Corona veranderde veel: meer thuis werken, veel mensen kregen ander werk dat ze beter beviel. Maar de lange trend dat de loongroei achterblijft bij de productiviteitsgroei bleef intact. De winstmarges stegen nog verder en schoten zelfs omhoog na de ergste begintijden van corona. Volgens de BNP-cijfers bereikte de winstmarge in de VS in het tweede kwartaal van 2022 een nieuw record. Daardoor is het niet zo verwonderlijk dat de winstschattingen voor het komende jar in de VS maar langzaam afbrokkelen (meer ex energie). Je zou meer verwachten, nu de PMI's zo duidelijk onder normaal (50) staan en de huizenmarkt overduidelijk op haar retour is. Maar de VS hebben minder last van hoge energieprijzen als bijvoorbeeld Europa. In de VS is de inflatie op goederen voorlopig nog relatief hoog. Lonen blijven nog steeds achter bij inflatie plus productiviteitsgroei (bij recessie is het cyclische deel daarvan dik negatief).
De trend van globalisering lijkt ook niet zo overtuigend gebroken als ik door alle aanbodschokken verwacht had. Ja, men probeert veel meer essentiële dingen in eigen land te maken of te importeren uit meerdere landen, niet alleen vooral China of energie uit Rusland. Er zal enorm veel in alternatieve energie geïnvesteerd moeten worden en helaas ook weer in kernenergie. De idiote prijzen voor gas en elektriciteit forceren dit en de geschiedenis leert dat dan de prijzen voor gas en elektriciteit dan weer enorm dalen. Dat zou structureel moeten zijn. Problematisch is de schaarste van bepaalde grondstoffen voor het maken van alternatieve energie, zoals kobalt, vanadium, grafiet, nikkel en in mindere mate ook koper en voorlopig ook lithium.
Ik dacht dat nu ongeveer de omslag gemaakt zou worden dat de lonen de inflatie plus productiviteit zouden gaan bijhouden. Veroudering zorgt immers voor minder arbeidsaanbod en het aanbod vanuit China is niet langer zo goedkoop en zo snel groeiend en ondersteund via enorme investeringen. Wat dat betreft liggen de kaarten gunstiger voor India en Vietnam en wie weet ook Indonesië (dat ook veel nikkel heeft)..
In China vallen allerlei tegenslagen over elkaar heen. Sommige gaan snel weer weg, zoals waarschijnlijk corona en de hittegolf van dit jaar, maar andere zaken zijn veel problematischer: onroerend goed en investeringen in infrastructuur waren de ruggengraat van de groei in China. Maar rendabele infrastructuur aanleggen wordt steeds moeilijker (vergelijk Japan dat in jaren 90 zou de groei op peil trachtte te houden, maar faalde). Voor de vastgoedmarkt is de situatie nog problematischer. De beroepsbevolking krimpt, de vraag neemt daardoor af en de vastgoedmarkt en wat daarmee samenhangt zorgt voor ongeveer 25% van het BNP. Dat moet terug naar onder de 10% als de bevolking krimpt. Hoe pijnlijk dat kan zijn, leerde Spanje na 2008. Overigens kan China met opheffing hukou systeem nog wel stimulering brengen in de huizenmarkt in de grote steden. Investeren is veel minder interessant geworden voor buitenlandse ondernemingen, vanwege de politiek van Xi. Die gaat voor Chinese partij-idealen en niet zo zeer meer voor groei. Rusland leert weer eens hoe gevaarlijk het kan zijn als je zo afhankelijk bent van een land. China moet de consumptie gaan stimuleren. Dat roept men al de nodige jaren, maar er is geen andere uitweg. De mogelijkheden zijn overigens groot, bijvoorbeeld gratis medische zorg. Maar met enorme reddingsoperaties voor vastgoedspeculanten en opdrogende inkomsten lagere overheden uit verkoop grond zijn de mogelijkheden ook weer niet oneindig.
Europa zit door Poetin nog enige tijd (een-twee jaar?) in de puree. Hogere ECB-rente gaat Poetin er niet van overtuigen meer goedkoop gas te gaan leveren. Alleen succesvolle importen uit de rest van de wereld met dreiging van meer alternatieve productie/ kernenergie kan dat doen.
In de VS zien de inflatieverwachtingen er ineens bijzonder zonnig uit. de ingeprijsde inflatie voor komend jaar is naar beneden getuimeld naar 2,3%. Dat moe, samen met de verzwakkende economie, aangevoerd door e huizenmarkt, leiden tot een draai van de FED naar verlagen. Powell zei zelf dat 3,7% eigenlijk wel genoeg was en 2% neutraal. De FED communiceert vooral naar terugkijkende indicatoren te kijken, maar kan dat natuurlijk niet volhouden. Powell moest natuurlijk dapper en zijn en hel en verdoemenis roepen om inflatieverwachtingen op de knieën te krijgen. FED-lid Kashkari was blij, opgelucht dat de markt het verhaal van Powell geloofde, ondanks alle beweringen waarop Powell het afgelopen jaar moest terugkomen. Kashkari gelooft het zelf kennelijk niet, weet dat de FED nog steeds data dependent is. En als die 2,3% inflatie ook maar enigszins in de buurt uitkomt, dan met de FED de rente weer gaan verlagen tot neutraal. Ze kunnen nog even hun tanden laten zien door niet meteen te gaan verlagen als de korte FED rente 3,7% is, maar niet lang. De zo gecreëerde omgekeerde rentestructuur sleurt de economie te veel omlaag. Nu al is de geldgroei 0. QT, terugbrengen van de balans van de FED, was volgens een paper in Jackson Hole een probaat middel om de Amerikaanse economie in een recessie te brengen. Je moet daarmee oppassen.(en de FED is niet doof, heeft het verhaal uitgeplozen).
Een en ander lijkt te wijzen op een beetje lagere lange rente. Gezien de zeer sterke negatieve correlatie van de rente met de beurs sinds corona, zou dit een iets hogere aandelenbeurs kunnen betekenen. Eerst maar eens zien of de bodem van juni houdt. Zo niet, dan gaat men met nog meer enthousiasme negatieve verhalen over de beurs vertellen. Nu zijn de optimistische verhalen al haast nergens meer te vinden. Er zit dus al enige narigheid in de koersen.
Rampspoed door hogere voedselprijzen vanwege nu ook hogere elektriciteitsrekeningen om voedsel op te slaan. Schrijnende voorbeelden van idiote elektriciteitsrekeningen in Engeland o.a.. Maar gelukkig valt de oogst mee in Canada en gaan ze daar ook meer gas etc. exporteren. En zijn de aardgasvoorraden nu weer beter op peil dan vorig jaar, met meer mogelijkheden voor LNG. En minder energieverbruik. D.w.z. het moet toch wel heel gek lopen als de gas- en elektriciteitsprijzen in Europa niet flink gaan dalen (in mijn angstdromen zie ik Poetin aan Duisland vragen reeds geleverd gas weer terug te sturen naar Rusland).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten