Niet dat er al iets
echt officieel op papier is afgesproken behalve de intentie om verder te gaan
onderhandelen met als richtlijnen dat China onduidelijk meer sojabonen gaat
importeren (maar wel minder dan ze eerst deden zo lijkt het) en dat ze de
renminbi behoorlijk stabiel gaan houden als er geen importtariefverhogingen
komen en dat men mag gaan praten over intellectueel eigendom. Staatssubsidies
mogen niet aangeraakt worden. Amerika stelt in ruil voor deze enorme concessies
de importtariefverhogingen voorlopig uit, maar die voor 15 december zijn nog
niet definitief weg. Liu straalde bij deze grootmoedigheid van Trump om China
ook eens wat te gunnen, Trump kwam dan ook behoorlijk desperaat over om met een
minideal te komen.
De algoritmes reageren zeer enthousiast op al dit soort
tweets. Er zijn er nog honderden nodig voor een echte deal gemaakt is. Bij
onveranderde reacties van de algoritmes is Dow Jones 100.000 slechts een
kwestie van tijd. Ja, die
handelsoorlogen zijn ook zo gemakkelijk te winnen, zo denkt men in China nu.
Komende week zal
becommentarieerd worden dat het akkoord van afgelopen vrijdag weinig voorstelt
en dat er nog volop geruzied gaat worden over van alles en nog wat en dat een
eindakkoord nog ver weg is.
De optimisten zullen
(met goede argumenten) zeggen dat dit een veel te negatieve interpretatie is.
Er is nu een goede kans dat de handelsoorlog niet verder verergert en dat de onzekerheid
hierover gaat afnemen. Het kwartje is bij Trump gevallen dat handelsoorlogen
leiden tot steeds grotere druk op economische groei zoals alle economen die
geloven in de traditionele economische theorieën over vrijhandel al
waarschuwden. Vanaf nu gaat Trump voor
minideals, niet langer de totale vernietiging van de plannen van China van made
in China in 2025 en gunt China af en toe ook wat, bittere noodzaak om de
economie van de VS niet verder te laten afglijden in het verkiezingsjaar.
Een (in ieder geval
voor mij) verrassend positieve analyse kwam van Jeff Miller van A Dash of
Insight https://www.dashofinsight.com/weighing-the-week-ahead-a-defining-moment-for-financial-markets/.
Op korte termijn zie ik die combinatie van hogere rente, minder aardige FED en
hogere aandelenkoersen niet, maar het zou heel goed kunnen dat de zorgen over
handelsoorlogen en daarmee de onzekerheid hebben gepiekt.
Deze analyse geeft
aan dat de markten de handelsoorlog vanaf nu wel eens heel anders kunnen gaan
beoordelen, zoals het positieve kamp stelt. Koersen kunnen dan met zeker 10%
omhoog volgens Oldprof Jeff Miller.
Dat zou denk ik
inderdaad kunnen, maar de markten hebben ook andere zorgen die wel eens erger
kunnen gaan worden. Met stip op één staan de plannen van Elisabeth Warren die
snel populairder worden. Volgens de wedkantoren heeft Trump ruim 40% kans om
herkozen te worden. Elisabeth Warren heeft volgens de wedkantoren op het
ogenblik verreweg de beste kans om de democratische kandidaat te worden. Alles
zit mee: ze deugt, ze heeft verreweg de best uitgewerkte plannen, haar charisma
probleem vermindert door de energie die ze uitstraalt, Sanders kampt te erg met
gezondheidsproblemen en Biden deugt kennelijk niet. Trump zat te prutsen met
Syrië en heeft de handelsoorlog met China te creatief vernietigend aangepakt. Washington
DC zit door Trump in een permanente chaos. Warren is veel te links voor de
meeste Amerikanen vooral wat betreft haar aanpak van gezondheidszorg, maar
kwijtschelding van studieschulden (voor 42 miljoen Amerikanen), meer oog voor
de klimaatcrisis, hogere lonen ten koste
van meer belasten van het grootkapitaal/ veelverdieners (=Piketty advies) spreken
veel kiezers aan.
Een ander probleem met
het geloven in een betrekkelijk snel goed einde van de handelsoorlogen is dat het
in strijd is met de tijdgeest met bijbehorende populistische trends.
Capital Economics
hield twee weken geleden hun jaarlijkse seminar in Amsterdam. Ze hadden slechts
één groot thema: deglobalisering. De wereldhandel groeit nu minder snel dan het
BNP. Dat is de afgelopen decennia heel anders geweest. Vooral na 2001, als
China lid wordt van de WTO, de wereld handelsorganisatie. Het zorgde voor de opkomst van Azië. Er werd
enorm geïnvesteerd in de industrie die heel veel producten via lagere lonen en
hoge investeringen (inclusief nogal eens diefstal intellectueel eigendom)
goedkoper gingen produceren dan het Westen.
Dat was een
belangrijke reden waarom de loongroei in het Westen achterbleef bij de
productiviteitsgroei. Dat zorgde en zorgt voor ontevredenheid en dat zorgt weer
voor opkomst populisme. Dat roept om politici als Elisabeth Warren en Alexandra
Ortega-Cortez. De pendule van de tijdgeest is sinds 1981 (akkoord van Wassenaar
o.a.) verschoven van zeer links (winst is vies, winstmaximalisatie niet de
belangrijkste doelstelling bedrijfsleven, Den Uijl socialisme, nivellering)
naar zeer rechts (markteconomie, onzichtbare hand, steeds lagere belastingen
voor bedrijfsleven, VVD grootste partij in Nederland, lagere toptarieven
inkomstenbelasting, Trump, extreme inkoop eigen aandelen). De ongelijkheid van
vermogen en inkomen is enorm toegenomen sinds 1981. De arbeidsinkomensquote was
in 1981 onhoudbaar hoog geworden, in 2019 is deze veel te laag geworden als %
van het BNP.
De pendule van de
tijdgeest gaat nu weer richting arbeid, employees. Deglobalisering is hiervan
een signaal, dat bevestigd moet gaan worden door de rekening van de pensioen-
en klimaatcrisis meer bij het bedrijfsleven te leggen in plaats van alleen bij
de burger. Bedrijven zullen meer moeten gaan betalen om te zorgen voor een goed
pensioen en een houdbare samenleving, meer accent op ‘sustainabiity’, ESG
moeten leggen om te overleven.
Deglobalisering
ontstaat ook door andere, overigens wel hiermee samenhangende, trends in de
maatschappij: de klimaatcrisis zorgt voor meer ter plaatse produceren. De
dienstensector wordt steeds groter (vooral zorgsector) en die is minder
globaal, exportaandeel lager, dan de industrie (met als grote uitzondering
toerisme). Vergrijzing dwingt tot meer robotisering, waardoor het voordeel van
lage lonen in ontwikkelingslanden minder wordt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten