De grootste bedreiging voor het pensioenstelsel zit in nieuwe boekhoudregels. In Nederland zijn die voor pensioenfondsen neergeslagen in het nieuwe Financiële ToezichtsKader (nFTK).Voor het bedrijfsleven is dat o.a. IAS19.
Wat er gebeurt is dat een en ander zo veel mogelijk op marktwaarde moet worden gewaardeerd. Die marktwaarde fluctueert verschrikkelijk, zowel aan de verplichtingenkant als aan de beleggingskant.
Voor pensioenfondsen betekende dit een diepgaande analyse van derivaten om o.a. het renterisico af te dekken en een veel betere risicoanalyse. Er was en is ineens een sprong in de kennis van bestuurders nodig.
Voor het bedrijfsleven betekent dit dat over enige tijd (2012?) de resultaten van het pensioenfonds keihard de resultatenrekening binnenkomen, veel harder dan bij de huidige uitgesmeerde methode van nu ("corridormethode").
De winsten en verliezen en de actuariële tekorten kunnen gigantisch zijn vergeleken met de resultaten uit normale bedrijfsvoering en de balans.
De logische reactie van het bedrijfsleven is zo snel mogelijk van die pensioeninvloeden af te komen. Dat veroorzaakt een enorme druk om over te gaan van defined benefit naar defined contribution.
Die overgang betekent dat nieuwe pensioenspaarders in een defined contribution systeem komen, waarbij ze geen zekerheid meer hebben of ze genoeg bij elkaar gaan sparen voor de oude dag. Ze zijn helemaal afhankelijk van het rendement op hun beleggingen. Dat rendement heb je niet in de hand. Je kunt zo maar tegen een lange periode van zeer lage rente en/of zeer negatieve rendementen op zakelijke waarden aanlopen.
Ik heb wel eens berekend dat bij defined contribution ca. 40% van je pensioenresultaat behaald wordt in de laatste tien jaar voor je met pensioen gaat. Als dat toevallig slechte beleggingsjaren zijn ben je erg slecht af. Het is veel beter dit soort invloeden solidair glad te strijken over de generaties heen. 100% glad strijken is niet redelijk bij een vergrijzende samenleving, maar een behoorlijke solidariteit is toch wel broodnodig. Je kunt tegen mensen met een modaal inkomen straks toch niet gaan zeggen dat ze op een houtje moeten bijten omdat de beleggingsresultaten in de afgelopen tien jaren zo slecht waren. Je kunt dat risico uiteraard verminderen door zo risicoloos mogelijk te beleggen in de laatste tien jaar, maar dan bouw je zeer flink minder pensioen op dan gemiddeld zou gebeuren in een solidair defined benefit systeem.
Het bestaansrecht van een pensioenfonds is het goede rendement op lange termijn vergeleken met de lange rente (die op lange termijn gemiddeld in de pas loopt met de groei van het BNP) en dat is vooral ook een goed rendement, omdat een pensioenfonds zo'n lange horizon heeft en in het solidaire geval ook nog (beschaafd!) risico kan nemen voor 55-65 jarigen en ouder. Nederlandse pensioenfondsen zijn in staat die goede rendementen te genereren als ze niet te pessimistisch worden en zijn daarom zo'n grote aanwinst voor de Nederlandse economie!
N.B. Het voortbestaan van het Defined Benefit system hangt vooral af van het optimisme dat het bedrijfsleven en de vakbonden over een paar jaar zullen hebben over de mogelijkheden voor een pensioenfonds om een voldoende rendement te behalen: de rekenrente mag niet te ver onder 4% liggen (anders wordt premie onbetaalbaar), er moet een goed vooruitzicht zijn dat (met bijvoorbeeld een portefeuille van 40% zakelijke waarden en 60% vastrentende waarden) een extra rendement mogelijk is waarbij je kunt indexeren voor inflatie (ongeveer 2% extra) en waarmee je het langlevenrisico kunt opvangen (ongeveer 1% extra nodig).
De afgelopen 140 jaar was dit gemiddeld mogelijk (zie onze beleggingskaart waarin je kunt zien dat er reële koersstijging is op aandelen en je ook nog inkomen uit dividend krijgt)). Het is dus niet zo onredelijk om te verwachten dat het in de komende 50 jaar ook kan.
Als men toegeeft aan de maatschappelijke druk of omdat men ertoe gedwongen is door de lage dekkingsgraad om vrijwel niets meer in zakelijke waarden te beleggen, is het in ieder geval snel gedaan met het Defined Benefit systeem.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten