Rademakers van Robeco die over beleggingsbeleid gaat laat in het Financieele Dagblad enkele merkwaardige denkbeelden optekenen (artikel ‘Pensioenfondsen kunnen niet meer varen op langetermijndenken’ van 22 februari).
Hij veronderstelt dat pensioenfondsen helemaal vastgeroest zitten in oude denkbeelden die gebaseerd zijn op langetermijndenken en daarom niet in scenario's kunnen denken. Dat denken op lange termijn zou leiden tot veel te genakkelijk aannemen dat pensioenfondsen hun doelstellingen konden halen. Daardoor zou men te veel in problemen zijn gekomen zijn.
Die problemen zijn ontstaan door een rampzalige daling van de rente (daardoor wordt de kostendekkende pensioenpremie onbetaalbaar), vreselijke opbrengsten van aandelen en andere zakelijke waarden en een onverwachte grote stijging van de verwachte levensduur. Van te voren hier goed over nadenken had dit niet voorkomen. Men had de schade kunnen voorkomen door het renterisico af te dekken en men had minder in zakelijke waarden kunnen beleggen, maar daarmee had men niet kunnen voorkomen dat mensen nu zo oud worden en de rente nu zo laag is.
Een van de goede ontwikkelingen van de afgelopen tijd is juist dat de meeste pensioenfondsen hun investment beliefs hebben geformuleerd en hierna proberen te handelen. Ik ben nog geen fonds tegengekomen dat als belief had dat aandelen torenhoge opbrengsten zullen hebben en de rente tot tig procent zal oplopen.
Dat helpt de discussies hoe je aan je lange termijn doelen kunt werken.
Scenariodenken is de basis van ALM-studies. Daarop is het beleggingsbeleid van pensioenfondsen gebaseerd. Omdat men zich de scenario's niet goed kon voorstellen (en dat is nog steeds zo, ben ik bang), kreeg men geen goed idee van de risico's. Maar zonder ALM-studies had men een nog slechter beeld van de risico's ehad. ALm-studies beschermen je niet tegen uitzonderlijke uitkomsten, zoals we na 2000 gezien hebben, twee keer een enorme daling van aandelenkoersen die maar eens in de twintig tot dertig jaar horen te gebeuren.
Al die uitzonderlijke ontwikkelingen kon je nauwelijks bestrijden met beleid (met uitzondering van renterisico). Pensioenfondsen moeten ook nut hebben en dat nut is dat je voldoende rendement haalt zodat pensioenrpemies betaalbaar blijven. Anders kun je beter overgaan op een omslagstelsel. Dat goede rendemnt behaal je door enig risico te nemen via goed spreiden over zakelijke waarden, een goede rentematch en dat is mogelijk doordat je de lange termijn kunt inzetten op basis van solidariteit.
D.w.z. het is ondenkbaar dat pensioenfondsen geen risico nemen, dan dmaken ze pensioenen te onbetaalbaar of te karig.
Rademakers signaleert ook de opkommst van het keep it simple denken, vanwege de slechte ervaringen met wat meer exotische beleggingen. Op zich is dit een gezond principe: beleg niet in dingen die je niet begrijpt. Als duidelijk is dat het per se nodig is (swaps bij afdekken van renterisico) dan moet je toch in iets ingewikkelds beleggen en je zo laten opleiden dat je het uiteindelijk ook betrekkelijk simpel vindt. De keuze in beleggingen is tegenwaaordig extreem groot. Je beperken tot enkele soorten beleggingen waar goede perspectieven lijken te zijn en daar extra aandacht aan besteden is goed.
Het benchmarkdenken krijgt een veeg uit de pan van Rademakers. Dat is grotendeels terecht. Het voorkwam dat risico's op grote schaal afgebouwd werden omdat je dan niet aan STAR-normen, Z-scores voldeed en uit de pas liep met andere fondsen. Dat maakte de val va de dekkingsgraden onvermijdbaar. Maar er is nog steeds geen goed alternatief voor het werken met becharks. Dus blijven we werken met benchmarks. Maar je kunt wat minder riskante benchamrks invoeren. Dat helpt een beetje, maar beschermt je niet tegen de uitzonderlijk rampzalige ontwikkelingen die pensioenfondsen treoffen sinds 2000. Gelukkig is er een goede kans dat het inde komende jaren beter zal gaan: aandelen zijn goedkoop, de rnnet zal vermoedelijk wel wat gaan stijgen (al is dat erg onzeker en kan de stijging wel eens minder hard gaan dan is ingeprijsd in de rentetermijnstructuur). De grote klappen in de sterftetafels lijken nu wel te zijn uitgedeeld, al lijken beperkte verdere tegenvallers erg waarschijnlijk.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten