Europa ontdekte vele eilandjes

http://www.radicalcartography.net/index.html?discoverie

Heel wat eilandjes in de wereld werden voor het eerst aangedaan door Europeanen. Eerst waren het vooral de Portugezen, maar later toch de Engelsen rond Nieuw Zeeland. Nederland was het eerste bij de polaire gebieden van Spitsbergen en, dat wist ik niet, de Falkland Eilanden.

correctie of geen correctie

De blaadjes aan de bomen zijn aan het verkleuren. Nog maar een beetje, maar de natuur laat zich niet voor de gek houden: de dagen korten flink en de herfst komt er aan. Half augustus-half oktober, dat is de gevaarlijkste tijd voor aandelen. Het geld is op, uitgegeven aan vakanties en de analisten moeten bij thuiskomst hun winsttaxaties voor het derde en vooral vierde kwartaal neerwaarts herzien.

Het is ook een populaire tijd om wat oorlog te gaan voeren in het Midden Oosten. Maar de olieprijs en goudprijs lijken sinds woensdag weer op de terugweg. Het is volkomen onduidelijk wat er zo hoog nodig aangevallen moet worden in Syrië als er geen regiemwisseling mag komen, al Qaida niet gesteund mag worden en er geen grondtroepen ingezte mogen worden (tenzij Syrië te veel kruisrakketten weet af te vuren op Israël).
Toch dalen de koersen door, kennelijk om andere redenen. Het zijn niet de duurste aandelen die ervan langs krijgen of de aandelen die het vertikken dividenden uit te keren, maar gewoon een hele brede berg aandelen.

http://www.thereformedbroker.com/2013/08/28/chart-o-the-day-significance-of-90-down-days/. Commentaar Brown: dit gebeurt in de buurt van dieptepunt, maar koersen gaan eerst wel nog iets lager.
Techneuten zien van berenvlaggen of falende bullvlaggen bij de Nasdaq, ook al doet die het beter dan de S&P. De Citigroup Economic Surprise Index verpietert (de hogere rente krijgt de schuld), Dow Jones Transport is niet bepaald een outperformer.
Echt klappen krijgen de nodige Emerging Markets, zie de vorige post.

Kennelijk is het tijd voor een correctie in de VS, na twee jaar en 54% stijging is het er tijd voor. De stijgende trend sinds november was te sterk en een (tijdelijk?)  minder sterk stijgende trend komt er hopelijk voor in de plaats.

De FED krijgt de schuld van de correctie. Gundlach, de obligatiekoning, was op TV en hij zag een en ander op 1994 lijken. Er komt een pauze net als in 1994 van de rentestijging en dan gaat het verder omhoog naar 3,1% eind van het jaar voor de tienjaarsrente (een paar maanden gelden was hij er stellig in dat de rente eind dit jaaar 2% zou staan). Voor aandelen is hij banger. De hogere rente maakt weer brandhout van de huizenmarkt(aandelen), alhoewel hij de mortgage REITS wel koopwaardig vindt. De taper komt, dan gaat de beurs omlaag omdat het safety net van de FED weg is. Deze kan haast niet extra bijkopen als men met afbouw QE is begonnen. De beurzen gaan daarom omlaag en dat brengt de rente ùiteindelijk weer omlaag in 2014. 

creatieve vernietiging: digitale camera's, black berry

Veel sneller dan vroeger worden bepaalde dingen ineens achterhaald. Het is nog niet lang geleden dat de laatste typemachine werd gemaakt, typex, er een strijd gaande was welk systeem je op je videorecorder moest hebben, wat Philips in het kader van morele herbewapening (het credo van Frits Philips) verloor op basis van geen stilstaand beeld, faxen,  de kurk, straks de postzegel misschien, gewone niet verzamelingswaardige horloges, hyves etc

Nu zijn digitale camera's aan de beurt die achterhaald worden door smartphones (we hebben nog niet eens een fatsoenlijk Nederlands woord voor), de PC door tablets, iPads en wat nog meer gaat komen zoals de iWatch.

en de teloorgang van de Blackberry

 

slagveld aandelen Emerging Markets

De afgelopen twee weken zijn er rake klappen uitgedeeld op de Emerging Markets. De valuta was vaak de hoofdschuldige voor de daling.(tabel Goldman Sachs)
15% daling in twee weken voor India, Turkije en Indonesië is fors.
Korea, Taiwan en Tsjechië bleven het beste overeind, niet bepaald landen waarin portfoliomanagers Emerging Markets graag beleggen.

Het leed is nog niet geleden voor enkele landen met tekorten op de lopende rekening, zo lijkt het gezien de koerswinstverhoudingen die nog niet lager zijn.
Als de valuta's uitgedaald zijn, dan komen er wel kansen.Korea, India, Zuid Afrika en Polen zijn al goedkoop qua concurrentiekracht.

bron: Goldman Sachs, Fading EM equity with CA deficits ,August 30 2013

rentecurve veel te steil

De rapen waren gaar toen ik bovenstand plaatje rondstuurde met de visie dat de yield curve veel te steil was geworden in de VS (en de rente zou gaan dalen). Ik vond dat de rentemarkt een veel te optimistisch scenario voor de Amerikaanse economie inprijst in combinatie met de steeds groter wordende beloften in de vorm van forward guidance de korte rente laag te houden. Dat economisch optimisme illustreerde ik met de ISM en de steilheid van de yield curve. Men lijkt een ISM van 60 in te prijzen en dat is toch wel overdreven, 56 lijkt toch even wel het maximum.

 

Zo doet men dat toch niet, riepen de rentegoeroes, de steilheid van de yield curve hangt af van de korte rente, in bovenstaand plaatje de tweejaars rente. In onderstaand plaatje voor de VS zie je dat de huidige steilheid lager is dan de twee jaars rente aangeeft.

Vooruit, ik kreeg de benefit van de doubt door een nieuwe lijn sinds 2007 mee te nemen, maar toch, ik had de olifant in de kamer toch niet laten zien bij de steilheid van de rentecurve.

 

Dat kaatste ik terug met het verhaal dat sinds 2009 de lijn naar boven wijst (de rode lijn die ik intekende in plaatje hierboven voor groene blokjes na 2009) en de ISM zeer belangrijk is in de tijd dat de korte rente op nul is vastgespijkerd voor eerst some time, toen een extended period en toen voor drie jaar en nu tot de werkloosheid 6,5% wordt, nee 6% zal men zeggen op 18 september. En sinds 2009 speelt de ISM dan een belangrijke rol in de steilheid van de yieldcurve, nog meer dan voor 2009.

Wat zegt de yield curve dat niet is opgemerkt door de korte rente en de ISM? Evident is de eurocrisis in 2011 en 2012. De ISM was relatief belangrijk in 2009 en begin 2011 en in 2013.

Overigens, als de ISM totaal onverwacht deze maand naar 60 stijgt, ga ik de rentecurve opnemen in mijn ISM voorspellingen. Maar de huidige sprong in de steilheid is veroorzaakt door ver vooruit te lopen op het einde van QE en vermeende jokkebrokkerij van de FED wanneer ze de rente gaan verhogen.

 

Jim Bianco en QE en de treurige gang van zaken in de wereld

Het valt niet mee om wat positiefs te vernemen van Bianco, alleen als QE wordt uitgebreid dan kan hij verleiden tot uitspraken dat aandelen mee omhoog bubbelen in zo’n situatie.

Nu zitten we niet in zo’n situatie. De FED gaat QE beëindigen en de winsten groeien niet harder dan de inflatie. Zonder QE gaan aandelen 10% + achteruit, net als in de vorige keer dat er aan QE werd gemorreld.

 Terugnemen van QE is verkrappen van het monetaire beleid, ook al piepen ze nu anders. Enkele jaren geleden vertelden ze nog dat $500 miljard QE gelijk was aan een rentedaling van bepaalde omvang, nu ineens is het omgekeerde ineens niet het geval. De markt maakt de FED duidelijk dat ze het bij het verkeerde eind hebben. Het suggereren dat QE kan afnemen was goed voor een van de grootste rentestijgingen uit de geschiedenis, zelden moesten de beleggers in 30-jaars staatsleningen genoegen nemen met zo’n total return verlies.

Moet QE weg? Daar is men het wel over eens. Dat had Bernanke eigenlijk moeten uitleggen op Jackson Hole, maar nu deden dat enkele ingehuurde economen. Zei wisten omstandig uit te leggen dat QE geen effect had gehad op de economische groei. In de wandelgangen kon je volgens Bianco van de gouverneurs hierover luide bijval vernemen.

 Onzekerheid over QE is slecht en het voorgestelde plan van data dependent, ofwel variabele QE is een zeer slechte strategie. Zo kom je nooit van QE af, er wordt voortdurend gebedeld voor meer QE en bij elk slecht cijfertje is het dan weer raak. Het beste wat de FED kan doen en op 18 september gaat doen volgens Bianco is een tijdpad aangeven hoe ze QE gaan afbouwen, maar nog niet onmiddellijk starten. Dat data dependent afbouwen van QE moet en gaat weg.

Ondertussen is de FED nog wel in de weer om financial conditions niet al te slecht te laten worden. Daarbij worden ze danig in de wielen gereden door de veranderende correlatie tussen aandelen en obligaties. Hogere rente is nu vaak slecht voor aandelen, in plaats van geweldig. Men ziet bij hogere rente een inflatieprobleem en een margeprobleem voor aandelen. QE opvoeren ging gepaard met hogere rente en tot nu toe meestal hogere beurzen.

 Op het ogenblik is de FED aan het voelen of Summers acceptabel is als opvolger van Bernanke. Daartoe wordt uitgebreid gelekt dat Obama Summers geweldig vindt en dat daar ook vele redenen voor zijn: eigenhandig heeft hij de auto-industrie gered en we zullen nog veel meer heldendaden gaan vernemen van Larry. Maar Summers is net als de lepel broccoli die je een kind voorhoudt en als maar roept dat het zo lekker is, het gaat er gewoon niet in. Als een en ander niet snel leidt tot verbetering van de publieke opinie over Summers, dan is hij kansloos. Om Summers erdoor te krijgen moeten de nodige republikeinen voor hem gaan stemmen, en daarvoor moet Obama politiek kapitaal opofferen. Dat wil hij liever besteden aan vechten over Obamacare en debt ceiling en allerlei andere zaken. Kortom yellen wordt het volgens Bianco.

 Maand in maand uit geeft Bianco ongeveer dezelfde litanie over de groei in de VS (is niks, wordt niks en de verwachtingen hiervoor zitten in een permanente trend naar beneden, kwartaal in, kwartaal uit). Idem voor de winsten. In Europa was het nog erger, maar hier is stabilisatie waarneembaar. Dan Japan, daar is het optimisme ook tanende. QQE is daar 2,5 keer de QE van de VS en dat zou moeten werken volgens Krugman. Kuroda was de enige overigens op Jackson Hole die vol overtuiging wist uit te braken dat QE de economie helpt.

Nee, er is geen redding mogelijk, alles blijft hetzelfde, de verwachtingen blijven dalen en de groei laag, maar geen recessie in de VS volgens Bianco. De beurs heeft sterk stijgende winsten nodig nu QE teloor gaat en dat ziet Bianco niet, alleen de financiële sector had flinke winststijging in de VS en de andere sectoren waren eigenlijk een groot tranendal vooral energie en materials.

Zelf denk ik dat de groei in 2014 heel wat hoger zal zijn dan in 2013, een jaar dat getroffen werd door een van de grootste belastingverhogingen ooit in de Amerikaanse geschiedenis. Dan zit het meestal wel goed met de winstgroei. Ach, die forward guidance is geen wondermiddel, maar het helpt wel. Net als QE voor aandelen. En daarmee ook de asset economy, die schromelijk onderschat wordt als factor van betekenis.

de vier vroeger ondenkbare groeibedervers van El Erian: stagnatie door gebrek overheidsstimulering

Een klein beetje daling van de beurzen, behoorlijke stijging van de rente, dat is genoeg om het vertrouwen inde toekomst te verliezen de laatste weken.
Daar hoort natuurlijk een verhaal bij en Mohammed El-Erian van Pimco kan moeiteloos somberheden uit zijn mouw schudden.
Alles wat hij zegt gaat er in als koek, mede omdat hij meestal wel een goed verhaal heeft. Toch draaft hij te ver door denk ik. Een Albanese meerderheid was het erover eens dat alles rampzalig was in de laatste jaren en toch ging de S&P verschrikkelijk veel omhoog.  Het verhaal ligt wat genuanceerder dan al die door iedereen gesteunde verhalen.

Zonder twijfel komt El-Erian met goede argumenten op de proppen, waarom het zo slecht gaat in de westerse  wereld. http://www.project-syndicate.org/commentary/five-years-after-the-lehman-brothers-collapse-by-mohamed-a--el-erian#ixzz2dFkXFQK6:
(4) Unthinkable outcomes that are now reality
(het zijn er twee minder dan de koningin in Alice in wonderland, maar hij is een flink eind op scheut)

1. Niemand kon voor 2008 zich voorstellen dat na vijf jaar zo veel landen in het Westen niet terug zouden zijn op het niveau van 2008. Per hoofd van de bevolking is zelfs in de VS men niet terug op het oude niveau. Bijna niemand zag de rampzalige invloed van te hoge schulden, blijvend gebrek aan vertrouwen, onmacht van de economie om sterk te herstellen (het Nieuwe Normaal).
2. Niemand dacht dat de overheden niets konden doen om de groei aan te jagen en dat we helemaal overgeleverd zouden zijn aan hyperactieve centrale banken om de economie nog enigszins overeind te houden.
3. Wat groeiden de Emerging Markets hard, terwijl iedereen riep dat ze zonder hulp van export naar het Westen niet konden groeien,  in de eerste jaren en wat zijn ze ineens kwetsbaar.
4. de schuldigen aan de crisis zijn niet terug te krijgen in een onschuldig jasje. Ze opereren niet sociaal verantwoord, duurzaam.

Dat vierde punt is interessant. Het verklaart waarom er steeds meer aandacht komt voor sociaal verantwoord beleggen en ondernemen.

Duurzaamheid stijgt op de agenda van de tijdgeest, hierbij hoort ook een meer evenwichtige inkomensverdeling met een kleiner deel van het BNP voor winst, vooral die uit financiële constructies.

Punt 2 is ook belangrijk, onderschreven door velen, bijvoorbeeld Woody Brock zei het vorige week tegen me: hyperactiviteit van centrale banken, daar hangt veel te veel van af, de rest doet te weinig

In ons boek zeiden we al: We leven in een tijd waar de asset economy de economie meer dan ooit bepaalt. Met een enorme klap naar beneden na Lehman en nu weer met een positieve invloed in de OECD.

D.w.z. ten dele is het goed, onvermijdbaar dat centrale banken veel meer doen dan alleen inflatie bestrijden. Bubbels moeten tegengewerkt worden, er moet meer op houdbaarheid gespeeld worden.

Maar wat meer? Zouden beleidsmakers niet in moeten zien dat zij ook veel meer doelstellingen hebben dan alleen groei nu? Een laag overheidstekort is niet genoeg. Ze moeten zorg- en pensioenlasten draagbaar maken in de komende decennia. Dat kan zelfs in de VS, zie Rhode Island met de lagere ziektekosten.

Bijvoorbeeld je moet weinig of niets overhevelen van jong naar oud bij de pensioenpremie. Gemiddelde doorsneepremie is achterhaald, dat is een subsidie aan de oudere, hogere inkomens. De jongeren zouden moeten kunnen opbouwen tegen werkelijke doorgerekende opbrengsten. Dan kun je met een lager % van je inkomen als jongere meer pensioenrechten opbouwen. De ouderen zouden dan tijdelijk extra fiscaal geholpen moeten worden om meer te kunnen sparen.

Politici zijn niet zo goed in het op lange termijn denken, hoor je de Chinezen denken: gelukkig hebben we geen democratie, anders zouden we net zo kortzichtig zijn en een regering hebben die niet van wanten weet, die niet weet hoe je groei moet aansturen.
.

Jackson Hole: Ben doe het niet, maak 9/18 geen 9/11, Hall,

In vorige jaren was het seminar van de Kansas FED in Jackson Hole het hoogtepunt van de bepaling van het monetaire beleid in de wereld.
Bernanke en daarvoor Greenspan legden uit wat de FED zou gaan doen en waarom. Het laatste optrden van Greenspan werd een poppenkast met absurde persoonsverheerlijking van maestro Greenspan. Dat wilde Bernanke zich niet overkomen en hij hield stug vol niet naar Jackson Hole te gaan. En de andere FED-gouverneurs sprongen niet in.

Toch is het seminar belangrijk vanwege de andere voordrachten (het is en blijft een hele eer te mogen spreken op Jackson Hole en reken maar dat daar veel tijd in gestoken wordt). Ook de wandelgangen zijn belangrijk.

Dit jaar waren vooral de centrale bankiers uit de Opkomende Landen zoals Brazilië, Mexico en China in rep en roer. Ben, doe het niet, de wereldeconomie kan het niet dragen. Doe ons die credit crunch niet aan.

rampspoed Syrië nu dompertje voor de beurs

De situatie in Syrië begint dreigend te worden door het enorme aantal landen dat er wel op los wil slaan als Syrië aangevallen moet worden en dan niet in een soort eenrichtingsverkeer.
De logica voor de regering om chemische wapens in te zetten lijkt ver te zoeken, minder ver dan voor de opstandelingen, schijnt toch de regering de boosdoener te zijn. Syrië staat er bol van als afweer tegen Israël met zijn atoomwapens en vooral de regering heeft toegang tot die rotzooi.
.

(hierboven de cartoon van KAL in The Economist deze week van de netelige situatie in het Midden Oosten).

Iedereen wil zich ineens met Syrië bemoeien. De voormalige kolonisatoren Frankrijk en Groot Brittannië. Obama heeft zich vastgezet. Saoedi-Arabië is benauwd, Israël nog meer (om steun te krijgen van de publieke opinie moet Syrië het veel sterkere  Israël aanvallen). Libanon is al overspoeld met een onmetelijk aantal vluchtelingen. Iran vindt dat het ook iets moet doen. Rusland probeert wanhopig nog een bevriend land in het Midden Oosten over te houden, China wil geen bemoeienis van het Westen.

Op de achtergrond spelen de onderhandelingen tussen Saoedi-Arabië en Rusland over betrekking van Rusland bij de OPEC, hulp om Sotsji vrij te houden van Tsjetsjeense terreur. Dan moet Rusland Assad laten vallen http://www.telegraph.co.uk/finance/newsbysector/energy/oilandgas/10266957/Saudis-offer-Russia-secret-oil-deal-if-it-drops-Syria.html. Wie weet heeft Putin er wel oren naar.
In ieder geval is het geen mirakel dat de olieprijs stijgt.

In tegenstelling tot Libië dreigt de beurs wel een beetje van de kook te raken hierdoor, zij het nog niet zo veel als het verderfelijke stoppen van QE volgens velen.

goudvraag uit India en China moet goudprijs gaan steunen

China Daily http://www.chinadaily.com.cn/business/chinadata/2013-08/16/content_16899049.htm had bovenstaand  plaatje van de vraag naar goud. Centrale banken kopen kennelijk niet meer en de ETF-s lipen leeg. dat schijnt te zijn gestopt.
de vraag uit India 310 ton in tweede kwartaal was weer groter dan die uit China (275 ton), maar gezien de zwakte van de rupee zal dit niet zo blijven.

Goud is lang niet zo belangrijk meer voor Zuid=Afrika,

 

 

Goud is nog maar 1,2% van het BNP in Zuid-frika



zwakte Emerging Markets: valuta's, beurzen

http://im.ft-static.com/content/images/27b546af-0554-424b-b113-886e2b333fc5.img
De treurnis van valutazwakte in Emerging Markets is wijd verbreid.
De laatste tijd gaat Polen tegen e trnd in en maandag ging de Braziliaanse real flink omhoog na de drieste plannen van de Braziliaanse centrale bank om $60 miljard klaar te zetten voor interventie.

http://im.ft-static.com/content/images/d89e2c52-979a-4bda-b605-e1eedae3714e.img

http://im.ft-static.com/content/images/2a7bef95-398a-4b80-a531-5e73909e3f33.img
meestal doen de exportwonderen het het beste, maar dit jaar geldt die regel kennelijk niet.

Misschien moet je wel gaan beleggen in de landen met grote stijging internetgebruikers of veel internetgebruikers gegeevn de armoede.

samenvatting financieel economisch nieuws

De voorlopige PMI van China steeg onverwacht veel, tot boven de 50. Foreign Direct Investment groeit nu 24,1% op jaarbasis, vorige maand was dit maar 20,1%. De groei in China is kennelijk aan het accelereren tot 7,5% of iets hoger. Dat zie je ook in stijgende koperprijzen.
De beurzen zijn en waren in de ban van vermindering van QE en wat dit voor onzekerheid zou creëren. De notulen van de FED gaven geen nieuwe inzichten,maar meer mensen (>60% nu) voorspellen nu een start van de vermindering van QE in september. De beurs bleef betrekkelijk goed overeind bij die angstgolven en herstelde zelfs op donderdag en vrijdag (dankzij Steve Ballmer van Microsoft).

Emerging Markets met tekorten op de lopende rekening hebben het meeste last van de nieuwe onzekerheden van de FED. Het Westen trekt geld terug uit landen als India en dat leidt tot een zeer zwakke rupee en heel hoge interbancaire rentes. De centrale bank van Brazilië heeft $60 miljard klaar gezet om de val van de real af te remmen.

In de VS waren de initial claims voor werkloosheid wat hoger, maar de trend is naar beneden en wijst op 4% economische groei, net als de stijging van de leading indicators van 0,6% vorige maand. Existing home sales waren sterk, maar new home sales wat aan de zwakke kant. Huizenprijzen stijgen nog steeds snel.

In Europa was de voorlopige PMI van Duitsland (industrie èn diensten) omhoog, in Frankrijk iets omlaag.

De rente is volatiel stijgend. De stijgingstrend lijkt af te gaan zwakken. In de VS was de particulier net bekomen van de schrik over Detroit, nu slaat Barrons alarm over Puerto Rico.

goed nieuws van de afgelopen week: China, Shiller NIPA PE, Kotok

China herstelt:het HSBC survey voor de economie herstelde mooi tot boven de 50. DE koperprijzen herwinnen aan glans (net als goud overigens vanwege vraag particulieren uit Azië en geen verdere verkopen via goud-ETF's, een keer in de trend, alhoewel ik denk dat de goudprijs volatiel alle kanten op blijft ben ik bang). Maar de nieuwe cijfers in China waar men meer vraag vanuit de VS ziet, is reden voor sommigen om de economische groei voor de tweede helft van het jaar naar boven te herizien. Ik zie nu ook mistens 7,5% overigens. Dat is een omkeer van de negatieve trend en daarom is China het belangrijkste goede nieuws van de week. De enorme hittegolf heft een 16% stijging van de lektriciteitsproductie in augustus veroorzaakt, een enorme versnelling.

Het gaat goed met de Amerikaanse huizenmarkt (existing home sales goed vorige week), fracking, initial claims voor werkloosheid, transport. De leading indicators stegen vorige maand een voorspoedige 0,6%
Ondertussen lijkt het rentemomentum zijn top gepasseerd en kan de rentepaniek iets gaan luwen. Als de  kogel door de kerk is, hoeft men niet meer voor het zingen de kerk uit of hoe zegt men dat, men loopt wel erg veel vooruit op monetaire verkrapping.

