Zo’n geneuzel was het nu ook weer niet. Ja, een flash crash gaat tegenwoordig veel sneller dan de krach in 1987, maar de schade was tot nu toe slechts beperkt tot een klein deel van de markt en heel kortstondig, terwijl in 1987 in heel de wereld beurzen onderuit gingen en het beleggingsvertrouwen meer dan een jaar totaal van de kook raakte.
Iedereen dacht toen nog in termen van de Dow Jones, niet de S&P. In 2007 toen bovenstaand artikel van de FED gezaghebbend werd, had de S&P de hegemonie van de Dow overgenomen. Vandaar ook de kop in alle kranten toen dat de Dow 508 punten was gedaald (in bijna alle kranten een heel wat grotere kop dan die van de Wall Street Journal).
De daling van de koersen was enorm. Vanaf augustus was die al ingezet. Op de vrijdag ervoor werd het 40-weeks gemiddelde doorboord. Handelaren sloegen zich vrijdagmiddag in de VS al met met de handen om de mond van de dalingen. Het was duidelijk dat maandag de portfolio insurance programma's flink zouden gaan verkopen. Mijn moeder was teleurgesteld dat ik niet al haar aandelen had vekocht, ik wist toch dat maandag de koersen een dreun zouden krijgen. De Europese beurzen gingen door het technisch geweld de maandagochtend daarna, Black Monday, inderdaad door de grond.
Dit veroorzaakte een ravage op de futures markt. Deze werd veel lager dan de koersen op de contante markt. Bij de opening van de Amerikaanse beurzen ging het helemaal fout. Arbitrage met de futures zorgde ervoor dat aandelen verkocht moesten worden en futures gekocht. Maar de futures bleven maar onder de contante markt. Het bleef rationeel zo veel mogelijk aandelen te verkopen. Margin calls zorgden voor extra koersdruk.
En dan was er de onmogelijkheid om ordelijk te handelen. De volatiliteit was enorm. De VIX was in een dag gestegen van vooraan in de twintig tot 172.
Handel was buitengewoon moeilijk, er kon een vrachtwagen tussen vraag – en aanbodprijzen. Je wist gewoon niet op welke koersen je zou worden afgerekend.
Ik kan me nog herinneren dat we op dat moment bij het GAK (voorloper van F&C Nederland) redelijk wat cash hadden en dat we o.a. aandelen JP Morgan wilden kopen. Als ik me goed herinner was de koers de beursdag ervoor $27, stond op het scherm een koers van $13 en kregen we afgerekend op $40. Na het nodige procederen is er wel een schadevergoeding geven voor die belachelijke koers van $40.
Op de dinsdagochtend zette de melt down van de markt via de futures door. Ik kon helaas geen plaatje vinden/maken met de futures prijzen van toen. Die van de S&P500 hadden een vergelijkbare waarde voor de Dow Jones van 1400 (de Dow stond op dat momnt ongeveer 1600-1700). Toen greep het Plunge Protection Team (Greenspan, minister van financieën Rubin en de FED gouverneur van New York) in. De FED verschafte oneindige liquiditeit en van overheidswege werd bevolen aan de brokers om zo veel mogelijk te kopen. En dat deed men, het was een typisch gevalletje moral hazard voor die brokers: als het fout zou zijn afgelopen zouden ze gemakkelijk schadelossstelling van de overheid kunnen afdwingen. En dat hielp: de futures markt kwam in enkele ogenblikken weer boven de contante markt en de markt herstelde flink.
Na 1982 waren de aandelenkoersen zo lngdurig mooi opgelopen dat vrijwel niemand de krach zag aankomen. Ik kan me nog wel herineren dat volgens onze set indicatoren in augustus 1987 de signalen op vuurrood stonden (zo had ik het omschreven). Dat leidde tot heel beperkte winstnemingen. In oktober waren de koersen zo veel gezakt dat de correctie voorbij leek. In september wensten we ons nog gelukkig dat we de eerste signalen om te verkopen in april hadden genegeerd. Wat een kracht zat er toch achter de markt, zo zeiden we. Zo iets zeiden alle mensen die dachten iets van aandelen af te weten. Toen kwam de krach en alle experts moesten toegeven een en ander toch niet goed gezien te hebben, terwijl een kind toch kon zien dat de koersen in 1987 te veel opgelopen waren. We hadden een enorme waarschuwing gekregen dat de speculatie te grote vormen had aangenomen toen in september de glazenwassers bij ons binnenkwamen om te kunnen zien hoe goed hun aandelen het aan het doen waren.
Het vertrouwen van de experst was geschokt, geknakt. Men kon niet verklaren waarom de daling zo groot was. Er waren enorme verliezen geleden en men was bang voor een herehaling van de jaren 30.
De week erna had ik mijn eerste reis naar Amerika (een echte snoepreis, ik werd totaal verwend door de bank (helikoptertochtje boven Manhattan, rondrijden in een limousine o.a.) en we hoefden als GAK niets te betalen, nu zou dat beslist niet meer gebeuren, niet meer mogen van compliance). Op zondag werden we door een medewerker door New york rond gereden. Op zeker moment stopte hij. Hij stapte uit en gaf op straat over bij Central Park vanwege de enorme stress van de afgelopen dagen. Zo erg kon het toch niet zijn dacht ik. Dit is overdreven en daardoor werd ik gesterkt in de gedachte dat je aandelen moest kopen. Dat klopte, al daalden de koersen in Nederland nog flink door tot begin november.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten