Bovenstaand plaatje uit een presentatie van Guus Boender van Ortec (de hofleverancier voor de berekeningen bij de pensioenakkoorddiscussie), enige maanden voorafgaand aan het pensioenakkoord, laat zien hoe de actuarissen in de tijd dachten hoe oud de mensen in Nederland zouden worden.
Van 1950 tot 1995 vond men dat de mannen niet ouder zouden worden (in het buitenland vonden actuarissen overigens meestal wel dat mannen ouder worden). Deze fout is men na 1995 aan het rechtzetten. Vooral sinds 2005 is er een straf inhaaltempo aan de gang, met flinke sterfteverliezen voor pensioenfondsen.
Tot voor enige jaren hielden actuarissen helemaal geen rekening met de hogere levensverwachtingen in de loop der jaren. Nu heeft er een inhaalslag plaats gevonden, maar de hellingshoek van de trend van de levensverwachtingen lijkt eerder weer hoger te worden na vooral 2005. Nu begint de pijn vermoedelijk weer meer bij de vrouwen te zitten.
Sinds de Industriële Revolutie stijgt de verwachte levensduur elke 7 jaar met 1 jaar. Die trend gaat door, maar kan zelfs gaan versnellen in de komende decennia.
De medische wetenschap maakt grote vorderingen met gentechnologie. Nog belangrijker is preventie, die de komende jaren een hoge vlucht gaat nemen via chips die je gezondheid controleren. Dit soort chips gaan heel goedkoop worden (door de Wet van Moore) en mensen zullen er vol mee gestopt worden. Als het goed is betekent dit dat je vroege waarschuwingen krijgt voor hartaanvallen en de de groei van kankergezwellen. Dat gaat zorgen voor een flinke stijging van de levensduur en een zeer flinke als gentechnologie eenvoudig toepasbaar wordt.
(N.B. de wijsheid hierover komt van Kaku (Physics of the future); deze stelt verder ook dat de prijs voor een CD met je DNA structuur gaat kelderen van nu ongeveer $1000 naar $100 over enige jaren. D.w.z. als men eenvoudge toepassingen vindt met wat je hiermee kunt doen ter reparatie van je genen dan gaat de verwachte levensduur met sprongen omhoog; een nog veel grotere sprong komt er als men de veroudering kan vertragen, maar dat is nog niet onder controle in de komende circa twintig jaar).
Die stijging van een jaar extra levensduur erbij per zeven jaar zit nog steeds niet helemaal in de verwachting van de actuarissen. Daarom blijft er een flinke kans dat pensioenfondsen nog vaak geconfronteerd gaan worden met sterfteverliezen omdat mensen te lang blijven adem halen.
De consequentie daarvan is weer dat een pensioenfonds met dekkingsgraad 100 in een nominaal stelsel en precies zijn verplichtingen heeft gematcht met de rente zoals DNB wil bijna zeker in de tokomst de nominale uitkeringen zal moeten verlagen. Pensioenfondsen komen er bij de aanname van structurele sterfteverliezen er niet onder uit te gaan rekenen met een hoger doelrendement dan de swaprente.
"de wijsheid hierover komt van Kaku (Physics of the future)"
BeantwoordenVerwijderenVolgens mij heeft die het weer van Ray Kurzweil, de uitvinder/futurist die momenteel nogal in de belangstelling staat met zijn "Singularity" films,boeken en toespraken.
In dezelfde kringen als Kurzweil vinden de Aubrey Degrey, een hippe wetenschapper die meent veroudering compleet te kunnen elimineren met een zeven stappen plan.
Maar de Singularity biedt volgens transhumanisten als Kurzweil niet alleen extreme levensverwachting. Exponentiele technologische groei zou moeten leiden tot fabelachtige sustainable welvaart. Als deze mensen gelijk krijgen dan zorgen robots en kunstmatige intelligentie over 20-30 jaar voor extreem hoge productiviteit en hebben we dus echt die miezerige pensioens vermogens niet nodig voor een fatsoenlijke oude dag. Als mensen sowieso al willen stoppen met werken als op hun 100-ste verjaardag nog net zo fit zijn als een twintiger.
Kaku zegt een en ander iets genuanceerder dan Kurzweil en Degrey. Het trackrecord van Kurzweil van zijn voorspellingen is overigens verbazend goed geweest in de afgelopen decennia. Het boek van Kaku is enige posten op mijn blog waard als tegengif tegen het pessimisme op lange termijn. Kaku denkt overigens dat een en ander wat langer gaat duren dan Kurzweil/ Degrey zeggen en o.a. vindt Kaku dat de mens niet zo graag een robot wil worden vanwege het Caveman Principle (de mens heeft nog steeds de hersenen van de holbewoner en die neemt uiteindelijk iets pas aan als hij fysiek het contact gezien en geveoeld heeft, niet als de computer/ de chips zeggen dat iets zo is). Dat Caveman principle moet de mensheid redden van totale onderdanigheid aan machines.
BeantwoordenVerwijderenKaku stelt dat je al zo veel toepassingen van chips en gentechnologie ziet, dat je kunt verwachten dat de mens flink ouder wordt en vermoedelijk ook gezond ouder.
Zo lang de Wet van Moore aanhoudt kun je verwachten dat de technologische vooruitgang behoorlijk hoog blijft. Of de mens dat potentieel weet te benutten is de vraag (de machten in de samenleving moeten dat mogelijk maken is de basisgedachte in het boek van Ter Veer en mij).