Misschien zei Paulien Cornelissen het wel het beste: omgekeerde teleurstelling. Het jaar 2019 is het jaar van de omgekeerde teleurstelling. Teleurstelling, drama door COVID-19 en de ommekeer richting euforie door het vaccin, extreem ruim monetair en fiscaal beleid. Straffeloos door lage rentelast en inflatie. Record hoge koersen, huizenprijzen. We (hoogste 1-20%) zijn allemaal rijk(er).
2020 was het jaar van corona,
never fight the FED, ongekende fiscale stimulering, thuiswerken, social distancing
en de opmars van technologie. De K-recessie en onstuimig groeiende hoop op
betere tijden.
Koersen boven Joost (AEX 570-580)
nopen tot voorzichtigheid, te ver onder Joost is bijkopen. Voorlopig nog een
goede stelregel.
Inflatie zou geleidelijk of snel
terug gaan komen, maar waarschijnlijk nog niet in 2020
Ergens ronds 2024-2026 zag het er
veel slechter uit, dan kon er een chaotische neergang komen door problemen met
de klimaatcrisis, schuldenproblemen met China, populisme of iets anders dat ik
nog niet zag.
Enige tijd dacht ik in 2020 dat
de chaotische neergang al gekomen was. Door het wonderbaarlijke herstel vanaf
mei ben ik daar weer van afgestapt. En natuurlijk ook door de vaccins die zo
waar vlak voor de kerst binnenkwamen zoals ik al eerder gehoopt had.
Eind 2019 dacht ik dat we aan de
vooravond stonden van een recessie in de VS. Ik vertelde, uitgedaagd door een
consultant, dat ik dacht dat de recessie in juni 2020 zou beginnen, veroorzaakt
door een ernstige onverwachte schok, nog onduidelijk wat die schok zou zijn.
De cyclus was record oud in de VS
en er waren tekenen van slijtage te zien in oplopende bedrijfsschulden, een
werkloosheid die haast niet meer kon dalen, handelsoorlogen/ deglobalisering,
neergang in de nodige sectoren (ex technologie en gezondheidszorg), de
investeringscyclus (Juglar) was te oud, o.a. olie- en gas slecht. Ford, GE niet
meer investment grade. Ruimer fiscaal beleid zonder recessie leek erg moeilijk
na de belastingverlagingen van 2018 (het kruit was verschoten).
Door ruimer monetair beleid was
eind 2019 wel een beperkte conjuncturele opleving ontstaan, die net genoeg leek
om herverkiezing Trump mogelijk te maken. Een recessie leek daarom toch niet zo
waarschijnlijk, alleen mogelijk door een betrekkelijk grote onverwachte schok.
Oude cycli worden echter steeds gevoeliger voor steeds grotere onverwachte schokken.
En die grote schok kwam er: corona. Door
niemand voorspeld, uiteraard ook niet door mij. Een grotere schok dan zelfs ik
had voorspeld.
wat werkte in 2020
*never fight the FED
*volg de trend bij grote
onzekerheid
*wees voorzichtig bij koersen
boven Joost (AEX 575), ver onder Joost is er waarde
wat zag ik o.a. niet
*corona
*einde van bezuinigingscultuur
overheden
*schuld is geen probleem,
bedrijven zijn met veel meer schuld dan vroeger nog steeds investment grade;
idem voor landen (Italië werd zelfs kredietwaardiger bevonden bij gigantisch
overheidstekort)
*vorm van recessie: K, diensten
door de grond, technologie naar de hemel, deel hard geraakt, deel niet
*ik zag niet dat technologie (voor
het eerst) zo defensief zou zijn in recessie (en nog steeds winnend bij herstel
daarna, maar dat was normaal)
*trend van meer beleven ging
richting meer bezitten + meer sparen door hogere inkomens
*millennials gingen in aandelen
geloven via Robinhood
en daarmee: actief beleggen was
ongekend kansrijk in 2020, de shorters verloren ongekend veel in 2020 van de
Robinhood beleggers; men zette ongelooflijk in op de ‘winner takes all’, de
bedrijven die hard groeien, marktaandeel pakken ook als ze geen winst maken.
*veel meer thuiswerken, online
onderwijs, online kopen (juist ook van bestaande traditionele retailers)
*trend naar meer virtual reality
(bijvoorbeeld in computer games, vergaderingen) (meta universe)
*ongekend snelle en grote
stimulering door centrale banken en overheden
wat zet daarvan door?
Bijna alles, maar minder
fanatieke stimulering, toch weer meer richting beleven, maar meer sparen en
bezitten blijft. De recessie zou voorbij zijn, maar dreigt terug te komen en
dan niet per se als K maar dat kan wel heel goed (en dat pikken de deplorables
niet).
wel gedacht eind 2019
*Trump verliest, recessie in 2020
(einde cyclus)
*lagere rente, hogere goudprijs,
keer inflatieverwachtingen van extreem laag naar stijgende trend
*zombificatie zet door en dat
zorgt voor ‘value traps’ , nog steeds overigens
wat betekent dit voor 2021
Millennials, hogere inkomens gaan
door met meer in aandelen beleggen, tot een nieuwe grote schok komt. Dit kan
aanvankelijk voor stijgende koersen zorgen. Die instromen van particulieren
moeten opboksen tegen minder inkoop eigen aandelen en meer emissies van
aandelen.
Tegenvallers voor groei, monetair
beleid, fiscale stimulering. Positief is niet goed genoeg, want zeer positief
is verdisconteerd. Vooral eind 2021 kan dat als een kater gaan aanvoelen, zoals
zo vaak na een verkiezingsjaar en excessieve stimulering (of misschien meer als
eind 1946, toen de omschakeling van oorlogseconomie naar gewoon bitter
tegenviel, veel ex-militairen pasten zich niet goed, tegenvallend langzaam aan,
andere problemen kwamen op in de vredeseconomie). Dat maakt beurzen kwetsbaar.
Oppassen voor zombies, let op de
winstmarges (ook bij misschien toch niet zo sterke ‘winner takes all’
-bedrijven, die groei tegen te hoge prijzen gekocht hebben (vergelijk
1999-2000)).
Oppassen voor door de mand vallen
van bepaalde financial engeneering. Winsten zijn de afgelopen 10-20 jaar erg
omhoog engeneered via inkoop eigen aandelen, bepaalde manieren van berekenen
operating profits, ‘vergeten’ van bepaalde afschrijvingen etc. Winsten zijn in
de VS vele malen harder gestegen dan de omzet en winstmarges staan op een
record hoogte. In de historie was dit nog nooit houdbaar voor lange tijd. Maar
dit lijkt overigens wel vooral een probleem voor de jaren na 2021.
Ik zie 2021 met meeste kans met gelijkenis
aan jaren als 1947, 1981, 2018 en 2001. Jaren waarvoor aanvankelijk veel te
veel moois verwacht werd. Door inflatietegenvallers komt er minder QE, het
monetaire beleid valt tegen. Er zijn winsttegenvallers door minder
overheidssubsidie, meer regulering, hogere benodigde voorraden, hogere
belastingen (vooral 2022 en verder) en er komen problemen met zombiebedrijven.
Te veel schuld is veel problematischer dan men nu denkt.
Er is eveneens een behoorlijke
kans dat het gaat zoals de grafieken van Timmer/ Detrick: vanwege instroom van
beleggingsgelden een rustig voortkabbelende beurs die gas terugneemt na alle
wilde taferelen van 2020.
En uiteraard is er een grote kans
dat het allemaal heel anders zal gaan dan ik en u denken. Misschien iets met
China, klimaat, schulden, corona, cyberattack, Midden-Oosten, QE,
boekhoudregels/technologieboetes/belastingregels etc.
De economische cyclus is nog
steeds boven gemiddeld kwetsbaar en dat betekent dat de kans op een grote (onverwachte)
schok boven gemiddeld is. Ik heb niet de illusie die onverwachte schok goed te
voorspellen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten