante van Siegel van 7% reëel aangaf, maar dat is nu achterhaald. In bijna elk land met uitzondering van de VS zijn aandelen wel eens met meer dan 80% gedaald in een korte periode. In heel wat landen zijn aandelen zelfs meerdere keren waardeloos geworden.

Zo ver de wetenschappelijk verantwoorde bearishness. Eerst is er volgens ons in de komende jaren (zij het veel korter dan 110 jaar) een heel goede kans dat aandelen het de komende jaren heel goed gaan doen, veel beter dan dat historisch gemiddelde. Zoals we in ons boek aangeven gaat het erom of de toekomst beter is dan wat verdisconteerd is in de prijzen. Meestal is verdisconteerd wat we de afgelopen tien jaar gezien hebben. Er is overdonderend wetenschappelijk bewijs dat het de komende vijf jaar ongeveer ook zo zal gaan als we in de afgelopen tien jaar gezien hebben. Alleen sukkels zoals ik zien nog niet dat we in tijden van het Nieuwe Normaal leven. Zoals ik al in een postje van enkele dagen terug meldde ziet bijvoorbeeld Morgan Stanley het nieuwe Normaal nog als basisscenario.
D.w.z. het zal veel beter gaan in de komende jaren dan men nu denkt, de winstgroei zal prachtig zijn (men berekent nu winstgroei op lage economische groei in het Westen en vergeet dat de multinationals heel veel afzetten in Emerging Markets waar de groei veel hoger is en ook dat voorlopig de groei van de wereldhandel en investeringen hoger is dan die van het BNP (dat betekent winstgroei gemiddeld harder dan groei BNP)) en de inflatie is geen echt probleem hetgeen ook wijst op bovengemiddelde koerswinstverhoudingen.
Er is misschien wel iets voor te zeggen om je te gedragen als een beetje dom en bullish te zijn. Een optimistische kijk maakt het leven gemakkelijker, dus weg met die somberheid.

Groei trekt aan in Nederland, maar de crisis verergert

De groei in Nederland was in het vierde kwartaal 0,6%, ofwel 2,4% op jaarbasis. Dat lukte ondanks het koude weer in december waardoor de groei in het VK 0,5% lager was en waardoor de groei in Duitsland en Frankrijk ook ietsje tegenviel.
In Frankrijk roept mevrouw Lagardere ondanks de tegenvaller meteen dat ze vasthoudt aan de prognose van (minstens) 2% groei in 2011.
In Nederland roepen we allemaal dat we in de ernstigste crisis zitten sinds 80 jaar en dat daarom de overheid zo fout bezig is. De werkloosheid is dan wel laag en de economie groeit, maar de situatie is verder ronduit rampzalig. Het wordt tijd alle buitenlanders terug te sturen naar huis zo begint nu toch wel de doorslaggevende opinie te worden want PVV/VVD beginnen te ruiken aan de meerderheid, gedoogd door SP, CDA, SGP.

Corne van Zeijl haalde in zijn column in IEX aan dat de ellende index op een laag niveau staat in Nederland en dat we eens op moeten houden met klagen. Maar zo zijn we Nederlanders niet, we zien een snelle stijging van de ellende die verder gaat verergeren door de oplopende inflatie.
Het Centraal PlanBureau houdt vast aan zijn voorspelling van 1,5%, terwijl we op het ogenblik eerder zo'n 3,5% aan het groeien zijn.
Ik weet niet waarom we in Nederland zo'n somber volkje zijn. We moeten maar fuseren met Portugal, die zijn ook al zo gelaten. Smartlappen en fado's, dat hoort bij elkaar.

De 90% bear market rally van Rosenberg in de vierjaarscyclus/ presidentscyclus

David Rosenberg van Gluskin Sheff is een perma bear en legt de beurscycli heel anders uit dan wij. Het gaat bij de huidige bear marktrally van 90% precies als bij de vorige bear market rally van 2003-2007.
De stijging van de koersen van 2003-2007 was gebaseerd op drijfzand: dat van roekeloze speculatie in huizen mogelijk geaakt door domme banken en andere kopers van hypotheken. De beleggingen van internet etc zijn gedaan voor 2000 en nu uitgewerkt. Dingen als de ipod, ipad, smartphone, Facebook zijn nuttteloze, onbelangrijke, zij het welleuke dingen dingen waarop je een hausse niet kunt bouwen. Rosenberg vergeet bij de huidige bear market rally de gunstige invloed van China en India, die immers totaal imploderen zodra de Amerikaanse en Europese economie dadelijk definitief in elkaar storten. De enorme opbouw van staatschulden, terwijl de consument nog steeds veel te veel schuld heeft en de banken nog steeds failliet zijn, maken een nieuwe val onvermijdelijk. De demografie is verslechterd en produceert nu gepensioneerden in plaats van nieuwe werkers. We zitten als je dit gelooft pas aan het begin van de Kondratieffwinter. Scheur je aandelen maar kapot en begin pas te kopen als de overheidstekorten zijn weggewerkt en er echte productiviteitsstijging is (niet de namaakproductiviteitstijging die je nu ziet in de VS en China). De enorme hulp van overheid en centrale banken is slechts uitstel van executie.

Voorlopig gaat een en ander meer als de traditionele presidentscyclus, maar dat kan een gebrek aan geduld zijn.

Basis: artikel No free lunches in debt-fuelled bear rally in de Financial Times (http://www.ft.com/cms/s/0/6563dda4-3845-11e0-8257-00144feabdc0.html#ixzz1E2jhuTWK)

Valentijnsdag op zijn Belgisch

Marleen Temmermans, Belgisch senator, heeft vandaag actie gevoerd dat vooral de Belgische partners van de onderhandelaars om tot een nieuw kabinet te komen een sexstaking moeten beginnen tot een nieuwe regering gevormd wordt. Ze heeft dat idee opgedaan in Kenia waarin na de grote gewelduitbarstingen binnen een week na afkondiging van de sexstaking van de vrouwen de problemen plotseling opgelost waren.

Kortom: Eerst formeren dan copluleren.
N.B. Marleen vond dat de actie maar 48 uur zou moeten duren. Anders heeft ze -ze is gynaecoloog- straks over negen maanden niet veel meer te doen.

Morning in America scenario rukt op

Morgan Stanley maakte vorige week een update van zijn scenariovisie. In de zomer van vorig jaar zag men alles nog somber in, men zag duidelijk de winter komen van de Kondratieffgolf. Nu in de winter ziet men ineens de lente naken.
Het Japanscenario had men vorig jaar opgeborgen en ingeruild voor het Nieuwe Normaal. Nu is men nog te beschroomd om het onzinnige Nieuwe Normalscenario in de prullenbak te gooien (och dat geldt ook voor het VBA-journaal dat een special aan het Nieuwe Normaal gaat wijden en te laf is om mijn suggestie: neem mijn verhaal over het einde van het Nieuwe Normaal op te nmen).
Vorig jaar ging men ook in op een andere nieuwe mode, Minsky cycli. Daar kun je je staartrisico kwijt. Men zag het allemaal prima gaan tot een Minskymoment komt en we opnieuw reddeloos verloren zijn. Daar gelooft men nu ook in.
Men ziet ineens meer brood in het Morning in Americasceanrio, iets dat men zich vorige zomer niet zou kunnen voorstellen. Het is een Goldilocksscenario met behoorlijk hoge groei en wat maar niet te veel inflatie. Natuurlijk ziet men nu nog meer in het Nieuwe Normaal, maar dat zal niet lang duren denk ik.
Zelf heb ik dat in de Beleggingsnota 2011 van F&C dit het dubbele herstelscenario genoemd. Net als na de recessies van 1990 en 2001 kwam er eerst een zwak herstel met daarna een afzwakking gevolgd door een nieuw herstel dat krachtiger was dan het eerste herstel. We hebben niet te maken met een dubbele dip naar beneden, maar een dubbel herstel naar boven. Dat had men ook kunnen verwachten als men onze kaart boven aan dit blog als richtsnoer voor de toekomst neemt.

Voedselinflatie als deel van de CPI per land

Bianco had vandaag in zijn newsclips vandaag een tabel met het gewicht van de voedselprijzen in de consumentenprijsindex per land.
Dat verschilt enorm per land, in rijke landen is het gewicht van coedselprijzen veel hoger.
In de tabel staat nog niet het nieuwe gewicht voor China, dat in zijn vijfjaarlijkse herziening van de gewichten het gewicht van voedsel met ongeveer 5% gaat verlagen, omdat de doorsnee Chinees nu hij zo veel rijker is dan vijf jaar geleden zo veel andere dingen koopt dan voedsel.
De bedoeling van Bianco met het plaatje was om uit te leggen waarom Bernanke het geen snars kan schelen dat de voedselprijzen exploderen: die zitten in de VS nauwelijks in de consumentenprijsindex, veel minder dan de doorsnee in de wereld. Indirect heb je natuurlijk nog de invloed van maïs op de benzineprijzen, nu het gewicht van maïs in de Amerikaanse benzine behoorlijk verhoogd is (niet 10, maar 15% mag nu worden toegevoegd) via de senatoren van de republikeinse plattelandsstaten in de VS.

La Niña en droogte China

Op het plaatje van buienradar kun je zien dat het veel warmer dan gewoonlijk is geweest in Noord Oost Canada/ Groenland maar voor de kust van Ecuador zie je een grote groene vlek, daar is het kouder dan normaal geweest. Die groene vlek is La Niña.
Het klimaat is de laatste tijd behoorlijk door de war. Een van de oorzeken is waarschijnlijk la Niña.

Het belangrijkst zijn de misoogsten in Rusland het afgelopen jaar en de huidige droogte in grote delen van China. De getroffen gebieden zijn goed voor 2/3 van de graanproductie in China (zie plaatje Watling). China zal nu op grote schaal moeten gaan importeren. Hier is al op vooruitgelopen bij de grondstoffenprijzen, maar het blijft mogelijk dat de graanprijzen totaal door het dak gaan vanwege de droogte in China. Zeker is dat niet, want de misoogst is vermoedelijk slechts tijdelijk en China wil extra van zijn voedselvoorraden die ze de afgelopen tijden hebben gekocht inzetten

China rukt op qua patenten

Chris Watling van Longview had een aardige tabel over het aantal patenten dat verstrekt werd wereldwijd in 2006 en 2010. Je ziet dan de enorme opmars van China en de krimp van de VS. Ook Zuid Korea valt op qua hoog aantal patenten.
Van de bedrijven is Panasonic de koploper met 2154 patenten in 2010, dan China's ZTE met 1863, drie is Qualcom en vier Huawei Technologies uit China.

Valentijnsdag Japanse stijl

In Japan horen de vrouwen op Valentijnsdag chocola uit te delen aan mannen. Dat doen ze aan hun collega's op het werk en aan vrienden, dat is de zogenaamde giri choco, aan hun geliefde de honmei choco en vaak ook aan de vriendinnen, de tomo choco. De honmei choco is het meest luxueus (zoals cadeaudozen Vermeulenbonbons, jammer dat mijn broer en zijn zonen die niet naar Japan kunnen uitvoeren) en de tomo choco het goedkoopst (maar die moet toch ook smaken, want daar mag ze zelf ook van eten).

De vrouw heeft dus het initiatief en dat is maar goed ook, van van de Japanse jeugd moet je het tegenwordig niet meer hebben (zie de post
http://beleggenopdegolven.blogspot.com/2011/01/no-sex-please-we-are-british-young.html waarin 36% van de puberjongens zegt geen zin in sex te hebben). Chocola is goed om depressieve gevoelens kwijt te raken en daar grossiert Japan sinds 1990 in, dus de choco Valentijnsdag is een uitstekende oplossing voor Japan.

De Japanse middenstand heeft het in de jaren tachtig voor elkaar gekregen dat er een mannelijke tegenhanger kwam: de witte chocoladag op 14 maart. Dan moeten de mannen wat terugdoen voor de vrouwen. Een man moet ongeveer twee tot drie keer meer geven dan de vrouw (in plaats van chocola mag hij ook juwelen of iets dergelijks geven). Als hij precies even vel terug geeft dan wordt dat gezien als een teken dat hij met de relatie wil kappen.

Het plaatje is van NPR (http://www.npr.org/2011/02/11/133652769/a-whirlpool-of-passion-for-valentines-day-in-japan) van het resort in Hakone waar je ter ere van Valentijnsdag een duik in de chocola kunt nemen.

Municipality crisis zet niet door en is geen systeemrisico

Het blog Bespoke liet het bovenste plaatje zien: de particulier is weer municipality bonds aan het kopen, men laat zich niet langer bang maken door de huilverhalen van Merdith Whitney over de aanstaande eindeloze stroom van failissementen van Amerikaanse steden.
De omvang van de markt is groot ($3500 miljard), maar is geen systeemrisico, omdat banken en verzekeraars nauwelijks in de gemeente-obligaties beleggen (dat is ook logisch: ze zijn vrijgesteld van belastingen en daarom zijn het papiertjes voor de (rijke) Amerikaanse particulier). Het plaatje van Bank of America Merrill Lynch laat dat zien.
Omdat de obligaties in handen van rijke particulieren zijn is er wel politieke druk om noodlijdende gemeenten te helpen, al lijken de republikeinen dit nu te gaan afzweren.