Volgens Scott Grannis http://scottgrannis.blogspot.nl/2013/08/equity-valuation-exercises.html zijn aandelen goedkoop berekend volgens de officiële macrowinstcijfers van de NIPA (en is Shiller met zij PE berekeningen een beetje een boef, hij gebruikt te lage winstcijfers volgens Bloomberg)

In Barrons mocht David Kotok zijn optimisme spuien over de VS, na zijn beroemde jaarlijkse visuitje voor financiële oppergoeroes in Maine.  Het monetaire beleid is en blijft zeer ruim, de werkloosheid moet nog veel omlaag. De FED haalt duratie weg uit de markt en deze wordt daardoor schaarser en meer waard. Dat is gunstig voor aandelen. Men onderschat de energierevolutie qua inkomenseffect. Een baan in de energiesector levert gemiddeld $90.000 op, vier keer zo veel als een baan in een sector met lage lonen.

Spanje heeft grote onuitputtelijke bron voor nieuwe belastingopbrengsten op de korrel: het belasten van zonneschijn http://www.forbes.com/sites/kellyphillipserb/2013/08/19/out-of-ideas-and-in-debt-spain-sets-sights-on-taxing-the-sun/

Er was de afgelopen week een angstbubbel, zo maakte men op uit getwitter etc. De FED krijgt er de schuld van. De beurzen hielden zich kranig onder al die opborrelende angsten. In deze tijd van het jaar wellen die angsten wel vaker op, dat vallen van de blaadjes (samen met de winstschattingen voor het vierde kwartaal) dat straks weer onvermijdelijk gaat komen, maakt allerlei depressieve gedachten los, de zomer is voorbij en de dagen worden in recordtempo korter.

Elke week lees ik over nieuwe technologie. Deze week o.a. graphene: het nieuwe wondermateriaal (Nobelprijs 2010), misschien over twintig jaar overal om je heen (misschien letterlijk, de iPhone om je pols), maakt vorderingen volgens een video van Barrons deze week.

Het opstappen van Steve Ballmer zag men als heel positief getuige de koersexplosie en de commentaren, omdat je nu Microsoft wat meaner kunt leiden, meer cash kunt teruggeven en wat meer rendement uit al die R&D uitgaven (2* die van Apple). Misschien moeten ze onze Bramson maar eens even chairman maken. De tijdgeest is nog hard, wat overigens nog even goed kan zijn voor aandeelhouders.

De tijdgeest: de mannen zijn zwak, de vrouwen nemen het initiatief

De tijdgeest is aan het veranderen. Vrouwen hebben de goede opleiding, de diploma's en mannen niet. De vrouw verdient steeds vaker de kost en heeft het dus voor het zeggen. Dat begint door te klinken in de county & western nummers. De Mavericks zingen nu heel anders dan vroeger en ze zijn meer dan vroeger  mateloos populair, vooral bij de smachtende vrouwen bij country & western dansen (waar ze te zwaar in de meerderheid zijn). Een en ander zoals ingefluisterd door  John uiteraard.

Waar Led Zeppelin nog gewoon zong over hoe vrouwen gepakt moesten worden zonder tegenstribbelen, gaat het nu anders.
De vrouw neemt het initiatief en de man geeft toe. Als het maar uitdraait op vrijen dan geeft hij toe, ook al heeft ze geen gelijk. Hij zingt dat hij zo zwak is en geen weerstand kan bieden. Wat doet ze hem aan.
Dat werd vroeger toch precies andersom gezongen.

ik zie winstgroei komende vijf jaar aantrekken, Woody Brock afzwakken

De winstgroei in de VS is de laatste jaren goed geweest, vooral ook vergeleken met de groei van het BNP. In Europa ging het slecht met de winsten, maar daar was dan ook een recessie.

Winstgroei hoort op lange termijn in lijn te zijn met de groei van het BNP en in reële termen ongeveer de productiviteitsstijging.
De winstgroei kan hoger zijn als de loongroei achterblijft bij de productiviteitsstijging en als de centrale banken hoge bankwinsten toestaan. Export- en investeringsgroei harder dan die van het BNP is ook een probaat middel voor winstgroei hoger dan die van het BNP (ik tel 60% van die hogere exporten en investeringsgroei gewogen voor hun aandeel in het BNP op bij min winstverwachtingen) op bij de groei

De lage rente heeft de winstgroei enorm geholpen, vooral ook bij de financials en ik denk dat dit een gunstige factor blijft voor de winsten. De rentestijging zal een en ander wat drukken, maar de rente zal lager blijven dan de nominale groei van het BNP in de VS en dat zal de winsten (en waarderingen) helpen.

Ik zie de wereldhandel herstellen in de komende jaren en daarmee de export.
Verder denk ik dat de productiviteitsgroei gaat versnellen en er veel innovatiewinsten van nieuwe producten gaan komen. De kennisexplosie van de afgelopen tien jaar gaat hier voelbaar worden.
Loongroei blijft voorlopig lager dan productiviteitsgroei en bedrijven mogen meedogenloos reorganiseren om de efficiency te verbeteren.

Woody Brock ziet de hulp van de lage rente wegvallen en de hulp van globalisering ook (er is een groeiende schare mensen die gelooft dat globalisatie op de terugweg is, er komt herindustrialisatie in eigen land, fracking leidt tot minder import olie etc.). Woody ziet de winsten in de financiële sector als een bubbel (ik denk dat dit wel meevalt, er kan verdere winstgroei komen als het net wealth effect verder verbetert, maar inderdaad, die winsten van de financiële sector blijven kwetsbaar).
Voor de langere termijn ziet hij meer van de koek nar de factor arbeid gaan, de factor kapitaal krijgt nu excessief veel. Daar ben ik het helemaal mee eens, maar de keer komt volgens mij pas rond 2018-202 als de werkloosheid er wat lager bij ligt.

Woody Brock en de naderende pensioencrisis in de VS: we zijn goed af in Nederland

Het faillissement van Detroit heeft de mensen aan het denken gezet. De pensioenverplichtingen aan de ambtenaren zijn gigantisch geworden en er is volstrekt onvoldoende voor gespaard door de overheden. dat leidt tot veel hogere lokale belastingen en verdwijnen van dienstverlening aan de burgers. Staten als Illinois en Californië zijn eigenlijk failliet als je alle verplichtingen uit hoofde van pensioenen en medische verzekering goed meetelt.

Woody Brock ziet de positie van de ambtenaren die via de vakbonden gewoon maar door blijven eisen dat aan alle verplichtingen wordt voldaan als onhoudbaar. Er is een tweedeling aan het ontstaan van mensen met excessieve overheidspensioenen en de andere burgers die via hogere belastingen hiervoor moeten opdraaien en zelf een mager pensioentje hebben/ gaan krijgen.

Voorlopig ligt het nog wettelijk vast dat niet aan de rechten gekomen mag worden en dat dus de burgers mogen worden uitgekleed. Maar dat begint zo onrechtvaardig te worden dat die wetten veranderd moeten worden volgens Woody. Je kunt geen bloed uit een steen knijpen en dus moet je iets veranderen in het pensioensysteem.

Vorige week bij de post goed nieuws liet ik nog een plaatje zien waaruit je kon aflezen dat het inkomen van de gepensioneerden in de VS gemiddeld netjes stijgt, terwijl dit voorde werkende bevolking niet het geval was.  Doortrekken van die trends is kennelijk gevaarlijk.

Woody raakt wel een belangrijk probleem aan: het aantal gepensioneerden groeit in het Westen en hun inkomen zal veel lager zijn dan dat van werkenden. In sommige landen zonder kapitaaldekkingssysteem zullen de pensioenuitkeringen schrijnend laag worden, zoals in Duitsland.

Nederland staat er wat dit betreft veel beter voor. Ondanks de kortingen op de pensioenen lijft er voor de meeste mensen nog een behoorlijk goed pensioen over. Vergeleken met de voorgaande generatie is het minder goed, men kan niet meer gratis met de VUT en men zal per jaar veel minder pensioen gaan opbouwen. Maar men zal zien dat de verschillen met de buurlanden groot worden: de pensioenen zullen in Nederland vel beter blijven dan in Duitsland of Frankrijk. Ook krijgen we niet de herrie van Amerika war de ambtenaren zich excessief bevoordelen. In Nederland stempelt het ABP gewoon mee af en er wordt niets op de belastingbetaler afgewenteld.

Ik zat en zit me al jaren af te vragen waar die slechtere beurzen na 2020 toch vandaan moeten komen. De komende pensioencrisis is een prima reden. Het bedrijfsleven zal steeds meer moeten gaan bijdragen aan de oplopende kosten  van gezondheidszorg en pensioenlasten. Dat gaat de winst drukken. Het hoge percentage bejaarden die niet in inkomen erop vooruitgaan zal de consumptiegroei sterk gaan beperken in Europa. We lijken nu net uit de eurocrisis aan het komen te zijn en je ziet al een nieuwe, veel grotere, crisis opdoemen.

overhypte nieuwe technologie

http://www.ritholtz.com/blog/2013/08/gartman-hype-cycle-for-emerging-technologies/

Een plaatje via Lukas Daalder. De tijd komt er weer aan dat alle nieuwe technologie voor de komende jaren even aangestipt moet worden in de langetermijnverhalen (zoals Beleggingsnota 2014). Dat leidt tot geloof in allerlei geweldige verhalen. Big data staat nu boven op die lijstjes. Dat klopt aardig met het plaatje van Ritholtz.

Gekscherend zegt Daalder dat hij wel wat ziet in smart dust. Dat is uiteraard ook wat het plaatje suggereert. Misschien is het wel beleggingswaardig. Bij mijn postjes over 3D printing werd de nodige keren gevraagd in welke bedrijven je dan moest beleggen. Die hebben het inderdaad goed gedaan. Wie weet dat smart dust het ook goed gaat doen (ik weet niet welke bedrijven hierin gespecialiseerd zijn)

Nasdaq drie uur geen handel. Hitler weet geen raad.

Ik dacht dat alleen de AEX af en toe plat ligt van tijd tot tijd vanwege technische problemen, maar gisteren overkwam de Nasdaq dat ook.


De grappenmakers sprongen er onmiddellijk op in. Hoe zou Hitler deze vreselijke situatie hebben bezworen? http://www.youtube.com/watch?v=4q49a2m4Mt8&feature=player_embedded
Zoals men al had kunnen voorvoelen is de vertaling van de tekst die Hitler uitspreekt met zijn kompanen niet helemaal juist vertaald naar het Engels, maar Amerikanen valt dit niet echt op. Hi(t)larisch dus.

De Nasdaq lag dus drie uur plat. Een flash freeze zo schijnt dat te heten. Bernanke krijgt er uiteraard de schuld van, want de beurzen draaien nu eenmaal voor 99,9% om wat men denkt dat de FED zal gaan doen.

Felix Salmon neemt het wat normaler op http://blogs.reuters.com/felix-salmon/2013/08/22/data-crashes-inevitable-and-mostly-harmless/
Dit gaat gewoon vaker gebeuren. Flash crashes met ETF-s worden schering en inslag.
Of de handel wordt teruggedraaid, dat hangt ervan af wie schade lijdt. Als goldman Sachs schade lijdt, dan kun je er ongeveer wel op rekenen dat foutieve programma's die verkeerde orders gaven leiden tot orders die weer ongedaan gemaakt worden. Zonder rampen voor de bedrijven van het Plunge Protection Team zullen de orders echter niet teruggedraaid worden. Technische ongelukken door computers die niet helemaal lekker met elkaar handelen kun je steeds meer gaan verwachten.

de strijd om de verwachte opbrengsten in de komende vijf tot tien jaar

Het zijn drukke tijden voor me op het ogenblik. De laatste hand moet gelegd  worden voor de Beleggingsnota 2014. 2014 is nog ver weg, maar de vergadercyclus over de beleggingsplannen inclusief wettelijke eisen in het kader van de STAR-normen zorgen voor deadlines al ver voor 2013 is verstreken.
Er is daarom een hele discussie bij ons (F&C) gaande, tussen Amsterdam en Londen over de verwachte opbrengsten voor de beleggingscategorieën voor de komende vijf tot tien jaar.
De laatste jaren is er druk om de visie wat duidelijker te laten zien. In de jaren daarvoor keek ik vooral of de door mij geponeerde verwachte rendementen tot extreme gewichten leidden bij optimalisaties. Als je zag dat als je het verwachte rendement zo hoog werd dat een extra 0,25% leidde tot een explosie van de gewichten inefficiënte portefeuilles, dan was dat de limiet voor de verwachte opbrengst. Verder kreeg je een reeks van klachten van de desbetreffende portfoliomanagers dat hun categorie een te laag verwacht rendement had. Pas als de klachten van vele kanten kwamen wist je dat je ongeveer goed zat.

Dit jaar ging het iets anders omdat ik visie de eerste kans wilde geven. Ons ALM-team ging onmiddellijk in de aanval. Met die rendementen werd het niets met vastrentende waarden en zou alles naar aandelen gaan.
De scherpe kanten werden daarna van die hoge verwachte rendementen van aandelen afgehaald. Vanmiddag leidde dit tot zo'n enorme daling van de verwachte rendementen dat het ALM -team de andere kant op ging protesteren, nu werd het gewicht van aandelen juist veel te laag.

Een heet hangijzer is ook wat je moet doen met aandelen van Emerging Markets. Nu het niets meer wordt met China en de risico's van Emerging Markets groter zijn dan gedacht, wil iedereen het gewicht van Emerging Markets terugschroeven. Maar dat past niet in de discipline van de modellen voor de verwachte opbrengsten. Aandelen van Emerging Markets zijn goedkoop en daardoor ontstaat een extra verwachte opbrengst. De normale risicopremie van Emerging Markets aandelen ten opzichte van gewone aandelen kan misschien iets omlaag, maar blijft hoger. Daardoor is het verwachte rendement hoger geworden. Heel vervelend, want men wilde juist aansturen op lagere strategische gewichten voor aandelen van Emerging Markets. De discipline van de modellen voor de verwachte opbrengsten is dit dus aan het verhinderen.

Bij de verwachte opbrengst van vastrentende waarden zorgt de snelle opmars van de rente ineens ook voor andere, hogere verwachte opbrengsten. En dat terwijl we net uit de verhalen waren dat de rente gaat stijgen in de komende jaren. De crux zit hem in de reeds ingeprijsde rentestijging. Die begint de spuitgaten uit te lopen. Ook daar zegt de discipline dat het niet zo erg is, als de verhalen eerst deden vermoeden.

Andrew Gates: productiviteitstijging zal hoog zijn in de VS

De laatste tijd heb ik vrij baan gegeven aan pessimisten over de productiviteitsstijging in de VS. Na 2004 is die afgezwakt en de trend doortrekkend kun je stellen: R,I,P. aldus Feroli van JP Morgan.

Vertwijfeld heb ik wat geschreven over McKinsey en hun aanbevelingen om de goei met tig % te stimuleren in de VS. Siegel heb ik er op nageslagen, maar die komt niet vedre dan het ontkennen dat de productiviteitsgroei is afgezwakt.

Ik hoop dat Andrew Gates van UBS gelijk heeft met zijn verhalen dat de groei aantrekt. Brynjolfsson en MacAfee hielden heel positieve verhalen, net als Oliner en sichel als ze in een goede bui zijn.
De pessimistische verhalen zijn gebaseerd op sombere waarnemingen zoals de lage investeringen van het afgelopen decennium en een vermeend einde van de kracht van de ICT Revolutie.
De optimistische verhalen zijn gebaseerd op een stroom van nieuwe mogelijkheden door nieuwe technologie, een aantreken van de investeringen nu de financiële repressie achter de rug lijkt in de VS.

Gates haalt uiteraard McKinsey aan met de volgende ovezichten:

gates is verder wat positiever over efficiency winsten. dat verbetert gezien de machteloosheid van vakbonden wardoor rücksichtlos reorganisaties doorgevoerd kunnen worden die de productivitiet vergoten door de kosten te verlagen.

rente stijgt wel erg veel zelfs vergeleken met positieve econimische verrassingen

De rentestijgingen zijn de laatste tijd bar en boos geweest voor de belegger in obligaties. In 1994 werden de verliezen nog gematigd door de rente-inkomsten, maar die zijn tegenwoordig verwaarloosbaar. De rentegevoeligheid is door die lage rente veel hoger dan bijvoorbeeld in 1994. Daarom zijn de totale verliezen nu groter dan in een vergelijkbaar aantal maanden van 1994. Toen duurde het langer en was de gifbeker nog niet leeg.

Is er nu iets ergers gaande dan de rentekrach van 1994? De FED roept voortdurend dat een 1994 krach echt niet de bedoeling is en echt niet zal gebeuren. De cijfers zijn voorlopig anders. De verliezen zijn enorm. De belegger in lange staatsobligaties weet niet wat hem overkomt. De veteranen die 1994 meegemaakt hebben kunnen het zich nog wel voorstellen.

Het momentum van de economische verrassingen in de VS (CESI USA in het plaatje) en Europa lijkt getopt te hebben. Betekent dit dat de rentestijging wel even mooi genoeg is geweest?

In het plaatje staat het momentum van de rente (10 jaar staat gedeeld door tien weeks voortschrijdend gemiddelde). Dat piekt de laatste tijd voordat de Citigroup Economic Surprise Index piekt. Dus dat die laatste index nu piekt klopt met het afnemende momentum van de rentestijging.
Die verrassingen zeggen dus niet zo veel over de rente, het verband ligt andersom.
Maar och, het momentum van de rente lijkt dus gepiekt te hebben en kan nog steeds zeer flink afzwakken. Op die basis zou de rente wel eens even uitgestegen kunnen zijn

waarom is de dollar zo zwak tegen de euro

De dollar wordt meestal sterker wanneer het renteverschil tussen Amerika en Duitsland oploopt, zie plaatje. Nu zitten we in zo'n periode dat het tegenovergestelde gebeurt. De vorige periodes dat dit gebeurde laten zien dat dan nogal eens de trend van de dollar tegen de euro verandert.

De dollar is nu zwak terwijl de aandelenbeurzen ook zwak zijn. Tot voor kort was er een sterk negatieve correlatie tussen de dollar en de aandelenbeurzen. Nu even niet. Dat kun je verklaren uit het nog harder stijgende optimisme over de macro in Europa dan in de VS. Beurzen dalen, maar de renteverschillen van Italië en Spanje met Duitsland gaan omlaag, heel curieus. Dit lijkt overigens tijdelijk. Slechte beurzen zullen vermoedelijk wel weer gaan samenhangen met oplopende rentes in Zuid Europa.

en de sombere verhalen tuimelen ineens over elkaar heen

Terwijl in de VS de economie aantrekt, getuige de cijfers van de huizenmarkt, net wealth effecten, zoals beschreven bij het goede nieuws van de afgelopen wek en een en ander in Europa ook beter aan het gaan is getuige de ISM's, mooie economische groei in Duitsland en om onduidelijke redenen ook in Frankrijk, verbeteringen in Spanje en Italië zie je ineens uit het niets sombere verhalen opdoemen.

Net nu de cijfers uit China weer wat beter zijn geworden (of dat doorzet na zo'n extreme hittegolf in het derde kwartaal weet ik niet) en je stabilisatie ziet in Brazilië, meevallende groei in Taiwan, Polen en Hongarije, zie je horrorstories over India (stagflatie bij een instortende rupee, nu tot overmaat van ramp leidend tot torenhoge prijzen voor uien, nu al zichtbaar in grote volksoproeren die deze hoge uienprijzen niet langer pikken) en Indonesië verschijnen, met op de achtergrond zorgen over de munten van Zuid Afrika en Turkije.
Heel wat valuta's van de Opkomende Landen krijgen op het ogenblik een stevige opdonder. Die val moet bestreden worden met hoge rentes en in sommige gevallen smelten de grote valutareserves als sneeuw voor de zon.
In sommige andere landen vallen de cijfers ineens enorm tegen (Thailand, Zuid Korea).

Sommige optimisten beginnen wat bleekjes te worden zoals Joshua Brown van The Reformed Broker die zich een hoedje schrok van de performance van de high yield ETF-en die hij ziet als de van hun stokjes vallende kanaries in de kolenmijn. Ze dreigen het loodje te leggen http://www.thereformedbroker.com/2013/08/21/chart-o-the-day-what-are-junk-bonds-trying-to-tell-us/

Om de aandacht af te leiden schrijft de Wall Street Journal over de slechte kwaliteit van de stokbroden in Frankrijk tegenwoordig, niet  voldoende doorbakken. Men steekt de draak met de recessie in Nederland.

Een en ander is allemaal de schuld van Bernanke, zo lees je overal.
Terugnemen van QE, hoe durft hij, goed dat hij ontslagen wordt. Minder QE zorgt voor een ernstig liquiditeitsprobleem voor diverse Opkomende Landen omdat allerlei westerlingen ineens hun geld terugtrekken uit Opkomende Landen om het thuis op deposito te zetten.
Vandaag bibberde men over de notulen van de laatste vergadering van de FED. Men kon er niets nieuws uithalen, maar men werd er toch weer wat neerslachtiger van. Aandelenkoersen blijven goed overeind dankzij Apple (volgend jaar moeten we aan de iWatch) en enkele andere grote jongens, maar de meeste aandelenkoersen brokkelen nu af.
Obligatiekoersen krijgen relatief veel grotere klappen. Het is vooral de reële rente die stijgt en dat is eigenlijk goed nieuws voor aandelen en daarom valt de daling op de aandelenbeurs nog wel mee.
Maar goed, op steeds hetzelfde nieuws dat we al lang weten, QE wordt minder, gaan allerlei koersen bijna elke dag omlaag.

Bovenstaand plaatje is een update van samenvatting financieel economisch nieuws van anderhalve week geleden. De stijgingstrend van aandelen moest wat zwakker worden, het ging gewoon te hard, dus moest de trend iets anders worden. Ik tekende de blauwe pijlen in. We zaten aan de bovenkant van de range en zakken nu wat af. Dat hoeft niet zo erg te worden.

waarom stijgt de olieprijs terwijl aanbod stijgt en vraag zwak is (Longview)

Het gaat niet goed met de vraag naar olie in de wereld. Zelfs bij behoorlijke economische groei neemt de vraag nauwelijks toe. Je zag dat vooral in het Westen. Maar China is hier ook een nieuw voorbeeld van (plaatje Longview, Colvin). De vraag groeit zo weinig dat de productie dat bijhoudt. In de VS groeit de productie zelfs veel harder dan de vraag door fracking in vooral Texas nu.

Longview ziet de komende jaren een groot overschot van de productie ten opzichte van de vraag. Dat is niet altijd een voorbode van dalende prijzen, maar je moet niet totaal verrast zijn als komend jaar de olieprijzen dalen.

Het aanbod van de OPEC lijkt te gaan stijgen, maar dat is onzeker. Op het ogenblik zijn er aanbodproblemen in heel wat OPEC-landen zoals Iran, Irak, Nigeria en Libië. Misschien dat OPEC een daling van de productie gaat afdwingen. Door het aantrekken van de groei in het Westen kan de vraag daar wellicht aantrekken (niet zeker), meer dan nu gedacht.

global warming brengt Rotterdam dichter bij China

Willem Barentz lukte het niet, maar nu is het in september een eitje: varen over de Noordelijke IJszee naar China.Het is veel goedkoper, 13 dagen korter.
Dit jaar nog maar één schip die deze route bevoer, maar dat zullen er snel meer worden.

marge zo laag dat banken VS veel krediet gaan verstrekken (Strategas)

Strategas toont al een tijdje bovenstaand plaatje. Het spelletje van banken om gratis geld te verdienen met staatsleningen is voorbij. Ze moeten nu uit een ander vaatje tappen. Ze gaan krediet verstrekken.

Als dat klopt, staat de tienjaarsrente binnen twee jaar boven 5% in de VS denk ik.
Als we in de eurozone niet meegaan, dan valt de waarde van de euro onder de  1 dollar.

huizenprijzen stijgen weer te hard in China

http://qz.com/116538/housing-prices-rose-in-69-out-of-70-of-chinas-biggest-cities-thats-pretty-scary/#116538/housing-prices-rose-in-69-out-of-70-of-chinas-biggest-cities-thats-pretty-scary/
In 69 van de 70 steden stegen de huizenprijzen, Alleen in Wenzhou (een soort roversnest waar een deel van de bevolking op de vlucht is geslagen na idioot veel schulden te hebben gemaakt) was er een fikse daling.

Chinezen mogen nog niet vrijelijk in het buitenland beleggen, er is geen grote liquide staatsschuld. Dus moeten ze aandelen of onroerend goed kopen. Door de grote koersdalingen op de aandelenbeurs koopt men liever te duur onroerend goed, dat lijkt veiliger.

Na de afzwakking bouwt men er weer lustig op los.
Uiteraard zijn er Chinezen die goed genoege connecties hebben om wel hun centjes in het buitenland te beleggen. Behoorlijk wat van die Chinezen zijn verzot op een stulpje in Londen. 25% van de nieuwe huizen in Londen ging afgelopen jaar naar Chinezen.

Landelijk stegen de huizenprijzen gemiddeld met 6,7%, dat lijkt niet zo alarmerend bij een loonstijging van 10%+.
Men koopt met kleine hypotheken, maar men leent daarna voor het eigen bedrijf of iets anders dan wel weer met het huis als onderpand en zo komt men toch tot een flinke bankschuld voor de private sector in China.

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Europa lijkt uit recessie, getuige de groeicijfers over het tweede kwartaal, ook al kromp de Nederlandse economie 0,2%. Nieuwe bezuinigingen werden aangekondigd en dat verzekert een verdere neergang in Nederland (alhoewel, de huizenverkopen lijken weer aan te trekken). In de rest van de eurozone kwam de groei uit op +0,3% met vooral Duitsland (+0,7%) en Frankrijk (+0,5%) en Portugal (+1,1%) sterk.

De aandelenbeurzen namen de goede cijfers van Europa niet over (de obligatiemarkt kreeg wel meer vertrouwen in staatsobligaties van Spanje en Italië). Men somberde over het terugnemen van QE door de FED, minder geloof in forward guidance en tegenvallende vooruitzichten van Cisco en Walmart. De dalingen waren klein bij zeer lage omzetten.

Japan bleef volatiel en de yen wil maar niet echt zwakker worden ondanks de snel groeiende uitstroom van gelden in buitenlandse obligaties.

In de VS daalden de initial claims voor werkloosheid met een mooie 13.000, een uitbraak naar beneden van de trend. Dat voorspelt een betere ISM, maar de daling van de Phillyfed en Empire State manufacturing  survey wijzen juist op een lagere ISM. De retail sales vielen met +0,2% iets tegen, het inflatienieuws was goed (PPI +0,0%, CPI +0,2%). Dit zorgde voor iets lagere inflatieverwachtingen, waardoor de Amerikaanse rente niet zo hoefde te stijgen. De industriële productie groeide niet, waardoor de bezettingsgraad daalde.
Het vertrouwen van het midden- en kleinbedrijf (NFIB) steeg, net als dat van de huizenbouwers (NAHBMI). Housing starts en vergunningen waren in lijn hiermee hoger.
De arbeidsproductiviteit steeg 0,9% in het tweede kwartaal en de kosten per eenheid product met 1,4% (dit verandert bij een opwaartse herziening van de groei van het BNP door betere netto xport).

Ondertusen staat de medische wetenschap niet stil. Vorige week een vaccin tegen malaria, nu een inhaler voor insuline die in 214 injecties niet meer noodzakelijk zou maken.

goed nieuws van de afgelopen week: trend initial claims; bullish verhaal Lee

De afgelopen week kregen we de bevestiging dat de groei in de eurozone weer positief was, niet in Nederland dat wegkwijnt onder slechte huizenmarkten, dalende pensioenen, maar in Duitsland  en Frankrijk was de groei sterk.

Het beste economische nieuws van de week voor de VS was de uitbraak naar beneden van de initial claims voor werkloosheid . Dat wijst op een hoge ISM en wat minder duidelijk op goede groei van de werkgelegenheid in de VS.

Er waren enkele bemoedigende verhalen voor de lange termijn. Zo slecht gaat het niet met de loongroei in de VS, de trend is helemaal niet dat iedereen 10% armer is geworden (en alleen 1% rijker werd) http://bonddad.blogspot.nl/2013/08/the-truth-about-decline-in-real-median.html. Heel goed gaat het natuurlijk niet met de inkomens in de VS sinds 2010, maar het ergste leed lijkt geleden te zijn als je werk hebt.

Er komen steeds meer gepensioneerden en die trekken het gemiddelde inkomen omlaag. Maar die gepensioneerden krijgen het wel steeds beter in de VS.

Lee van JP Morgan had een zeer bullish verhaal voor de VS en aandelen

Het net wealth effect met zijn positieve invloed op de consumptie is terug. De berekeningen zijn wat aan de positieve kant, maar geven wel een indruk van de verbetering ten opzichte van 2007-2011.

rente en koerswinstverhoudingen (JPM Lee: kan hoger)

Het verband tussen rente en koerswinstverhouding is vaak niet zo duidelijk. Als de economische groei heel laag is en de rente daardoor heel laag, dan hoort daar ook een lage koerswinstverhouding bij. In meer normale tijden met inflatie en groei is de koerswinstverhouding lager naarmate de rente hoger is. Bij bepaalde rentes is er haast geen verband tussen koerswinstverhouding en rente.

In het paatje zie je dat hogere rente leidt tot lagere PE voor de groene en rode blokjes, niet bij de blauwe, daar is het andersom. Bij de kruisjes een beetje (rente heel lang rond 2-3%)

Het plaatje is van Lee van JP Morgan. Deze vindt dat de koerswinstverhouding nog wel een stukje hoger mag worden gezien de rente.

update pessimistische en optimistische kaart van de Kondratieffgolf

Hierboven de pessimistische kaart van de Kondratieffgolf, die de afgelopen jaren zo veel populairder was dan de optimistische kaart die boven aan het blog staat afgebeeld. Bij keuzes welke kaart van de lange golf men het meest waarschijnlijk vond, won de pessimistische kaart meestal glansrijk.
De rode pijl die ter Veer en ik intekenden in 2209 is niet meer houdbaar, is achterhaald door de meer optimistische realiteit. Het zou niet mogen volgens de pessimisten van het Nieuwe Normaal, er is immers geen winstgroei mogelijk bij nominale groei van het BNP die dicht bij nul ligt. Maar zo is het niet gegaan. Er was forse winstgroei in de VS door stijgende winstmarges, lage loongroei, enorme kostenbesparingen en lage rentelasten. Financiële repressie met oeverloos liquiditeit scheppende centrale banken is helemaal niet zo'n slecht scenario voor aandelen.

De pessimisten zullen zeggen dat de stijging nog even gaat doorzetten tot de bovenste stippellijn, maar dat daarna een correctie zal komen tot de middelste dikke stippellijn, zo hoort dat te gaan in de presidentscyclus, vooral bij een nieuwe FED-president, dat staat borg voor een nieuwe crisis, vooral als deze Summers heet.

De werkelijkheid voltrekt zich tot op heden vrij nauwkeurig als de normale, optimistische kaart van de Kondratieffgolf aangeeft, zoals de pijl die in 2009 is ingetekend al voorspelde.

Gek eigenlijk, dat niemand over deze kaart wil praten. Niemand in de pers is er ook maar een lor in geïnteresseerd. Vreemd toch. No way dat het Financieele Dagblad hier een plaatje vuil aan wil maken of een andere publicatie (even afgezien van het VBA) het hier over wil hebben.

Barrons: beware of the profits

Barrons heeft op de voorkant een waarschuwing dat de winstgroei gaat tegenvallen in de VS.

Barrons wijst op dalende winstvoorspellingen. dat wordt overigens als belangrijkste reden gezien waarom september de slechtste beursmaand van het jaar is gemiddeld. Analisten blijven tegen beter weten in vasthouden aan hun te hoge winstvoorspellingen, maar moeten als ze beter inzicht krijgen in het derde kwartaal en de eerste twee kwartalen onder ogen zien, overstag. Omlaag dus met die winstvoorspelling van 2013 en daar men gewoonlijk zo'n 12% projecteert voor het jaar erna en dat niet wil veranderen gaat 2014 mee omlaag, iets langzamer.

Onderstaand plaatje van Bianco laat de neergaande trend zien (die is overigens niet veel zwakker dan normaal, pas bij een ISM van 55 of hoger stijgt de lijn meestal).
Vooral ex financials ziet het er niet goed uit.
Voor het vierde kwartaal ziet men 0,6% omzetgroei en 10% winstgroei. Men ziet niet waar die plotselinge margeverbetering vandaan zal komen.

Alleen als de ISM rond 55 blijft hangen of zelfs stijgt, kunnen de winstvoorspellingen overeind blijven. dan gaan de omzetverwachtingen namelijk omhoog en dat compenseert voor de overschatting van de marges.

collectibles deden het goed, maar waren postzegels een goede belegging?

http://www.economist.com/news/finance-and-economics/21583662-investing-luxury-items-can-yield-high-returns-risks-are-commensurate-fruits

The economist had weer eens een plaatje van wat de waarde van allerlei collectibles heeft gedaan versus aandelen. Antieke auto's was het beste, maar allerlei andere collectibles deden het ook goed. De waardestijging was heel mooi, maar het is natuurlijk wel moeilijk om werkelijk die waardestijging te incasseren. Je koopt meestal duur en verkoopt goedkoop.

Als postzegelverzamelaar keek ik natuurlijk op van de gesuggereerde stijging van de waarde van postzegels. Al decennia daalt de waarde van postzegels in Nederland.

Heb ik postzegels die verviervoudigd zijn in waarde? Ja, maar niet zo veel. Beter China en India postfris is wel tien keer over de kop gegaan. Postfris klassieke zegels (wie heeft die?) of met nette gom zijn vaak sterk in waarde gestegen in veel landen . Maar de rest is meestal om te huilen geweest in de afgelopen decennia.

Nederlandse postzegels is een drama sinds 1982 en voor bijvoorbeeld Duitsland geldt de laatste jaren dit ook. Redelijke verzamelingen Nederland brachten zo’n tien jaar geleden ongeveer 10% van de cataloguswaarde op, nu slechts (bij vrijwel onveranderde tot iets hogere cataloguswaarde) ongeveer 4%. Topverzamelingen deden het wel beter. Alhoewel, de beruchte nummers 80 en 101 die in bijna alle verzamelingen ontbreken zijn ook behoorlijk achteruitgekacheld in de laatste jaren. Deze nummers zijn moeilijk, maar niet echt zeldzaam. Er zijn de nodige postzegels van Latijns Amerika die veel zeldzamer zijn en maar een paar euro kosten.

Overigens zijn de dure zegels van de traditioneel meest populaire gebieden in de wereld wel enigszins in waarde gestegen in de afgelopen jaren. Amerikaanse postzegels en die van het gemenebest deden het veel beter.

Bij postzegels deden de beleggers het goed en de verzamelaars slecht qua waardeontwikkeling. Dat is niet altijd zo. In de jaren 60 en 70 was het eerder andersom. Het beste kon je de nieuwe zegels aan het postkantoor kopen of de zegels uit de jaren 50, die stegen in de jaren daarna het meest. Klassieke zegels bleven belangrijk achter. In China zag je dit overigens ook recentelijk. Zegels rond 1960-1980 deden het de laatste jaren veel beter dan die van rond 1880.

Maar de echt heel dure zegels, die zijn inderdaad in waarde gestegen. Dat zijn de topzegels die in hun eentje al meer waard zijn dan de hele postzegelverzameling van de meeste postzegelaars.
Bill Gross is het voorbeeld dat steeds aangehaald wordt hoe je moet beleggen in postzegels. Hij heeft inderdaad enorme winsten weten te realiseren op postzegels en hij heeft vermoedelijk afgezien van het Britse koningshuis de meest waardevolle postzegelverzameling.

Stanley Gibbons, de grootse postzegelhandelaar in de wereld haalt aan hoe hij rond 2000 voor 2,5 miljoen dollar Engelse postzegels kocht en die voor 9,1 miljoen verkocht. Eenzelfde verhaal geldt voor zijn Amerikaanse zegeltjes.
Wat raadt Stanley Gibbons nu aan? Koop de blackpenny postfris (de eerste postzegel die ooit uitgegegeven werd in 1840 in Engeland. Deze zegel heeft een heel dunne rand en is bijna altijd kapot. Er zijn maar weinig ongestempelde zegels van en postfris moet je al helemaal met een kaarsje zoeken. Ik heb alleen een paar gestempelde blackpennies; het is een postzegel met een verhaal die iedereen wil hebben. Stanley Gibbons verdenkt de Chinezen ervan dat ze juist dit zegeltje en masse willen inslaan).

Waarom hebben Nederlandse postzegelverzamelaars heel andere ervaringen? Zij kopen eenvoudige zegels, serietje voor serietje en betalen daar elke keer veel te veel voor. Dan houden ze ermee op en verkopen de heleboel een keer en masse. Dat brengt niets op. Ze hadden het andersom moeten doen: en masse kopen en dan los uitverkopen, maar daar moet je natuurlijk wel heel veel geduld en tijd voor hebben.

Markt niet meer blij met FED, minder QE is verkrapping volgens Bianco, forward guidance is illusie volgens JP Morgan

De S&P liep de afgelopen week niet meer op en vooral donderdag liepen de charts technische schade op. Je moet overigens nog steeds een vergrootglas ter hand nemen om de daling te zien, maar men begint al met de vinger te wijzen naar de FED. Waarom praten ze de markt niet omhoog, dat verwende kind heeft broodnodig meer QE nodig, anders krijst het de hele boel bij elkaar.

Bernanke c.s. stellen dat het stoppen van QE toch echt iets anders is dan stoppen met 0% rente. Het gaat om de voorraad QE, niet de flow.
Bianco stelt dat de FED toch wel een beetje kort van memorie is. Toen de rente verlaagd was tot 0% en de Taylor rule voorschreef de rente verder te verlagen zei men hardnekkig: de rente verlagen, kan niet meer, maar we hebben een andere truc: we geven QE en zo veel miljard QE (bedrag veranderde in de tijd) is even veel als een daling van de rente met ...%.
Dus stelt Bianco dat stoppen, verminderen van QE verkrapping is.

Hoe dan ook, stoppen met QE brengt renteverhogingen dichterbij. Je moet nu eenmaal eerst stoppen met QE voor je kunt gaan verhogen. De markt vertaalt het plan QE te stoppen in een flink hogere korte rente.

Er waren natuurlijk ook wat andere kleine zorgen.

Het verhaal van Cisco was niet wat we wilden horen, nee de vraag trekt niet aan volgens Chambers. Walmart meldde dalende verkopen, miste de

omzetverwachtingen voor het vijfde achtereenvolgende kwartaal. 

De Appleflauwte lijkt voorbij en we zitten weer in zo’n nothing but Apple tijd.

Obligaties bieden geen schuilplaats in de huidige reactie. Het geeft aan dat het

angsten zijn dat de FED onaardig wordt die zowel slecht voor obligaties als

aandelen zijn.

JP Morgan meldt dat de daling van de markt, even afgezien van sombere vooruitzichten van Cisco en Walmart, te wijten is aan een groeiend geloof in forward guidance. De markt vertrouwt het voor geen cent. Als de data anders zijn en de voorspellingen van de FED niet uitkomen, en dat is toch schering en inslag met de voorspellingen van de FED, dan gaat de FED ineens iets heel anders doen dan die forward guidance.
Ondertussen is de obligatiemarkt een volatiel zooitje geworden en dat besmet de aandelenmarkt. Al die rentetstijging, vooral dat deel dat komt door meer onzekerheid, dat is niet goed voor het aandelenklimaat.

Is een en ander ernstig? Nee, het economisch nieuws is erg goed, maar er is bijna geen nieuws in de zomer en je moet toch ergens over schrijven. Van half augustus tot begin oktober hoor je te somberen. De zomer loopt op zijn eind en de dagen worden schrikbarend snel korter, kortom tijd om wat depressiever te worden. Laten we maar een paar miljard meer bezuinigen.