De aandelenkoersen zijn wat al te enthousiast gestegen en de rente is wel wat aan de uitbundige kant gedaald, maar er zijn nog steeds goede kansen op verdere stijging van de beurzen na eventueel een korte pauze. De 10/jaars rente in de VS lijkt te dalen naar 4% en dat zet de dollar onder druk. Veel lager lijkt me de rente niet te gaan zo lang de Amerikaanse groei in orde blijft, geen krimp geeft. Jim Bianco waarschuwt dat de groei in de VS boven 2% blijft en de kerninflatie maar heel moeilijk onder 3% kan komen, d.w.z. wees niet al te optimistisch over de rente. Bill Ackman die goed voorspelde dat de 10/jaar rente naar 5% zou gaan, denkt dat de FED de rente al in het eerste kwartaal gaat verlagen van 2024.
De inflatie daalt nog steeds op vertraagde doorwerking van lagere huren en lagere benzineprijzen uit lagere olieprijzen en minder aanbodproblemen. Die als sneeuw voor de zon weggesmolten aanbodproblemen zouden een van de oorzaken zijn waarom de economische groei beter is blijven liggen dan verwacht. De schade van de hoge rente aan de huizenmarkt valt nog mee, o.a. omdat 40% van de huiseigenaren in de VS geen hypotheek heeft en van de overigen de overgrote meerderheid een langdurig lage hypotheekrente houdt. De sterker dan verwachte groei van het aantal banen blijft de hoofdoorzaak. De groei van het aantal banen zwakt af, maar er lijkt nog geen reden voor ongerustheid op korte termijn (o.a. gezien lage claims voor initial unemployment). de overheidsuitgaven stutten de groei sterker dan normaal buiten een recessieperiode en dat wordt moeilijker in 2024 in de VS en Duitsland, maar in China juist gemakkelijker zo lang de dollar niet al te sterk is.
De koperprijzen stijgen weer, de staalprijzen zijn sterker dan ik dacht. De goudprijs lijkt nu ook in dollars een all time high te gaan zetten. De olieprijs heeft hinder van de stijgende olieproductie in de VS en straks ook Rusland. Saoedi-Arabië kan daarom maar moeilijk medestanders vinden om de olieproductie te verlagen.
Volgens onze analyse van de machten wordt de factor arbeid sterker en gaat de overheid meer met geld sproeien. Dit gaat ten koste van het bedrijfsleven en individualisme (het neoliberale kapitalistische denken wordt steeds meer verafschuwd). Trickle down economie in de vuilnisbak na het debacle van Liz Truss en nu ook volgens o.a. Biden. Dit betekent meer inflatie en waarschijnlijk ook minder economische groei en wie weet minder inkomensongelijkheid als de inflatie niet te hoog wordt. Protectionisme is electoraal interessant. Meer deglobalisering dus en meer inflatie op lange termijn.
Ook in Nederland zagen we de ruk naar populisme, zoals we al eerder zagen in het VK en bij Trump. De onvrede van de kiezers, iets universeels onder de Westerse kiezer, uit zich in meer discriminatie via stoppen immigratie, de islam en bestrijden van woke doen. Meer geld voor de arme kiezer en het niet weggooien aan klimaat, ontwikkelingshulp, cultuur, Oekraïne. Weg met buitenlandse studenten en zelfs kennisimmigranten.
Lange termijn
Een en ander remt de innovaties, maar gezien de vloedgolf aan nieuwe innovaties via AI, hoeft dit de productiviteitsgroei niet erg te remmen. Voor China ligt een en ander moeilijker, daar is een ongekend snelle vergrijzing gaande en enorme rem op een te machtig wordend bedrijfsleven. Het aantal academici stijgt met sprongen, er is veel gespaard in China en China heeft een voorsprong in effectief investeren in de industrie. Het kan daarom nog meevallen, maar structureel zijn de problemen monsterachtig groot. De bouw en wat daar mee samenhangt moet halveren als aandeel in het BNP en dat gaat niet zonder een klap aan de Chinese economie en daarmee straks ook aan de wereldeconomie (het chaotisch neergangscenario dreigt over enkele jaren hierdoor).
Er is nog hoop dat AI de groei gaat remmen. Hiertegenover staat de vrees dat AI te hard gaat en de wereld gaat overnemen. AGI. Dat kan heel plotseling gaan. De wereld is dan in oorlog met de dan alwetende, snel lerende en handelende AI. Enorme elektromagnetische golven of iets dergelijks moeten dan het gevaar keren, maar wel tegen een enorme prijs. In de Science Fiction verhalen neemt een set computers de macht over en bepaalt het nieuwe doel van de wereld: het maken van zo veel mogelijk paperclips (of iets anders zoals het installeren van zo veel mogelijk programma's van Microsoft bijvoorbeeld). Of het dan nog wenselijk is dat er mensen zijn of dieren is maar de vraag. Die computers denken dan niet zoals Wilders van minder Marokkanen maar minder mensen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten