banken trekken zich terug op eigen land in Eurozone

Bovenstaand plaatje (via Catalpa) laat zien dat banken in sneltreinvaart de obligaties van eigen land aan het kopen zijn en zich aan het ontdoen zijn van buitenlandse obligaties. Dat geldt zowel voor Duitsland, Frankrijk, Italië als Spanje. Als Spanje en Italië omvallen dan worden de Franse en duise banken nu veel minder geraakt dan een jaar geleden. Als Spanje en Italië het houden lopen de banken in die landen binnen (dat gebeurde in jaren 90 ook met Scandinavische banken, maar deze moesten flink belasting betalen over die winsten).

Dromen en hopen over de ECB en de FED

Er is een nieuw team dat de wereld moet redden. Dat is niet nieuw, dat hadden we ook in 1998 (Greenspan, toen nog oppermachtig, Larry Summers en Rubin (nog niet besmet als bankier toen).
Er is altijd geheimzinnig gedaan over het zogenaamde Plunge Protection Team dat in actie komt als het systeemrisico uit de hand loopt.

De redders van vandaag zijn Draghi, Bernanke en vacature (ik ga voor de gouverneur van de Peoples Bank of China).

Men is steeds driestere verhalen aan het verzinnen wat de centrale bankiers van de week gaan doen. Bernanke is nog niet helemaal toe aan QE3 zo denkt de consensus, maar moet toch wel met iets komen, een toezegging voor QE3 of Funding for Lending System (gratis geld voor banken die krediet verstrekken) of iets anders.

En dan Super Mario. Een paar woorden liet hij los, dat hij alles zou doen om de euro overeind te houden

en kladderadatsch, daar stuiterde de rente van Spanje bijna 2% omlaag. Maar ook het verzekeren van Duitse staatsleningen via CDS is plotseling veel goedkoper (70bp in plaats van 115 vorige week).

Hij moet vrijdag toch echt met iets geweldigs komen anders stort de markt in (en wordt hij uit het Plunge Protection Team gezet). De rente gaat hij niet verlagen, misschien wel de de rente op deposito's die men bij de ECB wil aanhouden (dat moet geld gaan kosten, die eer). SMP wordt afgestoft: hij kan melden dat de ECB wel eens obligaties van landen zou kunnen kopen waar de rente te hoog is. Hij kan ook met iets als Funding for Lending System komen. Maar de echte klappers zouden zijn als de ECB een campagne voor invoering van een banklicentie zou gaan voeren voor ESM. In ieder geval is Geithner zijn beste beentje aan het voorzetten om dit door de Duitse keel te gieten. Hij zocht Schaüble op op zijn vakantieadres op het eiland Sylt, omdat deze te lui was om zijn vakantie te onderbreken, hij wilde geen al te duidelijk signaal geven dat Duitsland om is. Maar Draghi is door de politiek niet tot inkeer opgeroepen, nee fors aangemoedigd.

Koo van Nomura had (FT Alphaville) een verhaal dat Dragi iets gaat doen aan de angsten voor de convertibiliteit van euroleningen: de angst dat je straks je geld niet terug krijgt in euro's maar in lires, drachmes en andere waardeloze valuta's. Wat is niet duidelijk, maar ik zou als ik de baas van de ECB was kortlopende staatsleningen van Zuid Europa garanderen tegen een bereidstellingsprovisie van 50bp of iets dergelijks.

Spaanse kranten schreven al dat de ECB heel soepel met collateral zou worden en daarmee zouden veel Spaanse banken voorlopig uit de brand zijn.  Misschien is hij ook weer niet zo aardig

Aandelenwijsheid

aandelenwijsheid in optima forma (versie club van pessimisten) bron: real Life Adventures door Gary WiseenLance Aldrich via the big picture

Het gevolg is dat die slimmerds zo blij zijn als de jongen in onderstaande link

http://wheninfinance.tumblr.com/post/28130645490/when-i-shorted-facebook-following-zyngas-earnings

naar het vorige minifilmpje kijken is toch een echte oppepper, daarvoor doe je het als belegger (versie club van optimisten)

groei tweede kwartaal in VS + herzieningen (WSJ)

Alles wat je zou willen weten over de groei van het Amerikaanse BNP en de jaarlijkse herziening van de groeicijfers volgens de neiuwe methodiek (dit jaar gunstig door opwaartse herzieningen in vierde kwaraal 2011 en eerste kwartaal 2012 (goed voor werkgelegenheidsgroei die hiermee samenhangt), daardoor komen er geen extra sombere verhalen(dat gebeurde vorig jaar wel bij de herziening naar beneden).
Bron Wall Street Journal

samenvatting financieel economisch nieuws van de afgelopen week

Na een onheilspellend begin van de week, waarbij Spanje definitief van de kapitaalmarkt leek te worden afgesneden, brandde een flinke portie goed nieuws los.

(plaatje uit Financial Times)
Draghi deed zijn bijnaam Super Mario eer aan door te beloven er alles aan te gaan doen om de euro overeind te houden en dat alles is meer dan je denkt zo pochte hij (wordt vervolgd op 2 augustus, dan moet de ECB gaan vertellen wat ze van plan zijn, een dag na de FED). De markten geloofden Super Mario en de Spaanse rente knalde nog harder omlaag dan hij omhoog was gegaan.  Ierland kon een obligatie plaatsen voor het eerst in jaren, een teken dat er ook een weg terug naar herstel is voor de PIGS.
Alles draaait erom of ESM een banklicentie moet krijgen volgens de ECB (dan kunenn ze ineens vijf keer zo veel uitlenen aan potverterende landen). Nowotny (Oostenrijk pleitte hiervoor en samen met de uitlatingen van Super Mario is dit bemoedigend, al kan men voor 2 september (uitspraak hooggerechtshof Karlsruhe over wettigheid van ESM) niets doen.

Het macro nieuws was in de VS aan de goede kant, vooral de flinke daling van de intial claims voor werkloosheid was gunstig. De groei in het tweede kwartaal van het BNP wordt voorlopig geraamd op 1,5%, een pietsje boven wat de consensus dacht, maar gunstig was ook dat de jaarlijkse heriziening van de berkening van het BNP een sterker vierde kwartaal 2011 en pietsje beter eerste kwartaal aan het licht bracht. Vorig jaar was dit dramatisch andersom en leidde dit tot heel wat sombere bespiegelingen. Die klif is omzeild, maar die van de fiscal cliff (einde belastingverlagingen van Bush die tot 4% extra lastenverzwaringen dreigen te leiden) daar schrijft men wat negatiever over. Politici doen niets liever dan uitstellen en dan is het te laat en komt er ook bij reparatie een deel van de ellende toch los.
Het aantal verkochte nieuwe huizen daalde tegenvallend, maar er waren weer nieuwe aanwijzingen dat huizenprijzen aan het stijgen zijn. Durable goods orders waren weer sterk en samen met dalende intial claims voor werkloosheid duidt dit op een hogere ISM, ook al was de Markit preliminary PMI iets lager.

Per saldo was een en ander genoeg omde Citigroup Economic Surprise index omhoog te krijgen vanaf zeer lage niveaus, hetgeen een must is voor hogere aandelenkoersen en rentes.

De gepubliceerde winsten vielen in Europa meestal mee, maar in de VS waren er wat tegenvallers (Facebook/Zynga o.a.).

Hilsenrath zit niet voor niets te orakelen in de Wall Street Journal als officieel lek van de FED:  het geloof in QE3 neemt toe en dat zie je in onder andere dalende hypotheekspreads (FED gaat via QE3 Mortgage Backed Securities op grote schaal inslaan, zo denkt men te weten).

In Duitsland was de IFO slecht. Het diamanten jubileum van de Engelse koningin trok een spoor van vernieling in de BNP cijfers van het VK:-0,8% (niet geannualiseerd) over het tweede kwartaal vanwege de dit jaar minder gewerkte dagen. Volgend kwartaal wordt door de Olympische Spelen juist weer extra sterk.

In China was de flash HSBC PMI iets hoger, lijkende huizenprijzen in steeds meer steden te gaan stijgen en wordt het de regering meer ernst de groei aan te zwengelen op bais van de lage groei in de afgelopen drie kwartalen.

goed nieuws van de afgelopen dagen

De laatste dagen waren er allerlei goede berichten, meer dan normaal.
Het belangrijkste was de belofte van Draghi om alles te doen wat noodzakelijk was om de euro te laten voortbestaan (=markten omhoog manipuleren). Dit is zo hard nodig dat hij vindt dat het vanaf nu tot het mandaat van de ECB hoort, terwijl het eigenlijk niets te maken heeft met stabiliseren van de inflatie, de enige doelstelling van de ECB. Ach, je vermijdt wel wat extra deflatie in Zuid Europa. Waar een wil is, is een weg naar oplossing van de eurocrisis.

Heel erg positief  is ook de draai naar boven van de Citigroup Economic Surprise Index van de VS en andere lanen zie http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/07/economic-surprises-keren-goed-richting.html , laten we hopen dat dit doorzet op basis van de lagere benzineprijs, herstel huizenmarkt, verbeterende kredietgroei en meer investeringen in gas- en oliewinning (farcturing, teerzanden).

De afgelopen week begon men ook met een nieuw procede SAGD om efficiënter teerzanden te winnen, tot 40% meer olie uit de teer.
http://online.wsj.com/article/SB10000872396390443570904577544860568722418.html#ixzz21YJFZprc Het blijft hopeloos milieuvervuilend, met gevaarlijke gasontwikkelingen, maar de techniek staat niet stil en dat moet uiteindelijk dat verbetering van de milieuproblemen leiden.

Kenmerkend voor de draai in de Citigroup Economic Surprise Index is ook een draai in het pessimisme over de winstvooruitzichten.

Plaatje is van Credit Suisse (Garthwaith c.s.) . Cyclisch is een keer van het winstpessimisme (opwaarste/neerwaartse winstherzieningen) nu normaal volgens Credit Suisse (en mij). Na 1 maand stonden de koersen gemiddeld 4% hoger  als het winstnegativisme dit niveau had bereikt.
Dan zouden de hedgefunds met hun uitzonderlijk negatieve gevoeligheid nu voor de beurs zoals vaker weer fout zitten.

De intial claims voor werkloosheid in de VS gingen fors naar beneden, waardoor de vooruitzichten voor werkgelegenheidsgroei verbeteren en de ISM hoort te stijgen.


Volgens de modellen van Global Applied Macro Economics (Benderly en Deense companen) gaat M1 hard aantrekken in Europa en dat zou betekenen dat het in Europa minder slecht zal gaan met economie en beurzen dan nu gevreesd wordt.

In het VK wordt voor een bedrag van 40 miljard pond overheidsgaranties (voor PIP, Pensions Investment Platform)  afgegeven op private infrastructuurinvesteringen. Dat is goed voor economische groei, niet erg voor de staatsschulden (daar staat dekking uit de investering tegenover) en helpt de rendementen van pensioenfondsen. Waarom heeft geen enkele Nederlandse politieke partij dit in zijn verkiezingsprogramma staan? Nederlandse pensioenfondsen staan te popelen te investeren in Nederlandse infrastructuur met extra garanties over het te behalen rendement.

Martin Wolf had in de FT http://blogs.ft.com/martin-wolf-exchange/2012/07/25/getting-out-of-debt-by-adding-debt/#ixzz21k6bq2PI een wonderlijk verhaal dat je via het maken van meer schulden uit de schuldenproblemen kunt komen. Als we nou allemaal geloven dat wonderen bestaan, dan bestaan ze ook.

Het doorgans niet door optimisme uitblinkende Capital Economics had bovenstaand plaatje. Door de lage euro gaan de exporten in de eurozone aantrekken. De kernlanden profiteren hier meer van dan de PIGS, maar ook voor de PIGS verbetert de export.

Verder schijnt het wat te gaan regenen in de VS waardoor niet alle maïs verloren gaat, al is het te laat voor een normale oogst.

economic surprises keren goede richting op

Bovenstaand plaatje is van Credit Suisse. Als hun surprise index keert, dan is er gemiddelde de maand erna een stijging van de S&P van 4% geweest.

Hierboven de Economic Surprise Index van Citigroup voor de VS, Eurozone en China. Je ziet als je heel goed kijkt die van de VS aarzelend opkrabbelen van de normale bodemlijn zoals aangeven door de blauwe onderste lijn.
Ook de Eurozone krult omhoog. In China is de stijging het meest overtuigend.

Contrair op hedge funds loont vaak

Dommere beleggers dan hedge funds schijnen er niet te zijn. Vooral als ze veel negatiever zijn dan advisors schijn je met aandelen goed te kunnen verdienen.

In juni was de bèta, de gevoeligheid voor de ontwikkeling van beurskoersen in aandelen in bijvoorbeeld de S&P500 zeer laag.
Dit plaatje is van Credit Suisse en die putten uit die te negatieve bèta moed (hun collega's bij JP Morgan ook, maar die hebben op andere gronden juist weer hun vaak zo optimistische hoed afgezet). De advisors zijn nog niet negatief genoeg, maar toch, die hedge funds geven misschien nog wel betrouwbaarder aan dat ze dom bezig zijn. Nog wat meer ferme taal van onze centrale bankiers en/ of minder slecht macro nieuws en de hedge funds moeten hun bèta gaan neutraliseren en dat betekent kopen. Daar moet toch wel een heel snelle grexit of veel tranen van Rajoy tegenover staan om dat te voorkomen.

In het plaatje van Bespoke kun je zien dat de (AAII) individuen somberder zijn dan de adviseurs. Er was vorige week een herstel vanaf 22% , nu 28% (terwijl koersen 1% daalden, er is verzet tegen de daling van de keorsen) tegen normaal 38% (Bespoke). Bullish pieken van individuen waren diverse keren voor de markttop, dalen waren wat minder voorlopend.

de grootste 30 stedelijke centra in de VS 1978 versus 2012

De opkomst en neergang van Amerikaanse steden.Alleen het BNP telt in de VS, niet het aantal inwoners.  Go west, dat zie je, de sun belt komt op en de rust belt gaat tenonder. Financiële kernsteden kwamen ook op, al is dat misschien even afgelopen. bron: via the atlantic.

Hielp quantitative easing de S&P wel omhoog?

Als je via regressieanalyse het beste verband opzoekt tussen de groei van de balans van de FED en de S&P500 dan krijg je bovenstaand plaatje (drie maanden vertraagd levert de hoogste correlatie, R2 36%). Alleen het teken, dat is omgekeerd aan wat we zo zeker wisten. Uitbreiding van de balans van de FED werkte de stijging van de S&P tegen. Bij een constante balans van de FED lijkt de S&P500 met 61 punten te willen stijgen.

Misschien moeten we wel helemaal niet zo blij zijn met QE3.

big mac koopkrachtpariteit: verstoringen door politiek

The Economist had een update van de Big Mac koopkrachtpariteitindex

http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2012/07/daily-chart-17

. In de loop der tijd is de big mac koopkracht steeds prestigieuzer geworden, ondanks de steeds grotere problemen die er gevonden worden om het te gebruiken als de beste koopkrachtpariteitindicator.
De prijs van een big mac is gestegen van $4,20 naar $ 4,33 in de VS en daarmee wordt de inflatie in de wereld op het ogenblik vastgesteld op 3,1%.

De grote overwaardering van de euro lijkt voorbij, maar gezien de problemen in de eurozone is een onderwaardering meer op zijn plaats zou je zeggen.

 De grondstoffenlanden kampen met overgewaardeerde valuta's, zodat je zelfs in Brazilië (mede door een 32% belasting) veel moet betalen voor een big mac.

Venezuela is nu het duurste omdat de officiële wisselkoers wordt gehanteerd en niet die van de zwarte markt. Dan is de big mac ineens weer enigszins betaalbaar.

 In Argentinië wordt de big mac gebruikt om de consumptieprijsindex te drukken: er is een goedkope soort big mac à peso 28 die je in de praktijk niet mag kopen en de andere big macs à ongeveer peso 40. In Argentinië is de CPI een farce, de werkelijke inflatie is flink hoger dan volgens de officiële CPI en de big mac past in dat spel.

In China ziet men de big mac als iets vies, dat alleen tegen een bodemprijs te slijten is.

Er zijn verder theorieën dat de prijs van een big mac vertekend is omdat het in sommige westerse landen een bulkgoed is en in andere een prestigeding is: de middenklasse in Emerging markets is er vaak trots op de kinderen naar het luxueuze restaurant Mc Donalds te voeren. In de big mac premiumlanden is de koopkracht wat beter dan de big mac doet voorkomen, alhoewel dit zeer bestreden wordt door de big mac wetenschappers.

Ik heb al eerder over koopkrachtpariteit volgens The Economist geblogd. Een leuke was de pannenkoekenpariteitindex

http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/02/pannenkoekenkoopkrachtpariteit.html

Pannenkoekenpariteit, daarin komt Nederland ineens bovendrijven als goedkoopte-eiland. Dan zijn Japan en Hong Kong (zo goedkoop qua big mac) als duurtegebieden.

Instructief was ook

http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/04/grootste-voedselconsumenten-per-land-en.html

 als je alles wat aan voedsel wordt uitgegeven om zou zetten, hoe veel big macs zouden er dan per inwoner gegeten worden, schrikbarend veel in Frankrijk. Australië en het VK.
http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/01/big-mac-zwitserse-frank-meest.html was  de vorige update van de big mac pariteit. Wat andere landen waren toen in de gratie..

Dromen en hopen met Super Mario

Nowotny luidde een en ander al in vanuit Oostenrijk. Super Mario weet wel hoe het moet, maar hij was er tot op heden te lui voor, hij stond te veel onder de plak van Herr Weidmann, Herr Assmussen, Frau Merkel en Herr Schaeuble

Het grote nieuws:

Hij heeft de nieuwe toverformule gevonden om voor sinterklaas te kunnen spelen aldus Bloomberg:
IF PREMIA ON GOVT BORROWING HURT MONETARY POLICY TRANSMISION, THEY COME WITHIN OUR MANDATE

Hoe zet hij dat kracht bij? Met de volgende krachttermen:
ECB Ready to Do ‘Whatever It Takes’ to Preserve Euro
BELIEVE ME, IT WILL BE ENOUGH’
THE EURO IS IRREVERSIBLE
DON’T UNDERESTIMATE POLITICAL CAPITAL IN THE EU…
Euro-Area Much Stronger Than People Acknowledge

Woorden, woorden, woorden. Waar is Feijenoord?
Herr Weidmann, Herr Assmussen, Frau Merkel en Herr Schaeuble
Als die nu eens akkoord gingen (vandaar het label sprookje)..

Maar het is een mogelijkheid om tijdelijk te zondigen tegen de Duitse monetaire principes. En dat tijdelijke is op te rekken.

Uiteraard is men begonnen met speculeren wat ECB gaat doen op 2 augustus: opkopen staatsleningen, aangeven van te hoge renteniveaus, LTRO etc.

Opa Pietje herinnert u zich de Grexit nog?

Die Grexit was een vroege voorwaarschuwing wat ons nog te wachten stond. Nederland kon de dans lang ontspringen, maar uiteindelijk…

Ja, ik zat toen ’s zondags zoals het een pensionado betaamt heerlijk op een Spaans playa met een gele rakker binnen handbereik. Ik dacht nog, wat gebeurt er toch, want ineens rende iedereen weg. Iedereen ging geld pinnen uit de automaat en toen ik daar achter kwam waren alle automaten leeg. Ineens accepteerde men allen maar cash, euro’s en als je met een credit card moest betalen golden dubbele prijzen.

In Azië was een en ander nog driester voor de Europese toeristen. Eurobankbiljetten van de Zuid-Europese landen, kenbaar aan hun foute beginletter zoals iedereen even later door schade en schande leerde, waren niet meer inwisselbaar tegen echt geld. Maar de pinautomaten bleven het wel doen.

Die arme Grieken. Ineens hadden ze drachmes in plaats van euro’s op hun bankrekening staan en werden lonen en pensioenen uitbetaald in drachmes. 3 dagen waren de banken dichtgegaan, maar daarna gingen ze weer open. De Grieken hadden nog een keer een potje ervan gemaakt. Vliegtuigen met nieuwe drachmes waren al af en aan aan het vliegen naar Athene, maar die vliegtuigen met Griekse eurobiljetten stiekem gedrukt om de bevolking milder te stemmen (voor iedere Griek 200 euro om de tijd tot de banken weer open gingen door te komen), daar viel men later toch flink over.

Het was wel goed om te zien dat men geheel tegen ieders verwachtingen in het advies van Jurre Hermans http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/04/jurre-hermans-lost-griekse-crisis-op.html vrij goed had kunnen opvolgen om alle Griekse zwarte gelden buiten Griekenland aangehouden te confisqueren en om te zetten in drachmes na de juiste belastingheffing (inderdaad, belastingheffing weer eens in de vorm van gelegaliseerde diefstal).

Onverwacht kwam een en ander natuurlijk niet, de grote profeet Buiter had er al 90% kans aan toegekend, met als toelichting dat hij het eigenlijk 100% kans vond, maar vanwege compliance..

De Grexit was onvermijdelijk geworden, toen men niet langer kon ontkennen dat Grieken een principieel volk waren: al sinds de Romeinen ging men liever failliet dan belasting betalen en die situatie was door de invoering van de euro natuurlijk niet veranderd. De druppel die de emmer deed overlopen was de verkwistende besteding van extra leningen aan Griekenland die ten goede kwamen aan vrienden van politici en niet ingezet werden voor de versterking van de banken en de infrastructuur.

Capital Economics had in juli 2012 al uitgerekend dat de nieuwe drachme ongeveer 40% goedkoper moest worden om Griekenland weer concurreerbaar te maken en dat de drachme eerst meer moest vallen, zo’n 70%. In juni dachten ze nog dat de koopkracht van de Griek door hogere inflatie en minder austerity slechts 10% zou dalen in de twee volgende jaren. Dat was natuurlijk hopeloos optimistisch, alhoewel ze met de koopkracht van de werkende Griek er niet zo ver naast zaten, maar ondertussen hebben ze in Griekenland al drie keer een redominatie gehad van 1000 nieuwere drachmes die omgezet werden in 1 nog nieuwere nieuwe drachme. Die inflatie liep zo hard op, omdat de Griekse overheid het bedrijfsleven enorm moest subsidiëren om onbetaalbare buitenlandse schulden luidend in euro’s en dollars enigszins te kunnen doen verminderen na het nu zo beruchte “Griekse akkoordje” voor buitenlandse schuldeisers.

Pensioenen werden met 95% in koopkracht gekort in een tiental jaren tijds, zoals men in bijna buurland Oekraïne ook al had zien gebeuren. Kostas moest al zo veel meer uren maken dan zijn Noord Europese collega’s, maar na invoering van de drachme werd het nog veel erger. Hij moest doorwerken tot zijn 79ste, 45 uur per week exclusief bijbaantjes, terwijl men in Nederland en België al met zijn 70ste met pensioen kon en vaak niet meer dan 27 uur per week hoefde te werken boven zijn 64ste.

Ach, voor de rest van Europa was de Grexit eigenlijk niet zo erg (obligatiehouders vonden het na herstructureringen niet helemaal Goldilocks, maar och, na die herstructurering stonden de koersen op ongeveer hetzelfde niveau als ervoor, de pijn was al geleden). Natuurlijk kwam er onmiddellijk een aanval van speculanten op Portugal, Ierland, Spanje en Italië en waren ze voortaan overgeleverd aan de grillen van de Trojka, maar toen zelfs Weidmann zei dat de ECB onbeperkt geld ging drukken om hun staatsleningen op te kopen, zag men wel in dat hier tegenin speculeren kansloos was. Na zes weken waren de renteverschillen met Duitsland gehalveerd. De rente van Duitsland en buurlanden vloog daardoor uiteraard omhoog, maar niet eens boven 4%.
Net als in Argentinië toen de peso de dollar niet meer kon volgen vlogen de koersen van aandelen binenn twee jaar met 200% omhoog. Grieken met een hypotheek op hun huis konden hun geluk niet mer op, het huis viel ze zo maar in de schoot.

Wordt vervolgd (aanvullingen en opmerkingen welkom)
dit is een vervolg op http://beleggenopdegolven.blogspot.nl/2012/04/jurre-hermans-lost-griekse-crisis-op.html
Capital Economics had de volgende tabel:

(uit hun samenvatting vanuit Wolfson Price winnende verhaal)

eurocrisis weer in fase dat het erger moet worden voor het beter gaat

Iedereen begint er moedeloos van te worden hoe elke keer weer de eurocrisis weer verder verslechtert en de wereldeconomie naar beneden tracht te trekken.
Europa is gelukkig niet belangrijk genoeg om de hele wereld in de totale versukkeling te krijgen, maar is nog wel belangrijk genoeg om te zorgen voor lagere groei. Tot op heden was de besmetting van de groei van Europa op de rest van de wereld betrekkelijk klein. Het CBS berekende dat in mei de wereldhandel steeg dankzij Azië dat de daling in Europa meer dan goed maakte.

De nieuwste bron van ellende is de tomeloos stijgende schuldenlast van de Spaanse provincies. Net als met de overheidschuld valt het niveau nog wel mee, maar de stijging is onhoudbaar.
De groei van de Spaanse economie wordt steeds meer naar beneden bijgesteld en dat veroorzaakt grotere verwachte tekorten.
Italiaanse provincies zijn ineens ook zeer gammel.
Zoals ik in een vorige post al opmerkte lijkt het onmogelijk te zijn voor Griekenland het begrotingstekort te laten dalen en is 10% van het BNP een soort minimum voorlopig.

Er is alom overeenstemming dat ESM en EFSF veel te klein zijn om Italië en Spanje te financieren en dat lijkt nodig nu de Spaanse rente richting 8% aan het gaan is. De rentecurve van spanje laat zien dat de markt al snel vrij veel kans ziet op een Spaans faillissement.

Geithner is het getreuzel van Duitsland zat: mevrouw Merkel mag nog tot half september de boel traineren tot er een uitslag komt vanuit Karlsruhe of het ESM mag volgens Duitse wetgeving, maar dan moet het ook rond zijn inclusief banklicentie. Hij krijgt nu steun vanuit Oostenrijk (Nowotny) dat er een banklicentie voor het ESM moet komen. Zonder banklicentie van het ESM zijn Spanje en Italië niet overtuigend te helpen en dat begint onvermijdelijk te worden.

Ondertussen moet Bernanke zijn plannetjes voor monetaire stimulering op 1 augustus gaan aanondigen, in ieder geval een duidelijke toespeling voor september en op 2 augustus moet super Mario dit overtroeven (als hij nog langer de baas van de ECB wil blijven). Op de dagen erna moet dan Azië over de brug komen (Japan, China).
Door die verwachte gulheid van de centrale banken wil de Amerikaanse beurs maar niet omlaag en die van de kernlanden in Europa ook niet, maar als die gulheid gaat tegenvallen dan zal er menig traantje geplengd moeten worden.
We zijn vol verwachting over de komende banlicentie van het ESM en de komende monetaire fratsen van Super Mario.

afzwakking groei VK Duitsland VS

Slechte cijfers voor het VK, -0,8% vooral dankzij het diamanten jubileum van Elizabeth en de minder gewerkte dagen daardoor. De consensus hoopte op -0,2%.

In Duitsland viel de IFO tegen en daar hoort een bijbehorende tegenvaller in de Duitse groei straks.

De eurocoin indicator en vele andere indicatoren gaven al aan dat de economische groei in het tweede kwartaal lager was dan in het eerste in Europa.

In de VS is het niet veel anders: de Phillyfed coincident indicator per staat. Er zijn nu veel meer staten met negatieve groei dan in het eerste kwartaal. Dit wijst op ongeveer 1% groei. De hoop is dat een en ander in augustus wat gaat keren, al begint het wel naar uit te zien dat ook het derde kwartaal zwak (ongeveer 2% of lager) dreigt te zijn.

overheidstekortreductie in Europa/VS

Dit was in juli de consensus schatting volgens Consensus Economics

Bijna overal denkt men dat de overheidstekorten lager zullen worden in 2013.

Voor de meeste landen is de consensus te optimistisch. Vooral Griekenland is volkomen ongeloofwaardig. 3,7% daling in 2013  is onhaalbaar. 0 zou al heel mooi zijn. Griekenland heeft geen mogelijkheden het overheidstekort terug te brengen onder 10% omdat de bevolking aan zijn principes vasthoudt van de afgelopen eeuwen: liever bankroet dan belasting betalen.

Spanje, Nederland gaan minder bezuinigen denk ik. Bij Spanje gaan de vooruitzichten voor economsiche groei verder achteruit, de laatset weken zitten nog niet in de consensus. dat betkenet al snel dat de tekortreductie van 2% in 2013 in Spanje onhaalbaar wordt.

Italië staat er vrij goed voor. In 2013 hoeft lang niet zo'n offer gebracht worden als in 2012.

Ook het VK moet het in 2013 aanzienlijk beter doen.

Ierland en Portugal zijn onvoorspelbaar. Wie weet lukt het.

De fiscal cliff van de VS is afgezakt van 3,5-4% naar 1,8%, maar het zou denk ik wel eens 1,2% kunnen worden, net als dit jaar. Dat betekent een kleine kans op een recessie en een redelijke kans dat de groei volgend jaar zelfs hoger is.

De versnelling telt en die versnelling is politiek meestal onhaalbaar, vooral als je in een recessie zit.

De tabel maakt plausibel dat de economische groei gaat aantrekken in het VK, Italië, Duitsland .

JPMorgan: belasting verhogen slecht. Nieuwe Dutch disease?

JP Morgan had een verhaal (Impact of Tax Rates on Stock Market Returns) over hoe slecht het is als de belastingen verhoogd worden. Obama nog steeds aan de macht betekent dus S&P500  -7 tot -14% en Romney + 7 tot +14% [mijn noot: de historie leert dat als eem democratische president wordt herkozen dat gemiddeld ongeveer +20% opleverde]. De scribenten van JP Morgan zijn kennelijk geen grote vrienden van Obama.

Er is een redelijk sterk verband tussen te hoge belastingen en progressieve belastingstelsels en verderfelijk slechte opbrengsten van aandelen volgens JPM.
Nederland figureert prominent rechtsonder in beide grafieken.
Gezien het belastingstelsel van Nederland voor inkomstenbelasting verdient Nederland een beurs die gemiddeld met 5% per jaar daalt. Stel dat de SP/PvdA aan de macht komt, dan worden die verschillen nog groter, maar dan moeten ze ook iets aan de vennootschapsbelasting en anderen belastingen voor bedrijven doen. Dat is namelijk de hoofdreden waarom Nederlandse aandelen het niet slechter deden dan andere Europese aandelen terwijl ons belastingstelsel voor individuen slechter voor aandelen is.

In de grafiek van corporate taxes scoort Nederland goed, veel beter dan opbrengst van  aandelen aangeven. Vandaar dat de schade voor aandelen nog beperkt is, zo lang Nederland een belastingparadijs voor multinationals is.
Maar als je JPM gelooft en er komt een kabinet van SP/PvdA, dan wordt het tijd dat Nederlandse pensioenfondsen verboden wordt in Nederlandse aandelen te beleggen. Beleg toch in Chili en Polen, dan heb je de fiscale wind mee.

N.B. als je een dummy voor landen in West Europa opvoert, dan kun je ongeveer hetzelfe uitleggen en heb je het belastingstelsel nauwelijks nog nodig.

Wat was het beste en slechtste dit jaar op de kapitaalmarkten?

Af en toe is het behoorlijk verrassend wat de beste en slechtste markten waren sinds het begin van het jaar

1. Wat was de beste aandelenbeurs?

2. Wat was de sterkste valuta?

3. In welk land daalde de rente het meest?

4. Welke grondstofprijs steeg het meest?

En andersom.

Na de breek de antwoorden. Ik denk dat er maar weinig mensen meer dan één antwoord wisten.

Bron: Catalpa Capital (Warren Hatch)

Iedereen speculeert op QE3

Bovenstaand plaatje van JP Morgan via Sober look laat zien dat er veel vertrouwen is in de komst van QE3. Als die komt dan lijkt een verdere daling van de rente niet waarschijnlijk. Ondertussen zijn beleggers maar wat blij dat ze niet in aandelen hoeven te beleggen maar 10-jaars Amerikaanse staatsleningen op de laagste rente ooit kunnen kopen. Zojuist is het record van april 1946 gebroken dankzij Valencia en Venizelos.

Sober Look gelooft er niet zo in dat QE3 er snel komt, niet eens voor de redenen van Bianco (S&P niet genoeg omlaag, impliciete inflatieverwachtingen nog te hoog), mar vanwege inflatieangst vanwege de hoge maïsprijzen, de aantrekkende kredietverlening in de VS, te snel stijgende huren, de FED zet liever andere dingen in dan QE (zoals funding for lending, operatie Twist) .

droog, droger, 1988, 2012: maïsprijs omhoog

Goldman Sachs had enkele plaatjes over hoe warm en droog het nu is in de VS vergeleken met de geschiedenis en dat daardoor de maïsprijs nog veel verder zou moeten stijgen. Of dat inderdaad gaat gebeuren, dat is in handen van de weergoden. De laatste dagen lijkt de maïsprijs naar beneden te willen.

De New York Times had bovenstaand plaatje waarin je kunt zien dat dit jaar wel heel grote delen van de VS als droogtegebied zijn verklaard.

sentiment zo negatief dat het gunstig is (AAII)

Er zijn volgens AAII te veel beren vergeleken met bulls. In het verleden was dan vaak stijging van de S&P nabij. Nu maar hopen dit het ook deze keer weer het geval is

samenvatting financieel economisch nieuws

De beurzen deden niet veel de afgelopen week. De hoop op meer liquiditeit van centrale banken en de vergeleken bij de omlaaggeschroefde verwachtingen iets meevallende winstcijfers deden de beurzen stijgen, totdat nieuw pessimisme over Spanje door het nakende bankroet van de provincie Valencia (en in Italië Sicilië)  roet in het eten gooide. Griekenland maakte weer eens duidelijk niet zo veel te kunnen bezuinigen als vereist en belasting betalen, dat wisten de Romeinen al, dat kun je niet van een Griek verlangen, zeker niet in slechte tijden. Zelfs het IMF begint het nu zat te worden.

Het macro nieuws uit de VS viel iets tegen, de initial claims voor werkloosheid stegen fors en de leading indicators daalden een beetje. De zwakke retail sales waren een mokerslag en leidden onmiddellijk tot lagere groeivoorspellingen voor het tweede en derde kwartaal in de VS (nog maar 1,3% groei in het tweede kwartaal, zo denkt men)Maar de Phillyfed, voorloper van de ISM, werd minder negatief (nieuwe orders ook beter) en het vertrouwen van de huizenbouwers (NAHBMI index) steeg flink, net als de housing starts. De industriële productie steeg 0,4% vorige maand en dat was beter dan de ISM aangaf.

In Europa zakte het vertrouwen zoals gemeten door de Duitse ZEW index fors terug, in Nederland verbeterde het consumentenvertrouwen juist iets.

De inflatiecijfers waren overal zoals verwacht, geen verandering en soms enige daling (VK). De inflatie staat cadeautjes van centrale banken niet in de weg.

De getuigenis van Bernanke voor senaat en congres was het belangrijkste nieuws. Hij kondigde geen QE aan, maar in de vragen achteraf bleek dat hij erg welwillend stond tegenover QE en andere onconventionele middelen om monetair te verruimen. Centrale banken doen er alles aan de depositorente te verlagen (0 bij ECB, negatief in Denemarken, (goedkope) Funding for Lending System van Bank of England) en de banken te verleiden tot meer kredietverlening (dit lukt alleen in de landen waar het niet echt slecht gaat).

De voorspellers van economische groei waren nog steeds niet goed gemutst, nog steeds veel neerwaartse groeibijstellingen, niet alleen in Europa maar ook in de VS en Opkomende Landen. We zijn wel dicht bij het laatste restje neerwaartse bijstellingen denk ik voor de wereld ex PIGS.

De sterk stijgende graanprijzen gaan een kleine bedreiging voor de inflatie worden in het Westen (en meer in diverse Opkomende Landen), maar vooral pas in 2013.

goed nieuws van de afgelopen dagen

Na zo veel onheilverhalen is het prettig te zien dat niet alles mis gaat in Spanje: het kernprobleem dat Zuid Europa niet concurrerend is, is volgens de exportgrafieken voor Spanje duidelijk aan het verminderen.

De huizenprijzen zijn weer iets aan het stijgen in steeds meer Chinese steden, Bejing is aan kop. De problemen zijn verre van voorbij, koophuizen zijn onbetaalbaar voor de modale Chinees en de voorraden onverkochte huizen groeien. Maar toch, de situatie lijkt te verbeteren zoals logisch is als lonen met 10% of meer stijgen, dan kun je toch meer aan een huis uitgeven.

De VS is een steeds grotere energieproducent aan het worden. Niet alleen aardgas via fracking, maar vooral ook allerlei geraffineerde olieproducten.

Met de Duitse huizenmarkt gaat het steeds beter. Na de daling tot 2006 kwam er vier jaar stabilisatie en daarna zijn de prijzen aan het stijgen. Dat kan nog heel wat jaren doorzetten.

Centrale banken gaan door met hun offensief de rente verlagen: Zuid Afrika -0,5% is de laatste verlaging. De FED wil het Funding for Lending system van Engeland kopiëren en dat is toch ook weer extra liquiditeit.

Op medisch gebied zit men niet stil. Er is een nieuw medicijn tegen Alzheimer, Gammagard van Baxter International, dat voor de nodige patiënten een vertraging van het Alzheimerproces tot drie jaar liet zien.
Er zijn weer wat betere pillen tegen obesitas verzonnen, waardoor je vrij moeiteloos 7% zou kunnen afvallen.

Spanje in de versukkeling

Via Catalpa enkele plaatjes.

De rente in Spanje vloog de afgelopen week weer omhoog op omhoogvliegende schattingen hoe veel nodig is om Spanje overeind te houden. Provincies als Valencia zijn bankroet en kunnen een beetje lenen tegen rentes van 14%+. Het bankwezen heeft geen € 15 miljard nodig of € 60 miljard maar € 200 miljard als de provincies en vastgoedmarkt maar blijven vallen. Daar had de markt voorlopig even niet van terug.

Graylocks 2030: leven als een bejaarde in Japan

Hij kon er nog niet over uit, hoe bang hij geweest was voor het Japanscenario. Decennialang geen economische groei. Stilstand is achteruitgang, zo dachten we vroeger. Nu weten we gelukkig beter.

Hoe geweldig mooi was dit scenario toch! In wat voor geweldige tijden leven we toch dacht hij. Dat had ik niet gedacht toen ik twintig jaar geleden met pensioen ging. Je begrijpt het pas, als je ziet hoe het werkt zo zei Cruijff al en zo was het maar net.


Er werd gedreigd met afstempelen met pensioenen en men deed dat ook net voor hij met pensioen ging, maar dat stopte toen men gewend was geraakt aan de rijkrekenrente, de door Kamp en opvolgers vastgestelde rente waartegen de pensioenverplichtingen verdisconteerd mochten worden [voetnoot 1]. Daarna hoefden pensioenfondsen nooit meer te korten. Indexeren voor inflatie deden ze niet ,maar dat was maar goed ook, want er was deflatie, net als in Japan toen het nog rijk was. Elk jaar daalden de prijzen, meestal niet zo veel, een paar procent maar, toch betekende dat na 20 jaar wel bijna een verdubbeling van de koopkracht bij zijn pensionering.

Overal werden er standbeelden opgericht voor Henk Kamp, de bevlogen invoerder van de rijkrekenrente. Ik trek niet van Drees, maar van Kamp, zo wist opa ook wel.

Leven als een bejaarde in Japan, zo spreekt men tegenwoordig als men aan wil geven dat men het heel erg goed heeft. Dat leven als God in Frankrijk is uit geraakt sinds Frankrijk geholpen moest worden met de sanering van de staatsschulden. Ach, daar hebben we een mooie wijnvoorraad aan overgehouden, tegen heel schappelijke prijzen. Elk nadeel heb zijn voordeel zei Cruijff al.

Hij keek glimlachend hoe de kinderen speelden met het juist voor zijn kleinkinderen gekochte nieuwe legoding waarmee je hele films mee kon nabouwen. Ja, zijn kleinkinderen hadden het niet zo goed als hij en daarom had hij voor hun kinderen die dure lego gekocht. De aow werd elk jaar een beetje opgetrokken sinds de CDA door Camiel was omgeturnd tot de volkspartij voor bejaarden en weer soeverein aan de macht was met beloftes de zorgkosten betaalbaar te houden voor hun stemmers en de aow ietsjes te verbeteren. Daardoor moesten elk jaar de lonen van de werkenden net iets minder dan de deflatie omlaag, maar die werkenden zijn eenmaal electoraal niet machtig genoeg om voor die loonsverlaging een stokje te steken en vertikten het zich te organiseren bij de vakbonden. Door zijn al maar toenemende rijkdom kwamen zijn kleinkinderen en kinderen steeds vaker op bezoek. Dat extra steuntje van opa en oma konden ze immers goed gebruiken.

Jaar in jaar uit werd alles goedkoper. Vooral als je op vakantie ging naar Zuid Europa, dan kon je je geld niet meer op krijgen. Goh, dat je vroeger 1000 euro moest neerleggen voor een tv die niets kon, geen 3d, blikken geluid, geen internet, geen opgeslagen programma’s, agenda’s, nuttige etc. Nu had je een muurvullend tv-beeld voor nog geen 100 euro. Ja dat downloaden in 3d op de bank van die filmsterren dat viel nog niet mee, maar zo zoetjes aan begon hij het wel onder de knie kon krijgen. Ook allerlei andere dingen waren nu toch veel goedkoper dan vroeger. Ja je miste die mooie kaften van boeken wel, maar van zo’n schermpje lezen is toch wel zo handig, vooral als je de leesbril niet bij je hebt en je die letterbrei eens lekker kunt vergroten. En dat allemaal voor nog geen 50 cent per boek! Huren, tsja die waren wel vrij hoog, maar de hypotheek op het eigen huis is afgelost dus daar had opa ook geen last van.

Auto’s, ja waarom zou je zo’n gevaarlijk ding nog willen hebben. Gelukkig zijn ze nu verboden in Nederland. Dat is veel veiliger en met de nieuwe instapvoertuigen, de Googlemobiels [voetnoot 2]  ben je overal veel sneller en goedkoper.

Dat walkie talkie pak is een uitkomst, heel wat beter dan die rollators of die rolstoelen. Dat je vroeger je met zo’n onding moest behelpen! Nee, met zo’n walkie talkie pak kun je toch heel lekker lopen zonder dat het pijn doet of moeite kost en je wordt op tijd bijgepraat wat je moet doen om de dag gezond en fit door te komen, waar je moet zijn, wat je vandaag moet weten van het nieuws, Facebook enzovoort.

Je hoefde je ook al niet meer druk te maken over stijgende olieprijzen, want zonne-energie was elk jaar 15% goedkoper geworden en daardoor de laatste tien jaar veel goedkoper dan olie. Ook voedselprijzen waren dankzij genmanipulatie langzaam aan goedkoper geworden. We eten nu wat meer vegetarisch en minder ongezond rood vlees en ook meer vis, allemaal veel gezonder.

Vroeger was je op je 70^ste al stokoud en nu begin ik op mijn 90^ste pas me behoorlijk ouder te voelen, maar met alle hulpmiddelen van nu gaat het nog best. Met al die preventie door de waarschuwingen van al die ingebouwde chips krijg ik nu wel de hele tijd boodschappen dat ik door de dokter voorzorgsmaatregelen moet nemen, dat is wel lastig. Zo zoetjes aan hoeft dat niet meer, gelukkig kun je goed zien welke geneeswijzen nog de moeite waard zijn vergeleken met de bijwerkingen.

Maar op zekere dag werd alles anders… (wordt vervolgd)
voetnoten



voetnoot 1: rijkrekenrente: er wordt bij Kamp aangedrongen door ABP/PGGM en vele andere pensioenfondsen om de rente waartegen de pensioenverplichtingen verdisconteerd worden  veel hoger te maken dan de huidige rente op de kapitaalmarkt (de swaprente). Voorlopig ligt iets op tafel om in een periode van 60 jaar toe te groeien naar de rente die zou mogen volgens het Solvency II systeem voor verzekeraars van 4,2%. Dat betekent nu een rente van ongeveer 3,2% voor de 30-jaars swaprente, die heel zwaar weegt bij de berekening van de verplichtingen, in plaats van een marktrente van 2,3%. Daardoor, door die opgeklopte rijkrekenrente,  worden de verplichtingen lager berekend en vindt men de pensioenfondsen rijker (hogere dekkingsgraad) . Men hoeft dan de uitkeringen minder of helemaal niet te korten.
Als je aan zo'n systeem van rijkrekenrente begint, dan is het haast niet te voorkomen dat men een steeds hogere rijkrekenrente gaat hanteren. Men begint bij 3,2%, dat wordt al snel 3,2% en als de nood aan de man komt, zit je al snel op 4%, 4,2% of 5,6,7%+.


voetnoot 2: Googlemobiel: diverse bedrijven zijn uit aan het testen hoe je via computerbesturing een auto kunt besturen. De vorderingen gaan snel. Google loopt hierin naar het schijnt voorop.

Liebor (2)

Wasserman had twee aardige cartoons, hierboven en onder.

De zeer populaire en vermakelijke video's van Jon Stewart op zijn CNN Daily show (via Business Insider) http://www.businessinsider.com/watch-jon-stewarts-hilarious-rant-about-the-libor-scandal-2012-7 leggen een en ander uit.

In de New York Times is een verdienstelijke poging gedaan het belang en de werking van Libor uit te leggen http://www.nytimes.com/interactive/2012/07/10/business/dealbook/behind-the-libor-scandal.html
Omdat de banken haast niet meer interbancair aan elkaar uitlenen is het tarief waartegen ze dit zouden doen een hypothetische zaak geworden, rijp voor manipulatie. En dat gebeurde dus ook. Het werd door Jan en Alleman gesignaleerd dat sommige tarieven een beetje raar waren, maar men viel er niet over tot enige maanden terug.
Van alles wordt geprijsd via de LIBOR rente, zoals $ 350.000 miljard aan derivaten en hypotheekrentes, (in de VS 45% van de gewone en 80% van de subprime), de helft van de studentenleningen, en het is debasis voor vele andere leningen.

maïsprijs maakt rijden op ethanol erg duur

In de VS moet zo'n 10% van de benzine aangelengd worden met ethanol gemaakt uit maïs. Er is zelfs een lobby dat dit 15% moet worden. Die lobby heeft zware dagen nu de maïsprijs zo aan het stijgen is. In het kielzog stijgt de ethanolprijs ook, zo laat het plaatje uit de Financial Times zien. En dat terwijl de benzineprijs gemaakt uit gewone olie zo aan het dalen is dankzij de problemen van onze broeders in Zuid Europa en de groei-afzwakking in China.
Zo komt er weer een flinke druk om ethanol niet langer te maken uit maïs, dat ledit tot misdadig hoge voedselprijzen in arme landen.
Overigens is ethanol uit suiker in Brazilië ook tegenvallend duur aan het worden.

De enorme droogte in de VS maar ook op andere plaatsen zoals Rusland/Oekraïne, India is aan het leiden tot erg hoge voedselprijzen. El niño krijgt de schuld.

In 2012 komen deze hoge voedelprijzen nog nauwelijks in de CPI, consumentenprijsindex en in 2013 beperkt, de meeste kosten zitten in andere zaken dan graanprijzen, zoals reclame, verpakking etc.

Bianco: aandelen risk on, obligaties risk off

Bij zijn maandelijkse conference call had Bianco bovenstaand plaatje. De linkerhelft is bezig met een risk on rally en de rechterhelft is nog in de risk off stand.

Links risk on voor markten die door QE gedreven worden, extra liquiditeit en rechts markten die gedreven worden door macro (in blauw)

Grondstoffen en aandelen leven bij de gratie van de FED.

Rente, euro inflatieverwachtingen laten zich hierdoor minder in de war brengen.  Recentelijk dalen ze gewoon door, ook al gaat de S&P omhoog vanwege hoop op QE3 etc.

Een andere uitleg is: als er QE komt, dan is dit in eerste instantie gunstig voor aandelen én obligaties. In tweede instantie moet de reële rente omhoog door toenemend vertrouwen en stijgen de beurzen door, in derde instantie wordt men teleurgesteld door de macro en dalen beurzen en rentes. We zitten nu in eerste instantie.

Die divergentie tussen aandelen en obligaties kun je zien in de correlatie tussen de tienjaarsrente en de S&P500, zie hierboven. Voor de vierde keer in twee jaar stort die correlatie in. De vorige keren dat dit gebeurde veranderde de trend van de rente. Die gaat dan als je dit gelooft omhoog. Bij aandelen veranderde de trend niet (die zouden dan blijven stijgen).

Maar als de aandelenmarkt het fout heeft en er komt niet snel QE3 (pas na september), dan zijn de rapen wel heel erg gaar en moet de beurs eerst flink terug om zo alsnog QE3 af te dwingen. Dat is het basisscenario van Bianco. Dat zou kunnen, zoals gewoonlijk klonk Bianco heel overtuigend dat dit het basisscenario is. Maar ik geloof in het plaatje dat de rente gaat stijgen en mijn blogpost 2012=2010.

Bianco zegt dat er niet snel QE3 komt, uiteindelijk wel. Eerst moet het slechter gaan met S&P en met de inflatieverwachtingen, dan pas kan het beter gaan.

Nu al QE, daarmee jaag je de haviken te veel in het harnas, die gaan meteen van de daken schreeuwen dat het niet goed is. Die krijg je pas koest als de inflatieverwachting laag genoeg is en de S&P onheil aankondigt (aandelenspeculanten hebben nu nog niet genoeg geleden)..

Cartoon Hein de Kort: recht breien wat krom is: het vermogen stijgt dus de dekkingsgraad daalt, dat is het Nieuwe Normaal voor Nederlandse pensioenfondsen

Het plaatje van Hein de Kort in het FD geeft het goed aan: als straks de pensioenvermogens gaan dalen omdat de rente stijgt, gaat men roepen dat de dekkingsgraad stijgt en zijn we helemaal uit de brand.

In dat Nirwana van al maar toenemende verliezen op Nederlandse staatsleningen en swaps zitten we nog niet. Voorlopig zitten we in de harde realiteit van het Nieuwe Normaal: de vermogens van pensioenfondsen stijgen gestaag, maar de dekkingsgraad verschrompelt tot niveaus dat eigenlijk het busje van DNB voor moet komen rijden om alle pensioenverplichtingen voor eens en altijd af te stempelen en voortaan het fonds gaat laten beheren door een verzekeraar die gaat beleggen tegen rentes van 0, 1 of wie weet wel 2%, waar na aftrek van kosten hopelijk nog iets boven nul van overblijft.

Het vermogen van pensioenfondsen is tot recordhoogte is gestegen (ook per deelnemer). Voor dat vermogen kun je echter niet alle levenslange pensioenannuïteiten kopen die nodig zijn voor een gegarandeerd pensioen van actieven, inactieven, gepensioneerden bij elkaar, omdat de rente te laag is en dit soort annuïteiten nu een fortuin kosten. Vandaar dus die lage dekkingsgraad.

Politiek ligt het gevoelig om het busje voor te laten rijden bij bijvoorbeeld het ABP, omdat de rente waartegen de verplichtingen gewaardeerd worden een armrekenrente is, een door de centrale banken schandelijk naar beneden gemanipuleerde rente op basis van mooie beloftes de korte rente een tijd laag te houden, waarbij ook nog eens geen extra risico-opslag is gedaan die echt moet omdat pensioenen niet langer gegarandeerd zijn, maar voorwaardelijk (d.w.z. waardering op de risicovrije rente is te laag, want pensioenen zijn niet risicovrij)

Ik krijg mijn dagelijkse bombardement dat je toch echt geen rijkrekenrente in de vorm van een vaste hoge (ultimate forward rente) rente van wel 3,2% of nog erger moet gaan invoeren. De markt heeft immers gelijk, is groter dan jij. Wie ben jij om het beter te weten?

Heeft de markt altijd gelijk? Voor de korte termijn is er geen betere schatting dan de prijzen van nu. Maar geldt dat ook voor de lange termijn? Die lange termijn moet dan wel langer zijn dan arbitreerbaar is, dat is het geval voor de lange termijn van een pensioenfonds.

In 2000 kon je je rijk rekenen met aandelen op waarderingen hoger dan men in een mensenleven had gezien op de meeste beurzen. Die hoge waardering kon niet blijvend zijn, dat wist je.

In 1981 zag je torenhoge rentes. Dat die zo hoog zouden blijven was niet logisch, maar wel voor te stellen omdat de rente al drie decennia aan het stijgen was.

In 2012 zie je rentes die lager zijn dan ooit, aan de korte kant zelfs negatief. Het zou erg vreemd als die rentes zo laag zouden blijven, maar na drie decennia stijgende rentes en beloftes van centrale banken die zo ingetrokken kunnen worden als de bankwinsten het toestaan is het voor te stellen dat de rente nog lager kan.

Toch durf ik gerust de weddenschap aan dat de 30-jaars rente op Nederlandse staatsleningen over tien jaar boven 3,5% staat.

Daarom gaat minister Kamp flink aan het breien op aangeven van diverse pensioenfondsen die niet graag wilen korten, in iedre geval niet zo veel als nu dreigt. Via kromme rentes gaat men de boel weer ombuigen. Nu wordt het meer recht vinden de ouderen, nu wordt het helemaal krom vinden de jongeren. Een mooie gebreide trui voor iedereen zit er niet in. Jongeren worden net als altijd gedwongen ouderen te subsidiëren. Slechts de mate waarin kan ter discussie staan. Als men het niet eens is met wat nu dreigt, dan moeten ze lid worden van een jongerenvakbond, ze zullen zich moeten verenigen.