Talking Troubled
Turkey: Paul Krugman http://www.nytimes.com/2014/01/31/opinion/krugman-talking-troubled-turkey.html?src=me&ref=general&_r=0
Wat is dat toch voor iets raars, wie vond dit nu nodig, zo
verzucht Krugman in zijn column dit weekend. Hij doelt op de crisis in Turkije.
Op zich niet belangrijk genoeg om wereldwijd echte ellende aan te richten (de
economie van Los Angeles is groter dan die van Turkije), maar het is een teken
des tijds. Waarom krijgen we steeds meer
van dit soort crises met steeds kleinere tussenpozen? Na de oorlog had je een
hele tijd dat dit soort economische crises gewoon niet optraden. Pas eind jaren
zeventig zie je het misgaan. Latijns Amerika heeft te veel in het Westen
geleend en krijgt ineens de rekening gepresenteerd. Daarna zie 1997-1998 in
Azië, waar men ook te veel had door geïnvesteerd via te veel schulden. Daarna
is het lange tijd niet meer goed gekomen met de economische groei in die gebieden,
deze werd een heel lange tijd lager dan men ervoor had gezien. Er trad enorme
besmetting op van de neergang in Thailand in 1997 en ook nu moet je bang zijn
voor besmetting. De eurocrisis, ook veroorzaakt door overmatige financiering om
een iets hogere rente binnen te slepen was van hetzelfde recept. De gevolgen
van de eurocrisis waren erger dan die van de Aziëcrisis van 1998 en die was
weer erger dan de tequilacrisis.
Krugman denkt dat het wereldmodel voor economische groei
niet goed meer in elkaar zit en dat Summers gelijk heeft: je krijgt alleen maar
extra groei door bubbels te blazen en die bubbels klappen zit je met de
gebakken peren. We zitten in een situatie waarin iedereen meer wil sparen dan er
gezond tegen voldoende rendement kan worden geïnvesteerd. Door dat te doen holt
de economie achteruit (the paradox of thrift, er ontstaat een balansrecessie). Ons
uitgeven van centjes aan consumptie en investeringen veroorzaakt het inkomen
van de ander.
De andere mogelijkheid is dat men te veel investeert in de
verkeerde zaken op jacht naar dat extra procentje rente op je beleggingen. Dat
loopt ook verkeerd af.
Alles komt door de verkeerde economische politiek in het
Westen. Men zag dat iedereen te veel ging sparen, maar de overheid ging
bezuinigen in plaats van voor meer investeringen te zorgen (in Amerika zou dat
aan infrastructuur kunnen zijn geweest, in Europa zou men meer moeten
hervormen).
Het verhaal van Krugman schiet door in negativiteit. In de
VS geeft men weer sneller uit dan het inkomen groeit en zelfs in Nederland
lijkt dat ook te gaan gebeuren. Men is gestopt met nog meer te gaan sparen. Men
lost nog steeds schulden af, maar er is een keer in de spaardrift. Die keer
komt als men weer meer vertrouwen krijgt (vanaf een laag niveau). Dat kan
komen, omdat men zich weer wat rijker voelt, minder bang is om werkloos te
worden of omdat men gewoon dat bezuinigen zat is en dan toch maar een nieuwe
auto koopt (wat de economie in Europa op gang gaat brengen). Het is geen axioma
dat iedereen tot in lengte van dagen meer wil gaan sparen van zijn inkomen en
vooral niet dat dit extra sparen via kredietgroei niet omgezet kan worden in
rendabele investeringen. Het rendement op eigen vermogen is hoog van het
bedrijfsleven, het levert echt wat op als je gaat investeren. Terugkoop van
eigen aandelen is door de gestegen koersen minder lucratief geworden. De
concurrentie gaat nu investeren, de nieuwe innovaties invoeren en de nieuwe
diensten op de markt brengen. Het bedrijfsleven kan niet achter blijven lopen
bij de concurrentie en als de eerste schapen over de brug zijn, moet men wel
haast ook mee gaan investeren. In Amerika is men eindelijk zo ver, maar in Europa
zal men over enige tijd ook aanhaken. We zitten gewoon in een duurzaam cyclisch
herstel van de conjunctuur dat in het Westen aan zal houden tot minstens 2016,
ik denk minstens 2018. En omdat de techniek niet stil staat, blijft het nodig
dat er geïnvesteerd wordt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten