Het onheilsverhaal voor de toekomst van Roubini is verder wetenschappelijk onderbouwd door Reinhart/Rogoff en wordt door PIMCO omschreven als het New Normal. Dit kwam op voorsprong in de kredietcrisis. The old normal scoorde gelijk vanwege het prachtige V-herstel van de industrie zoals zichtbaar in de ISM.
De staatsleningencrisis zet het New Normal-verhaal plotseling weer op voorsprong: men gelooft nu weer meer in het verhaal van Reinhart/Rogoff dat gebaseerd op het normale onheil van de afgelopen 800 jaar na het exploderen van een schuldenbubbel er eerst een klein herstel komt, gevolgd door een nieuwe crisis. Het gaat zoals de cyclus van Teun Draaisma van Morgan Stanley aangeeft, zie plaatje.
Sinds eind april lopen de markvorsers in drommen over van het Old Normal kamp naar dat van New Normal.
De Minsky cyclus vervolgt zijn neergang richting de eindfase, waarin ook de overheden en centrale banken failliet gaan (zoals ook beschreven als mogelijkheid in ons boek op blz 226-231). Hierbij hoort minstens een halvering van de aandelenkoersen. Ergo, als meer beleggers overlopen naar New Normal kunnen de koersen verder omlaag.
Hoe krijg je de stroom weer richting Old Normal? Door geloofwaardige reductie overheidstekorten bij groei van de bedrijfsinvesteringen, zodat bij elkaar schuld/ bnp daalt.
Vooralsnog is het optelsommetje voor de groeibijstellingen in vooral Europa negatief: men moet de helft van de extra overheidsbesparingen (multiplier overheidsuitgaven circa 0,5) van de groeiverwachtingen afhalen, d.w.z. 0,5-1% in de kernlanden van de Eurozone en 2-5% in Spanje/Portugal/Griekenland.
Men verwacht dan dat de positieve gevolgen voor de export vanwege de lagere euro (euro -20%= BNP groei +1%) en de lagere olieprijzen opwegen tegen de vraaguitval door wegzinkend consumenten- en producentenvertrouwen.
Bianco ziet de omvang van het huidige staatsleningenprobleem voor de Europese banken (=20% van staatsleningen aan Zuid Europa afschrijven) als 60-70% van de Kredietcrisis deel 1. Dat is genoeg voor een recessie in Europa.
Sinds te veel Spaanse spaarbankjes wankelen, gelooft men dat de schade vele malen groter kan zijn dan de verliezen op staatsleningen. Buitenlandse banken bezitten € 2000 miljard aan leningen aan Spanje/Portugal en Griekenland volgens Jacques Cailloux van RBS. Als je die ook moet afschrijven zijn alle Europese banken gegarandeerd allemaal failliet (misschien met uitzondering van de Rabobank).
Er is geen animo om banken nog eens uit te kopen en ook Griekenland verder helpen ligt niet erg goed. Merkel heeft duidelijk gemaakt dat een en ander politiek zeer instabiel ligt.
Alleen politieke eensgezindheid van Europa (als men vindt dat Europa solidair is) en Griekenland (als ze minstens zo netjes zijn als Spanje) samen met fiscale prudentie (schuld versus BNP moet afnemen, juist ook in de sterke landen) kan de wereld redden in the New Normal. Zelfs in het New Normal zijn we niet gegarandeerd verloren: er is nu een zeer sterk momentum voor prudentie, niet alleen bij Portugal, maar ook in Duitsland, Nederland en het VK. Misschien dat daardoor de leverage in de totale economie al snel afneemt.
Die te hoge leverage is het sterke punt van the New Normal: eerst hebben banken te veel schulden opgebouwd en dat is doorgeschoven naar de overheid. Na een tijdje heeft men door dat dit niet straffeloos kan en volgens Reinhart/Rogoff komt dan deel 2 van de kredietcrisis, dan zijn zowel banken als overheden failliet (zie cartoon van Hein uit het FD).
Vooralsnog verwacht ik dat The Old Normal snel 2-2 gaat scoren via China, doorgaande werkgelegenheidsgroei in de VS en exportgroei in Europa.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten